مرور داستان عجیب خودروی چمدانی مزدا، ایده‌ای جالب برای حمل‌ونقل شهری

در دههٔ ۹۰ میلادی، مزدا اقدام به ساخت خودرویی با حداکثر سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت کرد که تا می‌شد و در یک چمدان قرار می‌گرفت!

این روزها در صنعت حمل‌ونقل اصطلاح «Last Mile Mobility» مطرح شده که به اشکال بسیار جمع‌وجور و کارآمد حمل‌ونقل در شهرهای شلوغ اشاره دارد اما این مفهوم اصلاً چیز جدیدی نیست زیرا به‌عنوان‌مثال، در اوایل دههٔ ۸۰ هوندا اسکوتر تاشوی کوچکی بنام موتوکامپو را معرفی کرد که برای جای گرفتن در صندوق‌عقب هاچ‌بک هوندا سیتی طراحی شده بود. علاوه بر این، مزدا هم سعی کرد این مفهوم را به شکلی منحصربه‌فرد اجرا کند که نتیجهٔ آن بسیار جالب بود.

برای مرور این داستان باید به اوایل دههٔ ۹۰ سفر کنیم یعنی زمانی که مزدا روزگار خوشی را سپری می‌کرد. در آن سال‌ها، MX-5 تازه وارده بازار شده و یک‌تنه سگمنت رودسترهای دونفرهٔ ارزان‌قیمت را احیا کرده بود. در سال ۱۹۹۱ نیز مزدا 787B به اولین خودروی جهان تبدیل شد که توانست با پیشرانهٔ وانکل در مسابقات لمان پیروز شود. در آن دوران حتی مزدا در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد برند لوکسی بنام آمانتی بود که قصد داشت با یک سدان بزرگ با پیشرانهٔ V12 به رقابت با لکسوس بپردازد. در میان این موفقیت‌ها، مزدا بین سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ مسابقه‌ای درون شرکتی بنام فنتاسیارد (Fantasyard) را برگزار کرد و بخش‌های مختلف خود را برای ارائهٔ راه‌حل‌های خلاقانهٔ حمل‌ونقل به چالش کشید.

در این مسابقه، تیم تحقیق و توسعهٔ گیربکس مزدا تصمیم به ساخت کوچک‌ترین موتورسیکلت ممکن گرفت که بتواند داخل یک چمدان جای گیرد. نتیجه، ساخت خودروی چمدانی بود هرچند که این وسیله بیشتر یک موتورسیکلت محسوب می‌شد تا خودرو. درهرحال، این وسیله نقلیهٔ جالب که شبیه خودروهای کارت به نظر می‌رسید، به یک پیشرانهٔ ۳۴ سی‌سی دو زمانه با ۱.۷ اسب بخار قدرت مجهز بود که می‌توانست خودروی چمدانی را به سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت برساند. البته وزن و جثهٔ راننده می‌توانست روی این سرعت تأثیر بگذارد. تغییر شکل این وسیله از چمدان به خودرو هم به‌آسانی صورت می‌گرفت. برای این کار باید چرخ جلو از داخل دریچه‌ای در پوستهٔ چمدان بیرون آورده و چرخ‌های عقب و صندلی هم متصل می‌شدند.

ظاهراً مهندسان مزدا این خودروی چمدانی را به‌عنوان راه‌حلی برای رفت‌وآمد راحت‌تر به فرودگاه‌ها طراحی کرده بودند هرچند که اگر بخواهید با سرعت ۳۰ کیلومتر بر ساعت در اطراف ترمینال‌های فرودگاه با چیزی که دود آبی را به خورد دیگر مسافران می‌دهد حرکت کنید احتمالاً به دردسر خواهید افتاد! علاوه بر این، قوانین هم اجازهٔ بردن چمدانی پر از بنزین را به داخل هواپیما نمی‌دهند. خودروی چمدانی مزدا با مشکل دیگری هم مواجه بود. هرچند این وسیله به شکل و اندازهٔ یک چمدان درمی‌آمد ولی ازآنجایی‌که چمدان با پیشرانه، قطعات فنی و چرخ‌های خودرو پر شده بود، وزن سنگینی برابر با ۳۲ کیلوگرم داشت. این وزن برای یک وسیلهٔ نقلیهٔ کوچک که قرار است قابل‌حمل باشد بسیار زیاد بود.

به همین دلایل، خودروی چمدانی مزدا هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید ولی ازآنجایی‌که توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده بود، مزدا دو نمونهٔ دیگر از آن برای امور تبلیغاتی ساخت که یکی در اروپا و دیگری در آمریکا بود. ظاهراً از بین سه نمونهٔ خودروی چمدانی مزدا، فقط نمونهٔ آمریکایی هنوز وجود دارد زیرا نمونهٔ اول و ژاپنی به‌طور اتفاقی از بین رفت و از سرنوشت نمونهٔ اروپایی هم کسی خبر ندارد.