بررسی مشخصات فنی هواپیمای نظامی ترابری C-17 گلوب مستر III

یکی از شاخص‌ترین هواپیماهای نظامی دنیا هواپیمای C-17 گلوب مستر III است که در این مقاله به برخی مشخصات فنی آن اشاره می‌کنیم.


هواپیماهای بزرگ نیازمند پیشرانه‌های بزرگ هستند و C-17 گلوب مستر III یکی از بزرگ‌ترین هواپیماهای مورد استفاده نیروی هوایی آمریکا محسوب می‌شود. با اینکه محصولاتی همچون بوئینگ CH-47 شینوک معمولاً برای حمل‌ونقل سریع در نبردها بکار می‌روند اما C-17 گلوب مستر III ترکیبی از توانایی‌های پرواز طولانی‌مدت و ابعاد بزرگ با سرعت بالا و حمل‌ونقل سریع است. تمامی این موارد باعث می‌شوند هواپیمای موردبحث راه‌حلی منعطف برای نبردهای مدرن و یا انجام مأموریت‌های انسان دوستانه باشد.

این فاکتورهای منحصربه‌فرد به همراه توانایی عملکردی در هر شرایطی باعث شده C-17 گلوب مستر III هواپیمایی بسیار مهم برای نیروی هوایی آمریکا باشد و البته نباید از نقش مهم پیشرانه‌های آن نیز چشم‌پوشی نمود. پیشرانه‌های هواپیمای موردبحث را شرکت مشهور پرت اند ویتنی می‌سازد. این پیشرانه‌ها که از نوع F117-PW-100 توربوفن هستند در شرکتی تولید می‌شوند که حدود یک قرن سابقه در توسعه تکنولوژی‌های هوایی را داشته و پیشرانه‌های آن در هواپیماهای گوناگونی به چشم می‌خورند.

پرت اند ویتنی اصلاً با پیشرانه‌های صنایع هوایی غریبه نیست و از دهه ۲۰ میلادی تاکنون به کار تولید چنین قوای محرکه‌ای می‌پردازد. شرکت یاد شده در سال‌های اولیه تأسیس خود حمل‌ونقل هوایی را برای همیشه تغییر داد چراکه پیشرانه مشهور واسپ را تولید کرد. این کمپانی در حال حاضر بیش از ۸۵ هزار پیشرانه در سرویس دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به نمونه‌های GTF بکار رفته در جت‌های مسافربری همچون ایرباس A220 و همچنین پیشرانه بسیار قدرتمند F135 نصب شده در پیشرفته‌ترین جنگنده دنیا یعنی F-35 لایتنینگ II اشاره کرد.

شرکت پرت اند ویتنی توسط فردریک بی رنتشلر در سال ۱۹۲۵ تأسیس شد. او به‌طور قابل‌توجهی نسبت قدرت به وزن پیشرانه‌های هواپیماها را با استفاده از طراحی هوا خنک شعاعی خود ارتقا داد. پس از تولید پیشرانه R-1340 واسپ و دگرگونی عظیم صنایع هوایی و نظامی، این کمپانی به تولید توربین گازی و جت روی آورد و تونل باد و آزمایشگاه مهندسی جدیدی را برای توسعه تکنولوژی‌های جدید تأسیس کرد. با وجود تأسیسات گوناگون در سراسر دنیا، پرت اند ویتنی به همراه کمپانی مادر خود یعنی RTX همچنان به تکامل صنعت هوانوردی ادامه می‌دهد. این شرکت تعهد خود به حفظ محیط‌زیست را اعلام کرده و گفته که تا سال ۲۰۵۰ به حمل‌ونقل هوایی بدون آلایندگی دست خواهد یافت. پرت اند ویتنی همچنین توسعه پیشرانه‌های بسیار کارا توربو پراپ با سوخت هوانوردی ۱۰۰ درصد پایدار را نیز انجام می‌دهد.

اما هواپیمای C-17 گلوب مستر III که برای حمل پرسنل، تجهیزات و وسایل نقلیه متنوع ساخته شده ابعاد بزرگی دارد. این هواپیمای ترابری اولین بار در سال ۱۹۹۳ توسعه یافت و طول و ارتفاع آن به ۵۳ و ۱۶.۷ متر می‌رسد و طول بال‌های آن نیز حدود ۵۲ متر گزارش شده است. حداکثر وزن تیک آف هواپیمای موردبحث به رقم قابل‌توجه فراتر از ۲۹۰ تن می‌رسد که به دلیل همین ویژگی‌ها نیازمند پیشرانه‌های قدرتمندی است تا در هوا پرواز کند. C-17 گلوب مستر III از چهار پیشرانه F117-PW-100 توربوفن ساخت پرت اند ویتنی استفاده می‌کند. هریک از این پیشرانه‌ها حدود ۱۸۰ هزار نیوتون نیروی رانش تولید می‌کنند.

پیشرانه موردبحث بر پایه نیروگاه PW2040 مورد استفاده در بوئینگ ۷۵۷ شکل گرفته و با ایجاد تغییراتی مناسب صنایع نظامی شده است. مصرف سوخت کمتر و هزینه‌های نگهداری کمتر جزو ویژگی‌های پیشرانه بکار رفته در این هواپیما هستند. با وجود چهار پیشرانه F117 توربوفن و نیروی رانش قابل‌توجه، هواپیمای ترابری C-17 گلوب مستر III می‌تواند به سرعت ۸۳۳ کیلومتر در ساعت در ارتفاع ۸۵۰۰ متری از سطح زمین برسد. این هواپیما شعاع پروازی حدود ۴۴۴۴ کیلومتری دارد اما توانایی سوخت‌گیری در حین پرواز باعث می‌شود برد آن تقریباً نامحدود باشد و به گزینه‌ای ایده آل برای ترابری تجهیزات نظامی بدل شود. با اینکه C-17 گلوب مستر III می‌تواند ۱۰۲ سرباز، ۳۶ تخت خواب و بیمار سرپایی و تجهیزاتی به وزن بیش از ۷۷ تن را حمل کند اما فقط به سه نفر خدمه شامل دو خلبان و یک متخصص حمل بار نیاز دارد. با توجه به توانایی‌های هواپیمای موردبحث، جای تعجبی ندارد که نیروی هوایی آمریکا چرا تا به این میزان بر استفاده از C-17 و پیشرانه‌های قدرتمند آن تکیه کرده است.