تاریخچه امریکن موتورز AMC قطب چهارم خودروسازی آمریکا (قسمت اول)

شرکت امریکن موتورز یا AMC بین سال‌های ۱۹۵۴ تا ۱۹۸۸ فعالیت می‌کرد و یکی از بازیگران تأثیرگذار تاریخ صنعت خودروسازی آمریکا بود.

برای چند دهه، جنرال موتورز، فورد و کرایسلر سه قطب اصلی خودروسازی آمریکا را نشکیل دادند اما در دههٔ ۵۰ میلادی، از طریق یک ادغام بزرگ، شرکتی بنام امریکن موتورز شکل گرفت که برای مدتی نسبتا طولانی به قطب چهارم خودروسازی آمریکا تبدیل شد و تأثیرات قابل‌توجهی روی این صنعت داشت.

شکل‌گیری شرکت

اول می سال ۱۹۵۴، شرکت امریکن موتور کورپوریشن که به‌طور مخفف AMC نامیده می‌شد، از طریق ادغام دو شرکت خودروسازی آمریکایی نش (Nash) و هادسون (Hudson) شکل گرفت. این بزرگ‌ترین ادعام دو شرکت در تاریخ ایالات‌متحده تا آن زمان محسوب می‌شد و بدین ترتیب، چهارمین شرکت خودروسازی بزرگ آمریکا متولد شد. طراح و معمار اصلی این ادغام، مدیرعامل نش «جورج دبلیو میسون» بود. وی معتقد بود تنها راه بقای خودروسازان مستقل و کوچک ایالات‌متحده، همکاری با یکدیگر و ایجاد شرکت‌های مشترک است تا بتوانند با سه غول خودروسازی این کشور رقابت کنند. میسون با ایجاد امریکن موتورز، قصد داشت از نقاط قوت دو شرکت نش و هادسون برای رقابت با کرایسلر، فورد و جنرال موتورز استفاده کند. البته در ابتدا قرار بود این ادغام سه‌طرفه باشد و شرکت پاکارد هم به نش و هادسون بپیوندد اما به دلیل اختلاف‌نظر میسون با رئیس پاکارد، این اتفاق رخ نداد.

دههٔ ۵۰، شکل‌گیری رامبلر با خودروهای جمع‌وجور

در ابتدای دههٔ ۵۰، جورج میسون در نش، توسعهٔ خودروی کوچکی را آغاز کرد که برای اقتصاد ضعیف پس از جنگ جهانی دوم مناسب باشد. بدین منظور، در سال ۱۹۵۰ نام رامبلر را به ثبت تجاری رساند و این خودروی کوچک با نام نش رامبلر در همان سال به بازار آمد. رامبلر موفقیت سریعی را برای نش به همراه داشت. پس از ادغام نش و هادسون در سال ۱۹۵۴ و شکل‌گیری امریکن موتورز، خط تولید دو شرکت تحت استراتژی تولید مشترک، در کارخانهٔ نش ادغام شد و محصولات هادسون بازطراحی شدند تا با طراحی خودروهای نش هماهنگ شوند. رامبلر کوچک و پرفروش نیز در سال‌های ۱۹۵۵ و ۱۹۵۶ علاوه بر برند نش، با برند هادسون هم به بازار عرضه شد.

بااین‌حال، محصولات بزرگ‌تر نش و هادسون فروش خوبی نداشتند و AMC هرسال ضرر می‌کرد. «جورج دبلیو رامنی» که پس از مرگ ناگهانی میسون در اکتبر ۱۹۵۴ هدایت شرکت را بر عهده گرفته و از عملکرد AMC ناامید شده بود، به این نتیجه رسید که راه نجات شرکت تمرکز روی مدل‌های کوچک و جمع‌وجور است. ازاین‌رو، رامنی به تولید خودروهای بزرگ پایان داد و در سال ۱۹۵۷ رامبلر را برای عرضهٔ خودروهای جمع‌وجور جدید به یک برند مستقل تبدیل کرد. بدین ترتیب، تولید خودروهای قدیمی نش و هادسون در سال ۱۹۵۷ خاتمه یافت و تمام محصولات AMC با برند رامبلر به بازار عرضه شدند.

بااین‌حال، فروش رامبلرهای جدید پایین بود و محصولات نش و هادسون هم که حذف شده بودند. این شرایط ضرری ۱۱.۸ میلیون دلاری را برای AMC در سال ۱۹۵۷ به دنبال داشت. رامنی اما برنامه‌های تبلیغاتی گسترده‌ای را برای رامبلر شکل داد که باعث افزایش فروش ۵۹ درصدی این برند در سال ۱۹۵۸ شد. بدین ترتیب، ۱۹۵۸ به اولین سال سودآوری AMC پس از شکل‌گیری تبدیل شد. حالا برندهای نش و هادسون کنار گذاشته شدند و رامبلر به ستون اصلی شرکت تبدیل شد. در سال ۱۹۵۸، گروه AMC اولین خودروی کامپکت آمریکا را با نام رامبلر امریکن معرفی کرد. البته این خودرو اساساً همان نش رامبلر ۱۹۵۰ بود که برای اواخر دههٔ ۵۰ کمی به‌روزرسانی و مدرن شده بود. با این خودرو، گروه AMC در بازار به موفقیت سریعی دست پیدا کرد.

دههٔ ۶۰، حذف رامبلر با تمرکز روی خودروهای بزرگ‌تر

AMC برای ماندن در رقابت، از آغاز دههٔ ۶۰ محصولات جدیدی را معرفی کرد. در سال ۱۹۶۱، نسل دوم رامبلر آمریکن معرفی شد (همان خودرویی که نسل سوم آن با نام آریا در ایران عرضه شد) و در سال ۱۹۶۲ رامبلر آمباسادور به‌عنوان یک محصول رده‌بالای کاملاً جدید به بازار آمد. همچنین اندازهٔ جمع‌وجور محصولات رامبلر، آن‌ها را به خودروهای مناسبی برای عرضهٔ بین‌المللی تبدیل می‌کرد و AMC بین سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۵ سیزده کارخانه در خارج از آمریکا از کاستاریکا گرفته تا فیلیپین افتتاح کرد. به لطف این محصولات جدید، در اوایل دههٔ ۶۰، امریکن موتورز فروش بالایی داشت و در سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۶۱ نام رامبلر در رتبهٔ سوم پرفروش‌ترین خودروهای آمریکا دیده می‌شد. استراتژی رامنی بسیار موفق عمل کرد و شرکت کاملاً بدون بدهی شد.

بااین‌حال، در سال ۱۹۶۲ رامنی استعفا داد تا برای فرمانداری میشیگان نامزد شود و «روی آبرنتی» که مدیر فروش شرکت بود، جانشین رامنی شد. وی پس از دو سال تولید خودروهای کامپکت، استراتژی شرکت را به سمت رقابت مستقیم با سه خودروساز بزرگ آمریکا تغییر داد. آبرنتی معتقد بود که شهرت امریکن موتورز در ساخت خودروهای اقتصادی قابل‌اعتماد می‌تواند با استراتژی جدیدی، خریداران را به سمت خودروهای بزرگ‌تر و گران‌تر جذب کند. بدین ترتیب، وی تمرکز AMC را به ساخت خودروهای بزرگ‌تر و سودآورتر تغییر داد. هرچند فروش سدان بزرگ و لوکس آمباسادور در سال ۱۹۶۶ به بیش از ۷۱ هزار دستگاه رسید اما هزینه‌های هنگفت توسعهٔ خودروها و پیشرانه‌های جدید، AMC را با مشکل مواجه کرد و فروش شرکت در نیمهٔ اول سال ۱۹۶۶ با کاهشی ۲۰ درصدی، زیان ۴.۲ میلیون دلاری را به دنبال داشت.

به اعتقاد آبرنتی، برند رامبلر وجههٔ ضعیفی پیدا کرده و مانع افزایش فروش خودروها بود زیرا خریداران این برند را با خودروهای کوچک و ارزان می‌شناختند. به همین دلیل، امریکن موتورز از سال ۱۹۶۶ حذف تدریجی برند رامبلر را آغاز کرد و بجای آن، خودروها را با برند AMC به بازار فرستاد. بدین ترتیب برند رامبلر در سال ۱۹۶۸ تعطیل شد و آخرین خودروی آن پس از تولید ۴.۲ میلیون دستگاه در ژوئن ۱۹۶۹ از خط تولید خارج شد تا از سال ۱۹۷۰ تمام خودروهای امریکن موتورز با برند AMC عرضه شوند. البته استفاده از نام رامبلر در بازارهای صادراتی همچنان ادامه داشت و خودروهای AMC در کشورهایی مثل آرژانتین، استرالیا، مکزیک و… با این برند عرضه می‌شدند. این نام حتی تا سال ۱۹۸۳ در مکزیک دیده می‌شد.

تغییر مدیریت

استراتژی آبرنتی برای حذف برند رامبلر و تمرکز روی خودروهای بزرگ‌تر جواب نداد و زیان‌های سنگینی را روی دست AMC گذاشت. به همین دلیل، هیئت‌مدیره اعتماد خود را به آبرنتی از دست داد و او در ژانویهٔ ۱۹۶۷ مجبور به بازنشستگی پیش از موعد شد. «روی دی چاپین»، پسر بنیان‌گذار هادسون جانشین آبرنتی شد و سعی کرد با تمرکز روی خریداران جوان‌تر، سهم بازار بیشتری به دست بیاورد و شرکت را احیا کند.

ورود به عرصهٔ ماسل کارها

با رونق گرفتن بازار خودروهای عضلانی و عرضهٔ موستانگ و کامارو به بازار، امریکن موتورز هم که تحت ریاست چاپین به دنبال جذب خریداران جدیدی بود، با مدل‌های اسپرت AMX و جاولین، در سال ۱۹۶۸ به این بازار وارد شد. جاولین که بزرگ‌تر و جادارتر از کامارو و موستانگ بود، در دو نسل تا سال ۱۹۷۴ تولید شد و با فروش ۵۵,۱۲۵ دستگاه در سال اول عرضه، موفق عمل کرد. این خودروها همچنین تصویر امریکن موتور را هم تغییر دادند.

خرید جیپ

در اواخر دههٔ ۶۰ که شرکت صنایع کایزر تصمیم گرفت از صنعت خودروسازی خارج شود، به دنبال خریداری برای جیپ بود. چاپین با وجود مخالفت مدیران ارشد AMC، تصمیم بزرگی گرفت و جیپ را با قیمت ۷۰ میلیون دلار خرید. هرچند این ریسک بزرگی بود اما چاپین اعتقاد داشت که محصولات جیپ مکمل خودروهای سواری امریکن موتورز خواهند بود. همچنین سه خودروساز بزرگ آمریکا هم در بازار جیپ حضور نداشتند و بنابراین خبری از رقابت نبود. بعداً مشخص شد که این تصمیم بسیار درستی بوده است زیرا در اواخر دههٔ ۷۰ که AMC دائماً ضرر می‌داد، این جیپ بود که به عامل بقای شرکت تبدیل شد. به‌عنوان‌مثال، امریکن موتورز در سال ۱۹۷۸ روی خودروهای خود (غیر جیپ) حدود ۶۵ میلیون دلار ضرر کرد اما فروش بالای جیپ باعث شد شرکت مجموعاً سودی ۳۶.۷ میلیون دلاری را ثبت کند.

ادامه دارد…