شاید هنگام سفرهای هوایی به لاستیک هواپیما دقت کرده باشید. در این مقاله میخواهیم به شرکتهای سازنده لاستیک هواپیما و همچنین هزینههای تولید آن بپردازیم.
از موتورهای جت پرقدرت گرفته تا بالهای بزرگ، هواپیماها ویژگیهای تحسینبرانگیز زیادی دارند ولی لاستیک آنها تا حد زیادی از نظرها پنهان مانده است. با اینکه نظرات زیادی به لاستیک هواپیماها جلب نشده اما واضح است که نقش بسیار مهمی در زمان بلند شدن از باند فرودگاه و فرود آمدن دارند. هواپیماها همانند هر وسیله نقلیه چرخدار دیگر نیازمند لاستیک هستند اما این لاستیکها باید ویژگیهای خاصی داشته باشند. لاستیک هواپیما در زمان فرود فشار بسیار زیادی را تحمل میکند. به همین خاطر لاستیکها باید از طراحی بسیار خوبی برخوردار باشند تا استانداردهای هوانوردی را پاس کنند. این لاستیکها همچنین نیازمند بررسی مداوم هستند تا از کیفیت آنها اطمینان حاصل شود چراکه در غیر این صورت امکان ترکیدن آنها و وقوع حوادث ناگوار وجود دارد. لاستیک هواپیماها توسط شرکتهای مشهور زیادی از جمله میشلن، بریجستون، گودیر و دانلوپ تولید میشود و معمولاً هزینه هر لاستیک بیشتر از چهار حلقه لاستیک خودروهای لوکس است.
درست همانند خودروسازان، تولیدکنندگان هواپیما نیز ترجیح میدهند بجای تولید لاستیک این کار را به شرکتهای معتبر بسپارند. شرکت میشلن همواره جزو بهترینهای صنعت تولید لاستیک بوده و لاستیکهای رادیال و تیوب دار را برای هواپیماها تولید میکند. این لاستیکها مستقیماً به شرکتهایی همچون بوئینگ و ایرباس و همچنین ایرلاین هایی مانند امیریتس و دلتا فروخته میشوند. شرکت موردبحث هر ساله حدود ۲۰۰ میلیون تایر تولید میکند هرچند اکثریت این لاستیکها مخصوص خودروهای سواری، وانتها و شاسی بلندها هستند.
یکی دیگر از تولیدکنندگان مشهور لاستیک در دنیا بریجستون است که ۱۳۰ کارخانه در سراسر جهان داشته و کارخانه کارولینای شمالی آن لاستیک هواپیما تولید میکند. بریجستون در سالهای اخیر رقابت تنگاتنگی با میشلن برای کسب عنوان بزرگترین تولید کننده لاستیک در دنیا داشته و لاستیکهای آن در هواپیماهای محبوبی همچون بوئینگ ۷۴۷ و ایرباس A320 بکار میروند. بد نیست بدانید لاستیک هواپیما بهطور میانگین طول عمر بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ فرود را دارد اما شرکتهای تولید کننده بهطور مداوم در حال بررسی لاستیکهای کارکرده هستند تا هرگونه مشکل بالقوه را کشف کنند. برخی لاستیکها نیز دوباره به شرکتها ارسال میشوند تا آج آنها بازیابی شود و مجدداً مورد استفاده قرار گیرند. معمولاً تا حداکثر ۷ بار میتوان این کار را انجام داد و پس از آن لاستیک باید بازیافت شود. جدای از میشلن و بریجستون، شرکتهای گودیر، دانلوپ و شینگدائو نیز جزو مهمترین تولیدکنندگان لاستیک هواپیما هستند.
اما تفاوت لاستیک هواپیما و خودرو در چیست؟ شاید انتظار داشته باشید که لاستیک هواپیماها هزینه بسیار بالایی داشته باشند و با اینکه قیمت آنها بیشتر از لاستیک خودروهاست اما با توجه به استانداردهای صنعت هوانوردی گران نیستند. معمولاً هر حلقه لاستیک هواپیمای تجاری قیمتی بین ۱۲۰۰ تا ۵۵۰۰ دلار دارد درحالیکه هزینه ساخت و خرید یک فروند بوئینگ ۷۷۷ و ایرباس A350 به چندین میلیون دلار میرسد و هر بار پرواز با آنها صدها هزار دلار هزینه دارد. هواپیماهای مدرن بین ۱۴ تا ۳۲ چرخدارند و بنابراین هزینه تأمین لاستیک آنها بالاتر خواهد رفت. علاوه بر این لاستیکها باید بهطور مداوم بررسی شوند تا هرگونه مشکل احتمالی کشف شده و لاستیک برای بازیابی دوباره آج راهی شرکت سازنده شود. همین فرایند روی هزینههای بعدی لاستیکها نیز تأثیر میگذارد.
با اینکه از نظر کلی ظاهر لاستیکهای هواپیما مشابه لاستیک وسایل نقلیه زمینی است اما ساختار آنها به گونهای طراحی شده که بتواند در برابر نیروهای بسیار زیاد و وزنی تا حدود ۳۸ تن دوام بیاورد. در ساختار این لاستیکها موادی همچون نایلون، آلومینیوم، فولاد و ترکیبات مصنوعی بکار رفته تا استحکام بیشتری داشتهاند و حین فرود آمدن نترکند. این ساختار باعث میشود لاستیک هواپیما در برابر دماهای مختلف نیز دوام بالایی داشته باشد. به دلیل همین مواد و تکنولوژی است که قیمت لاستیک هواپیماها بسیار بیشتر از لاستیک یک خودروی معمولی است. فشار باد لاستیک هواپیماهای تجاری بزرگ معمولاً حدود ۱۳.۷ بار است درحالیکه فشار باد لاستیک جنگندهها به حدود ۲۲ بار میرسد. در مقابل باید گفت فشار باد لاستیک خودروها بین ۲ تا ۲.۷ بار متغیر است.