معرفی جنگنده‌های چینی کپی شده از هواپیماهای آمریکا و روسیه!

در این مقاله به برجسته‌ترین جنگنده‌های چینی که با کپی کاری از روی جت‌های آمریکایی و روسی تولید شده‌اند اشاره می‌کنیم.


قبل از آنکه به ادامه این مقاله بپردازیم بهتر است ذکر کنیم که رسانه‌های غربی همواره دیدی منفی نسبت به توانمندی‌های نظامی چین ‌دارند و آن‌ها را به کپی کاری متهم می‌کنند؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که در این مقاله نیز همان دیدگاه وجود داشته باشد. پس درصورتی‌که احساس می‌کنید این نوشتار در تضاد با واقعیت و دیدگاه‌های شماست خواهشمندیم آن را با ما و دیگر کاربران پدال به اشتراک بگذارید.

رسانه‌های دولتی چین بی‌وقفه اخبار متنوعی درباره پیشرفت‌های چشمگیر صنعت هوانوردی این کشور منتشر می‌کنند اما باید دانست قدرت‌های بزرگ طرح‌های صنعتی را سرقت و یا کپی نمی‌کنند و به حقوق مالکیت معنوی و قوانین جهانی احترام می‌گذارند. تقریباً اکثر هواپیماهای نیروی هوایی ارتش آزادی‌بخش خلق چین PLAAF یا ساخت کشورهای خارجی هستند و یا به شیوه مهندسی معکوس و تائید نشده تولید می‌شوند. در حقیقت سرقت تکنولوژی‌های نظامی خارجی را می‌توان جزو نقاط ضعف استراتژیک چین دانست. هرچند با این روش امکان کاهش هزینه‌های گزاف تحقیق و توسعه وجود خواهد داشت. حالا نوبت به معرفی جنگنده‌های چینی مشهوری رسیده که از محصولات آمریکایی و روسی کپی شده‌اند.

وقوع جنگ کرده باعث شد شوروی به صنعت هوایی چین کمک کند. شرکت هواپیمایی شنیانگ چین در زمان جنگ هواپیمای آموزشی میگ ۱۵UTI را با عنوان JJ-2 تولید کرد و قطعات متنوعی از آن را به منظور حفظ و نگهداری جنگنده‌های ساخت شوروی مونتاژ نمود. تا سال ۱۹۵۶، چین در حال مونتاژ کپی‌های میگ ۱۵ بود و ۸ سال بعد نیز هواپیماهای شنیانگ J-5 (میگ ۱۷) و شنیانگ J-6 (میگ ۱۹) را تحت لیسانس این کشور تولید می‌نمود. اما دهه ۶۰ میلادی برای PLAAF دوران سختی بود. عقب‌نشینی شوروی از کمک به چین و اولویت دادن به برنامه‌های موشکی و سلاح‌های هسته‌ای صنعت هوایی چین را تقریباً فلج کرد و به همین خاطر تولیدات این کشور به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت؛ اما در سال ۱۹۶۵ برنامه احیای صنعت هوایی چین کلید خورد و در زمان جنگ ویتنام برخی نمونه‌های J-2، J-5 و J-6 در اختیار نیروهای ویتنام شمالی قرار گرفت. همچنین توسعه شنیانگ J-8 به عنوان اولین جنگنده بومی چینی نیز در دهه ۶۰ میلادی آغاز شد.

شنیانگ F-7B/چنگدو J-7 (کپی میگ ۲۱)

در دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ میلادی، شوروی بخش اعظم تکنولوژی سلاح‌های مرسوم خود را در اختیار چین قرار دارد. میگ ۲۱ به عنوان یکی از شاخص‌ترین جنگنده‌های شوروی در اختیار چین قرار گرفت اما سردی روابط دو طرف باعث شد این پروژه متوقف شود. بعدها خروشچف نخست‌وزیر شوروی به‌طور غیرمنتظره‌ای با ارسال نامه‌ای به مائو زدونگ پیشنهاد انتقال تکنولوژی میگ ۲۱ به چین را داد. اگرچه چینی‌ها این حرکت شوروی را نشانه صلح‌طلبی می‌دانستند اما نسبت به آن سو ظن داشتند. چندی بعد هیئتی به ریاست فرمانده کل PLAAF که خودش فارغ‌التحصیل آکادمی نظامی شوروی بود راهی مسکو شد و قرارداد انتقال تکنولوژی را امضا کرد. چندین فروند از میگ ۲۱ به چین ارسال شد و خلبان‌های شوروی با آن‌ها پرواز کردند. چینی‌ها همچنین برخی کیت‌های میگ ۲۱ را به همراه قطعات و اسناد فنی دریافت کردند هرچند بعدها فهمیدند اسناد فنی شوروی کامل نیست و برخی قطعات را نمی‌توان استفاده کرد. آن‌ها بعداً چندین فروند میگ ۲۱ را مهندسی معکوس کردند تا تولید محلی هواپیمای خود را شروع کنند. چینی‌ها ادعا داشتند ۲۴۹ مشکل بزرگ را در میگ ۲۱ کشف و حل کرده‌اند و ۸ سند فنی مهمی را که شوروی ارائه نکرده بود از نو ساخته‌اند. F-7 آخرین نمونه‌های میگ ۲۱ بود و حدود ۲۴۰۰ فروند از آن ساخته شد.

J-8 (کپی میگ ۲۱ و سوخو ۱۵)

تلاش‌های چین برای توسعه جنگنده کامل خود در سال ۱۹۶۴ آغاز شد تا در نهایت اولین جت جنگنده طراحی و ساخته شده چین برای رقابت با خطراتی همچون لاکهید مارتین U-2 جاسوسی توسعه یابد. در سال ۱۹۶۴ بود که PLAAF خواهان تولید جنگنده رهگیری بود که بتواند نسبت به چنگدو J-7 توانایی‌های بهتری داشته باشد. اولین پرواز این هواپیما در سال ۱۹۶۹ انجام شد و اگرچه ریشه J-8 به اواسط دهه ۶۰ میلادی بازمی‌گردد اما به دلیل مشکلات سیاسی و فرهنگی، J-8 تا سال ۱۹۷۹ تولید نشد و یک سال بعد راهی مأموریت‌های خود گردید. پیکربندی کلی این جنگنده مشابه J-7 بود و از دو پیشرانه توربوجت ووپن ۷A استفاده می‌کرد و توانایی دستیابی به سرعت ماخ ۲.۲ را داشت. از نظر طراحی کپی‌برداری واضح این جنگنده از میگ ۲۱ واضح بود و البته نسخه‌های بعدی از جمله J-8II دارای ورودی‌های هوای جانبی کپی شده از میگ ۲۱ و F-4 فانتوم آمریکایی بودند. از طرفی برخی شاخصه‌های کپی شده از سوخو ۱۵ نیز در این جنگنده به چشم می‌خورد.

چنگدو J-10 (کپی F-16)

در دهه ۸۰ میلادی آمریکا با رژیم صهیونیستی برای تولید یک هواپیمای جدید بر اساس F-16 همکاری کرد؛ اما با افزایش هزینه‌ها آمریکا از این پروژه کنار کشید و رژیم صهیونیستی ناچار شد برنامه تولید جنگنده موردبحث را به چین بفروشد و آن‌ها نیز توانستند به تکنولوژی‌هایی که اولین بار در F-16 بکار رفته بود دسترسی داشته باشند. J-10 شباهت‌های زیادی با F-16 دارد. این جنگنده که با نام مستعار اژدهای پرشور شناخته می‌شود یک محصول چندمنظوره سبک‌وزن و تک موتوره است که در هر آب و هوایی توانایی انجام مأموریت را دارد. طراح اصلی این جنگنده فردی بود که J-7III را طراحی کرد. J-10 در ابتدا به عنوان جنگنده‌ای ویژه توسعه یافت اما در ادامه به محصولی چندمنظوره تغییر شکل داد. در سال ۲۰۰۶ موسسه تحقیقات هوایی روسیه تائید کرد در برنامه توسعه این محصول حضور داشته است. J-10 به‌صورت رسمی در سال ۲۰۰۷ معرفی شد و ظاهراً اولین پروتوتایپ آن در نوامبر سال ۱۹۹۷ خط تولید را ترک کرده است. تا به امروز بیش از ۷۰۰ فروند از جنگنده موردبحث تولید شده است.

شنیانگ J-11/16 (کپی سوخو ۲۷)

در دهه ۷۰ میلادی کارخانه شنیانگ پیشنهاد تولید یک جنگنده سبک‌وزن با موتور ۵۱۲ رولزرویس را پیشنهاد کرد. جنگنده موردبحث قابلیت مانور بهتری نسبت به میگ ۱۹ داشت و می‌توانست در ارتفاع بالاتری نسبت به میگ ۲۱ پرواز کند. J-11 نهایتاً در سال ۱۹۹۸ و به عنوان نسخه برگرفته از سوخو ۲۷ متولد شد. در فاصله زمانی کوتاهی قبل از این اتفاق چینی‌ها به توافقی ۲.۵ میلیارد دلاری با روسیه برای تولید ۲۰۰ فروند سوخو ۲۷ دست یافته بودند. بر همین اساس هواپیماهای یاد شده باید از قطعات، رادارها و موتورهای روسی استفاده کردند اما در سال ۲۰۰۴ رسانه‌های روسی گزارش کردند تولید J-11 نیز پس از تولید حدود ۱۰۰ فروند متوقف شده است. چندی بعد PLAAF از نسخه ارتقا یافته J-11 پرده‌برداری کرد. این جنگنده که با پسوند B شناخته می‌شد از قطعات چینی سود می‌برد و روش‌های ساخت بهتری داشت. چینی‌ها از رادارها و تجهیزات خود در این محصول استفاده کردند. ظاهراً علت توقف نسخه اصلی جنگنده J-11 عدم برآورده ساختن انتظارات نیروی هوایی به علت مشکلات راداری و… بوده است. چندی بعد روسیه برخی تکنولوژی‌های پیشرفته خود را به چین فروخت و آن‌ها نیز با این تکنولوژی‌ها و قطعات ساخت خود نسخه ارتقا یافته از سوخو ۲۷ با نام J-16 را تولید کردند.

شنیانگ J-15 (کپی سوخو ۳۳)

این جنگنده که با نام کوسه پرنده نیز شناخته می‌شود محصولی نسل چهارمی و توئین جت است که از مدل J-11B مشتق شده و حاصل مهندسی معکوس سوخو ۳۳ به شمار می‌رود. چینی‌ها در سال ۲۰۰۱ پروتوتایپ ناقص سوخو ۳۳ را از اوکراین به دست آوردند و سریعاً فرایند تولید J-15 را کلید زدند. با اینکه به نظر می‌رسد جنگنده موردبحث بر پایه پروتوتایپ سوخو ۳۳ شکل گرفته اما از تکنولوژی‌های چینی نیز سود می‌برد. چندین خبرگزاری چینی در سال ۲۰۱۸ اظهار داشتند این محصول از نسل ۴ یا ۴.۵ است و از آن به عنوان پلی برای رسیدن به جنگنده نسل پنجم نام بردند. زمانی که شوروی از ارائه رازهای طراحی سوخو ۳۳ به چینی‌ها خودداری کرد آن‌ها با کمک اوکراین مهندسی معکوس این جنگنده را آغاز کردند که نتیجه آن نیز تولید جنگنده‌ای بود که از طراحی بال تاشو مشترک و طراحی کلی مشابه سوخو ۳۳ استفاده می‌کرد. J-15 اولین پرواز خود را در آگوست ۲۰۰۹ انجام داد و سال ۲۰۱۳ نیز وارد چرخه خدمت‌رسانی شد. اگرچه اولین نسخه این جنگنده از نوع تک نفره بود اما در سال ۲۰۱۲ نسخه دونفره آن نیز تولید شد.

JF-17 تاندر (کپی میگ ۲۱ و F-16)

پس از کپی موفقیت‌آمیز F-16 آمریکا، چینی‌ها تکنولوژی‌های میگ ۲۱ و F-16 را ترکیب کردند تا محصولی بهتر بسازند. عناصر طراحی هر دو جنگنده را می‌توان در JF-17 مشاهده کرد به گونه‌ای که دماغه و دم F-16 با طراحی بال میگ ۲۱ همراه شده است. جدیدترین نسخه این جنگنده از رادار پیشرفته، توانایی سوخت‌گیری در هوا، متریال کامپوزیت سبک‌وزن، تکنولوژی پرواز با سیم و… سود می‌برد. این جنگنده در پاکستان نیز تولید شده است.

چنگدو J-20 (کپی F-22 رپتور)

J-20 جنگنده‌ای است که برای نبردهای هوایی و حملات دقیق طراحی شده و اولین بار در سال ۲۰۱۱ پرواز کرده است. این هواپیما در مارس ۲۰۱۷ وارد خدمت شد و عنوان سومین جنگنده پنهان‌کار نسل پنجم را پس از F-22 و F-35 به دست آورد. نکته جالب اینکه چینی‌ها طراحی لاکهید مارتین F-22 را به سرقت بردند و مسئول این کار نیز با حکم ۴۶ ماه زندان مواجه شد. جدای از افزودن ورودی‌های جلویی به J-20، تقریباً تفاوتی بین این جنگنده و F-22 وجود ندارد هرچند چینی‌ها سابقه‌ای در زمینه تکنولوژی پنهان‌کاری ندارند و باور بر این است که پوشش راداری، متریال تولیدی و حتی ورودی‌های بخش پشتی باعث می‌شوند پنهان‌کاری این جنگنده محدود باشد.

شنیانگ J-31/J-35 (کپی F-35 لایتنینگ II)

شنیانگ FC-31 جنگنده نسل پنجم دوموتوره و میان سایز چینی است که فرایند توسعه را طی می‌کند. در سپتامبر ۲۰۱۱ تصویری از این محصول با برچسب F-60 منتشر شد و بعدها نیز تصاویری از نسخه کاملاً مونتاژ شده آن به دست رسانه‌ها رسید. گفته می‌شود F-60 نسخه صادراتی جنگنده چینی است و در داخل این کشور با کد J-31 شناخته می‌شود. در اکتبر ۲۰۱۲ پروتوتایپ شماره ۳۱۰۰۱ این جنگنده اولین پرواز خود را انجام داد و با این کار چین به دومین کشوری تبدیل شد که دارای دو جنگنده پنهان‌کار است. بر اساس اخبار موجود ظاهراً J-31 دارای دو نسخه خواهد بود که یکی قابلیت فرود روی ناو هواپیمابر را دارد. در سال ۲۰۱۶ نیز پروتوتایپی ارتقا یافته از جنگنده موردبحث با تغییراتی در بال‌ها، فریم و سیستم‌های دیگر پرواز کرد. همانند F-22، ظاهراً اسناد جنگنده F-35 نیز به دست چینی‌ها افتاده و نتیجه آن همین جنگنده بوده است. J-31 زمانی که به تولید کامل برسد به اولین جنگنده نیروی هوایی چین بدل خواهد شد و جای J-15 را خواهد گرفت.