معرفی خودروهای مجهز به موتور رادیال؛ قسمت اول زونداپ تایپ 12

موتورهای رادیال یا شعاعی عمدتاً در دوران جنگ جهانی دوم به‌صورت گسترده‌ای در هواپیماها مورداستفاده قرار می‌گرفتند (برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با موتورهای رادیال می‌توانید به مطلب «آشنایی با پیشرانه‌های رادیال» مراجعه کنید). از این موتورها عمدتاً در هواپیماها، هلیکوپترها و در برخی مواردْ تانک‌ها استفاده می‌شد و به‌کارگیری آن‌ها در خودروها مرسوم نبود؛ اما در موارد بسیار نادری از موتورهای رادیال در خودروها نیز استفاده به عمل آمد که مشهورترین آن‌ها زونداپ تایپ ۱۲ و Monaco Trossi هستند. در این قسمت به معرفی زونداپ تایپ ۱۲ پرداخته و در قسمت بعدی Monaco Trossi را معرفی خواهیم کرد.

مهندس برجستهٔ خودرو، فردیناند پورشه یکی از نوابغ دنیای خودرو بشمار می‌رود. وی سال‌های ابتدایی قرن بیستم به شهرت فراوانی در آلمان دست پیداکرده بود. به همین دلیل فردیناند پورشه در سال ۱۹۱۶ به‌عنوان مدیرعامل شرکت Austro Daimler (یکی از شرکت‌های تابعهٔ شرکت دایملر) انتخاب شد و سپس به شرکت اصلی دایملر در اشتوتگارت نقل‌مکان کرد؛ اما پورشه علاقهٔ چندانی به خودروهای بزرگ و لوکس نداشت و بیشتر به ساخت خودروهای کوچک و سبُک فکر می‌کرد درحالی‌که مرسدس خلاف این مسیر حرکت می‌نمود. بهمین دلیل وی در سال ۱۹۳۱ دایملر را ترک کرد. پس از ترک مرسدس، پورشه به دنبال کارخانجاتی رفت که می‌توانستند او را در تحقق آرزویش که همان ساخت خودرویی کوچک بود یاری کنند.

دراین‌بین شرکت موتورسیکلت‌سازی آلمانی زونداپ که قصد گسترش طیف محصولات خود غیر از موتورسیکلت و ساخت خودرویی کوچک و ارزان‌قیمت را داشت، به فردیناند پورشه پیشنهاد همکاری جهت ساخت چنین خودرویی را داد و پورشه نیز سریعاً پذیرفت. وی در زونداپ کار بر روی ساخت خودروی موتورعقب کوچکی را آغاز نمود. پورشه قصد داشت در این خودرو از یک موتور تخت چهار سیلندر استفاده کند اما زونداپ خواستهٔ دیگری داشت. این شرکت اصرار داشت در این خودرو از موتور رادیال استفاده شود درحالی‌که چنین امری به‌هیچ‌عنوان سابقه نداشت. بااین‌حال فردیناند پورشه این پیشنهاد را قبول کرده و کار برای طراحی و ساخت خودرو که تایپ ۱۲ نام‌گرفته بود آغاز شد.

طبق تصمیم زونداپ، در این خودرو از یک موتور رادیال ۵ سیلندر استفاده شد. بعلاوه اکثراً موتورهای رادیال به‌صورت هواخنک ساخته می‌شدند اما در تایپ ۱۲ از موتور رادیال آب‌خنک استفاده شد. در میانهٔ رکود اقتصادی جهانی آن سال‌ها، پروژه تایپ ۱۲ پیشرفت و پیش‌بینی می‌شد که با استقبال خوبی مواجه گردد. موتور چهارزمانهٔ ۵ سیلندر رادیال که دارای یک میل بادامک مرکزی بود و اولین ساختهٔ پورشه از این نوع موتور محسوب می‌شد، در عقب خودرو نصب گردید. این موتور ۱.۲ لیتر حجم داشته و ۲۶ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. نیروی موتور نیز توسط گیربکس ۳ سرعته (۳ دنده جلو، ۱ دنده‌عقب و اوور درایو) که پشت محور عقب نصب‌شده بود به چرخ‌های عقب انتقال میافت.

فردیناند پورشه زونداپ تایپ ۱۲ را به‌صورت آئرودینامیک طراحی کرده بود به همین دلیل درحالی‌که وزن خالص آن فقط ۶۰۰ کیلوگرم بود می‌توانست به حداکثر سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت دست پیدا کند. سرانجام کارهای طراحی و توسعه به پایان رسید و خودروی نهایی در سال ۱۹۳۱ ساخته شد. در کل ۳ پروتوتایپ از این خودرو برای انجام آزمون‌ها ساخته شد. در طول آزمون‌ها خنک‌کنندگی موتور مناسب بود اما انتقال قدرت به‌طور رضایت بخشی انجام نمی‌گرفت. به‌علاوه این نوع موتور پیچیدگی‌های فراوانی جهت به‌کارگیری در خودرویی کوچک داشت. به همین دلیل بعد از انجام تست‌های اولیه متأسفانه زونداپ از پروژهٔ ساخت خودروی کوچک منصرف و پروژه منحل شد. بااین‌حال حتی اگر نواقص خودرو اصلاح می‌شد بازهم سرمایهٔ زیادی جهت تولید انبوه تایپ ۱۲ موردنیاز بود و این هم یکی از دلایل عمدهٔ رها کردن پروژه از سوی زونداپ بود.

دو دستگاه از پروتوتایپ‌های پورشه-زونداپ تایپ ۱۲ در طول جنگ جهانی دوم نابود شدند اما یک نمونه تا سال ۱۹۴۴ جان سالم بدر برد تا اینکه نمونهٔ آخر هم در بمباران هوایی اشتوتگارت نابود گردید. بااین‌حال یک نمونه از تایپ ۱۲ به‌صورت رپلیکا بازسازی‌شده و هم‌اکنون در موزهٔ میراث صنعتی نورنبرگ نگهداری می‌شود.

پس‌ازاین، فردیناند پورشه به یک شرکت موتورسیکلت‌سازی آلمانی دیگر بنام NSU پیوست و در آنجا هم خودروی کوچک، ارزان و موتورعقبی بنام تایپ ۳۲ طراحی نمود؛ اما این پروژه هم به نتیجه نرسید تا اینکه سرانجام فردیناند پورشه به درخواست آدولف هیتلر طراحی خودروی کوچک و ارزان‌قیمتی را آغاز نمود که بیتل نام گرفت و به موفقیت غیرقابل‌تصوری دست پیدا کرد؛ بنابراین زونداپ تایپ ۱۲ و NSU تایپ ۳۲ را می‌توان اجداد فولکس‌واگن بیتل دانست که زمینهٔ طراحی و ساخت آن‌را فراهم کردند.

ادامه دارد…