اولین خودروهای چینی در ایران؛ از چری ویانا تا ام‌وی‌ام 110 و لیفان X60

خودروهای چینی که این روزها در انواع و اقسام مختلفی بازار کشورمان را قبضه کرده‌اند، ابتدا از اواسط دههٔ ۸۰ شمسی به بازار ایران وارد شدند.

سال‌ها است که خودروهای چینی را در بازار کشورمان می‌بینیم اما پس از ممنوعیت واردات خودرو در سال ۱۳۹۷، به دلیل عدم حضور برندهای معتبر در بازار، حضور چینی‌ها در ایران بسیار پررنگ‌تر شد و شاهد عرضهٔ انواع و اقسام این خودروها توسط شرکت‌های مختلف بودیم که حتی برخی از آن‌ها از شرکت‌های واردکنندهٔ خودرو بودند. خودروهای چینی به لطف طراحی‌های بروز، آپشن‌های فراوان، بهبود کیفیت نسبت به گذشته و البته بازار محدود و انحصاری، توانسته‌اند سهم قابل‌توجهی از بازار خودروی کشورمان را تصاحب کنند و امروز خودروهای چینی فراوانی را در شکل‌ها، اندازه‌ها و قیمت‌های مختلف در بازار ایران می‌بینیم؛ اما حملهٔ خودروهای چینی به کشورمان از چه زمانی آغاز شد و اولین خودروهای چینی که به ایران آمدند کدامند؟

۱-ام‌وی‌ام ۱۱۰

آغاز عرضه: ۱۳۸۴

ام‌وی‌ام ۱۱۰ اولین خودروی چینی بود که راهی بازار ایران شد. کرمان موتور که در دههٔ ۷۰ و اوایل ۸۰ شمسی با مونتاژ دوو سی‌یلو و ماتیز فروش خوبی را تجربه کرده بود، پس‌ازاینکه دوو توسط جنرال موتورز خریداری شد و به دلیل تحریم‌های آمریکا نتوانست به تولید خودروهای دوو در ایران ادامه دهد، با ایجاد شرکت مدیران خودرو در منطقه ویژه اقتصادی ارگ جدید بم در سال ۱۳۸۱، سراغ کپی چینی ماتیز یعنی چری QQ رفت و این خودرو را با نام ام‌وی‌ام ۱۱۰ در ایران مونتاژ و عرضه کرد. این خودرو با وجود کیفیت پایین، ایمنی بسیار ضعیف و ناشناخته بودن خودروهای چینی برای ایرانیان، به لطف مصرف سوخت پایین و قیمت ارزان، فروش نسبتاً مناسبی را تجربه کرد و تا سال ۱۳۹۵ با پیشرانه‌های سه و چهار سیلندر تولید شد.

۲-لیفان ۵۲۰

آغاز عرضه: ۱۳۸۷

دومین خودروی چینی در بازار کشورمان هم توسط کرمان موتور عرضه شد. این شرکت برای تنوع بخشیدن سبد محصولات خود، سراغ برند لیفان رفت و سدان کوچک ۵۲۰ آن را روی خط تولید برد. این خودرو که در سال ۲۰۰۶ در نمایشگاه پکن رونمایی شده و بر پایهٔ پلت‌فرم سیتروئن ZX دهه ۹۰ میلادی ساخته شده بود، کیفیت پایینی داشت و از مشکلات متعددی مثل خشکی سیستم تعلیق و سروصدای زیربندی رنج می‌برد. لیفان ۵۲۰ از لحاظ کیفیت ساخت هم در برابر رقبای داخلی مثل سمند حرفی برای گفتن نداشت. این سدان چینی که از یک پیشرانهٔ ۱.۶ لیتری ضعیف با ۱۰۵ اسب بخار قدرت و ۱۳۷ نیوتن متر گشتاور استفاده می‌کرد، زمان زیادی در ایران دوام نیاورد و در سال ۱۳۹۲ کرمان موتور به تولید آن پایان داد.

۳-گریت وال دییر

آغاز عرضه: ۱۳۸۷

درحالی‌که بازار وانت‌های کشورمان برای سال‌ها تحت سلطهٔ وانت‌های پیکان، مزدا و نیسان بود، در اواخر دههٔ ۸۰ شمسی شرکت دیار خودرو فرصت را برای حضور در این بازار با یک وانت چینی مناسب دید. بدین منظور، وانت دییر (Deer) از گزیت وال انتخاب شد. این خودرو که از روی نسل ششم تویوتا هایلوکس کپی شده بود، بیش از ۹ سال محبوب‌ترین وانت بازار چین بود و حتی در بازارهای صادراتی مثل آفریقا و آمریکای لاتین هم موفق عمل کرد. بااین‌حال، دییر که فقط به‌صورت تک کابین توسط دیار خودرو مونتاژ شد، تیراژ پایینی داشت و نتوانست به تهدیدی برای وانت‌های قدیمی اما پرفروش بازار ایران تبدیل شود. به همین دلیل، گریت وال دییر به‌عنوان اولین وانت چینی بازار کشورمان، مدت کوتاهی بعد از روی خط تولید کنار رفت.

۴-چری ویانا

آغاز عرضه: ۱۳۸۸

هرچند چند سال قبل مدیران خودرو با مونتاژ ام‌وی‌ام ۱۱۰، با چری همکاری را آغاز کرده بود اما چندی بعد، شرکت دیگری بنام سناباد خودرو که در سال ۱۳۸۱ در مشهد تأسیس شده بود هم سراغ چری رفت و با همکاری ایران‌خودرو، مونتاژ سدان A15 را با نام ویانا آغاز کرد. پیشینهٔ A15 به سدان A11 بازمی‌گشت که اولین خودروی چری بود و بر اساس سئات تولدو ساخته شده بود. ویانا با قیمتی در حدود ۱۲ میلیون تومان در کشورمان عرضه شد و قصد داشت به رقیبی برای پژو ۴۰۵ تبدیل شود اما به دلیل کیفیت ساخت پایین و عرضهٔ محدود، به اهداف خود نرسید و تولید آن پس از مدت کوتاهی در سال ۱۳۹۰ خاتمه یافت.

۵-ام‌وی‌ام ۵۳۰

آغاز عرضه: ۱۳۸۹

مدیران خودرو که با عرضهٔ ام‌وی‌ام ۱۱۰ توانسته بود بازاری برای خود دست‌وپا کند، چند سال بعد سراغ خودروی بزرگ‌تری از چری با نام A5 رفت. این خودرو که دومین محصول مونتاژی چری توسط مدیران خودرو محسوب می‌شد، با نام ام‌وی‌ام ۵۳۰ راهی بازار شد. چری A5 که کپی نصفه و نیمه‌ای از نسل سوم نیسان آلتیما محسوب می‌شد، علیرغم ظاهر ناپخته، موفق‌تر از سدان‌های چینی قبلی بازار ایران یعنی لیفان ۵۲۰ و چری ویانا عمل کرد و توانست به رقیب جدی‌تری برای خودروهای داخلی مثل پژو پارس تبدیل شود. ام‌وی‌ام ۵۳۰ که به پیشرانهٔ ۲ لیتری قدرتمند با ۱۳۹ اسب بخار قدرت و ۱۸۲ نیوتن متر گشتاور مجهز بود، تا سال ۱۳۹۵ تولید شد و سپس جای خود را به ام‌وی‌ام ۵۵۰ داد که اساساً نسخهٔ فیس‌لیفت ۵۳۰ محسوب می‌شد.

۶-هافی لوبو

آغاز عرضه: ۱۳۸۹

ازآنجایی‌که ام‌وی‌ام ۱۱۰ در بازار ایران نسبتاً موفق عمل کرده بود، در سال ۱۳۸۹ شرکت کرمان خودرو تصمیم گرفت از طریق یکی دیگر زیرمجموعه‌هایش یعنی خودروسازان بم تولید هاچ‌بک چینی دیگری را آغاز کند. این خودرو که لوبو نام داشت، در سال ۲۰۰۲ توسط شرکت چینی هافی معرفی شده بود. طراحی لوبو توسط پینین‌فارینا انجام شده بود و به همین دلیل ظاهر قابل‌قبولی داشت. این خودرو اما درحالی‌که گران‌تر از پراید و پژو روآ بود، از پیشرانهٔ ضعیف ۱.۱ لیتری با تنها ۶۵ اسب بخار قدرت استفاده می‌کرد و امکانات اندکی داشت. به همین دلیل و البته دلایل دیگری مثل برند ناشناخته، فضای محدود کابین و کمبود نمایندگی‌ها و قطعات، هرگز استقبال خوبی از لوبو نشد و مدت کوتاهی بعد در اواخر سال ۱۳۹۰ بی‌سروصدا تولید آن خاتمه یافت.

۷-ام‌وی‌ام X33

آغاز عرضه: ۱۳۸۹

پس از عرضهٔ هاچ‌بک‌ها، سدان‌ها و پیکاپ‌های چینی در ایران، حالا نوبت شاسی‌بلندهای چینی بود که راهی بازار کشورمان شوند و این بار هم مدیران خودرو پیشگام بود. این شرکت در سال ۱۳۸۹، مونتاژ چری تیگو را به‌عنوان اولین شاسی‌بلند چینی در بازار ایران آغاز کرد. این خودرو که در سال ۲۰۰۵ معرفی شده بود، اولین مدل از سری تیگو بود و به همین دلیل، ابتدا صرفاً با نام چری تیگو و بدون پسوند عددی خاصی در چین عرضه می‌شد اما مدیران خودرو برای بازار ایران، نام X33 را انتخاب کرد. این خودرو که آغازگر مسیر کراس‌اوورهای محرک جلو در بازار کشورمان بود، با استقبال مناسبی مواجه شد و فروش بالایی را تجربه کرد. X33 با تجربه چند فیس‌لیفت، تا سال ۱۴۰۱ توسط مدیران خودرو به تولید رسید تا به یکی از خودروهای چینی با بیشترین مدت تولید در ایران تبدیل شود.

۸-لیفان ۶۲۰

آغاز عرضه: ۱۳۹۰

با آغاز دههٔ ۹۰ شمسی، ورود خودروهای چینی به کشورمان شدت گرفت و چینی‌ها که رفته‌رفته جای خود را در بازار ایران باز کرده بودند، با مدل‌های بیشتری به این بازار پرسود حمله کردند. در همین دوران، کرمان موتور که در اولین تجربهٔ همکاری با لیفان و عرضهٔ ۵۳۰ شکست خورده بود، دوباره سراغ این شرکت چینی رفت و این بار مدل بزرگ‌تر ۶۲۰ را به ایران آورد که توانست شرایط لیفان را در بازار کشورمان کمی بهبود ببخشد. این سدان چینی که طراحی آن شبیه ترکیبی از ب‌ام‌و سری ۳ و مزدا ۳۲۳ به نظر می‌رسید، ابتدا با پیشرانهٔ ۱.۶ لیتری در کشورمان عرضه شد اما از سال ۱۳۹۱، کرمان موتور پیشرانهٔ قوی‌تر ۱.۸ لیتری را با ۱۳۱ اسب بخار قدرت ارائه کرد. لیفان ۶۲۰ هرچند خودروی بی‌نقصی نبود اما موفق‌تر از ۵۲۰ عمل کرد و تا سال ۱۳۹۶ تولید شد.

۹-لیفان X60

آغاز عرضه: ۱۳۹۱

با موفقیت ام‌وی‌ام X33 در بازار، کرمان موتور هم که پیش‌ازاین سدان‌های لیفان را به ایران آورده بود، سراغ اولین کراس‌اوور لیفان یعنی X60 رفت. این کراس‌اوور چینی هم به لطف ظاهر مناسب و مشخصات فنی قابل‌قبول، در بازار ایران فروش قابل‌توجهی را تجربه کرد. X60 به یک پیشرانهٔ ۱.۸ لیتری چهار سیلندر مجهز بود که ۱۲۶ اسب بخار قدرت و ۱۶۸ نیوتن متر گشتاور داشت. کرمان موتور ابتدا این خودرو را با گیربکس دستی مونتاژ می‌کرد اما حدود چهار سال بعد، این شرکت عرضهٔ نسخهٔ اتوماتیک X60 را هم با گیربکس CVT آغاز کرد. این کراس‌اوور لیفان تا سال ۱۳۹۷ در ایران مونتاژ شد.

۱۰-جک J3

آغاز عرضه: ۱۳۹۱

در اوایل دههٔ ۹۰ شمسی، کرمان موتور که به دلیل وضع تحریم‌ها مجبور به خداحافظی با سدان‌های محبوب خود یعنی هیوندای ورنا و آوانته شده بود، به دنبال دست‌وپا کردن جایگزینی برای آن‌ها بود و بدین منظور سراغ شرکت چینی جک رفت. کرمانی‌ها در اولین گام، جک J3 را روی خط تولید بردند تا جانشینی برای ورنا باشد. این خودرو در دو نسخه سدان و هاچ‌بک به ایران آمد تا رقیبی برای پژو ۲۰۶ باشد اما حتی حریف ام‌وی‌ام ۳۱۵ که همان سال‌ها به بازار آمده بود هم نشد. البته هرچند اولین تجزیهٔ حضور جک در ایران موفق نبود و تولید J3 پس از مدت کوتاهی در سال ۱۳۹۳ خاتمه پیدا کرد ولی اما سدان بزرگ‌تر و جذاب‌تر J5 که یک سال بعد روی خط تولید کرمان موتور رفت، این ناکامی را جبران کرد و برند جک را در ایران به شهرت رساند.