ماسل کارها: تاریخچهٔ موستانگ شلبی (قسمت سوم)

در قسمت قبلی سری مطالب تاریخچهٔ موستانگ شلبی تا سال ۱۹۶۹ پیش رفتیم و گفتیم که در این سال موستانگ دومین بازطراحی خود را تجربه کرد و به همین دلیل نسخهٔ شلبی هم در ظاهر دستخوش تغییرات قابل‌توجهی شد. در قسمت قبلی گفته شد که برخلاف شلبی‌های قبلی، طراحی سال ۱۹۶۹ عمدتاً توسط خود فورد صورت گرفت و کارول شلبی نقش چندانی در آن نداشت. فورد برای موستانگ شلبی مدل ۱۹۶۹ دماغهٔ کاملاً جدیدی طراحی کرد که هیچ شباهتی با نسخه‌های قبلی و همین‌طور موستانگ‌های استاندارد ۱۹۶۹ نداشت؛ بنابراین حالا نمونه‌های شلبی در ظاهر تا حد زیادی از نسخه‌های استاندارد موستانگ متمایز شدند تا جایی که دماغه و همین‌طور بخش عقبی آن‌ها تقریباً هیچ شباهتی با موستانگ معمولی نداشت.

پایان همکاری فورد و شلبی

همان‌طور که در قسمت قبلی اشاره کردیم، به خاطر فروش پایین موستانگ‌های شلبی و همین‌طور اختلافاتی که بین کارول شلبی و فورد پیش آمد، شلبی در تابستان سال ۱۹۶۹ قرارداد خود با فورد را فسخ کرد و بدین ترتیب همکاری این دو شرکت پایان یافت. به همین دلیل درحالی‌که تا پیش‌ازاین موستانگ‌های معمولی توسط فورد تولید شده و به کارخانهٔ شلبی فرستاده می‌شدند تا به نمونه‌های شلبی تبدیل شوند، حالا فورد خود اقدام به ساخت این نسخه‌ها کرد. در سال ۱۹۶۹ همچنین دوباره نام کبرا از مدل‌های شلبی حذف شد و این نسخه‌ها بار دیگر با نام سادهٔ شلبی GT350 و شلبی GT500 به بازار عرضه شدند.

در سال ۱۹۶۹ علاوه بر تغییرات ظاهری کلی، حذف نام کبرا و جدایی فورد و شلبی، پیشرانهٔ مدل GT350 هم تغییر کرد. در این سال فورد برای موستانگ یک پیشرانهٔ ۵.۸ لیتری V8 جدید را در دو نسخهٔ ۲۵۰ و ۲۹۰ اسب بخاری ارائه کرده بود و حالا نسخهٔ ۲۹۰ اسبی همین موتور در GT350 هم جایگزین موتور ۴.۹ لیتری قبلی شد؛ اما با توجه به اینکه شلبی در ساخت مدل‌های سال ۱۹۶۹ دخالتی نداشت، این پیشرانه در GT350 هیچ تفاوتی با نسخه‌های معمولی موستانگ نداشت و در اینجا هم همان ۲۹۰ اسب بخار قدرت را تولید می‌کرد. علاوه بر این، برخلاف موتورهای قبلی برای این موتور از سوپرشارژر سفارشی هم خبری نبود.

در سال ۱۹۶۹ پیشرانهٔ مدل GT500 اما تغییری ایجاد نشد و این مدل مثل سال قبل از همان پیشرانهٔ ۷ لیتری کبرا جت استفاده می‌کرد که طبق اعلام فورد ۳۳۵ اسب بخار قدرت داشت. البته سال قبل این موتور در مدل GT500KR ارائه شده بود اما در سال ۱۹۶۹ خبری از GT500KR نبود و موتور کبرا جت زیر کاپوت GT500 معمولی قرار گرفت. این موتور با همین قدرت برای موستانگ‌های معمولی GT و مک‌وان هم ارائه می‌شد و شلبی GT500 سال ۱۹۶۹ از لحاظ موتور هیچ تفاوتی با موستانگ GT 428 و مک وان ۴۲۸ نداشت؛ بنابراین در سال ۱۹۶۹ هردو مدل شلبی GT350 و GT500 در پیشرانه تفاوتی با موستانگ‌های معمولی نداشتند. به همین دلیل شلبی‌های این سال را صرفاً می‌توان موستانگ‌هایی با ظاهر و نام متفاوت دانست زیرا برخلاف گذشته، در دیگر قسمت‌ها اشتراکات زیادی با موستانگ‌های معمولی داشتند.

خداحافظی با موستانگ شلبی

اما پایان همکاری فورد و شلبی پایان دوران موستانگ‌های شلبی هم بود زیرا فروش این مدل‌ها در سال ۱۹۶۹ رو به کاهش گذاشت و به همین دلیل فورد در همین سال به تولید آن‌ها پایان داد. البته شلبی‌ها با مدل ۱۹۷۰ هم عرضه شدند اما تولید همهٔ آن‌ها در سال ۱۹۶۹ صورت گرفته بود. داستان ازاین‌قرار بود که به دلیل کاهش فروش مدل‌های شلبی در سال ۱۹۶۹، تعداد ۷۸۹ دستگاه از نمونه‌های تولید سال ۱۹۶۹ فروش نرفتند. به همین دلیل فورد آن‌ها را با تغییر شمارهٔ وین با مدل ۱۹۷۰ به بازار عرضه کرد؛ بنابراین شلبی‌های GT350 و GT500 ساخت فورد در دو مدل ۱۹۶۹ و ۱۹۷۰ به بازار عرضه شدند اما در اصل همهٔ آن‌ها ساخت سال ۱۹۶۹ بودند. شلبی‌های مدل ۱۹۷۰ در ظاهر نیز دو تغییر جزئی را تجربه کردند که شامل تجهیز به اسپویلر جلو و ایجاد دو خط مشکی‌رنگ روی کاپوت می‌شد.

بدین ترتیب پس از حدود پنج سال سرانجام عرضهٔ موستانگ‌های شلبی در سال ۱۹۷۰ خاتمه یافت و خانوادهٔ موستانگ یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین اعضای خود را از دست داد. موستانگ شلبی نسل اول از زمان تولد در سال ۱۹۶۵ تا خاتمهٔ تولید در سال ۱۹۶۹ هرسال ارتقاء پیدا کرده و بزرگ‌تر، راحت‌تر و قوی‌تر شد. البته هرچند شلبی‌ها با بزرگ‌تر و سنگین‌تر شدن تا حدود چابکی و توانایی‌های رقابتی خود را از دست دادند و حتی در سال ۱۹۶۹ به‌جز ظاهر تفاوت چندانی با موستانگ‌های معمولی نداشتند اما بااین‌حال همچنان نسخه‌های جذاب‌تری بودند. با خاتمهٔ تولید نسل اول موستانگ شلبی غیبتی طولانی در زندگی این مدل رخ داد زیرا در نسل‌های دوم، سوم و چهارم موستانگ خبری از نسخه‌های شلبی نبود و این مدل‌ها به مدت ۳۵ سال در بین مدل‌های موستانگ حضور نداشتند.

البته در این نسل‌ها فورد برای پُر کردن جای خالی مدل‌های شلبی نسخه‌ای بنام کبرا را برای موستانگ ارائه کرد اما این صرفاً یک پکیج ظاهری بود و نمونه‌های کبرا از لحاظ فنی و پیشرانه هیچ تفاوتی با موستانگ‌های معمولی نداشتند. البته از اواخر تولید نسل سوم و همین‌طور در نسل چهارم موستانگ، فورد نسخهٔ جدیدی بنام SVT کبرا را ارائه کرد که قدرت بیشتری نسبت به نمونه‌های معمولی موستانگ داشت و تا حدودی می‌توانست نقش شلبی را بازی کند اما بااین‌حال هیچ‌کدام از این مدل‌ها نتوانستند جای خالی شلبی‌ها را در خانوادهٔ موستانگ پُر کنند.

شلبی اروپا

هرچند تولید موستانگ شلبی در سال ۱۹۶۹ خاتمه یافت و عرضهٔ آن در ایالات‌متحده نیز در سال ۱۹۷۰ به پایان رسید اما شلبی در سال ۱۹۷۱ به درخواست یک نمایندگی فروش بلژیکی، به‌طور مستقل تعدادی محدودی موستانگ شلبی را تولید کرد. این مدل‌ها بر اساس موستانگ سال ۱۹۷۱ ساخته شده بودند که بازطراحی عمده‌ای را تجربه کرده بود و کاملاً با موستانگ‌های قبلی تفاوت داشت. این نسخه که منحصر به بازار اروپا بود، در هردو مدل GT350 و GT500 تولید و با نام شلبی اروپا در این قاره عرضه شد. مجموعاً تنها نُه دستگاه شلبی اروپا ساخته شد که هفت دستگاه کوپهٔ فست‌بک و دو دستگاه کابریولت بودند. از این نُه دستگاه، هشت دستگاه به پیشرانهٔ ۵.۸ لیتری مجهز بودند و یک دستگاه هم به موتور ۷ لیتری سوپر کبرا جت مجهز شد.

بازگشت مقتدرانهٔ شلبی

موستانگ پس از درخشش نسل اول، در نسل‌های دوم و سوم دوران سیاهی را تجربه کرد اما در نسل پنجم، شکوه گذشتۀ این ماسل کار اصیل احیا شد. در این نسل همچنین فورد برای اینکه شکوه گذشتۀ موستانگ را تکمیل کند، تصمیم به احیای مدل شلبی گرفت و بنابراین پس از غیبتی طولانی سرانجام بعد از معرفی نسل پنجم موستانگ در سال ۲۰۰۵، مدل شلبی بازگشت. البته حالا برخلاف گذشته، خود فورد و بخش خودروهای ویژهٔ آن یعنی SVT اقدام به طراحی و تولید نسخهٔ شلبی کرد و نام شلبی به‌عنوان نسخه‌ای عملکرد بالا از موستانگ احیاء شد. البته در نسل پنجم و همین‌طور نسل ششم موستانگ، شرکت شلبی هم به‌صورت مستقل اقدام به تیونینگ و تقویت این خودرو کرده و مدل‌های مختلفی را به بازار عرضه کرد ولی ما در این مطلب صرفاً به شلبی‌هایی می‌پردازیم که به‌طور رسمی توسط خود فورد ساخته شدند.

در نمایشگاه نیویورک ۲۰۰۵ فورد با رونمایی از شلبی GT500 جدید رسماً پس از بیش از سه دهه موستانگ شلبی را بازگرداند. البته در این نسل به‌طور رسمی نسخهٔ شلبی فقط در مدل GT500 تولید شد و خبری از GT350 نبود. همان‌طور که اشاره شد، GT500 جدید توسط بخش خودروهای ویژهٔ فورد یا SVT ساخته شده بود و در اصل جایگزین مدل SVT کبرای نسل چهارم شد. مهم‌ترین قسمت موستانگ شلبی GT500 زیر کاپوت آن بود یعنی جایی که در آن یک نیروگاه ۵.۴ لیتری V8 سوپرشارژ با بلوک آهنی و سر سیلندر آلومینیومی قرار گرفته بود. این موتور ۵۰۰ اسب بخار قدرت و ۶۵۰ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد که افزایش قابل‌توجهی را نسبت به قوی‌ترین نسخهٔ موستانگ کبرا نسل قبل با ۳۹۰ اسب بخار قدرت نشان می‌داد.

قدرت شلبی GT500 همچنین از موستانگ GT همان زمان با موتور ۴.۶ لیتری V8 تنفس طبیعی ۳۰۰ اسب بخاری هم به میزان چشمگیری بیشتر بود. برای انتقال این نیرو نیز یک گیربکس شش سرعتهٔ دستی اختصاصی در نظر گرفته شده بود؛ اما علاوه بر قدرت بیشتر، شلبی GT500 در ظاهر هم با تغییرات و ویژگی‌هایی از نسخه‌های معمولی موستانگ متمایز شده بود. مهم‌ترین این تغییرات، دماغهٔ جدید و منحصربه‌فرد GT500 بود که با چراغ‌ها، جلوپنجره و سپر متفاوت، تمایز قابل‌توجهی با موستانگ‌های V6 و GT داشت.

دیگر ویژگی‌های ظاهری منحصربه‌فرد شلبی GT500 نیز شامل خطوط رنگی روی بدنه به‌عنوان نماد شلبی، اسپویلر عقب خاص، رینگ‌های ۱۸ اینچی ویژه و نشان مار کبرا در جلوپنجره می‌شد. این ماشین همچنین به ترمزهای برمبو با دیسک‌های ۱۴ اینچی و کالیپرهای چهار پیستونه در جلو و دیسک‌های ۱۱.۸ اینچی و کالیپرهای تک پیستونه در عقب هم مجهز شده بود. تحویل موستانگ شلبی GT500 به خریداران از ماه می ۲۰۰۶ با مدل ۲۰۰۷ آغاز شد. این خودرو با ظرفیت تولید محدودی در حدود ۱۰ هزار دستگاه در سال، به مدت سه سال در کارخانهٔ فورد در میشیگان به تولید رسید.

شکل‌گیری دوبارهٔ مثلث فورد، شلبی، هرتز

در قسمت اول سری مطالب تاریخچهٔ موستانگ شلبی گفتیم که در سال ۱۹۶۶ شرکت اجارهٔ خودروی هرتز به پیشنهاد فورد حدود هزار دستگاه موستانگ شلبی GT350 را خریداری کرده و اجاره داد. نمونه‌های متعلق به هرتز، GT350H نام گرفته و عمدتاً به رنگ مشکی با نوارهای طلایی بودند. در سال ۲۰۰۶ اما به مناسبت چهل‌سالگی GT350H، نسخهٔ ویژه‌ای از نسل پنجم موستانگ با نام شلبی GT-H ساخته شد و بدین ترتیب دوباره مثلث فورد، شلبی و هرتز شکل گرفت. شلبی GT-H در نمایشگاه نیویورک ۲۰۰۶ با ویژگی‌های منحصربه‌فردی معرفی شد که در قسمت بعدی سری مطالب تاریخچهٔ موستانگ شلبی به آن‌ها خواهیم پرداخت.

ادامه دارد…