نگاهی به پیشینه کمپانی تاتا موتورز هندوستان

سام کاویانی: نزدیک به یک‌صد و پنجاه سال پیش، یعنی در سال ۱۸۶۸ میلادی، در دیار زیبا و پهناور هندوستان، شخصی از پارسیان هند به نام جمشید جی تاتا توانست مجموعه عظیمی را بنیان نهد که تا به امروز هم یکی از افتخارات گران‌سنگ این خطه باقی مانده است.

امروزه گروه صنعتی تاتا (TATA GROUP)، یکی از شرکت‌های بزرگ چندملیتی در عالم به شمار می‌آید و در شاخه‌های گوناگونی از تجارت و صنعت اعم از تولید مواد شیمیایی، فولاد، برق، فناوری اطلاعات، گردشگری و صنعت خودروسازی و… مشغول به کار است. در حال حاضر، این شرکت بیش از ۵۶۵ هزار نفر را در استخدام خود دارد و تنها در سال ۲۰۱۳ میلادی، درآمدی معادل ۱۰۳ میلیارد دلار را کسب نموده که از کل این درآمد ۳.۶۵ میلیارد دلار آن فقط سود خالص بوده است. امروزه این مجموعه در کنترل و تملک خانواده تاتا قرار دارد.

از میان شاخه‌های گوناگون شرکت تاتا، کمپانی «تاتا موتورز» جایگاه ویژه‌ای دارد که البته در این متن قصد داریم نگاهی گذرا به سوابق تاریخی آن داشته باشیم.

شرکت تاتا موتورز با مسئولیت محدود (TATA MOTORS LIMITED)، که پیش از این با نام TELCO خوانده می‌شد، به‌عنوان یکی از توابع گروه صنعتی تاتا حول‌وحوش هفتاد و اندی سال پیش، یعنی در سال ۱۹۴۵ میلادی، پا به عرصه وجود نهاد. دفتر مرکزی این شرکت در شهر مومبای (بمبئی) در ایالت ماهراشترا (MAHARASHTRA) قرار داد. امروزه این شرکت به تولید خودروهای سواری، وانت، کامیون، اتوبوس و تجهیزات نظامی و ساختمانی مبادرت می‌ورزد. در حال حاضر، خودروهای تاتا در کارخانه‌های متعددی در اقصی نقاط هند اعم از جمشید پور (JAMSHEDPUR)، پانتناگار (PANTNAGAR)، لاکنو (LUCKNOW) و… به تولید می‌رسند.

تاتا موتورز از ابتدای تأسیس، کار خود را به‌عنوان سازنده لوکوموتیو برای قطار آغاز نمود، اما چندی بعد، یعنی در سال ۱۹۵۴ میلادی وارد بخش خودروهای تجاری شد، هنگامی که به سرمایه‌گذاری مشترک با دایملر بنز آلمان اقدام نمود. پس از سال‌ها میدان‌داری در عرصه خودروهای تجاری، در سال ۱۹۹۱ میلادی وارد حیطه وسایل نقلیه سواری شد و خودرویی چندمنظوره به نام سیرا (SIERRA) را روانه بازار نمود. متعاقب آن یک مدل استیشن واگن با نام ESTATE را هم معرفی نمود، این مدل بر مبنای خودروی تاتا MOBILE طراحی شد، وسیله نقلیه تجاری سبکی که در سال ۱۹۸۹ میلادی به بازار راه یافته بود. در سال ۱۹۹۴ میلادی، خودروی سومو (SUMO) عرضه شد که مدلی LCV محسوب می‌شد. در سال ۱۹۹۸ میلادی، شرکت تاتا نخستین خودروی شاسی‌بلند ساخت هند را در معرض دید عموم نهاد، این خودرو سافاری (SAFARI) نام داشت.

در همین سال، تاتا موتورز نخستین خودروی سواری کاملاً بومی ساخت هند به نام ایندیکا (INDICA) را روانه بازار نمود. با آنکه، این خودرو در ابتدای حضور خود مورد انتقاد تحلیل گران واقع شد؛ مصرف سوخت عالی، پیشرانه قدرتمند و استراتژی تهاجمی بازاریابی تاتا این مدل را بدل به یکی از پرفروش‌ترین خودروهای تاریخ هند نمود. نسل اول ایندیکا به مدت نه سال و تا سال ۲۰۰۷ میلادی در مدار تولید بود، اما نسل دوم ایندیکا به نام ایندیکا V2 (INDICA V2) بهبود عمده‌ای را نسبت به نسل پیشین خود شاهد بود و به سرعت موردعلاقه عموم قرار گرفت.

در همین حین، تاتا موتور توانست شمار وسیعی از خودروهای خود را به کشور آفریقای جنوبی صادر نماید. ناگفته پیداست که موفقیت مدل ایندیکا، رُل کلیدی را درزمینهٔ رشد و توسعه این شرکت ایفاء نمود.

در بیست و هفتمین روز از ماه سپتامبر سال ۲۰۰۴ میلادی، شرکت تاتا موتورز بخش خودروهای تجاری شرکت دوو کره جنوبی را خریداری نمود. پس از این رویداد نام این بخش به تاتا دوو (TATA DAEWOO) تغییر یافت. در سال ۲۰۰۵ میلادی، شرکت تاتا موتورز کنترل ۲۱ درصد از سهام شرکت اسپانیایی اتوبوس‌سازی با نام HISPANO CARROCERA را در دستان خود متمرکز نمود. هم‌زمان با این شراکت، تاتا به گسترش بازار خود با معرفی محصولاتی همچون استارباس (STARBUS) و گلوباس (GLOBAS) اقدام نمود، محصولاتی که با کمک و پشتیبانی شریک اسپانیایی تولید شده بود. سرانجام تاتا موتورز در سال ۲۰۰۹ میلادی توانست مالکیت کامل شرکت HISPANO CARROCERA را از آن خود نماید. ضمن اینکه در همان دوران، خودرویی تجاری به نام NOVUS را معرفی نمود که محصولی از تاتا دوو بود.

در سال ۲۰۰۶ میلادی، کمپانی تاتا موتورز به سرمایه‌گذاری مشترک با کمپانی اتوبوس‌سازی مارکوپولو (MARCOPOLO) برزیل همت گمارد. حاصل این شراکت، تأسیس شرکتی به نام اتوبوس‌سازی «تاتا مارکوپولو» بود که به ساخت کامل اتوبوس و اتاق آن می‌پرداخت.

در سال ۲۰۰۸ میلادی، تاتا موتورز به یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری‌های خود در خارج از مرزهای هند اقدام نمود، این سرمایه‌گذاری هم مربوط به خرید کمپانی سازنده خودروهای لوکس بریتانیایی به نام جگوار- لندروور بود. این معامله نیز با شرکت فورد آمریکا صورت پذیرفت که در آن زمان مالکیت این برندها را بر عهده داشت. در همین سال، تاتا بزرگ‌ترین پروژه خود را رونمایی نمود، این پروژه هم معرفی خودروی نانو بود که با قیمتی کمتر از ۲۵۰۰ دلار به‌عنوان «ارزان‌قیمت‌ترین خودروی جهان» شناخته شد.

در سال ۲۰۱۰ میلادی، تاتا موتورز ۸۰ درصد از سهام شرکت طراحی و مهندسی ایتالیایی TRILIX را با بهایی معادل ۱.۸۵ میلیون یورو خریداری نمود. هدف از کسب این مالکیت ارتقاء توان طراحی شرکت تاتا موتور بود. در سال ۲۰۱۲ میلادی، این شرکت اعلام نمود که مبلغ ۶ میلیارد روپیه را صرف توسعه وسایل نقلیه آینده نظامی خود با شرکت DRDO می‌نماید.

در حال حاضر، شرکت تاتا خودروهای هاچ بکی به نام تیاگو، بولت، ایندیکا، نانو و سدان هایی همچون زست و ایندیگو و شاسی‌بلندهایی به نام‌های سافاری استورم، سافاری دیکور، سومو گولد و نیز وانتی به نام زنون XT و پیکاپ را تولید می‌کند، از دیگر تولیدات نوین آن نیز عرضه یک خودروی ون به نام آریا است. در کنار خودروهای سواری، انواع و اقسام کامیون، کامیونت با نام‌های پریما، M&HCV CONSTRUK ،M&HCV CARGO، اولترا و… در کنار مدل‌های متفاوتی از اتوبوس و مینی‌بوس هم توسط تاتاموتورز عرضه می‌شود که ذکر نام تمامی آنها از حوصله این مبحث خارج است. در حال حاضر، محصولات شرکت تاتا موتورز، علاوه بر مراکز تولیدی در هند، در کشورهایی همچون بریتانیا، کره جنوبی، تایلند، اسپانیا و آفریقای جنوبی نیز مونتاژ می‌شوند و این شرکت برای ساخت کارخانه‌هایی در ترکیه، اندونزی و اروپای شرقی هم برنامه‌ریزی و اقدام نموده است. طبق آخرین آمار، تاتا موتور موفق به تولید ۱,۰۶۲,۶۵۴ دستگاه خودرو در سال ۲۰۱۳ میلادی شده است که از این لحاظ جایگاه نوزدهمین خودروساز دنیا را از آن خود نموده است.

منابع:
WIKIPEDIA.ORG
TATAMOTORS.COM
و…