دنده عقب؛ روزی که فورد مدل T به تاریخ پیوست

سال ۱۹۲۷ و دقیقاً در همین روز، هنری فورد همراه با پسرش، آخرین فورد مدل T تولیدشده را از کارخانه خارج کردند، تا آخرین روز تولید فورد مدل T این‌گونه گرامی داشته شود. در طول این مدت، ۱۵ میلیون خودرو مدل T توسط فورد تولید شد.

بیشتر از هر خودرویی در تاریخ، فورد مدل T با شایستگی توانست صنعت خودرو را در آمریکا پیش برد. اقتصادی بودن و کیفیت مناسب کافی بود تا این خودرو در ۲۵ سال اول قرن بیستم، محبوبیتی کم‌نظیر نزد مردم آمریکا پیدا کند. این خودرو در اکتبر سال ۱۹۰۸ با نام مدل T معرفی شد که البته با لقب تین لیزی هم شناخته می‌شد. یک خودرو ۵۴۴ کیلوگرمی با موتور چهار سیلندر و خروجی ۲۰ اسب بخار. مصرف سوخت مدل T، ۱۱ الی ۱۸ لیتر در هر صد کیلومتر بوده و حداکثر سرعت آن نیز ۷۲ کیلومتر بر ساعت بود. در آغاز این خودرو با قیمت ۸۵۰ دلار (حدود ۲۰ هزار دلار امروزی) به فروش می‌رسید؛ ولی در اواخر کار قیمت مدل پایه آن به ۲۶۰ دلار (تقریباً ۶ هزار دلار امروز) تنزل یافت.

با محبوبیت و افزایش روزافزون تعداد مدل T در آمریکا، دولت ایالات‌متحده ساخت جاده‌های جدید را در اولویت کارهای خود قرارداد. در سال ۱۹۲۶ و با افزایش خودروهای ارزان‌قیمت موجود در بازار، مدل T به زمان بازنشستگی خود نزدیک‌تر شد. با وجود اینکه هنری فورد قصد نداشت تولید مدل T را متوقف کند؛ اما فروش پایین آن باعث شد تا مدل A به‌عنوان جانشین این خودرو خاطره ساز معرفی شود. در ۲۵ می ۱۹۲۷، هنری فورد تمام سران این کمپانی را از سرتاسر جهان برای گرامیداشت مدل T در روزی که آخرین نمونه از آن تولید شد، به آمریکا فراخواند. به نقل از داگلاس برینکلی در کتاب «چرخ‌هایی برای جهان»، اسطوره خودروسازی جهان در وصف خاطره‌انگیزترین ساخته‌اش چنین گفت:

این خودرو قدرت و نیروی بالایی داشت. این خودرو از زمانی چرخ‌هایش را به حرکت درآورد که هنوز جاده‌هایی مناسب آن وجود نداشت. این خودرو توانست مانعی به نام فاصله دور را از میان بردارد و مردم بخش‌های مختلف به یکدیگر نزدیک‌تر کند و علم و یادگیری را در دسترس همگان قرار دهد.

پس از توقف رسمی خط تولید فورد T در همان روز، اوایل ماه ژوئن کارخانه‌های فورد تعطیل و ۶۰ هزار نفر از کار بیکار شدند. فورد توانست تا سال ۱۹۲۷ نزدیک به ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو بفروشد که از نصف فروش شورولت در همان سال هم کمتر بود. عرضه مدل A از دسامبر همان سال در برخی از شهرها شروع شد و با استقبال جمع کثیری از مردم روبرو شد و توانست وجهه فورد را دوباره در نزد مردم احیا کند. به‌جرئت می‌توان گفت هیچ خودرویی نتوانسته است همانند مدل T در دوران خود تأثیرگذار باشد. نویسندگانی همچون ارنست همینگوی، ای بی وایت و جان اشتاین‌بک نیز در آثار خود از تین لیزی یادکرده‌اند. البته شاید هیچ‌کدام از این‌ها نمی‌تواند همانند فیلم «سیرک» چارلی چاپلین، فورد T را جاودانه سازد.