کلاهی برای زندگی؛ راهنمای خرید کلاه کاسکت

وقتی در متن مقاله “TT: جنون سرعت در جاده” که چندی پیش در پدال منتشر شد، از آمار متوسط پنج کشته بر هر مایل در تاریخ این مسابقات نوشتیم، خیلی‌ها با بهت و تعجب فراوان به منطقی بودن یا نبودن برگزاری و شرکت در آن فکر می‌کردند. حالا خواهش می‌کنم که با همین دید منطقی، آمار کشته‌شدگان TT را که شاید در بدترین حالت به ۳-۴ کشته در سال برسد با آمار سالیانه ۵۰۰۰ کشته در سوانح موتورسواری ایران مقایسه کنید. این را هم در نظر بگیرید: کسانی که در مسابقات جان خود را از دست می‌دهند علاقه شدید و دیوانه‌واری به مسابقه دادن دارند و به‌نوعی حتی اگر این علاقه به مرگشان منتهی شود، مرگ با افتخاری خواهد بود ولی این ۵۰۰۰ کشته، صبح که از خواب بیدار می‌شوند نه‌تنها احتمالی به مرگ خودشان نمی‌دهند بلکه حتی به تصادف فکر هم نمی‌کنند و به قول معروف”مرگ برای همسایه است”. اگر این‌گونه فکر نمی‌کردند دلیل مرگ ۵۰ تا ۷۰ درصد از این ۵۰۰۰ هم‌وطن عزیزمان استفاده نکردن از کلاه ایمنی مناسب نبود.

شاید پیش خود بگویید که چرا باید به تصادف فکر کنیم، دلیلش خیلی ساده است؛ در وهله اول شما وقتی به شرایط بحرانی فکر می‌کنید طبیعتاً تا جایی که ممکن است وسایل و ابزارتان را برای جلوگیری از صدمه دیدن و یا حداقل صدمات جانی کمتر، آماده می‌کنید. دلیل دوم این است که سوانح خیلی سریع اتفاق می‌افتند و وقتی برای فکر کردن و بعد عکس‌العمل نشان دادن نخواهید داشت.

برای روشن‌تر شدن موضوع برایتان مثالی از دنیای خلبانی و پرواز می‌زنم، برای دانشجویان این رشته تا قبل از رسیدن به مرحله پرواز کلاس‌های تئوری زیادی از انجین و آئرودینامیک گرفته تا هواشناسی و نقشه‌خوانی برگزار می‌شود که برای قبولی یک بار امتحان دادن و گرفتن حداقل ۷۰ نمره از ۱۰۰ نمره کفایت می‌کند اما درس موقعیت‌های اضطراری یا Emergency را باید ۱۰۰ بگیرید و آمادگی داشته باشید که در هر لحظه و حتی پای پرواز آموزشی و روی باند از این امتحان صد نمره را کسب کنید وگرنه حتی اگر ده بار هم از این امتحان نمره کامل گرفته باشید، آن روز را باید به خانه برگردید و استراحت کنید چراکه وقتی شما نمی‌توانید از یک امتحان کتبی نمره کامل کسب کنید با قرار گرفتن در موقعیت عمل، حتماً کار دست خودتان خواهید داد. برای موتورسواران عزیز هم چندی پیش در همین سایت پدال، نیما امیری عزیز زحمت کشید و در یک مقاله عالی به نام “تصادفات متداول موتورسواران و راه‌های پیشگیری ” در ده قسمت مختلف مطالبی را آماده کرد تا موتورسواران بدانند که در موقعیت‌های اضطراری و قبل از آن چه باید بکنند که خواندن آن را اکیداً به شما توصیه می‌کنم. در این مطلب هم سعی کردیم تا شما را برای خرید یک کلاه کاسکت خوب و مناسب راهنمایی کنیم. به امید روزی که دیگر کسی در کشور عزیزمان جان خود را به دلیل استفاده نکردن از یک وسیله ساده و در دسترس عموم، از دست ندهد و عزیزان خود را با یک غم بزرگ تنها نگذارد.

جنس کلاه کاسکت چیست و انواع آن کدامند؟

به‌طور کلی هدف استفاده از کلاه کاسکت حفظ ایمنی و جلوگیری از ضایعه‌های مغزی و آسیب‌های ظاهری (که در برخی مواقع از مرگ هم بدترند) و باطنی دیگر بر روی سر و صورت به هنگام بروز سوانح موتورسواری است، بنابراین اولین مشخصه یک کلاه کاسکت خوب مقاومت آن در مقابل ضربه است، اما کار به همین‌جا ختم نخواهد شد، بلکه موارد بسیار دیگری باقی است که باید هنگام خرید کلاه کاسکت موتور به آن دقت کنید.

ساختار بدنه کلاه کاسکت از سه بخش عمده تشکیل شده است که اولین لایه آن قسمت بیرونی کلاه یا همان چیزی است که ما می‌بینیم. این لایه باید بر اساس وظیفه‌ای که به عهده دارد بسیار سخت و مقاوم در مقابل ضربه و سایش باشد. به همین دلیل سازندگان سعی می‌کنند آن را از موادی سبک و مقاوم تهیه کنند که عمده‌ترین آن‌ها از ماده‌ای به نام ABS ساخته می‌شود. این نوع ماده علاوه بر وزن پایین، مقاومت بالایی در مقابل ضربه‌های وارده دارد.

اما لایه داخلی، معمولاً از یونولیت ساخته می‌شود و باید جلوی انتقال نیرو به سر را بگیرد. کارشناسان دلیل انتخاب این ماده را قدرت جذب بالای آن عنوان کرده‌اند و می‌گویند یونولیت به دلیل خلل و فرج فراوان علاوه بر جلوگیری از انتقال ضربه، ماده‌ای کاملاً قابل اعتماد برای تهویه هوا داخل کلاه است، این در حالی است که روی این یونولیت با پارچه‌ای به‌عنوان روکش که حساسیت خاصی برای پوست سر و صورت ایجاد نمی‌کند، پوشانده شده که به زیبایی داخل کلاه می‌افزاید.

در نهایت نوبت به طلق مقابل کلاه می‌رسیم، این قطعه نیز از موادی که ضریب شفافیت بالایی دارند ساخته می‌شود و استاندارد انتخاب مواد پلاستیکی در این بخش از سوی کارشناسان ۸۵ درصد تعیین شده است. لازم به یادآوری است که طلق کلاه کاسکت همانند شیشه جلوی خودرو باید در مقابل خراش و ضربه مقاومت مناسبی داشته باشد و بهتر است که این طلق کمی هم دودی باشد تا آفتاب چشم راننده را اذیت نکند. اگر این‌گونه نبود می‌توانید خودتان از عینک‌های ضد آفتاب مخصوص که برای ایمنی بیشتر نه از جنس شیشه هستند و نه درصدشان این‌قدر زیاد است که با ورود به تونل، دید شما را به‌کلی سلب کنند، استفاده کنید. البته برخی از کلاه‌ها چنین عینکی را روی خود دارند.

انواع کلاه کاسکت:

۱ ـ کلاه ایمنی نیمه: چیزی شبیه به کلاهی که کارگران و مهندسین هنگام کار در ساختمان‌ها، معادن و… بر سر می‌نهند به همراه یک بند که بدترین نوع کلاه کاسکت محسوب شده و تنها از کاسه سر محافظت می‌کند.

۲ ـ کلاه ایمنی سه‌چهارم: در این نوع کلاه کاسکت علاوه بر محافظت از کاسه سر، گوش‌ها و طرفین سر نیز محافظت خواهند شد.

۳ ـ کلاه‌های کامل: کلاه کاسکت های کامل علاوه بر محافظت از سر و گوش‌های موتورسوار، دارای محافظ فک نیز هستند که در انواع مختلف فک متحرک، فک جداشونده و فک ثابت در بازار یافت می‌شوند.

• فک متحرک: در حقیقت طلق این نوع از کلاه کاسکت به فک متصل است و به همراه فک به قسمت بالای کلاه هدایت می‌شود.
• فک جداشونده: در این مدل، فک را می‌توان کاملاً از کلاه کاسکت جدا کرده و معمولاً در قسمت عقب کلاه نسب کرد.
• فک ثابت: همان‌طور که از اسمش پیداست فک در این مدل کاملاً ثابت بوده و شکل یکدستی با بدنه دارد. بهترین نوع کلاه ایمنی نیز همین مدل است.

۴-کلاه کراس: شبیه به کلاه کامل است همراه با یک برآمدگی بالای پیشانی که نقش سایه‌بان را ایفا می‌کند با این تفاوت که طلق ندارد چراکه کراس سواران معمولاً از عینک‌های مخصوصی به‌جای طلق استفاده می‌کنند.

وزن استاندارد برای کلاه کاسکت:

نکته‌ای که معمولاً برای موتورسواران هنگام استفاده یا خرید کلاه کاسکت مناسب دردسرساز می‌شود، بحث وزن کاسکت است. بر اساس اظهارنظر کارشناسان کلاه کاسکت مناسب موتورسواری باید وزنی بین ۱.۳ کیلوگرم تا ۱.۶ کیلوگرم داشته باشد. به یاد داشته باشید هرگز وزن کلاه را با دست خودتان اندازه نگیرید چون به‌هیچ‌عنوان این کار اصولی نیست، بلکه باید کلاه را روی سر خودتان به صورت اصولی قرار دهید و اگر به ناحیه گردن شما فشار اضافه وارد نکرد و باعث ناراحتی شما نشد، نشانه این است که وزن متعادلی برای شما دارد و قابل استفاده است، هرچند وزن کلاه معمولاً روی جعبه آن قید شده است.

زاویه دید:

اگر با توجه به موارد ذکر شده کلاه کاسکت مورد نظر خودتان را انتخاب کرده‌اید، بد نیست بدانید که دو نکته مهم همچنان باقی است، اما این دو موضوع معمولاً از سوی خریداران کلاه کاسکت موتورسواری جدی گرفته نمی‌شود، در حالی که از اصلی‌ترین موارد انتخاب کلاه ایمنی یا همان کاسکت مناسب است.

اولین نکته زاویه دید جانبی و بالای کلاه کاسکت هنگام قرار گرفتن روی سر کاربر است، به‌طوری که کلاه استاندارد از لحاظ زاویه دید جانبی باید بیشتر از ۱۰۵ درجه را پوشش دهد. همچنین زاویه دید بالای کاربر کلاه کاسکت هنگام استفاده از اهمیت ویژه‌ای هنگام رانندگی برخوردار است و بر اساس تحقیقات و استانداردهای موجود نمی‌تواند کمتر از ۷ درجه باشد.

سایز کلاه:

اما اگر از بحث زاویه دید مناسب در کلاه کاسکت‌ها بگذریم، نوبت به اندازه و سایز کلاه می‌رسد موضوعی که می‌تواند ضمانتی برای سلامت و حفاظت از سر موتورسوار هنگام تصادف باشد، چون بر اساس تحقیقات انجام شده بسیاری از کلاه کاسکت ها به دلیل انتخاب نادرست کاربر و البته استفاده غیراصولی هنگام راندن موتورسیکلت در صحنه تصادف از سر موتورسوار جدا شده و هیچ حفاظتی در مقابل ضربه برای کاربر نداشته است.

کلاه کاسکت دارای سه نوع سایز است که عبارت‌اند از:

۱ ـ بزرگ ۵۸۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر

۲ ـ متوسط ۵۶۰ تا ۵۸۰ میلی‌متر

۳ ـ کوچک ۵۴۰ تا ۵۶۰ میلی‌متر

همیشه هنگام خرید سایزی را انتخاب کنید که احساس می‌کنید کمی برایتان تنگ است چراکه کلاه هم مثل کفش جا باز خواهد کرد.

جمع‌بندی و نکات باقی‌مانده:

همان‌طور که مرور شد بهترین نوع کلاه کاسکت، کلاه کامل از نوع فک ثابت است چراکه در صورت وارد شدن ضربه و یا برخورد به زمین از سمت فک، به لحاظ استحکام کاملاً مقاوم بوده و همانند فک متغیرها احتمال جدا شدن از محل اتصال و وارد ساختن ضربه به صورت شما را ندارد. اگر هم هنگام خرید با فک متغیرهایی مواجه شدید که عنوان کلاه ریس را با خود به یدک می‌کشند، پیش خود فکر نکنید که چون این کلاه برای ریس ساخته شده پس لزوماً بهتر از فک ثابت است چون در هیچ کجای دنیا و حتی در همین ایران خودمان، موتورسواران اجازهٔ ورود به پیست مسابقه را با کلاه‌های فک متغیر ندارند.

هنگام خرید سر خود را درون کلاه به سمت‌های مختلف بچرخانید تا از راحتی کلاه مطمئن شوید و دقت کنید که اگر کلاه از سمت چپ و راست به‌خوبی روی صورت شما کیپ می‌شود از پشت هم این چنین باشد.

هنگام استفاده از کلاه حتماً بند آن را ببندید وگرنه ممکن است در هنگام تصادف از سر شما بیرون بیاید.

اگر محدودیت مالی ندارید می‌توانید از برندهای مطرحی همچون Arai و یا agv استفاده کنید، البته این توصیه کمی گران است و به کار کسانی می‌آید که موتورسواری را به صورت حرفه‌ای دنبال می‌کنند چراکه خرید از این برندها چند میلیونی خرج برمی‌دارد و نسبت به خیلی از موتورهایی که هر روز در خیابان می‌بینید هم گران‌تر هستند.

در آخر باز هم خواهش داریم که با جان خود بازی نکنید اگر هم به فکر خود نیستید به فکر کسانی باشید که در خانه چشم به راه شما هستند، خرید یک کلاه کاسکت مناسب نهایتاً ۲۰۰-۳۰۰ هزار تومان برای شما خرج برخواهد داشت. البته مشکل جایی حادتر می‌شود که می‌بینیم خیلی‌ها کلاه هم دارند ولی آن را فقط به‌عنوان دکوری بر روی موتورشان استفاده می‌کنند و در بعضی مواقع هم لطف کرده و برای جلوگیری از جریمه شدن، آن را روی سر خود قرار می‌دهند.

در این مطلب سعی کردیم که کلاه خوبی بر سر شما بگذاریم و امیدواریم شما هم کمی به فکر باشید، باور کنید که نه حادثه خبر می‌دهد و نه مرگ برای همسایه است.