در این مقاله به برجستهترین جنگندههای چینی که با کپی کاری از روی جتهای آمریکایی و روسی تولید شدهاند اشاره میکنیم.
قبل از آنکه به ادامه این مقاله بپردازیم بهتر است ذکر کنیم که رسانههای غربی همواره دیدی منفی نسبت به توانمندیهای نظامی چین دارند و آنها را به کپی کاری متهم میکنند؛ بنابراین جای تعجبی ندارد که در این مقاله نیز همان دیدگاه وجود داشته باشد. پس درصورتیکه احساس میکنید این نوشتار در تضاد با واقعیت و دیدگاههای شماست خواهشمندیم آن را با ما و دیگر کاربران پدال به اشتراک بگذارید.
رسانههای دولتی چین بیوقفه اخبار متنوعی درباره پیشرفتهای چشمگیر صنعت هوانوردی این کشور منتشر میکنند اما باید دانست قدرتهای بزرگ طرحهای صنعتی را سرقت و یا کپی نمیکنند و به حقوق مالکیت معنوی و قوانین جهانی احترام میگذارند. تقریباً اکثر هواپیماهای نیروی هوایی ارتش آزادیبخش خلق چین PLAAF یا ساخت کشورهای خارجی هستند و یا به شیوه مهندسی معکوس و تائید نشده تولید میشوند. در حقیقت سرقت تکنولوژیهای نظامی خارجی را میتوان جزو نقاط ضعف استراتژیک چین دانست. هرچند با این روش امکان کاهش هزینههای گزاف تحقیق و توسعه وجود خواهد داشت. حالا نوبت به معرفی جنگندههای چینی مشهوری رسیده که از محصولات آمریکایی و روسی کپی شدهاند.
وقوع جنگ کرده باعث شد شوروی به صنعت هوایی چین کمک کند. شرکت هواپیمایی شنیانگ چین در زمان جنگ هواپیمای آموزشی میگ 15UTI را با عنوان JJ-2 تولید کرد و قطعات متنوعی از آن را به منظور حفظ و نگهداری جنگندههای ساخت شوروی مونتاژ نمود. تا سال ۱۹۵۶، چین در حال مونتاژ کپیهای میگ ۱۵ بود و ۸ سال بعد نیز هواپیماهای شنیانگ J-5 (میگ ۱۷) و شنیانگ J-6 (میگ ۱۹) را تحت لیسانس این کشور تولید مینمود. اما دهه ۶۰ میلادی برای PLAAF دوران سختی بود. عقبنشینی شوروی از کمک به چین و اولویت دادن به برنامههای موشکی و سلاحهای هستهای صنعت هوایی چین را تقریباً فلج کرد و به همین خاطر تولیدات این کشور بهطور قابلتوجهی کاهش یافت؛ اما در سال ۱۹۶۵ برنامه احیای صنعت هوایی چین کلید خورد و در زمان جنگ ویتنام برخی نمونههای J-2، J-5 و J-6 در اختیار نیروهای ویتنام شمالی قرار گرفت. همچنین توسعه شنیانگ J-8 به عنوان اولین جنگنده بومی چینی نیز در دهه ۶۰ میلادی آغاز شد.
شنیانگ F-7B/چنگدو J-7 (کپی میگ ۲۱)
در دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ میلادی، شوروی بخش اعظم تکنولوژی سلاحهای مرسوم خود را در اختیار چین قرار دارد. میگ ۲۱ به عنوان یکی از شاخصترین جنگندههای شوروی در اختیار چین قرار گرفت اما سردی روابط دو طرف باعث شد این پروژه متوقف شود. بعدها خروشچف نخستوزیر شوروی بهطور غیرمنتظرهای با ارسال نامهای به مائو زدونگ پیشنهاد انتقال تکنولوژی میگ ۲۱ به چین را داد. اگرچه چینیها این حرکت شوروی را نشانه صلحطلبی میدانستند اما نسبت به آن سو ظن داشتند. چندی بعد هیئتی به ریاست فرمانده کل PLAAF که خودش فارغالتحصیل آکادمی نظامی شوروی بود راهی مسکو شد و قرارداد انتقال تکنولوژی را امضا کرد. چندین فروند از میگ ۲۱ به چین ارسال شد و خلبانهای شوروی با آنها پرواز کردند. چینیها همچنین برخی کیتهای میگ ۲۱ را به همراه قطعات و اسناد فنی دریافت کردند هرچند بعدها فهمیدند اسناد فنی شوروی کامل نیست و برخی قطعات را نمیتوان استفاده کرد. آنها بعداً چندین فروند میگ ۲۱ را مهندسی معکوس کردند تا تولید محلی هواپیمای خود را شروع کنند. چینیها ادعا داشتند ۲۴۹ مشکل بزرگ را در میگ ۲۱ کشف و حل کردهاند و ۸ سند فنی مهمی را که شوروی ارائه نکرده بود از نو ساختهاند. F-7 آخرین نمونههای میگ ۲۱ بود و حدود ۲۴۰۰ فروند از آن ساخته شد.
J-8 (کپی میگ ۲۱ و سوخو ۱۵)
تلاشهای چین برای توسعه جنگنده کامل خود در سال ۱۹۶۴ آغاز شد تا در نهایت اولین جت جنگنده طراحی و ساخته شده چین برای رقابت با خطراتی همچون لاکهید مارتین U-2 جاسوسی توسعه یابد. در سال ۱۹۶۴ بود که PLAAF خواهان تولید جنگنده رهگیری بود که بتواند نسبت به چنگدو J-7 تواناییهای بهتری داشته باشد. اولین پرواز این هواپیما در سال ۱۹۶۹ انجام شد و اگرچه ریشه J-8 به اواسط دهه ۶۰ میلادی بازمیگردد اما به دلیل مشکلات سیاسی و فرهنگی، J-8 تا سال ۱۹۷۹ تولید نشد و یک سال بعد راهی مأموریتهای خود گردید. پیکربندی کلی این جنگنده مشابه J-7 بود و از دو پیشرانه توربوجت ووپن 7A استفاده میکرد و توانایی دستیابی به سرعت ماخ ۲.۲ را داشت. از نظر طراحی کپیبرداری واضح این جنگنده از میگ ۲۱ واضح بود و البته نسخههای بعدی از جمله J-8II دارای ورودیهای هوای جانبی کپی شده از میگ ۲۱ و F-4 فانتوم آمریکایی بودند. از طرفی برخی شاخصههای کپی شده از سوخو ۱۵ نیز در این جنگنده به چشم میخورد.
چنگدو J-10 (کپی F-16)
در دهه ۸۰ میلادی آمریکا با رژیم صهیونیستی برای تولید یک هواپیمای جدید بر اساس F-16 همکاری کرد؛ اما با افزایش هزینهها آمریکا از این پروژه کنار کشید و رژیم صهیونیستی ناچار شد برنامه تولید جنگنده موردبحث را به چین بفروشد و آنها نیز توانستند به تکنولوژیهایی که اولین بار در F-16 بکار رفته بود دسترسی داشته باشند. J-10 شباهتهای زیادی با F-16 دارد. این جنگنده که با نام مستعار اژدهای پرشور شناخته میشود یک محصول چندمنظوره سبکوزن و تک موتوره است که در هر آب و هوایی توانایی انجام مأموریت را دارد. طراح اصلی این جنگنده فردی بود که J-7III را طراحی کرد. J-10 در ابتدا به عنوان جنگندهای ویژه توسعه یافت اما در ادامه به محصولی چندمنظوره تغییر شکل داد. در سال ۲۰۰۶ موسسه تحقیقات هوایی روسیه تائید کرد در برنامه توسعه این محصول حضور داشته است. J-10 بهصورت رسمی در سال ۲۰۰۷ معرفی شد و ظاهراً اولین پروتوتایپ آن در نوامبر سال ۱۹۹۷ خط تولید را ترک کرده است. تا به امروز بیش از ۷۰۰ فروند از جنگنده موردبحث تولید شده است.
شنیانگ J-11/16 (کپی سوخو ۲۷)
در دهه ۷۰ میلادی کارخانه شنیانگ پیشنهاد تولید یک جنگنده سبکوزن با موتور ۵۱۲ رولزرویس را پیشنهاد کرد. جنگنده موردبحث قابلیت مانور بهتری نسبت به میگ ۱۹ داشت و میتوانست در ارتفاع بالاتری نسبت به میگ ۲۱ پرواز کند. J-11 نهایتاً در سال ۱۹۹۸ و به عنوان نسخه برگرفته از سوخو ۲۷ متولد شد. در فاصله زمانی کوتاهی قبل از این اتفاق چینیها به توافقی ۲.۵ میلیارد دلاری با روسیه برای تولید ۲۰۰ فروند سوخو ۲۷ دست یافته بودند. بر همین اساس هواپیماهای یاد شده باید از قطعات، رادارها و موتورهای روسی استفاده کردند اما در سال ۲۰۰۴ رسانههای روسی گزارش کردند تولید J-11 نیز پس از تولید حدود ۱۰۰ فروند متوقف شده است. چندی بعد PLAAF از نسخه ارتقا یافته J-11 پردهبرداری کرد. این جنگنده که با پسوند B شناخته میشد از قطعات چینی سود میبرد و روشهای ساخت بهتری داشت. چینیها از رادارها و تجهیزات خود در این محصول استفاده کردند. ظاهراً علت توقف نسخه اصلی جنگنده J-11 عدم برآورده ساختن انتظارات نیروی هوایی به علت مشکلات راداری و… بوده است. چندی بعد روسیه برخی تکنولوژیهای پیشرفته خود را به چین فروخت و آنها نیز با این تکنولوژیها و قطعات ساخت خود نسخه ارتقا یافته از سوخو ۲۷ با نام J-16 را تولید کردند.
شنیانگ J-15 (کپی سوخو ۳۳)
این جنگنده که با نام کوسه پرنده نیز شناخته میشود محصولی نسل چهارمی و توئین جت است که از مدل J-11B مشتق شده و حاصل مهندسی معکوس سوخو ۳۳ به شمار میرود. چینیها در سال ۲۰۰۱ پروتوتایپ ناقص سوخو ۳۳ را از اوکراین به دست آوردند و سریعاً فرایند تولید J-15 را کلید زدند. با اینکه به نظر میرسد جنگنده موردبحث بر پایه پروتوتایپ سوخو ۳۳ شکل گرفته اما از تکنولوژیهای چینی نیز سود میبرد. چندین خبرگزاری چینی در سال ۲۰۱۸ اظهار داشتند این محصول از نسل ۴ یا ۴.۵ است و از آن به عنوان پلی برای رسیدن به جنگنده نسل پنجم نام بردند. زمانی که شوروی از ارائه رازهای طراحی سوخو ۳۳ به چینیها خودداری کرد آنها با کمک اوکراین مهندسی معکوس این جنگنده را آغاز کردند که نتیجه آن نیز تولید جنگندهای بود که از طراحی بال تاشو مشترک و طراحی کلی مشابه سوخو ۳۳ استفاده میکرد. J-15 اولین پرواز خود را در آگوست ۲۰۰۹ انجام داد و سال ۲۰۱۳ نیز وارد چرخه خدمترسانی شد. اگرچه اولین نسخه این جنگنده از نوع تک نفره بود اما در سال ۲۰۱۲ نسخه دونفره آن نیز تولید شد.
JF-17 تاندر (کپی میگ ۲۱ و F-16)
پس از کپی موفقیتآمیز F-16 آمریکا، چینیها تکنولوژیهای میگ ۲۱ و F-16 را ترکیب کردند تا محصولی بهتر بسازند. عناصر طراحی هر دو جنگنده را میتوان در JF-17 مشاهده کرد به گونهای که دماغه و دم F-16 با طراحی بال میگ ۲۱ همراه شده است. جدیدترین نسخه این جنگنده از رادار پیشرفته، توانایی سوختگیری در هوا، متریال کامپوزیت سبکوزن، تکنولوژی پرواز با سیم و… سود میبرد. این جنگنده در پاکستان نیز تولید شده است.
چنگدو J-20 (کپی F-22 رپتور)
J-20 جنگندهای است که برای نبردهای هوایی و حملات دقیق طراحی شده و اولین بار در سال ۲۰۱۱ پرواز کرده است. این هواپیما در مارس ۲۰۱۷ وارد خدمت شد و عنوان سومین جنگنده پنهانکار نسل پنجم را پس از F-22 و F-35 به دست آورد. نکته جالب اینکه چینیها طراحی لاکهید مارتین F-22 را به سرقت بردند و مسئول این کار نیز با حکم ۴۶ ماه زندان مواجه شد. جدای از افزودن ورودیهای جلویی به J-20، تقریباً تفاوتی بین این جنگنده و F-22 وجود ندارد هرچند چینیها سابقهای در زمینه تکنولوژی پنهانکاری ندارند و باور بر این است که پوشش راداری، متریال تولیدی و حتی ورودیهای بخش پشتی باعث میشوند پنهانکاری این جنگنده محدود باشد.
شنیانگ J-31/J-35 (کپی F-35 لایتنینگ II)
شنیانگ FC-31 جنگنده نسل پنجم دوموتوره و میان سایز چینی است که فرایند توسعه را طی میکند. در سپتامبر ۲۰۱۱ تصویری از این محصول با برچسب F-60 منتشر شد و بعدها نیز تصاویری از نسخه کاملاً مونتاژ شده آن به دست رسانهها رسید. گفته میشود F-60 نسخه صادراتی جنگنده چینی است و در داخل این کشور با کد J-31 شناخته میشود. در اکتبر ۲۰۱۲ پروتوتایپ شماره ۳۱۰۰۱ این جنگنده اولین پرواز خود را انجام داد و با این کار چین به دومین کشوری تبدیل شد که دارای دو جنگنده پنهانکار است. بر اساس اخبار موجود ظاهراً J-31 دارای دو نسخه خواهد بود که یکی قابلیت فرود روی ناو هواپیمابر را دارد. در سال ۲۰۱۶ نیز پروتوتایپی ارتقا یافته از جنگنده موردبحث با تغییراتی در بالها، فریم و سیستمهای دیگر پرواز کرد. همانند F-22، ظاهراً اسناد جنگنده F-35 نیز به دست چینیها افتاده و نتیجه آن همین جنگنده بوده است. J-31 زمانی که به تولید کامل برسد به اولین جنگنده نیروی هوایی چین بدل خواهد شد و جای J-15 را خواهد گرفت.
mhasadollahi
۲۳ مرداد ۱۴۰۳چینِ کپی کار
فورد
۲۳ مرداد ۱۴۰۳چه شتر گاو پلنگی هستن این جنگنده های چینی
حسین
۲۳ مرداد ۱۴۰۳همین شتر ، گاو ، پلنگ الان تو بحث رادار از نسخه اصلی زدن جلو!
راه همینه .
اتفاقاً جنگنده چینی j11/16/15 یک نسخه مخصوص نبرد دریایی داره ( یادم نیس کدومه) که بسیار خوب و پیشرفته هست و جاش در ایران خالیه .
ارتش چین رو قبول نداره وگرنه اگر یک پایگاه هوایی با همینا در جنوب شرق داشتیم ، خیلی قوی تر میشدیم .
NAVID@@98
۲۳ مرداد ۱۴۰۳نه اتفاقا به گردِ پای نسخه های اصلی نمیرسه و نزدن و نمیزنن حلو !!!!!!
۱۰۰ در ۱۱۰ تو هرچی هم این اوزگَل ازشون کپی میکنن اخرشم به گرد پاشونم نمیرسه !!!!!!
حسین
۲۴ مرداد ۱۴۰۳دوست عزیز ،
یاد بگیر هر چیز در ذهن شما درست هست ، الزاما صحیح نیست!
چین در رادار های آریه فازی هواپایه از روس ها جلو زده و به همین خاطر جنگنده هاشون اویونیک بهتری از سوخو ۲۷ و ۳۳ دارند!
حالا من نمیدونم شما که میگی اینطور نیست و اون دوستانی که به کامنت قبلی من دیس لایک دادن ، چند درصدشان اصلا میدونن اویونیک چی هست؟؟
ان شاءالله روزی یادبگیریم الکی نظر ندیم تا بعدش کشور درست بشه.
سهیل
۲۳ مرداد ۱۴۰۳امارات یه فضاپیما میفرسته که حتی نمیدونه کامپوترهای کنترلیش رو چطور روشن کنه و اصلا این جسم نوک تیز به چه درد میخوره. ایرانی ها: اوه پسر اینا چه پیشرفتی کردن!
چین جنگنده هایی میسازه که مسلما پیشرفته تر از نمونه اصلی نیست ولی تا ۷۰-۸۰ درصد قابلیت های جنگنده اصلی رو داره و بعضا تو بعضی موارد هم پیشرفته تر باشه. ایرانی ها: چینی کپی کار آشغال ساز
Mohsen68
۲۳ مرداد ۱۴۰۳راستش هرچقدر میخوام انتقاد کنم میبینم اینم یه هنر
کپی کردن طوری که واقعاً کار کنه
جنگنده دیگه شوخی نداره
البته خیلی چیزا شوخی نداره
بالا کشیدن ۷۰۰ میلیون نفر از زیر خط فقر
جوری بی صدا پیشرفت کردن که هیچ کسی نفهمه
حتی تمام کشورای پیشرفته ای که به خیال خودشون یه حیات خلوت برا خط تولیداتشون پیدا کرده بودن
ای بابا
هر چقدرم بگیم گند زدن به صنعت خودرو و فلان و بهمان
تهش میبینم فراهم کردن رفاه و آسایش برا ۱ میلیارد و چهارصد میلیون نفر کار راحتی نیست
ولی انجامش دادن
یجوری هم انجامش دادن که نمیشه بگی بدرد نمیخوره
دمشون گرم 👏
ه
۲۳ مرداد ۱۴۰۳خوب و منطقی
ایران
۲۳ مرداد ۱۴۰۳خوب و منطقی
علی
۲۳ مرداد ۱۴۰۳کاری به این ندارم که کپی کردن کار خوبیه یا بد. چون کشورهای دیگه هم انجام میدن. ولی ساخت این جنگده ها حتی با کپی نیاز به تکنولوژی و ماشین الات پیشرفته هستش
sinasvj
۲۳ مرداد ۱۴۰۳از ما بهترن که اف ۵ تایگرای جنگ ۴۰ سال پیشو رنگ میکنیم و میخوایم جای یه محصول داخلی جا بزنیم
Arash IV
۲۳ مرداد ۱۴۰۳کوثر صاعقه 🤣🤣🤣
johnmarston
۲۳ مرداد ۱۴۰۳اف پنج تایگر حداقل ۶۰ سالشه
کرگدن باواریا
۲۳ مرداد ۱۴۰۳شیاسوخو😂
Mr wrong
۲۳ مرداد ۱۴۰۳خود چینی هام قیافه شونو از روی ژاپن و کره کپی کردن چ برسه به محصولاتشون
Dan
۲۳ مرداد ۱۴۰۳این خوب بود خخخخخ
8Dark8Night8
۲۳ مرداد ۱۴۰۳منطقیه 😂
Alimopar
۲۳ مرداد ۱۴۰۳حالا ما هی بگیم کپی کارن اما اونا با همین روش چه تو بحث خودرو یا چه همین جنگنده ها هزینه طراحی و تولیدو به شدت اووردن پایین و نتیجشم که دارید میبینید تو بازار خودرو، با قیمت پایین پدر بقیه کمپانی هارو در اووردن
Mahdi
۲۳ مرداد ۱۴۰۳جنگده j20 براساس میگ 1.44 ساخته شده است نه f22
محمد
۲۳ مرداد ۱۴۰۳در ضمن جی ۲۰ براساس میگ ۱/۴۴ روسی هست.
یک مسئول تو اینجا باید پاسخ گو باشه که این اراجیف رو از کجا آوردین.
جرمی کلارکسون
۲۳ مرداد ۱۴۰۳چنگدو J10 بیشتر کپی جنگنده اسرائیلی لاوی هست تا F16
Mahdi
۲۳ مرداد ۱۴۰۳جنگنده j20 براساس میگ 1.44 که قرار بود جنگنده نسل پنجم شوروری باشه ساخته شده نه آف 22
حسین دهمرد
۲۳ مرداد ۱۴۰۳خب اگه کپی از یه محصول به همین راحتیه پس نوش جونشون . اگر هم تونستن محصولات هایتک رو کپی کنن قطعا دانش بالایی دارن و نوش جونشون. تو این جنگل هرکی بتونه گلیم خودت رو از آب بکشه برد کرده. چه با استعمار چه با خریدن سلاح از بقیه ی کشور ها چه از هر راهی. وقتی صدام حمله کنه نمیپرسه اسلحه ات رو از کجا آوردی
datsun
۲۳ مرداد ۱۴۰۳یه سری یه طور مسخره میکنن انگار خودشون نشستن f35 رو طراحی کردن اگه کپی به این راحتی بود الان همه کشورها یه دونه f35 کپی داشتن آره داداش کپی هم دانش مهندسی میخاد،
حسین
۲۴ مرداد ۱۴۰۳فقط در بخش متالوژی کلی تکنولوژی میخواد که هیشکی جز دو ، سه تا کشور ندارن.
گاس فرینگ
۲۳ مرداد ۱۴۰۳چرا ایران که اینقدر مفت مفت نفت میده به چین به جای جنگنده چینی میشینه به پای روسیه موس موس میکنه که شاید بهش سوخو بدن
حسین
۲۴ مرداد ۱۴۰۳چون ارتش ، چین را قبول نداره.
هنوز خاطره بد از آبگرمکن داره .
مسعود
۲۴ مرداد ۱۴۰۳با سلام
به نظر بنده جنگنده های چینی که با جنگنده های آمریکایی قیاس کردین شباهتی به همدیگه ندارن . جنگنده های روسی می تونن توسط چین کپی شده باشن چون شبیهن .
علی
۲۴ مرداد ۱۴۰۳کپی رو اصلا دوست ندارم
ولی اگه مثل اونها عمل کنه مهمه قیافه با کارایی دو تا بحث جداست
هیچکس
۲۵ مرداد ۱۴۰۳میدونم کپی کاره ولی در نظر داشته باشید ایران نه ماشین ها نه هواپیمارو هم نمیتونه کپی کنه این جای افسوسه باز اینا یه ذره پیشرفت کردن ما همونشم نکردیم .
یکی از معلمای خوب کلاس درس ما برمیگشت میگفت اینا 40 ساله که میگن ما به مناطق محروم و روستاها آب میرسونیم میگفت اگه توی این 40 سال لوله هرو مینداخیتم زمین خودش شروع میکرد رشد کردن .