چرا هواپیماها بر فراز قطب جنوب پرواز نمی‌کنند؟

شاید تابه‌حال به موضوع عدم پرواز هواپیماها بر فراز قطب جنوب دقت نکرده باشید اما ما می‌خواهیم به دلیل این امر بپردازیم.


هیچ جای زمین شبیه قطب جنوب نیست. در این منطقه حیات‌وحش متنوع شامل پنگوئن‌ها، وال‌ها و گونه‌های مختلف فک‌ها حضور دارند. قطب جنوب کاملاً پوشیده از برف است و یخچال‌های بزرگی در آن وجود دارد. در این منطقه طوفان‌های زیادی رخ می‌دهد و علیرغم تمامی زیبایی‌هایی که در قطب جنوب وجود دارد اما خلبان‌ها به ندرت تصمیم می‌گیرند بر فراز قطب جنوب پرواز کنند. ما در این مقاله به دلیل عدم علاقه خلبان‌ها به قطب جنوب می‌پردازیم.

همچنین بخوانید:

• چرا هواپیماها در آسمان رد سفید از خود بر جای می‌گذارند؟
• دلیل استفاده از رنگ سفید در بدنه هواپیماهای تجاری و مسافربری چیست؟
• چرا جت‌های خصوصی در ارتفاع بالاتر از هواپیماهای تجاری پرواز می‌کنند؟

بسیاری از هواپیماها از روی قطب شمال عبور کرده و بین اروپا و آمریکای شمالی، اروپا و آسیا و آمریکای شمالی و آسیا پرواز می‌کنند؛ اما دلیل اصلی عدم پرواز بر فراز قطب جنوب به آب‌وهوای نامساعد آن مربوط می‌شود. همچنین زیرساخت‌های محدود و قوانین هوانوردی بین‌المللی هم نقش مهمی در این قضیه دارند. البته عدم پرواز بر فراز قطب جنوب مسئله‌ای همیشگی نبوده و برای مثال در سال ۱۹۲۹ ریچارد برد به اولین فردی تبدیل شد که روی قطب جنوب پرواز نمود. پس از آن بود که پروازهای هوایی بر فراز قطب جنوب رایج شدند؛ اما زمانی که پرواز شماره ۹۰۱ نیوزلند در سال ۱۹۷۹ دچار سانحه شد و ۲۵۷ مسافر و خدمه آن جان باختند همه‌چیز تغییر یافت. پس از سقوط این هواپیما در قطب جنوب بود که ایرلاین ها ممنوعیت‌های پروازی بر فراز این منطقه را اعلام نمودند.

قطب جنوب یکی از سردترین نقاط کره زمین است و دمای آن در سال ۲۰۱۰ رکورد منفی ۹۳ درجه سانتی‌گراد را ثبت کرده است. شرایط یخ‌زدگی و طوفان‌های پیش‌بینی‌ناپذیر به همراه بادهای بسیار قوی و کولاک شدید باعث می‌شود پرواز بر فراز قطب جنوب بسیار خطرناک باشد. این منطقه معمولاً محل وقوع طوفان‌های برف و یخ بوده و همین موضوع به‌طور قابل‌توجهی میدان دید را کاهش می‌دهد. همه این موارد باعث خواهند شد پرواز بر فراز قطب جنوب بسیار دشوار باشد. میدان دید پایین و آب‌وهوای نامساعد دلیل اصلی سقوط هواپیمای نیوزلند در قطب جنوب بوده‌اند.

یکی دیگر از مشکلات مهم این منطقه فرایند دشوار فرود روی برف و یخ و نبود زیرساخت‌های مرتبط است. تأسیسات هوانوردی در قطب جنوب بسیار محدود هستند و بنابراین اگر پروازی نیازمند فرود اضطراری باشد منابع محدودی برای حل این موضوع وجود خواهند داشت. حتی نزدیک‌ترین فرودگاه با تأسیسات سرویس و نگهداری مناسب هواپیما (فرودگاه زانارتو شیلی) فاصله حدود ۳۹۰۰ کیلومتری با قطب جنوب دارد. دو دلیل اصلی برای عدم تأسیس زیرساخت‌های هوانوردی در قطب وجود داشته که اولین آن‌ها شرایط نامساعد جوی است که ساخت و نگهداری این تأسیسات را دشوار می‌سازد. دلیل دوم هم تقاضای پایین برای این تأسیسات است. با اینکه نیمکره جنوبی ۱۰ تا ۱۲ درصد جمعیت کره زمین را در خود جای داده اما اکثر مردم در نزدیکی خط استوا زندگی می‌کنند و تنها مسیرهای پروازی نزدیک شامل بخش‌های نیوزلند و استرالیا و بخش‌های جنوبی آمریکای جنوبی و آفریقا هستند و خلبان‌ها معمولاً فقط در شرایط اضطراری همچون دوری از بادهای مخالف شدید بر فراز قطب جنوب پرواز می‌کنند.

استانداردهای پروازی نیز جزو دلایل دیگر عدم پرواز بر فراز این منطقه هستند. بر این اساس قوانین مشخصی برای دور شدن یک هواپیمای دو موتوره از نزدیک‌ترین فرودگاه در زمان وجود مشکل همچون از دست دادن یک موتور وجود دارد. برای مثال اگر هواپیمایی رتبه‌بندی ETOPS-120 را داشته باشد بنابراین فقط مجوز پرواز در مسیرهایی را خواهد داشت که زمان پروازی آن حداکثر ۱۲۰ دقیقه با نزدیک‌ترین فرودگاه فاصله دارد. از آنجایی که قطب جنوب فاقد فرودگاه‌هایی با زیرساخت‌های مطلوب است و همان‌طور که گفته شد نزدیک‌ترین فرودگاه مناسب نیز فاصله حدود ۳۹۰۰ کیلومتری دارد بنابراین حتی هواپیماهایی با بالاترین رتبه‌بندی ETOPS نیز رغبتی به پرواز در این منطقه ندارند. فاکتور بعدی در این زمینه به میدان مغناطیسی قوی نزدیک قطب جنوب مربوط می‌شود. این میدان مغناطیسی در سیستم‌های ناوبری هواپیما اختلال ایجاد می‌کند و بنابراین مسیریابی صحیح امری دشوار خواهد بود. اگرچه به ندرت شاهد پرواز هواپیماهای تجاری و مسافربری بر فراز قطب جنوب هستیم اما برخی هواپیماها از جمله انواع نظامی و تحقیقات این کار را انجام می‌دهند. البته چنین هواپیماهایی دارای طراحی خاص برای شرایط نامساعد جوی و محیطی هستند.