نگاهی به 524td؛ اولین خودروی دیزلی بی ام و در 40 سال قبل

چهل سال از عرضه اولین خودروی دیزلی بی‌ام‌و به بازار با نام ۵۲۴td می‌گذرد. خودرویی که باعث ایجاد تحول در این کلاس خودرویی شد و دیدگاه‌ها درباره چنین محصولاتی را تغییر داد. با یکدیگر می‌خواهیم نگاهی دوباره به این خودرو داشته باشیم.

اگر در سال ۱۹۸۳ نظر اروپایی‌ها درباره خرید خودروی سواری با سوخت دیزل یا گازوئیل را جویا می‌شدید اکثراً پاسخ‌های منفی دریافت می‌کردید و تنها کشاورزان بودند که به خاطر دریافت این سوخت ارزان که مشمول مالیات نبود از آن استقبال می‌کردند. خودروهای دیزلی آن زمان علاوه بر آلایندگی بالا صدای زیادی نیز تولید می‌کردند. مرسدس بنز با خودروهای ۲۰۰D و ۲۴۰D که به ترتیب ۶۰ و ۷۱ اسب بخار قدرت داشتند وارد میدان شده بود و بعداً مدل ۳۰۰D با ۸۷ اسب بخار قدرت را نیز عرضه کرد. این محصولات در واقع تنها خودروهای دیزلی قابل‌قبول در بازار بودند.

اما چهل سال قبل بود که بی‌ام‌و ۵۲۴td دیزلی عرضه شد. این خودرو بر پایه سری ۵ کد E28 سال ۱۹۸۱ شکل گرفته بود و نتیجه سال‌ها تحقیق و توسعه بی‌ام‌و به شمار می‌رفت. خودروی موردبحث ما در ابتدا با بدنه E12 عرضه شد. پس از بحران سوختی سال ۱۹۷۴ بود که همه خودروسازان فهمیدند باید خودروهای کم‌مصرف‌تری تولید کنند. از اینجا سوخت دیزل اهمیت زیادی پیدا کرد و بی‌ام‌و برنامه‌های خود را گسترش داد.

کارل هاینز لانگ به عنوان مهندس پیشرانه بی‌ام‌و نگاهی به پیشرانه‌های مرسدس بنز انداخت و فهمید که می‌تواند نمونه‌های بهتری بسازد. همکاری بی‌ام‌و با اشتایر دایملر پوش در دسامبر ۱۹۷۸ باعث شد کارخانه و مرکز توسعه جدیدی برای پیشرانه‌های بنزینی و دیزلی بی‌ام‌و تأسیس شود. با آغاز سال ۱۹۷۵ طیف جدیدی از پیشرانه‌های ۶ سیلندر بنزینی جدید با کد M20 توسعه یافته بود. این پیشرانه‌ها که از بلوک آهنی استفاده می‌کردند دارای مشخصات مناسب برای توسعه پیشرانه دیزلی نیز بودند. در واقع برای دیزلی شدن این پیشرانه برخی تغییرات اعمال شد تا نسبت کمپرس بالاتر و فشار سیلندر بیشتر حاصل شود. از دل پیشرانه ۲ لیتری بنزینی بی‌ام‌و بود که نیروگاه آهنین M21 دیزلی با حجم ۲۴۴۳ سی‌سی بیرون آمد.

یاتاقان‌های بهتر از جنس فولاد، پیستون‌های ویژه پیشرانه دیزلی، اویل پمپ جدیدتر و… از جمله ویژگی‌های پیشرانه دیزلی بی‌ام‌و بودند و آلیاژ ریخته‌گری شده ضخیم‌تر برای طول عمر بالاتر بکار رفت. شایان ذکر است سیستم تزریق مستقیم سوخت فاقد مشخصات مدنظر بود و بی‌ام‌و بجای آن از تزریق غیرمستقیم استفاده کرد که در آن سوخت دیزل به داخل محفظه کوچکی در بالای محفظه احتراق اصلی اسپری می‌شود که نتیجه آن تولید صدای بهتر برای پیشرانه است. انژکتورهای سوخت در فشار پایین‌تری نسبت به نمونه‌های بنزینی کار می‌کردند و نسبت تراکم نیز به ۲۲ به ۱ می‌رسید.

یک توربوشارژر T3 گرت برای مخلوط سوخت و هوا بکار رفت و نتیجه نهایی نیز کسب قدرت ۱۱۵ اسب بخار در دور ۴۸۰۰ و گشتاور ۲۱۰ نیوتون متر در دور ۲۴۰۰ بود. در واقع این میزان گشتاور از پیشرانه ۳.۵ لیتری بنزینی بی‌ام‌و در همان دور پیشرانه بیشتر نشان می‌داد. نیروگاه آهنین بی‌ام‌و روی دسته‌موتورهای لاستیکی نرم قرار داشت و ۹ کیلوگرم مواد ایزوله کننده صدای اضافی بکار رفته بود. این پیشرانه در بی‌ام‌و ۵۲۴td نه تنها ساکت‌تر و نرم‌تر بود بلکه باعث ثبت صفر تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت ۱۱ ثانیه‌ای و حداکثر سرعت ۱۸۵ کیلومتر در ساعتی نیز می‌شد. وقتی با سرعت حدود ۱۳۰ کیلومتر در ساعت حرکت می‌کردید دور پیشرانه روی ۲۵۰۰ قرار داشت که هم مصرف سوخت و هم صدای تولیدی را پایین می‌آورد.

۵۲۴td سریعاً به بهترین خودروی دیزلی بازار تبدیل شد. به خاطر همان پیشرانه M21 بود که فورد با بی‌ام‌و قرارداد تأمین پیشرانه را برای نصب در محصولات لینکلن امضا کرد هرچند خودروی لینکلن برای استفاده از چنین پیشرانه‌ای خیلی بزرگ و سنگین‌وزن بود. تولید ۵۲۴td از اکتبر ۱۹۸۲ شروع شد و در سال ۱۹۸۵ نسخه بدون توربو به نام ۳۲۴d کد E30 که ۸۶ اسب بخار قدرت داشت عرضه شد. یک سال بعدتر نیز مدل ۵۲۴d با پیشرانه مشابه که عموماً برای رانندگان تاکسی توسعه یافته بود معرفی گردید؛ اما مدل ۳۲۴td کد E30 نیز فوریه ۱۹۸۷ در دسترس بود و یک سال بعد نیز دومین نسل ۵۲۴td با کد E34 عرضه شد. این مدل از مدیریت پیشرانه الکترونیکی بوش DDE استفاده می‌کرد. در آگوست ۱۹۹۱ بود که بی‌ام‌و با پیشرانه M21 وداع کرد. البته یکی از اشتباهات این خودروساز را می‌توان عدم صادرات مدل‌های ۵۲۴td یا ۳۲۴td به بازار بریتانیا دانست چراکه بی‌ام‌و می‌توانست با عرضه محصولات دیزلی پرفورمنس در این کشور هویت اصلی خود که تولید خودرویی برای حد نهایی رانندگی بود را ارتقا دهد و چنین خودروهایی را به راحتی بفروشد.