چرا پونتیاک تعطیل شد و امروز چه جایگاهی می‌توانست داشته باشد؟

نایب‌رئیس سابق جنرال موتورز، «باب لوتز» دلیل تعطیلی پونتیاک را به‌تفصیل توضیح داده و به جایگاه این برند اگر امروز همچنان در حال فعالیت بود اشاره کرده است.

آزتک یک تراژدی بود. کابین بدی داشت و به‌طور وصف‌ناپذیری وحشتناک بود. باورم نمی‌شد. گفتم چطور ممکن است یک سری از متخصصان خودرو بتوانند چنین چیزی را در معرض دید عموم قرار دهند.

این‌ها صحبت‌های نایب‌رئیس بخش توسعهٔ محصولات جنرال موتورز «باب لوتز» است. وی از همان لحظه‌ای که آزتک به بازار آمد متوجه مشکلات پونتیاک شد. هرچند این شرکت تا پایان قرن بیستم هنوز سالانه نزدیک به نیم میلیون دستگاه خودرو به فروش می‌رساند اما پونتیاک خسته شده بود. سبد محصولات آن قدیمی شده و تقریباً تمام محصولاتش اساساً شورلت‌های ری‌بج شده بودند. آزتک هم به بهبود شرایط کمک نکرد اما پونتیاک دقیقاً کجا اشتباه کرد؟

ریشهٔ این مشکلات به اواخر دههٔ ۸۰ بازمی‌گردد. عرضهٔ فی‌یرو و نسل جدید فایربرد در سال ۱۹۸۴ باعث افزایش فروش پونتیاک و دستیابی به رکورد ۸۵۰ هزار دستگاه در همان سال شدند اما در سال ۱۹۹۰ زمانی که دیگر محصولات پونتیاک به سمت پلت‌فرم‌های مشترک دیفرانسیل جلو حرکت کردند، فروش شرکت رو به کاهش گذاشت به ۶۳۶ هزار دستگاه در سال ۱۹۹۰ رسید. در سال ۱۹۹۶ نیز این شرکت موفق به فروش تنها ۴۷۹ هزار دستگاه خودرو شد و بدترین سال خود طی سه دهه قبل را تجربه کرد. لوتز دراین‌باره می‌گوید:

دوره‌ای از اواخر دههٔ ۸۰ و کل دههٔ ۹۰، جنرال موتورز به برندهای خود توجه نمی‌کرد. همهٔ سدان‌ها تقریباً یکسان بودند. پونتیاک گرند ام مشابه الدزمبیل بود و صرفاً در برخی پانل‌های بدنه تفاوت داشت

فی‌یرو تنها چهار سال دوام آورد و نسل پنجم فایربرد که در سال ۱۹۹۳ معرفی شد هم مورد استقبال قرار نگرفت. به همین دلیل، پونتیاک در قرن بیست و یکم از طریق عرضهٔ خودروهای اقتصادی بدون جذابیت بر اساس پلت‌فرم‌های دیفرانسیل جلو به فعالیت خود ادامه داد. سپس در سال ۲۰۰۱ جنرال موتورز دوباره باب لوتز را به کار گرفت. وی کار خود را در جنرال موتورز در سال ۱۹۶۳ آغاز کرد و تا زمانی که در سال ۱۹۷۱ راهی ب‌ام‌و شد، برای بخش اروپایی این شرکت آمریکایی کار می‌کرد. مأموریت جدید او در جنرال موتورز اصلاح برندی بود که راه خود را گم کرده بود:

من روزهایی را به یاد می‌آورم که پونتیاک با خودروهایی مثل GTO و جاج، هیجان‌انگیزترین برند جنرال موتورز محسوب می‌شد و دلیلی نمی‌دیدم که نتوانیم آن را بازگردانیم

لوتز می‌خواست پونتیاک را به چیزی شبیه دوج برای جنرال موتورز تبدیل کند. بدین منظور، وی یک کوپه برای رقابت با چلنجر، یک سدان دیفرانسیل عقب برای رقابت با چارجر و یک سوپراسپرت دونفره برای رقابت با وایپر را در نظر داشت. همچنین با وجود پیشرانه‌های قدرتمندی که جنرال موتورز در اختیار داشت، ساخت رقیبی برای هلکت نیز به‌آسانی آب خوردن بود. طبق این استراتژی، اولین اقدام لوتز عرضهٔ یک GTO جدید بود. با توجه به خودروهای کسل‌کننده و دیفرانسیل جلوی آن زمان پونتیاک، GTO جدید بر پایهٔ هولدن موناروی استرالیایی ساخته شد. این خودرو در سال ۲۰۰۴ با پیشرانهٔ LS1 با ۳۵۰ اسب بخار قدرت معرفی و بعداً به موتور قوی‌تر LS2 با ۴۰۰ اسب بخار مجهز شد. ری‌بج هولدن راهی سریع و آسان برای تزریق هیجان به پونتیاک بدون نیاز به شروع کردن از صفر بود.

لوتز می‌گوید:

مأموریت هولدن بسیار شبیه به پونتیاک بود. این شرکت خودروهایی زیبا با قیمت مناسب و نسخه‌های پرفورمنس بالا تولید می‌کرد. هرازگاهی نشریات آمریکایی که هولدن را آزمایش می‌کردند، روی جلد تیتر می‌زدند «خبر خوب: بهترین خودرویی که جنرال موتورز می‌سازد، خبر بد: شما نمی‌توانید آن را بخرید». من فکر کردم که چرا ما این خودروها را عرضه نکنیم تا آمریکایی‌ها بتوانند بخرند؟ هولدن مرکز ساخت سدان‌ها، استیشن‌ها، وانت‌ها و کوپه‌های ارزان دیفرانسیل عقب بود

پونتیاک GTO حداقل روی کاغذ خودروی موفقی به نظر می‌رسید. قدرت زیاد، انتقال قدرت دیفرانسیل عقب و هندلینگ عالی، این همهٔ چیزی بود که لوتز برای آمریکا می‌خواست اما زمانی که GTO با دو سال تأخیر با ظاهری قدیمی و قیمت بالا راهی بازار شد، آمریکایی‌ها دست رد به سینه‌اش زدند. این یک کوپهٔ اسپرت ۲۵ هزار دلاری بود که در آمریکا به یک ماسل کار قدیمی ۳۴ هزار دلاری تبدیل شد. به همین دلیل، GTO فقط دو سال تا ۲۰۰۶ تولید شد.

در همان سال اما پونتیاک سدان قدیمی گرند ام را با G6 جدید جایگزین کرد. این خودرو با پیشرانهٔ ۲۰۰ اسب بخاری V6 و تجهیزات استاندارد بیشتر از رقبای خود، موفق عمل کرد. G6 در اولین سال حضور کامل در بازار یعنی ۲۰۰۵ تعداد ۱۲۴,۸۴۴ دستگاه فروخت که این رقم سال بعد به ۱۶۰ هزار دستگاه رسید. G6 به ناجی پونتیاک تبدیل شد و اگر این برند تعطیل نمی‌شد، نسل بعدی G6 می‌توانست به چیزی شبیه کاماروی چهاردر یا بلک‌وینگ ارزان‌تر تبدیل شود. متأسفانه اما زمانی که پونتیاک تعطیل شد، پلت‌فرم آلفای جنرال موتورز هنوز آماده نشده بود.

لوتز می‌گوید:

پلهٔ بعدی که می‌توانست گام نهایی در بازسازی برند پونتیاک باشد، ساخت نسل بعدی G6 بر اساس پلت‌فرم آلفای کادیلاک بود. قرار بود کوچک‌ترین محصول کادیلاک به پونتیاکی با بدنهٔ کاملاً منحصربه‌فرد و پیشرانه‌های سبک و چابک V6 قدرتمند یا چهار سیلندر پرفورمنس بالا تبدیل شود. من فکر می‌کنم این کار دوباره پونتیاک را به میدان بازمی‌گرداند. G6 بر اساس کادیلاک می‌توانست موفقیت بزرگی به دنبال داشته باشد

در سال ۲۰۰۴ اما لوتز اولین پروژهٔ اختصاصی پونتیاک را معرفی کرد. سولستیس اولین پونتیاک دونفره پس از فی‌یرو و یک طراحی جذاب از این برند بود. سولستیس دقیقاً همان خودرویی بود که او برای برند پونتیاک تصور می‌کرد حتی اگر برای فروش بالا طراحی نشده بود:

هدف عرضهٔ یک خودروی اسپرت دونفره برای پونتیاک بود. این اساساً مشابه همان کاری بود که من در کرایسلر با وایپر انجام دادم. مهم نبود چقدر می‌فروشد یا سودآوری دارد بلکه همه‌چیز به خاطر احیای برند، جلب‌توجه دوباره به برند و ایجاد هیجان واقعی برای برند بود

بااین‌حال، سولستیس در مدت کوتاهی که عرضه شد، به موفقیت چشمگیری دست پیدا کرد. این خودرو در ۱۰ روز اول بیش از ۷ هزار سفارش دریافت کرد و چنان موردتوجه قرار گرفت که جنرال موتورز مجبور به افزایش تولید شد. سولستیس طی تنها چهار سال ۶۵,۷۲۴ دستگاه فروخت.

این خودرو اولین نقطهٔ عطف مهم برای پونتیاک در دوران لوتز بود. دههٔ پرفرازونشیب ۹۰ این برند را بسیار ضعیف کرده بود اما یک خودروی اسپرت ارزان دقیقاً همان چیزی بود که پونتیاک برای شروع آینده‌ای سودآورتر نیاز داشت. بااین‌حال، وقتی پونتیاک به ورشکستگی نزدیک می‌شد، لوتز دوباره به استرالیا نگاه کرد و این بار یک سدان بزرگ را به آمریکا آورد. این خودرو هولدن کومودور بود که در اوایل سال ۲۰۰۸ با نام G8 توسط پونتیاک عرضه شد و در نسخهٔ GXP با ۴۱۵ اسب بخار قدرت، به یکی از قوی‌ترین محصولات تاریخ این برند تبدیل شد:

من هنوز فکر می‌کنم G8 یکی از زیباترین و متناسب‌ترین خودروهای پونتیاک و یکی از زیباترین سدان‌های تاریخ است. این خودرو با موتور ۶.۲ لیتری و گیربکس دستی، یک سدان عالی بود

تا سال ۲۰۰۸ دگرگونی موردنظر لوتز در پونتیاک تقریباً کامل شد. این شرکت حالا سبد محصولاتی منسجم و کاملاً رقابتی داشت که شامل مدل‌های G5، G6، G8، گرند پری، سولستیس و یک شاسی‌بلند بر اساس شورلت برای عموم مردم می‌شد. پونتیاک حتی با وجود بحران مالی، همچنان سالانه بیش از ۳۵۰ هزار دستگاه خودرو به فروش می‌رساند اما نهایتاً خورشید این برند دوست‌داشتنی در ۲۷ آوریل ۲۰۰۹ غروب کرد. به دلیل بحران اقتصادی جهانی، جنرال موتورز پونتیاک و سه برند دیگر خود که عملکرد ضعیفی داشتند یعنی هامر، ساب و ساترن را تعطیل کرد. هرچند لوتز در یک بازهٔ زمانی نسبتاً کوتاه هفت‌ساله اقدامات زیادی انجام داد اما کمی دیر شده بود و فروش پایین محصولات جدیدتر نهایتاً پایان پونتیاک را رفم زد.

اما اگر پونتیاک هنوز وجود داشت چه شرایطی می‌داشت؟ لوتز در پاسخ به این سؤال می‌گوید:

پونتیاک یک خانواده از سدان‌های دیفرانسیل عقب را عرضه می‌کرد و بی‌تردید سولستیس هم هنوز در نسل جدید تولید می‌شد. G6 هم هنوز تولید می‌شد اما در قالب نسل دوم بر اساس پلت‌فرم آلفای کادیلاک. همچنین چون سدان‌ها خیلی محبوب نیستند، احتمالاً دو یا سه شاسی‌بلند اسپرت با سبکی مشابه پورشه کاین عرضه می‌کرد