بی ام و

ب‌ام‌و 767iL، تنها ب‌ام‌و 16 سیلندر تاریخ

ماجرای ساخت بزرگ‌ترین موتوری که تاکنون در زیر کاپوت یک ب‌ام‌و نصب‌شده است
دکتر «کارل هاینس لانگه» از مهندسان بخش سیستم‌های انتقال قدرت ب ام در دههٔ ۸۰ بود. وی پس از ساخت مدل‌های قدرتمند M3 و M5 توسط ب‌ام‌و در سال ۱۹۸۵، به فکر ساخت مدلی قدرتمند از سری ۷ افتاد که بتواند نقش M7 را در خانوادهٔ سری ۷ بازی کند. او در نظر داشت که ۴ سیلندر به موتور ۱۲ سیلندر ۵ لیتری ب‌ام‌و (که در شرکت با کد M70 شناخته می‌شد) اضافه کرده و موتوری ۱۶ سیلندر قدرتمند جهت نصب بر روی سری ۷ بسازد. لانگه برای انجام این کار، مهندس باتجربه‌ای بنام «آدولف فیشر» را مناسب می‌دید چراکه او از مهندسان بخش پیشرانه‌های ب‌ام‌و بود و موتور ۵ لیتری V12 300 اسب بخاری که در مدل‌های 750i و 75iL بکار می‌رفت را طراحی کرده بود. لانگه با فیشر جهت تقاضای همکاری تماس گرفته و فیشر موافقت کرد. سپس شخص سومی بنام «هانس پیتر ویس بارت» که رئیس پروژه ساخت سری ۸ و نسل دوم سری ۷ بود نیز به گروه پیوست.

BMW 767iL V-16 Goldfish prototype
BMW 767iL V-16 Goldfish prototype
بدین ترتیب پروژهٔ ساخت سری ۷ V16 که پروژهٔ «Goldfish» نام‌گرفته بود توسط این سه نفر که از مقامات بلندپایه و بانفوذ ب‌ام‌و از اواسط دهه ۷۰ تا اوایل دهه ۹۰ بشمار می‌رفتند شروع شد. در ابتدا کار بر روی ساخت موتور جدید که شامل اضافه کردن ۴ سیلندر به موتور ۵ لیتری V12 و ساخت پیشرانه‌ای V16 با ۳۲ سوپاپ می‌شد در جولای ۱۹۸۷ آغاز گردید. برای این کار زاویهٔ ۶۰ درجه‌ایِ موتور V12 حفظ شد اما ۴ سیلندر به آن اضافه گردید. بدین ترتیب حجم موتور به ۶.۷ لیتر افزایش‌یافته و حدود ۳۰ سانتیمتر به طول آن افزوده شد. کار ساخت موتور در کمتر از شش ماه به پایان رسید و در تاریخ ۲۴ دسامبر ۱۹۸۷ (شب کریسمس سال ۱۹۸۸) پیشرانهٔ عظیم ۶.۷ لیتری V16 آماده شد و بدین روی اولین موتور ۱۶ سیلندر ب‌ام‌و متولد گردید. این موتور با ۳۱۰ کیلوگرم وزن فقط ۶۰ کیلوگرم سنگین‌تر از موتور V12 بود. در شامگاه ۲۴ دسامبر، موتور برای اولین بار توسط داینومتر مورد آزمایش قرار گرفت و عملکرد کاملاً قابل‌ملاحظه‌ای از خود بنمایش گذاشت به‌طوری‌که ۴۰۸ اسب بخار قدرت و ۶۳۷ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد؛ یعنی ۱۰۸ اسب بخار قدرت و ۱۸۷ نیوتن متر گشتاور بیشتر نسبت به موتور V12. این در حالی بود که ب‌ام‌و M5 آن سال‌ها با موتور ۶ سیلندر خطی، تنها ۲۵۶ اسب بخار قدرت و ۳۳۰ نیوتن متر گشتاور داشت.
BMW 767iL V-16 Goldfish prototype
BMW 767iL V-16 Goldfish prototype
با انجام موفقیت‌آمیز آزمون‌ها، گام بعدی نصب موتور بر روی یکی از مدل‌های سری ۷ E32 بود. سرانجام تصمیم گرفته شد تا موتور بر روی مدل 750iL که فاصلهٔ محوری بیشتری نسبت به نسخه‌های معمولی داشت قرار گیرد؛ اما برای انجام این کار مشکلی وجود داشت. موتور ۱۶ سیلندر جدید به خاطر برخورداری از ۴ سیلندر اضافه، حدود ۳۰ سانتیمتر طول بیشتری از موتور ۱۲ سیلندر داشت و به همین دلیل به‌سختی در محفظه موتور سری ۷ جا می‌شد و کل محفظه موتور را اشغال می‌کرد به‌طوری‌که جایی برای نصب رادیاتور آب و سیستم خنک‌کننده باقی نمی‌ماند؛ اما به دلیل اینکه این یک پروژهٔ آزمایشی بود، مهندسان راه‌حلی ساده و هوشمندانه‌ای را جهت برطرف کردن این مشکل بکار گرفتند و آن انتقال رادیاتور و سیستم خنک‌کننده به عقب و درون صندوق بار بود! هرچند این راه‌حل کمی دور از ذهن است اما از این شیوه بیش از یک دهه پیش در مدل مسابقه‌ای ۳.۰ CSL هم استفاده‌شده بود و عملکرد مناسبی نشان داده بود؛ بنابراین کار بر روی انتقال سیستم خنک‌کننده به داخل صندوق بار آغاز گردید. برای انجام این کار قسمتی از چراغ‌های عقب جهت نصب پنجره‌ای فلزی برای خروج هوای گرم از داخل صندوق حذف و پلاک به درون سپر منتقل شد. ورودی‌های هوایی هم بر روی گلگیرهای عقب جهت انتقال هوای خنک به داخل صندوق بار و رادیاتور تعبیه شد. برای جبران کاهش نور چراغ‌های عقب که به دلیل کوچک شدن آن‌ها رخ‌داده بود نیز از لامپ‌های پُرنورتری استفاده شد. البته چراغ‌های دنده‌عقب و مه شکن به‌طور کامل حذف‌شده بودند. سیستم خنک‌کننده تقریباً تمامی فضای بار را اشغال کرده بود و بجای بکار گیری یک رادیاتور بزرگ، از دو رادیاتور کوچک استفاده‌شد که هریک با زاویه نسبت به یکدیگر در طرفین صندوق نصب‌شده بودند.
BMW V-16 Goldfish
BMW V-16 Goldfish
درنهایت موتور V16 بروی 750iL نصب گردید و به دلیل افزایش حجم موتور، نام آن به 767iL تغییر پیدا کرد. انتقال قدرت در مدل 750iL توسط گیربکس ۴ سرعته اتوماتیک ساخت ZF صورت می‌گرفت اما در 767iL از گیربکس ۶ سرعته دستی سری ۸ استفاده شد. به همین دلیل 767il برخلاف 750iL دارای سه پدال بود. سپس خودرو مورد آزمایش قرار گرفت و توانست شتاب صفرتا صدی در حدود ۶ ثانیه و حداکثر سرعت ۲۸۰ کیلومتر در ساعت را ثبت کند. بدین ترتیب رویای دکتر لانگه به حقیقت پیوست. البته چنین موتور پرقدرت و عظیم‌الجثه‌ای مصرف سوخت بالایی داشت به‌نحوی‌که در شهر ۲۱.۳ لیتر و در جاده در هنگام حرکت با سرعت زیر ۱۲۰ کیلومتر در ساعت، ۱۴.۷ لیتر در صد کیلومتر بنزین مصرف می‌کرد؛ اما درصورتی‌که سرعت آن به بیش از ۲۰۰ کیلومتر در ساعت افزایش میافت، مصرف سوخت به رقم سرسام‌آور ۲۴.۵ لیتر در صد کیلومتر می‌رسید.
BMW V-16 Goldfish
BMW V-16 Goldfish
لانگه، فیشر و ویس بارت از همان ابتدای پروژه می‌دانستند که شاید این خودرو هیچگاه اجازهٔ تولید انبوه را کسب نکند اما پس‌ازاینکه 767iL در سراسر فوریه ۱۹۸۷ آزمایش شد و از این آزمایش‌ها سربلند بیرون آمد، آن‌ها تصمیم گرفتند پیشنهاد تولید انبوه آن را به هیئت‌مدیرهٔ وقت ب‌ام‌و ارائه کنند تا بتواند به‌عنوان یک سوپر ۷، نقش سری هفت با عملکرد بالا یا درواقع M7 را در بین خانواده سری ۷ بازی کند. بعلاوه که هیچ رقیبی از سوی مرسدس بنز نیز برای آن وجود نداشت. بدین ترتیب آزمایشات با موفقیت به پایان رسید و 767iL در می ۱۹۸۸ کاملاً آمادهٔ تولید بود. سپس آن را جهت صدور مجوز تولید در اختیار هیئت‌مدیره وقت ب‌ام‌و قراردادند اما هیئت‌مدیره به دلایلی چون عدم نیاز به چنین قدرتی در اتومبیلی لوکس، عدم وجود بازار فروش گسترده و استاندارد نبودن (به دلیل انتقال سیستم خنک‌کننده به عقب) با تولید آن مخالفت نمودند و بدین ترتیب پروژه تولید انبوه 767iL لغو شد و از این ب‌ام‌و استثنایی که تنها ب‌ام‌و ۱۶ سیلندر محسوب می‌شود فقط همین یک نمونه ساخته شد. این پروتوتایپ اکنون در اختیار ب‌ام‌و است.
BMW V-16 Goldfish
BMW V-16 Goldfish
جدول مشخصات فنی
مدل ۷۶۷ پروتوتایپ
موتور ۱۶ سیلندر V شکل
حجم موتور ۶.۷ لیتر
قدرت ۴۰۸ اسب بخار در ۵۲۰۰ دور در دقیقه
گشتاور ۶۳۷ نیوتن متر در ۳۹۰۰ دور در دقیقه
تعداد سوپاپ ۳۲ عدد SOHC دو سوپاپ در هر سیلندر
شتاب ۰ تا ۱۰۰ ۶ ثانیه
حداکثر سرعت ۲۸۰ کیلومتر در ساعت
مصرف سوخت ترکیبی ۲۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر
گیربکس ۶ سرعته دستی

منابع: wikipedia hemmings mostreliablecarbrands

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

امیر دهقان

نویسنده و مترجم پدال، عاشق ماشین، عشقی که حد و حصر نداره

مطالب مشابه

‫۱۹ دیدگاه‌ها

  1. صادق

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (2121 ديدگاه)

    ممنون آقا امیر

    پست خوبی بود و به اطلاعاتمون افزود.

    1. فورد

      ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
      سوابق: (887 ديدگاه)

      اینا رو واقعا باید تحسین کرد چون برای رسیدن به ارزو هاشون همه کار انجام میدن اینجا یکی میخواد نواوری کنه انقدر سنگ جلو پاش میندازن که به غلط کردن بیوفته

    2. امیر دهقان دستگردی

      ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
      سوابق: (752 ديدگاه)

      خواهش میکنم. لطف دارین

  2. احمد باقری

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (4716 ديدگاه)

    مسلما خیلی باحال شده بود، اما به هر حال، بعضی استانداردها رو رعایت نکرده بود و به نظرم تصمیم هیات مدیره در اون زمان درست بوده، خصوصا با این تغییر در نمای عقب خودرو.

  3. Peyman

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (61 ديدگاه)

    ممنون
    اطلاعات جالب وکاملی بود .

  4. علي

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (3 ديدگاه)

    شرکت بی ام وه پیشرو در تکنولوژی و های تکنولوژی در خودرو . تحسین برانگیزه

  5. بهنام طیبی

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (4433 ديدگاه)

    اوف عجب موتوری داره

  6. فقط انگلستان

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (1130 ديدگاه)

    بی ام و صد سال به پای بنز نمیرسه چه شاسی بلند چه سدان چه سوپر اسپورت اصلا بی ام و شاسی بلند درسبک gl63 وgls65نداره خودری بهتر ازs65نداره سوپر اسپورتی بهتر از بنزslrوslsوsl65وcl65 هم نداره تو المانی ها بنز تکه

    موافقم 3
    مخالفم 5
    1. شوخی

      ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
      سوابق: (65 ديدگاه)

      شما از همون انگلند طرفداری کنی سنگین تری :-D .

    2. mohsen

      ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۵
      سوابق: (1062 ديدگاه)

      این حرف و جای دیگه نگو افرییین پسر خوب

  7. حمید

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (12 ديدگاه)

    ای خدا نگا اینا چیکار میکنن بعد من میرم نمایندگی میگم پرایدم رادیاتش سوراخ میگن زردچوبه بریز توش، خدا ظهور اقا رو تعجیل فرما?

  8. احسان

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (112 ديدگاه)

    اینا واقعا غولن

  9. sm

    ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (71 ديدگاه)

    پشتش شبیه آردی شده

  10. یاسین

    ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (91 ديدگاه)

    از آلمانی جماعت هر کاری برمیاد! خدا رو شکر که بشر آفریده شدن.اگه اون دوتا اشتباه رو هیتلر نمی کرد،وقتی بهم می رسیدیم می گفتیم هایل هیتلر!گوتن تاگ!بی ام دبلیو دیگه یادگار همین شخصه!آلمانیه مغزش رو داره عرضه هم داره پشتکارش هم حرف نداره!همون که گفتم چن وقت دیگه بی ام دبلیو رو تو مشتری هم میبینیمش! ببینید کی گفتم!

  11. فقط انگلستان

    ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (1130 ديدگاه)

    دیسلایک نکنید اگر می تونید اسم ببرید

    موافقم 1
    مخالفم 3
  12. مرتضی

    ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (13 ديدگاه)

    این کارشون شبیه ایران خودرو خودمون بوده( خوروندن به زور)

  13. علی

    ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (40 ديدگاه)

    به نظر من ایران خودرو و سایپا میتوانند موتور 24 سیلندر هم روی پراید بگذارند

  14. MohammadreZa

    ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۵
    سوابق: (48 ديدگاه)

    من که دستام میلرزه اصلا حال کردم . به قول همین آلمانیا اگه میخوای به چیزی برسی پاشو …
    اون دوستیم که گفتن بی ام و به پای بنز نمیرسه نظر شخصیه خودشون رو تحمیل کردن. من هم جز اون افرادی بودم که به ایشون دیس دادم. خود من عاشق بی ام و هستم و به بنز ترجیح میدم.
    ولی خب نمیتونم از بنز بد بگم( البته چرا اگه از نظر من ضعفی داشته باشه میگم که بنز بد کار کرده) ولی نمیتونم بنزو با حرف زدن تحقیرش کنم چون من به بعضی از شرکتا احترام میذارم و بنز هم تو این گروه هست .

    1. یوسف باقربیگلو

      ۳۰ فروردین ۱۳۹۹
      سوابق: (3 ديدگاه)

      دمت گرم حال کردم از شخصیتت
      بعضیا ببخشن منو ولی ادای طرفتار بازی و در میارن ب پاش ب ر س ی سوال از اون بنز مورد علاقش بکنی پت و پت میفته
      مثلا سال تاسیسش ک ی و خیلی چیزای دیگه
      ب خدا کلیه هامو میدم وا3 خاطر بی ام دبلیو
      رخش تو کل ماشینا تکه،ستارس حیبت داره تنها ماشینیه ک بای نیم نگاه میشه فهمید چ ماشینیه
      صاحب سبکه،تنها شیعیه ک من بهش تعصب شدید دارم حتی ب عزیزترین کسم اینجوری نیستم
      این عشق ی طرفس اما باز آآآآآآآآ‌شقتم عشق وحشیه من

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا