در قسمت قبلی مطلب تاریخچهٔ پیکان به بررسی تحولات دههٔ ۷۰ این خودرو پرداختیم؛ اما در ادامهٔ بررسی تحولات این دهه به خودروی دیگری غیر از پیکان میرسیم که البته مستقیماً با پیکان ارتباط دارد. منظور خودرویی بنام پژو آردی است. در اواسط دههٔ ۷۰ شمسی پیکان پرتیراژترین خودروی کشور بود که توسط ایرانخودرو تولید میشد. در سوی دیگر همین شرکت چند سالی بود که پژو ۴۰۵ را مونتاژ میکرد که در آن دوران خودرویی گرانقیمت محسوب میشد و هرکسی توان خرید آنرا نداشت؛ بنابراین ایرانخودرو تصمیم گرفت دو خودروی پیکان و پژو ۴۰۵ را با یکدیگر ترکیب کرده و خودرویی با قیمت مناسب به بازار عرضه کند. بدین ترتیب تصمیم گرفته شد که اتاق پژو ۴۰۵ بر روی موتور و سیستم انتقال قدرت پیکان نصب گردد. ایرانخودرو قصد داشت با این خودرو هم رقیبی برای پراید سایپا ارائه کند و هم جایگزینی برای زمان توقف تولید پیکان داشته باشد.
اما بااینوجود ترکیب این دو خودرو کار سادهای نبود چراکه پژو ۴۰۵ خودرویی دیفرانسیل جلو و پیکان دیفرانسیل عقب بود؛ بنابراین در میانهٔ شاسی ۴۰۵ جایی برای تعبیهٔ میلگاردان طراحی شد و تغییراتی هم در دیوارهٔ بین موتور و اتاق ایجاد شد تا گیربکس پیکان در آن قرار گیرد. در عقب هم فنرهای شمش پیکان جایگزین فنرهای ۴۰۵ شد تا بتواند دیفرانسیل پیکان را نگه دارد. این خودرو پژو آردی مخفف Rear Drive یا دیفرانسیل عقب نام گرفت. همچنین برای تمایز آن با ۴۰۵ نیز از اتاق قدیمی قبل از فیسلیفت پژو ۴۰۵ برای آردی استفاده شد. سرانجام تولید پژو آردی در سال ۱۳۷۷ آغاز شد و با قیمتی بیشتر از پیکان و کمتر از ۴۰۵ به بازار عرضه گردید.
هرچند پژو آردی به خاطر ظاهر جدید و مشابه ۴۰۵ و همینطور قیمتی کمتر در ابتدا توانست خریدارانی را به خود جذب کند اما رفتهرفته به دلیل عدم همخوانی و هماهنگی اتاق سنگین ۴۰۵ با موتور پیکان و همینطور سیستم انتقال قدرت دیفرانسیل عقب، هیچگاه نتوانست به موفقیت و فروش بالایی دست پیدا کند تا جایی که نهتنها نتوانست به رقیبی برای پراید تبدیل شود که حتی در برابر رقیب داخلی یعنی پیکان هم موفق نبود. هرچند که ایرانخودرو در طول سالها همواره قصد در بهبود آن داشت.
در سوی دیگر در اواخر دههٔ ۷۰ پیکان همواره با توقف تولید تهدید میشد. البته پیکان در طول دوران تولیدش چندین بار با این تهدید روبرو شده بود. شاید اولین بار در اواخر دههٔ ۵۰ و پیش از انقلاب بود که برادران خیامی قصد داشتند پژو ۳۰۵ را جایگزین پیکان کنند و حتی پروژه کمی هم پیش رفت ولی با وقوع انقلاب منتفی شد و پیکان همچنان به حیات خود ادامه داد. سپس در اواخر دههٔ ۶۰ هم عدم تأمین قطعات، پیکان را تا مرز مرگ پیش برد اما بازهم نصب قوای محرکهٔ پژو ۵۰۴ در سینهٔ پیکان آنرا از نابودی نجات داد؛ اما در اواخر دههٔ ۷۰ با زمزمههایی مینی بر آلاینده و پرمصرف بودن پیکان، سازمان حفاظت از محیطزیست بارها سعی کرد تولید پیکان را متوقف کند. بااینحال در سال ۱۳۸۲ با اجباری شدن قانون آلایندگی یورو ۲ برای خودروهای تولید داخل و الزام بر انژکتوری شدن همهٔ خودروها، مهندسین ایرانخودرو با همکاری شرکت ساژم موتور ۱۶۰۰ پیکان را انژکتوری کرده و ECU سمند را روی آن نصب کردند.
بدین ترتیب ایرانخودرو توانست موقتاً سازمان حفاظت از محیطزیست را قانع کرده و همچنان تولید پیکان را ادامه دهد؛ اما در این سالها غیر از انژکتوری شدن موتور، تغییرات چندانی در پیکان ایجاد نشد. در قسمت بیرونی پس از تغییرات سال ۱۳۷۸، پیکان تا پایان تولید هیچ تغییری نداشت و فقط در سال ۱۳۸۲ همزمان با انژکتوری شدن موتور، دو آرم Paykan و 1600i به همراه لوگوی ایرانخودرو به قسمت عقب خودرو اضافه شد. در داخل اما تغییرات بیشتری اعمال شد. در اوایل دههٔ ۸۰ اتاق داخلی پیکان تحت تأثیر پژو ۴۰۵ کمی مدرنتر شد بهگونهای که دستهراهنما، صفحه آمپر و غربیلک فرمان مشابه ۴۰۵ شده و یک ساعت دیجیتال هم به کنسول وسط اضافه شد. همچنین چراغ سقف پژو ۴۰۵ هم به پیکان اضافه شد. به همین دلیل پیکانهای دههٔ ۸۰ به پیکان اتاق پژویی معروف شدند.
اما در این دوران تهدید توقف تولید پیکان کاملاً جدی شده بود و صحبتهای فراوانی پیرامون این مسئله مطرح میشد تا جایی که سازمان حفاظت از محیطزیست پیکان را فاجعهٔ زیستمحیطی میدانست. ولی مشکل اینجا بود که در صورت توقف تولید پیکان باید جایگزینی برای آن در نظر گرفته میشد چراکه پیکان ارزانترین خودروی داخلی آن سالها بود؛ بنابراین کارها برای پیدا کردن جایگزینی برای پیکان آغاز شد. در ابتدا بحث پلتفرم مشترک مطرح شد یعنی ایرانخودرو محصول جدیدی را بهعنوان جایگزین پیکان بر روی پلتفرمی جدید از یکی از خودروسازان معتبر جهان تولید کند. در ابتدا پس از تجربهٔ سمند که بر روی پلتفرم پژو ۴۰۵ ساخته شده بود تصمیم گرفته شد خودرویی جدید بنام نیو پیکان یا پیکان جدید توسط ایرانخودرو روی پلتفرم پژو ۲۰۶ ساخته شود. این پروژه که NP (مخفف New Paykan) نام گرفته بود حتی مراحل اولیهٔ توسعه را هم طی کرد.
NP یک سدان کوچک بود که طراحی مدرنی داشت و در قسمتهای جلو و جانبی شباهت زیادی به پژو ۲۰۶ داشت. خودرویی که تولید آن اوایل دههٔ ۸۰ توسط ایرانخودرو آغاز شده و نیو پیکان روی پلتفرم آن ساخته شده بود؛ اما از یک سو هزینههای بسیار زیاد توسعهٔ سمند بر روی پلتفرم پژو ۴۰۵ و همینطور پلتفرم گرانقیمت پژو ۲۰۶ و از سوی دیگر کارشکنیها و مخالفتهای پژو با ساخت پیکان جدید بر روی پلتفرم ۲۰۶ موجب لغو پروژهٔ NP شد. البته بعداً این پروژه منجر به طراحی و تولید نسخهٔ صندوقدار پژو ۲۰۶ توسط ایرانخودرو و بعدها ساخت دومین خودروی ایرانخودرو با برند ملی بنام رانا شد.
بنابراین پروژهٔ ساخت جایگزین پیکان از طریق پلتفرم مشترک لغو و مجدداً جستجوها جهت یافتن جایگزینی برای پیکان ادامه یافت. در ابتدا خودروهایی از فیات، فولکسواگن و رنو لوگان برای این هدف انتخاب شدند. رنو که بازار تشنهٔ ایران را میدید تلاش زیادی جهت ارائهٔ لوگان بهعنوان جایگزین پیکان کرد. خودرویی مدرن، جادار و کاملاً مطابق نیازهای مردم ایران. در سوی دیگر تولید پیکان همواره رو به کاهش بود تا جایی که در سال ۱۳۸۲ پراید توانست در نبردی شانهبهشانه پیکان را شکست داده و ازلحاظ تیراژ تولید از آن پیشی بگیرد. پیکان در این سالها رفتنی بود. همچنین تولید رنو لوگان یا ال۹۰ بهعنوان جایگزین پیکان هم تقریباً قطعی میرسید و رنو در پاسخ به نگرانیها در مورد قیمت بالای این خودرو معتقد بود با داخلی سازی بالا میتواند قیمت لوگان را تا حد پیکان پایین بیاورد.
در اواخر سال ۱۳۸۳ همهچیز برای رفتن پیکان، این یار قدیمی ایرانیان فراهم شده بود. در این سال نفس پیکان به شماره افتاده بود. درنهایت وزیر صنعت وقت، اسحاق جهانگیری دستور توقف تولید را صادر نمود و در تاریخ ۲۵ اردیبهشت سال ۱۳۸۴ آخرین دستگاه پیکان پس از ۳۸ سال و تولید دو میلیون و ۲۹۵ هزار دستگاه طی مراسمی با حضور وزیر صنعت به موزه رفت. بهار ۸۴ خزان پیکان بود. خودرویی که چهار دهه با تمام خوبیها و بدیهایش همدم ایرانیان بود و سالیان سال به جابجایی مردم ایرانزمین پرداخت.
خودرویی که خاطرات زیادی را در دل خود جای داده بود، بسیاری را به شغل رساند، بهصورت گسترده بهعنوان تاکسی مورداستفاده قرار گرفت، آموزشهای رانندگی با آن صورت و میگرفت و حتی در نیروی پلیس هم خدمت کرد. پیکان بخش مهمی از صنعت و بهطورکلی تاریخ ما ایرانیان است و حتی هنوز هم طرفداران زیادی دارد. بااینحال توقف تولید پیکان در اردیبهشت ۱۳۸۴ پایان راه این خودرو نبود چراکه تولید نسخهٔ وانت آن همچنان ادامه داشت و قلبش هنوز در سینهٔ پژو آردی در حال تپیدن بود.
تمامی قسمتها
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت اول)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت دوم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت سوم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت چهارم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت پنجم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت ششم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت هفتم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت هشتم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت نهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت دهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت یازدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت دوازدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت سیزدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت چهاردهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت پانزدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت شانزدهم)
تاریخچهٔ پیکان، یار قدیمی ایرانیان (قسمت آخر)
madjid
۱۲ آذر ۱۳۹۵.
خیلی دوست دارم در قسمت بعد بفهمم قیمت تندر 90 چطور به 15 میلیون و بعد 45 میلیون ! رسید.
.
از آقای دهقان میخوام در قسمت بعد حتما به این موضوع اشاره کنند.
سامان اذری
۱۲ آذر ۱۳۹۵مجید جان دولت همون خودرو سازه
پس وقتی داریم شکایت خودروساز رو به دولت میکنیم
داریم خودشونو به خودشون شکایت میکنیم
شما فقط اون پولهایی که از یه ماشین برداشت میشه رو حساب کن
چند میلیون تومن سهم ……چند میلیون دیگه سهم ……و……
در نتیجه از ماست که بر ماست من سمند دارم
میخوام عوضش کنم به هیچ عنوان نمیخوام ماشین صفر ایرانی بخرم
یا مزدا 323 یا هوندا اکورد دهه 90 یا هم امروز ظهر میرم یه گالانت عینکی سوپر سالن تمیز پیدا کردم که اونو ببینم خدا هرچی بخواد همون میشه
ولی من 40 تومن یا 35 تومن رو هیچ وقت نمیدم به یه پرشیا یا سورن که دم به دیقه نمایندگی باشم و پول مف بدم به یه عده ای مف خور
Lmbx
۱۲ آذر ۱۳۹۵واقعا دم شما گرم اگه همه مثل شما بودن وضعیت خودروسازی ما اینجوری نبود.
هرکسی هم که تو اشنا ها میگه میخوام ماشین بخرم من میگم برو دست دو بگیر ولی کو گوش شنوا!همه میگن دست ۲ سرطانه ولی نمیدونند که الان صفر خود مرگه!پسره تو دانشگاه بهم میگه زیر ۵۰چی بخرم میگم زانتیا۸۹ در حد نو میشه پیدا کرد میگه نه دست دو خرج داره .بعد میگه پارس خوبه؟بهش میگم موتور و گیریبکس تعطیله ها بعد در تایید حرف من میگه اره اشنامون خرید یه هفته ای موتور سوزوند ولی باز میخواد پارس بخره!!!
ای خداااا
X FIVE M
۱۲ آذر ۱۳۹۵دقیقا
اگه نخریم اونام تولید نمی کنن اینقدر ما بی تفاوتیمو ساده ایم که بایه وام دادن دوباره مارو به خرید وادار میکنن ? از ما منظورم اونایی که گول میخورند
اگه یادتونم باشه چند وقت پیش یه عکسی از پیکان جدید منتشر شده بود آدمایه زیادی رو میدیم که بَه بَه چَه چَهو تعریف میکردن میگفتن عجب چیزیه دوساعت مینشستن بحث راجبه این ماشین بی ارزش بحث میکردن ?!!!!
hamid3x
۱۲ آذر ۱۳۹۵خوب کاری میکنی،ما سمند صفر گرفتیم همه جاش صدا جیر جیر میده،دسته دنده خیلی خشکه طوریکه باید با فشار نیرو زیاد دنده سبک کنی،موتورشم که میلرزه. و گیربکس زوزه داره،مصرفشم که اندازه موتور 6سیلندره،نمایندگی میگفت باید بنزین سوپر بزنی،اخه مگه موتور پورشه است،
مسعود
۱۲ آذر ۱۳۹۵در سال 1384 یورو حدود 850 تومان قیمت داشت با این حساب قیمت لوگان چیزی حدود 6،800،000تومان میشد و در صورت داخلی سازی کمتر هم میشد با افزایش قیمت ارز قیمت لوگان افزایش یافت. اگه به نرخ امروز محاسبه کنی لوگان چیزی حدود 34 میلیون تومان میشود
مسعود
۱۲ آذر ۱۳۹۵در سل 1384 یورو حدود 850 تومان قیمت داشت با این حساب قیمت لوگان چیزی حدود 6،800،000تومان میشد و در صورت داخلی سازی کمتر هم میشد با افزایش قیمت ارز قیمت لوگان افزایش یافت. اگه به نرخ ارز امروز محاسبه کنی لوگان حدود 34 میلیون تومان میشود
مسعود
۱۲ آذر ۱۳۹۵پیکان ،شمال یادش بخیر
گمنام
۲۴ تیر ۱۴۰۳کجایی که به یه میلیاردم رسید 😅😅😅
Bavaria
۱۲ آذر ۱۳۹۵نوشته وزیر صنعت: امروز به موزه میرود تا نظاره گر اعتلای این صنعت باشد
خوب نظاره گر باش پیکان جون
ممنون از آقای دهقان
Bavaria
۱۲ آذر ۱۳۹۵در ضمن اون عکس اول پژو آردی نیست، 405 هست
نشون به زاویه چرخ های عقبش( زاویه چرخ عقب با زمین پیکان یا آردی کاملا 90 درجه هست ولی 405 به سمت داخل زاویه داره)
Parvaz
۱۲ آذر ۱۳۹۵زاویه چرخ هارو بیخیال همون خانومی که پشت فرمان هستن گویای اینه که ۴۰۵ هستش، چون ایران نیست !!!
KING
۱۲ آذر ۱۳۹۵به جان تو من اونو یه پیر مرد میبینم ….
واقعا یه خانومه ..؟؟؟؟
ونوم
۱۲ آذر ۱۳۹۵نه به موزه رفت نه صنعت اعتلا پیدا کرد
فرشاد سجادیان
۱۲ آذر ۱۳۹۵طولانیترین سری مطالبی که تا حالا درمورد یه خودرو نوشته شده. . .!
فرشاد سجادیان
۱۲ آذر ۱۳۹۵ادمین عزیز بابت یه اختلاف نظر بی انصافیه کامنتهای من رو محدود کنی؛ ممنوم میشم کامنتهام رو از حالت انتظار تایید در بیاری❤️
حسین
۱۲ آذر ۱۳۹۵سلام آقای دهقانی
باتشکر از شما که این مطالب ارزنده رو روی سایت میگذارید
اگه میشه خودروهای پر فروش دیگه روهم تاریخچه شونو روی سایت بگذاری.
افشین
۱۲ آذر ۱۳۹۵ممنون از آقای دهقان.
gta
۱۲ آذر ۱۳۹۵عالی بود این مقاله
بابت جمع آوری این همه اطلاعات قطعا زحمت زیادی متحمل شدی
خسته نباشی ژورنالیست حرفه ای ????
(ali (CHEVY NOVA
۱۲ آذر ۱۳۹۵اون روز که پیکان از رده خارج شد و وزیر داشت رو کاپوتش اون متن رو مینوشت مثل روز یادمه هستش که داشت اخبار میگفت
حسین
۱۲ آذر ۱۳۹۵و هیچ خودرویی جایگزین قیمتی پیکان نشد…
فرامرز
۱۲ آذر ۱۳۹۵ولی خب اگه پیکان تا الآن تولید میشد مطمئناْ بالای ۱۵ میلیون قیمت میخورد. ما سال ۸۳ پراید گرفتیم حدود ۶۷۰۰ و پیکان حتی کمتر از یک میلیون ارزونتر از پراید بود. با همون نسبت حساب کنی الآن حدود ۱۸ میلیون قیمت داشت
reza-a
۱۲ آذر ۱۳۹۵از آقای دهقان و سایت پدال به خاطر این مطلب سپاسگزارم
من با گفته سامان اذری موافقم مردم میرن از خودروسازا به دولت شکایت می کنن درصورتی دولت همون خودروسازه که مشکل اصلی صنعت خودروسازی ایران همین دولتی بودن خودروسازی هست وقتی سود خودروسازی میره تو جیب دولت دولت راحت ترین و پر سود ترین راه خودروسازی رو انتخاب میکنه احتمالا تا هرموقع اینطور باشه انحصاری بودن بازار و تولید ماشین های … در کشور ادامه داره و رقابت به وجود نمیاد باید خودروسازی از دست دولت کامل در بیاد چه مالکیت چه مدریت
reza-a
۱۲ آذر ۱۳۹۵مثلا تولید پیکان تموم شد خب واقعا پژو آردی با پیکان چه فرقی به جز ظاهر داشت
الان هم پیکان داره تولید میشه آریسان همون پیکان وانته با اتاق جدید
حمیدرضا
۱۲ آذر ۱۳۹۵عدم تولید پیکان قطعا تصمیم درستی بود ولی اینکه چرا ما نتونستیم خودرویی جایگزین پیدا کنیم یا خودمون طراحی کنیم یک سوال مهم هست و از اون مهم تر اینکه چرا اون همه برای تولید سمندی هزینه شد که میشد با هزینه ساختش کل مجموعه دوو موتور کره جنوبی رو خرید و در هیچ بخشی از سمند به جز اتاق از تکنولوژی داخلی استفاده نشده و نمیشه
reza-a
۱۲ آذر ۱۳۹۵اتاق سمند رو هم یک شرکت انگلیسی و یک سری دیگه طراحی کردن
reza-a
۱۲ آذر ۱۳۹۵اتاق رو هم یک شرکت انگلیسی طراحی کرده
pouria
۱۲ آذر ۱۳۹۵من تازه شروع به خوندن تاریخچه پیکان کردم ولی هیجا به پیکان هشت سیلندر اشاره نشده .من کلیپ های زیادی ازش دیدم و فکر کنم اسم موتوری که روش بودHumber sceptre
پرهام
۱۲ آذر ۱۳۹۵واقعا پیکان متوقف نشد و همش یه شو تبلیغی بود و کسی نگفت وانت پیکان چی؟؟؟ یا آردی چی؟؟؟؟آریسان؟؟؟ مگه اونا هم همون فاجعه زیست محیطی نبودن؟؟؟
ونوم
۱۲ آذر ۱۳۹۵پرهام جان فکر کردن اتاقش رو عوض کنن موتورش هم الودگی تولید نمیکنه
احمد
۱۲ آذر ۱۳۹۵خداجافظ پیکان با تعصب
خداحافظ پیکان با تعصب
قاسم شريعتي
۱۲ آذر ۱۳۹۵با عرض تشکر از جناب اقای دهقان بابت گرداوری و نگارش مطالب جالب درباره تاریخچه پیکان ، جسارتا RD مخفف research & development هست به معنای تحقیق و توسعه که به جهت انجام پروسه تلفیق دو خودرو که در ایرانخودرو صورت گرفت نامگذاری شد . بازهم ممنون
volvo fh
۱۲ آذر ۱۳۹۵ممنون آقای دهقان
امیر دهقان
۱۲ آذر ۱۳۹۵از همۀ دوستانی که نسبت به من و این سری مطالب لطف داشتن بسیار بسیار ممنون و سپاسگذارم
محمد رضا
۹ تیر ۱۳۹۸ببخشید اقای دهقان عکسای بهینه سازی پیکان در سال ۷۲ رو از کجا پیدا کردید؟ایا می تونید اون روبرای من بفرستید؟
sadegh
۱۲ آذر ۱۳۹۵“رنو در پاسخ به نگرانیها در مورد قیمت بالای این خودرو معتقد بود با داخلی سازی بالا میتواند قیمت لوگان را تا حد پیکان پایین بیاورد.”
رنو گفته میاد پایین،پس چرا نیومده؟؟!!؟؟!!پاسخ مشخصه!
Radison
۱۲ آذر ۱۳۹۵قلبش هنوز تو آریسان میتپه!!!!!
مسعود
۱۲ آذر ۱۳۹۵در سال 1384 قیمت یورو 850 تومان و لوگان چیزی حدود 8000 یورو بود که حدودا 6،800،000 تومان میشد که اگر داخلی سازی میشد این قیمت کمتر هم میشد اگر بخواهیم با ارز امروز حساب بکنیم لوگان حدودا 34 میلیون تومان میشود
Ehsan
۱۳ آذر ۱۳۹۵تا نظاره گر اعتلای این صنعت باشد!
:))
arash
۱۳ آذر ۱۳۹۵رستاخیز پیکان= موتور آریسان
احمد باقری
۱۳ آذر ۱۳۹۵معلوم نیست چی بود.
امجد
۱۶ آذر ۱۳۹۵با سپاس از تهیه کننده و نویسنده مقاله پیکان
اطلاعات مفیدی دریافت کردیم.
شهرام
۱۸ آذر ۱۳۹۵کسی بحثی در مورد برتری پیکان نسبت به پراید نکرد سیستم تعلیق یا فنر بندی مک فرسون پیکان هیکل قناث پراید می ارزه بلبرینگهای چرخ پیکان هیکل زانتیا می ارزد
ارزونی قطعاتش خیلی برتر از یک پژو و سمند محصول داخل است موتور پیکان چون زنجیر تایم داره و ابدیه خیلی برتر از محصولات فرانسوی است
داوود
۳ دی ۱۴۰۰آردی سال ۷۸ عرضه شد نه ۷۷
غربیلک پژویی آخر ۷۷ اومد نه ۸۲
و اینکه پیکان انژکتوری سال ۸۱ عرضه شد نه ۸۲