مصطفی حسنی: سحرگاه دهم شهریور ۱۳۹۶، حادثه‌ای دیگر در جاده‌های ما رقم خورد. حادثه‌ای که در آن با واژگونی اتوبوس حامل دانش آموزان استان هرمزگان، هفت تن از فرزندان معصوم به همراه سرپرست آن‌ها و کمک‌راننده جان باختند و تعداد دیگری دچار آسیب‌های جدی مثل قطع نخاع و نقص عضو شدند. حادثه‌ای که به فاجعه تبدیل شد، فاجعه‌ای که بر دل‌ها داغ نهاد و داغی که سیل تسلیت‌ها و پیام‌ها و دستورات و اگرها و ای‌کاش‌ها نمی‌تواند تسکینی بر آن باشد…
شرح حادثه: اتوبوس ولوو B7R MK lll حامل دانش آموزان مقاطع متوسطه شهرستان‌های رودبار و میناب به همراه دو اتوبوس دیگر شبانه از بندرعباس به مقصد شیراز حرکت می‌کند. در ساعت ۳:۵۸ اتوبوس از جاده منحرف شده و پس از برخورد با مانعی در کنار جاده و سپس کشیده شدن در حاشیهٔ راه با خروج از جاده واژگون می‌شود. سرعت اتوبوس در هنگام تصادف ۸۶ کیلومتر در ساعت و مجاز بوده است. رئیس پلیس راه راهور ناجا اعلام کرد با توجه به بررسی وضعیت راه، اتوبوس و راننده در این حادثه، برابر نظر قطعی پلیس راه خواب‌آلودگی رانندهٔ اتوبوس محرز بوده و علت این حادثهٔ ناگوار می‌باشد.
طبق اعلام رئیس پلیس راهور، به‌طور متوسط روزانه ۴۲ نفر در حوادث جاده‌ای ایران کشته می‌شوند و این یعنی هر هفته به تعداد جان‌باختگان سقوط یک هواپیمای بوئینگ سیصد نفره تلفات در جاده‌ها داریم.
راه، انسان و خودرو سه عامل مؤثر در این حوادث هستند که در میان آن‌ها بیشترین سهم متعلق به انسان است؛ اما خودروسازان با استفاده از فناوری‌های روز درزمینهٔ ایمنی فعال خودروها، با تأثیر بر راننده و تصحیح خطاهای انسانی سعی می‌کنند احتمال وقوع حادثه را حتی در صورت اشتباه راننده و شرایط نامناسب راه به صفر نزدیک کنند. گذشته از این، پس از وقوع یک تصادف تنها یک عامل می‌تواند در کاهش تلفات و صدمات ناشی از آن مؤثر باشد و آن خودرویی است که دارای تجهیزات و طراحی مناسب و استاندارد درزمینهٔ ایمنی غیر فعال است. در اینجا به‌عنوان یک نمونه، سه ویژگی مهم ایمنی در اتوبوسهای روز را معرفی میکنیم که می‌توانستند از وقوع این حادثهٔ تلخ و تأمل‌برانگیز جلوگیری کنند:
۱ – سیستم هشدار کاهش توجه راننده (Attention Assist)
این فناوری نخستین بار در سال ۲۰۱۰ توسط مرسدس بنز ارائه شد. در این سیستم با شروع رانندگی، به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه رفتار راننده بررسی و نتیجه برای هر متغیر در سیستم ذخیره می‌شود. در طول رانندگی این متغیرها که بیش از ۷۰ پارامتر را شامل می‌شوند دائماً توسط سیستم رصد شده و با الگوی ذخیره‌شده مورد مقایسه قرار می‌گیرند. برخی از این پارامترها عبارت‌اند از:
- موقعیت زمانی (رانندگی در چه ساعتی از شبانه‌روز در حال انجام است.)
- مدت رانندگی (راننده چه مدت به‌طور مداوم در حال رانندگی است.)
- رفتار راننده با پدال گاز
- رفتار راننده با فرمان
- تغییرات سرعت خودرو
- حرکات خودرو حول محورهای سه‌گانه
- استفادهٔ راننده از ادوات و دکمه‌های کنترلی (مثلاً سیستم صوتی تصویری)
با تحلیل آماری و پردازش این اطلاعات و تشخیص وجود خطر خستگی و خواب‌آلودگی راننده، سیستم با یک پیام صوتی و علامت تصویری از راننده درخواست می‌کند استراحت کند و هم‌زمان سیستم GPS نزدیک‌ترین استراحتگاه را رهیابی می‌کند.
در حال حاضر این امکان روی اتوبوس مرسدس بنز Travego با نام سیستم AtAs به‌طور سفارشی عرضه می‌شود.
۲ – سیستم هشدار خروج از خط (Lane Departure Warning )
هدف این سامانه هشدار به راننده در صورت انحراف از مسیر جاده است. یک دوربین که معمولاً در پشت آینهٔ وسط نصب می‌شود از جاده تصویربرداری می‌کند. با پردازش تصویر این دوربین و به کمک اطلاعات دیگری مثل زاویهٔ فرمان، سرعت خودرو و نقشهٔ مسیر تعیین می‌شود که آیا خودرو در فاصلهٔ مناسب از خطوط کنار جاده قرار دارد یا در حال خروج از جاده است. در این صورت سیستم به‌صورت شنیداری و دیداری و یا با لرزش در یک طرف صندلی راننده یا فرمان توسط یک ویبراتور داخل آن‌ها هشدار مناسب را صادر می‌کند.
این سامانه علاوه بر جلوگیری از خروج خودرو از جاده، می‌تواند با رصد خطوط میانی در اتوبان‌ها به هنگام خارج شدن از خط حرکت به‌منظور تغییر خط یا در جاده‌های دوطرفه در هنگام سبقت یا انحراف به چپ نیز هشدار لازم را صادر کند. در این مواقع سیستم فعال نکردن چراغ‌های راهنما و یا ممتد بودن خط وسط جاده را به‌عنوان ملاک اشتباه راننده می‌شناسد.
در نوع پیشرفته‌تر این سیستم، پردازشگر پس از هشدار دادن با ارسال ورودی مناسب به سیستم فرمان مسیر خودرو را اصلاح کرده مانع خروج آن از جاده می‌شود. تصحیح مسیر با اعمال نیروی ترمز به میزان محاسبه شده روی چرخ‌های یک سمت نیز امکان‌پذیر است.
این فناوری‌ها در محصولات مرسدس بنز با نام Lane Keeping Assist و Active Steering Assist معرفی شده‌اند. تشخیص موقعیت و حرکت سایر خودروهای اطراف به‌وسیلهٔ رادارها ورودی دیگر این سیستم در انواع پیشرفته‌تر است و به‌این‌ترتیب از وقوع تصادف در هنگام سبقت گرفتن در جاده‌های دو طرفه و یا در هنگام تغییر خط در اتوبان‌ها جلوگیری می‌شود.
تعقیب مسیر خودروی جلویی و موانع فیزیکی کنار جاده نیز به‌عنوان ورودی دیگری برای پردازشگر سیستم قابل دسترسی بوده و به‌خصوص در مواقعی که خطوط کناری جاده به دلیل مه یا گردوغبار شدید یا برف و … قابل تشخیص نیستند به فراهم کردن داده‌های لازم کمک می‌کنند.
اتوبوس MAN Lion یکی از اتوبوس‌هایی است که این فناوری در آن با نام LGS (Lane Guard System) عرضه شده است. در LGS که به‌طور خودکار از سرعت ۶۰ کیلومتر در ساعت فعال می‌شود، با تشخیص خطوط مسیر از طریق دوربین در هنگام وقوع خروج از جاده و همچنین در هنگام تجاوز به خطوط وسط جاده به راننده هشدار داده می‌شود.
در این اتوبوس برای هشدار کاهش توجه نیز از امکانات همین سیستم استفاده شده؛ به‌این‌ترتیب که با پردازش حرکات و فاصلهٔ اتوبوس نسبت به خطوط دو طرف مسیر در طول زمان رانندگی و مقایسهٔ آن با زمان‌های ابتدایی حرکت، قادر به تشخیص خستگی راننده می‌باشد. این امکان در اتوبوسهای مان با نام Attention Guard معرفی می‌شود. در مدل‌های روز ولوو مثل ۹۷۰۰ و ۹۸۰۰ نیز این سیستم با عنوان LKS (Lane Keeping System) ارائه شده.
۳ – استاندارد UNECE-R66.02
این استاندارد از سری استانداردهای اتحادیهٔ اروپا بوده و موضوع آن حفاظت از راننده و سرنشینان در هنگام واژگونی اتوبوس توسط ساختار سازه و بدنه است. برای تست این استاندارد، فضایی با ابعاد معین در داخل اتوبوس تعریف شده که پس از واژگونی، اجزای سازه و بدنهٔ اتوبوس نباید با مرزهای آن برخورد کنند؛ درواقع این فضا به‌منزلهٔ محل امن قرارگیری بدن سرنشینان می‌باشد. برای انجام این تست اتوبوس پس از قرارگیری در ارتفاع ۸۰۰ میلی‌متر نسبت به سطح زمین تا مرز از دست دادن تعادل توسط یک نیروی خارجی حول محور موازی با محور طولی خودرو دوران داده شده و سپس تحت اثر نیروی وزن واژگون می‌شود. وزن خودرو در این آزمایش شامل وزن خود اتوبوس، ۷۵ کیلوگرم به‌عنوان وزن راننده، وزن ۹۰ درصد ظرفیت سوخت، وزن زاپاس و مایعات خنک‌کننده و روان کننده است. در نسخهٔ جدید این استاندارد (R66.02) که در سال ۲۰۱۷ ابلاغ شده ، خودرو باید علاوه بر موارد بالا حاوی ۵۰ درصد وزن سرنشینان کامل نیز باشد.
در حال حاضر R66 یکی از استانداردهای الزامی برای بیشتر انواع اتوبوس است. خوشبختانه در ایران شرکت عقاب افشان در سال ۱۳۹۳ اقدام به انجام این آزمایش به همراه آزمون ایستایی R107 نمود و هر سه مدل اتوبوسهای درسا، مارال و آرین موفق به پاس کردن این تست و اخذ استاندارد از مراجع معتبر اروپا شدند. در مورد اتوبوسهای ولوو مدل‌های تولیدی در ایران که شامل مدل‌هایی از سری ۸۵۰۰ و ۸۷۰۰ ولوو هستند با احراز استاندارد مذکور طراحی شده‌اند.
لازم به توجه است که یکی از مهم‌ترین نکات در خصوص ایمنی سرنشینان در تصادفات و به‌خصوص واژگونی، بستن کمربند ایمنی است. چه این که در حادثهٔ اخیر رعایت همین مورد نیز می‌توانست به کاهش شدید آسیب‌ها منجر شود. با وجود این که اهمیت این موضوع برای همهٔ ما روشن است، در مورد مسافران اتوبوسها دراین‌باره آموزش و نظارت کافی از سوی پلیس و سایر نهادها صورت نمی‌گیرد.
این حادثه در کشور ما اولین نبود؛ تیر ماه سال گذشته دو اتوبوس حامل جوانان افسر وظیفه ارتش دچار سانحه شدند که منجر به فوت ۱۹ تن شد. در آبان ماه گذشته اتوبوس حمل زائران کربلا در محور اقلید – یاسوج واژگون شد که در آن ۲۸ نفر زندگی خود را از دست دادند.
شاید لازم باشد پیش از توجه به ده‌ها عامل پیچیده، ابتدا سعی کنیم به یک سؤال مهم بپردازیم: آیا ما می‌خواهیم این آخرین فاجعه باشد؟
به امید سربلندی ایران عزیز
مصطفی حسنی
:::فرشاد:::
۱۹ شهریور ۱۳۹۶جدا از نبود فناوری‌های ایمنی روز دنیا در ایران، چهار مشکل اساسی و تاثیرگذارتر وجود داره که متاسفانه کسی بهشون رسیدگی نمی‌کنه، اولیش جاده‌های غیر استاندارد و خطرناکه، دومیش عدم مدیریت و نظارت صحیح روی فرایند انتخاب راننده خودروهای عمومیه، سومیش نداشتن حس مسئولیت پذیری تو خیلی از راننده‌هاست، چهارمیش هم لجبازی و خودبرتر بینیه که به‌طور مثال حاضر هستن با چشم و ذهن خواب‌آلود رانندگی کنن اما دست از رانندگی نکشن تا مبادا کسی بگه فلانی کم آورد.
حسین
۲۰ شهریور ۱۳۹۶اولین مشکل یه چیز دیگس!
اونم اینکه هی میگن تقصیر عامل انسانی هست!
انگار ساختن ترمز خودکار و … برای جلوگیری از وقوع باران بوده!
نه جلوگیری از خطا انسانی!!
Ahmadreza 2002
۲۰ شهریور ۱۳۹۶دوستان یه سوال(می دونم بی ربطه):
اردوی ما به دلیل همین حادثه کنسل شد. حالا یه سوال برام پیش اومده
این که تمامی اردو های دانش آموزی رو تا اطلاع ثانویه کنسل کنن چه فایده ای داره؟
خب همه می دونیم که تو این مدت هیچ چیزی رو بهترش نمیکنن. لطفا اگه کسی اطلاعات داره توجیهم کنه
MAHDI . TUNING
۲۰ شهریور ۱۳۹۶اینا نمیخوان جلو مشکل رو بگیرن فقط ازش فرار میکنن دلیلش اینه
hussein
۱۹ شهریور ۱۳۹۶سالی بیست و خورده ایی هزار نفر کشته میشه تا یک عده بیکار نشن. یکی نظر داده بود مقصر مردم هم هستن که بد رانندگی میکنن
این بدترین نظر میتونه باشه .میگن اگه میخوای یه چیزی رو خراب کنی بد ازش دفاع کن
به جای اینکه به فکر پیشرفت باشیم میگیم مردم بد رانندگی میکنن
خب تو کدوم کشور مردمش اینطوری فکر میکنن که ما فکر میکنیم؟
با این افکار الاغ هم از سر بعضیا زیادی هست چون سوارکارش بد الاغو هدایت میکنه
لیاقت بعضیا همین اوضاعه نه بیشتر
daniel
۱۹ شهریور ۱۳۹۶دوست عزیز ماشین های ایرانی اشغال هستند که درست ولی این وضع افتضاح رانندگی رو که تغییر نمیده !!!! وضعیت رانندگی هم باعث تصادفات و هم ترافیک و… میشه تو یه جاده که دو تا لاین داره موقع ترافیک ببینید ملت چند باندش میکنن یا یکی بخواد تو ترافیک بپیچه تو یه فرعی پدرش در میاد از بس بهش راه نمیدن یا راهنما زدن خداییش تکون دادن یه انگشت برای زدن راهنما اصلا سخت نیست انگار اصلا نمیفهمن که پشتی شما علم غیب نداره که شما کدوم ور می خوای بری . یه میدون رو میخوان دور بزنن زورشون میاد به خاطر 5 متر میان از قبل میدون دور میزنن
اینا همه ربطی به ماشین نداره هر چند که وضعیت خراب جاده ها و خودرو های نا ایمن رو اصلا نمیشه انکار کرد و قطعا حق مردمه که این مشکلات حل بشه
ببخشید زیاد شد
امین
۱۹ شهریور ۱۳۹۶چرا اتوبوس ها ایربگ ندارند؟ حداقل برای راننده و شاگرد
مجید
۱۹ شهریور ۱۳۹۶عوامل دیگه ای هم هست مثلا عمر مفید خودرو که در ایران خیلی بالاست مخصوصا خودروهای سنگین که حداقل میانگین 25 ساله.دوم این که همین خودروها در شرایط استاندارد استفاده و نگه داری نمیشن و سوم هم عامل انسانی چه راننده ها که شرایط جسمی سالم اکثرا ندارن و مسافرای که رعات نمیکنن.به عنوان مثال من خودم از شهر اردبیل به شهرمون بلیط گرفتم یه اتوبوس بنز O457تنها گزینه موجود بود.بدنه زخمی و صندلی های ناسالم داشت که خراب بودن و پایه های صندلی روثابت جوش داده بودن.موقع درجا کارکردن میلرزید و راننده هم یک نفر بود که اعتیاد داشت و دو کمک راننده هم جوان بودن و بدون گواهینامه.صندلی من کمربند داشت و بستم ولی بقیه این کار رو نکردن و با سر وصدا و اواز خوندن کلافه میکردن آدم رو.خلاصه نیمه شب دیدم راننده چند بار دست انداز را پرید وقتی نگه داشتن برای شام زنگ زدم 110 و شکایت کردم و دیگه سوار نشدم ولی اون اتوبوس به مقصد نرسید و 7 نفر فوتی داشتن.
ENER-G-FORCE
۱۹ شهریور ۱۳۹۶بی تعارف بگم؛ به عنوان یک عاشق مرسدس بنز، اینجا، اولین جایی بود که با دیدن پیشتازی مرسدس بنز در بخشی از تکنولوژی ها، آرزو نکردم که بنز با پیشرفت سریع و البته عقب موندن شرکت های خودرو ساز دیگه، با اونها تو این تکنولوژی ها فاصله ایجاد کنه. آرزو میکنم بقیه‌ی کمپانی های خودرو ساز هم پا به پای مرسدس بنز و یا حتی بهتر از اون بتونن فناوری های ایمنی ارائه کنن تا دیگه شاهد این جور وقایع دردناک نباشیم.
serial winner
۱۹ شهریور ۱۳۹۶.
اگر راننده ها پشت فرمون با تمرکز حداکثری رانندگی کنن باور کنید تصادفات اتوبوس های بین شهری نصف میشه.
قبلا فقط پشت فرمون چیزی میخوردن یا حداکثر با شوفر گفتگو میکردن ، الان متاسفانه موبایل و تلگرام هم اضافه شده
MAHDI . TUNING
۱۹ شهریور ۱۳۹۶من خودم شیراز تا زاهدان و برعکس رو بعد از هر تعطیلی دانشگاه با اتوبوس رفت و امد میکنم
واقعا مجبورم وگرنه هیچ وقت سوار نمیشم
حیف حیف حیف که هواپیما این مسیر از شانس من خیلی گرونه البته بعضی مواقع هم با هواپیما میرم
تجربه خودم : جاده ها افتضاح تر از راننده هست
و در آخر ارزو میکنم این اتفاقات دیگه پیش نیاد و خانواده های دیگری به غم و اندوه دچار نشن
Shahryar
۲۰ شهریور ۱۳۹۶جدایی ازین بحثا،اکثر راننده های اتوبوس چه شهری چه جاده،رفتار مناسبی به خصوص،نسبت به ماشینای سواری ندارن،کاملا از رو عمد میگیرن طرف ماشینای سواری!،دلیلشم تا الان نمیدونم چیه!موردی که بیشتر کسایی که رانندگی میکنن،با این صحنه ها مواجح شدن
محمد
۲۰ شهریور ۱۳۹۶واسه منم عجیبه
ولی تا اونجایی که من میدونم راننده های تریلی و ماشینای سنگین هم رانندگی اتوبوسهای بین شهری رو قبول ندارن
آمار سانحه اتوبوسها زیادی بالاست و این یعنی بعضی از رانندگان عزیز اتوبوس با هوشیاری کم رانندگی میکنن
و پلیسی که واسه یه شیشه دودی ۳۰٪ جریمه میکنه خودروها رو
بایددد
در مورد رانندگان اتوبوسی که هر روز جان ۴۰ نفر دستشونه سختگیری بیشتری کنه و قوانین محکمتری وضع کنه از لحاظ ساعت رانندگی و تست هوشیاری و …
sami
۲۰ شهریور ۱۳۹۶روح عزیزان از دست رفته شاد.الان روی خیلی از ماشینا ایربگ نصب شده .من به شخصه خیلی از راننده ها رو دیدم که یا کلا غیر فعال کردن یا طرف شاگرد رو غیرفعال میکنن.یا همین دوربینی که جدیدا گذاشتن داخل اتوبوس ها.بیشتر راننده رو دیدم لنگ انداختن روی دوربین.به امید روزی که با سهل نگاری هیچ کسی شاهد حوادث این چنین نباشیم
پرسپولیس
۲۰ شهریور ۱۳۹۶سالی نزدیک به پانزده هزارنفرخیلی زیادبحران هست زیرساختها فرهنگ رانندگی وتکنولوژی خودروهاواتوبوسها که اصلاجای بحث نیست ازبس که خرابه ولی پلیس راهنمایی ورانندگی میگوید فردی که تازه گواهینامه گرفته یک سال حق رانندگی بین جاده نداردسه ماه اول اصلا رانندگی ممنوع جالبه اینجاست رانندگان متخلف تصادفات اغلب سالها گواهینامه داشتن امار ناشی ها خیلی کمتره مثل همین رانندگان اتوبوس که دختران رابردن اهواز نزدیک چهل نفر کشته دادآن یکی آتش گرفت چند ده نفرسوختن مسافران کربلا توجاده قم همه گی کشته شدن یا رانندگان پایه یک اغلب تصادف میکنندیعنی بیشتر باتجربه ها حالا حادثه می آفرینند بعد نبود تکنولوژی کاش خودران ها زودتربیادخیال حداقل مسافران بین راهی که اغلب مظلومند وپول خرید خودرو ندارند راحت شود وتندرست به مقصدشان برسند
حمید
۲۰ شهریور ۱۳۹۶بیائید واقعیت ها را ببینیم .
– در ایران حمل و نقل جاده ای شرکت سالاریه. یعنی بیشترین درآمد البته بصورت سهل در جیب شرکت های حمل و نقل ( البته لفظ شرکت را نمی توان بکار برد بلکه میتوان از لفظ درست بارنامه و صورت وضعیت فروش یاد کرد) می باشد.
– کمترین درآمد از آن رانندگان که اصلی ترین سرمایه گذاران این بخش هستند می باشد.
– خودروهای تجاری در ایران دارای قیمت های بسیار نجومی هستند که اغلب کسانی که به این مشاغل اشتغال داشته و شاید راهکار دیگری پیش رو ندارند با اقساط بسیار سنگین اقدام به خرید این خودروها می نمایند که با وضع کنونی بار و مسافر از عهده مخارج سنگین و همچنین اقساط ماهانه بر نیامده مجبورند بیشتر از 20 ساعت پشت رل خودرو باشند تا بتوانند هزینه های خود را پوشش دهند.
– همانگونه که گفته شد در هر سفر بیش از 30 درصد از درآمد هر سفر در جیب شرکت ها، دولت و دلالان می رود و راننده بیچاره با احتساب هزینه های سوخت و روغن و … کمتر از 40 درصد درآمد هر سفر را خالص می تواند داشته باشد.
– دولت اصرار دارد تمام ناوگان از تجاری سازان داخلی تامین گردد که با توجه به هزینه تولید بسیار بالا و عدم بهره وری در این زمینه که به تعداد تولیدات هر یک از کارخانه های تولیدی بر می گردد نتیجه این تصمیم غیر عقلانی تماماً به بخش حمل و نقل که از ارکان صنعت و اقتصاد محسوب می گردد منتقل و باعث عقب ماندگی بیش از پیش این صنعت می گردد.
حال با این توصیف میتوان به شرایط روحی رانندگان پی برد آیا میتوان انتظار معجزه داشت؟ مسلماً یک تصمیم نادرست اغلب نتایج نادرستی را به دنبال دارد. نگاهی به تعداد خودروسازان تجاری در دنیا نشان می دهد که این تعداد از تعداد انگشتان دست هم کمتر است پس چه اصراری است تولید کننده ای داشته باشیم که تعداد تولیدات سالیانه آن کمتر از چند صد دستگاه می باشد. که بار همه این مشکلات بر روی دوش راننده بیچاره سرازیر شده و شاهد اتفاقات این چنینی باشیم.
SS
۲۰ شهریور ۱۳۹۶کمربند در اتوبوس ها جهت تزئین نیست و در واژگونی ها میتونه بسیار موثر باشه
متاسفانه در این مورد نبستن کمربند ایمنی باعث تبدیل شدن حادثه به فاجعه شده
میبینید که ساختار بدنه اتوبوس تقریبا حفظ شده
اگر حداقل مربیان این بچه ها که مسئولیت اون ها رو در این اردو ها قبول میکنن اهمیت کمربند رو میدونستن و دانش آموز ها رو مجبور به بستن کمربند میکردن عمق این فاجعه بسیار کمتر میشد
علی
۲۰ شهریور ۱۳۹۶مقاله خوبی بود ولی اون قسمت بین خطوط .. تو ایران عملی نیست . یک دفعه تو شهر و یکی دوبار تو جااده اومدم بین خطوط برم از ۵۰۰ جهت جغرافیایی نزدیک بود تصادف کنم . خیلیییی شانس آوردم تازه تو شهر که دیگه بد تر خودتون شاهد هستین که خیلی از بزرگراه هایی که سه بانده هست . به ترافیک که میرسی میبینی یهو شد ۱۶ بانده . دیگه به جز بین خط و روی خط . زیر خط هم ماشین وایستاده.
فرهنگ سازی یک اصل مهمه حالا هی کارتون فرمانروایان مقدس برای این بچه ها بخش کنید.
زانیار
۳۱ شهریور ۱۳۹۶اقا خط کشی ساده نداریم چن روز تو ازاد راه مهاباد ارومیه وسط راه نزدیک بود سکته کنم ، هر کار کردم نفهمیدم الان لاین چپ خودمم؟ رفتم اونور جاده؟ دو طرفه شده ؟ نشده ؟ وحشتناکه جاده‌هامون. تازه این خوبشونه ?