آشنایی با شرکت مک دانل داگلاس و دلایل ادغام آن با بوئینگ آمریکا

مک دانل داگلاس تا چند دهه قبل جزو مشهورترین شرکت‌های سازنده هواپیما در دنیا بود اما دیگر اثری از آن نیست و با بوئینگ ادغام شده است.


بوئینگ، لاکهید مارتین، نورث روپ گرومان و… همگی جزو معتبرترین شرکت‌های فعال در صنعت هوانوردی هستند و اگر به این صنعت علاقه داشته باشید با آن‌ها آشنا هستید؛ اما این روزها خبری از مک دانل داگلاس نیست، شرکتی که تا چند دهه پیش اعتبار زیادی داشت و شاید نام آن هم‌ردیف شرکت‌هایی همچون بوئینگ قرار می‌گرفت. شرکت موردبحث در زمینه تولید محصولات هوایی و نظامی فعالیت داشت و محصولات مشهوری همچون F-15 ایگل و F/A-18 هورنت را تولید کرده است.

شرکت مک دانل داگلاس در سال ۱۹۶۷ و پس از ادغام شرکت هواپیمایی مک دانل و کمپانی داگلاس تأسیس شد. این دو شرکت از سال‌های ۱۹۳۹ و ۱۹۲۱ در همین زمینه فعال بودند؛ اما شرکت تازه تأسیس به شدت مشغول تولید جت میان سایز DC-10 شد و هواپیماهای تجاری متنوعی را تولید کرد. DC-10 توانست فروش بالاتری را نسبت به لاکهید L-1011 تری استار ثبت کند، محصولی که یکی از قوی‌ترین رقبای دوران خود به شمار می‌رفت. البته درخشش واقعی مک دانل داگلاس در زمینه تولید هواپیماهای نظامی بود و محصولات خود را به ارتش آمریکا، بریتانیا، ایتالیا و ژاپن تحویل می‌داد. البته تا دهه ۹۰ میلادی میزان تولید شرکت موردبحث کاهش یافت یعنی دورانی که بوئینگ و ایرباس با طراحی پهن‌پیکر محصولات خود به موفقیت‌های بیشتری دست یافتند. مک دانل داگلاس نیز تصمیم گرفت راه مشابهی را طی کند و یک هواپیمای دو طبقه با نام MD-12 را طراحی کرد اما هیچ ایرلاینی به این محصول جدید علاقه نشان نداد. در همان دوران زمزمه‌هایی مبنی بر فروش مک دانل داگلاس به یک شرکت هوافضای دیگر به گوش می‌رسید اما در سال ۱۹۹۶ که ادغام رسمی آن با بوئینگ اعلام شد.

دلیل اصلی افول مک دانل داگلاس را می‌توان عدم توانایی در رقابت با بوئینگ و ایرباس دانست. این شرکت تا زمان ادغام در بوئینگ تنها ۴ هواپیمای MD-80، MD-90، MD-95 و MD-11 را تولید کرده بود؛ اما بوئینگ که همگی با آن آشنا هستید در زمینه طراحی و تولید هواپیماهای تجاری، نظامی و حتی ساخت ایستگاه فضایی بین‌المللی فعالیت داشته است. بوئینگ همچنین با هواپیمای X-32A برنده قرارداد کانسپت جنگنده هجومی سال ۱۹۹۶ شد. نکته دیگر اینکه از بین ۴ هواپیمایی که مک دانل داگلاس در خط تولید داشت فقط دو مدل MD-95 و MD-11 پس از ادغام نیز تولید شدند.

بوئینگ به استفاده از MD-95 ادامه داد و آن را ایجاد تغییراتی تحت عنوان سری ۷X7 و هواپیمای ۷۱۷ عرضه کرد. MC-11 اما فقط به عنوان هواپیمای باری در دسترس قرار داشت. بوئینگ با ادغام مک دانل داگلاس در مجموعه خود توانست به ظرفیت تولید بالای آن دست یابد هرچند کمیسیون تجارت فدرال وارد این معامله شد تا مطمئن شود قوانین تجارت و رقابت نقض نشده‌اند. البته اتحادیه اروپا نیز دست روی این قرارداد ۱۳.۳ میلیارد دلاری گذاشت تا آن را به‌طور دقیق بررسی نماید. حدود ۷ ماه طول کشید تا بوئینگ بتواند نگرانی‌های مقامات اروپایی را رفع کند هرچند در نهایت هر دو نهاد این معامله را تائید کردند و با این کار حضور بوئینگ در عرصه نظامی پررنگ‌تر شد و توانست جنگنده‌های قدیمی MD را مدرن‌تر کرده و در قالب F-15EX و F/A-18 سوپر هورنت تولید کند. امروزه بوئینگ یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید کننده هواپیماهای تجاری و نظامی دنیاست درحالی‌که تقریباً هیچ اثری از موردبحث ما در این عرصه نیست.