بهترین پیشرانه کامیون چه خواهد بود؟ هیدروژن یا برق

تولیدکنندگان کامیون برای کاهش ردپای کربنی خود تحت فشار شدید حکومت‌ها هستند اما چه راهی پیش روی آن‌ها قرار دارد؟

از لوازم منزل، قطعات الکترونیکی و ظروف گرفته تا وسایل سنگین‌وزن صنعتی و مواداولیه خام، مواد و لوازم مختلفی در زندگی ما وجود دارد که حمل‌ونقل هم آن‌ها برعهده کشنده‌های سنگین‌وزن است. این وسایل‌نقلیه بزرگ‌جثه یکی از اصلی‌ترین ارکان حمل‌ونقل در جهان امروزی به شمار می‌روند و حضوری حیاتی در جاده‌های کشورهای جهان دارند. با این همه، بر کسی پوشیده نیست که مصرف سوخت بالایی هم دارند و یکی از پرمصرف‌ترین وسایل‌نقلیه صنعت خودرو به شمار می‌روند. چنین روندی باعث می‌شود که انتشار آلاینده آن‌ها هم بالا برود و حساسیت دولت‌های گوناگون را برانگیزند.

گزارش‌های سازمان حمل‌ونقل و انتشار آلاینده اتحادیه اروپا نشان می‌دهند که وسایل‌نقلیه سنگین مسئولیت تولید ۲۸ درصد کربن انتشاریافته اروپا را برعهده دارند درحالی‌که تنها ۲ درصد وسایل‌نقلیه جاده‌ای این قاره هستند. مشخصا و با توجه به رشد روزافزون صنعت در حوزه‌های گوناگون و نیاز بیشتر به تجارت و جابه‌جایی، این روند کاهش پیدا نخواهد؛ پس تنها راه‌حل برای کاهش ردپای کربنی این کامیون‌ها، تدبیری از سوی خود تولیدکنندگان است.

راه حل های کاهش انتشار آلاینده کامیون ها

بهترین روش پیش روی سازنده کامیون در سراسر جهان تولید یک محصول با انتشار کربن صفر یا حداقل نزدیک به صفر است که بتواند میانگین انتشار آلاینده محصولاتشان را کاهش دهد و آن‌ها را برای آینده به‌اصطلاح پاک آماده کند. دستیابی به این هدف هم تنها با استفاده و تکیه‌بر سیستم‌ها و موتورهای برقی ممکن می‌شود که به عقیده قوی متخصصان صنعت، آینده حمل‌ونقل خواهد بود. با این وجود، سازندگان برای استفاده از پیشرانه‌های برقی هم بر سر یک دو راهی قرار دارند.

این دو راهی مشخص می‌کند که کامیون‌ساز نیروی موتور برقی خود را از هیدروژن دریافت می‌کند یا باتری؟ در زمینه خودروهای سواری و شخصی، باتری‌ها فعلا پیروز و پیشرو هستند اما این موضوع در صنعت خودروهای سنگین صدق نمی‌کند. وزن بالای این خودروها به‌همراه مسافت‌های طولانی که می‌پیمایند، چالش‌هایی اساسی را برای باتری‌ها ایجاد می‌کند که فناوری کنونی، قادر به برطرف‌سازی آن نیست.

کامیون برقی؛ واقعیت یا افسانه؟

تولید چنین محصولی تا چند سال گذشته نزدیک به غیرممکن قلمداد می‌شد اما با پیشرفت‍‌های گسترده‌ای که برندهای گوناگون در زمینه تولید باتری‌های قدرتمندتر نظیر نمونه‌های حالت جامد پیدا کرده‌اند، این پرده خیالی از میان برداشته شده است. مدیر بخش وسایل‌نقلیه سنگین در کارگروه بین‌المللی حمل‌ونقل پاک، «فلیپ رودریگز»، معتقد است که باتری‌ها به‌خاطر وزن، ابعاد و قیمت بالایشان در این صنعت غیرکاربردی هستند. باتری کوچک کامیون‌ها را به مقصد نمی‌رساند؛ از سوی دیگر باتری‌ها بزرگ هم گنجایش بارشان را کاهش می‌دهد.

اما پیشرفت‌های اخیر باعث شده همه به ورود باتری‌ها به صنعت وسایل‌نقلیه سنگین امیدوار باشند. بخشی از پیشرفت‌های یادشده به‌لطف سرمایه‌گذاری‌های بسیار کلان دولت‌های توسعه‌یافته روی این مسئله به شمار می‌رود که تولید، جابه‌جایی و تجارت خودروهای برقی را آسان کرده است. در طی سال‌ها، ظرفیت باتری‌ها افزایش پیدا کرده، سرعت شارژ بیشتر شده و کیفیت و دوام آن‌ها هم افزایش یافته است.

باتری بهتر است یا سلول هیدروژنی؟

اما باتری‌ها در این بازی تنها نیستند. هر چند بخش اعظمی از صنعت خودروها توسط باتری‌ها تصاحب شده است اما سلول‌های سوختی در زمینه خودروهای سنگین شانس بیشتری دارند. مزیت مهم استفاده از این سوخت برای راه‌اندازی موتورها برقی، کاهش ردپای کربنی درعین حفظ مزایای یک مدل درون‌سوز است؛ به این ترتیب استفاده از هیدروژن باعث کاهش فضای بار نخواهد شد، سوخت‌گیری سریع‌تری خواهد داشت و می‌تواند کامیون را به مقصد خود برساند. این مدل‌ها در زمینه حمل بارهای فوق سنگین صنعتی محبوبیت بیشتری دارند؛ چراکه نیاز به سوخت‌رسانی کمتری دارند.

هیدروژن و الکتریسیته چگونه به کاهش کربن کمک می‌کنند؟

حقیقت آن است که این دو منبع انرژی به کاهش کربن کمکی نکرده و نخواهند کرد اما از تولید بیشتر آن جلوگیری خواهند کرد. به گزارش «ICCT»، باتری‌ها باعث کاهش ۶۵ درصدی انتشار آلاینده در صنعت خودروهای سنگین خواهند شد. اگر منبع تغذیه این موتورها و باتری‌ها هم از منابع تجدید‌پذیر باشد، این کاهش انتشار به ۹۲ درصد افزایش پیدا خواهد کرد. سلول‌های هیدروژنی در مقام مقایسه ۳۳ درصد کربن کمتری را وارد جو زمین خواهند کرد که همچنان رقمی تحسین برانگیز به شمار می‌رود. اگر منبع تامین سوخت آن‌ها هم فرایندی پاک را طی کند، این رقم به ۸۹ درصد افزایش پیدا خواهد کرد.

هیدروژن ارزان تر است یا الکتریسیته؟

آنچه تاکنون مشخص و اثبات شده، آن است که باتری برقی هزینه تولید و نگهداری بالاتری دارد و اما در سوی دیگر، هزینه کارکرد کمتری دارند و می‌توانند در درازمدت، به صرفه‌جویی هزینه کمک شایانی کنند. برق بدون اتلاف خاصی از باتری به الکتروموتور منتقل می‌شود اما سلول‌ها سوختی به‌خاطر ماهیت خود، اتلاف بیشتری دارند.

آینده خودروهای برقی چه خواهد بود؟

آنچه با نگاهی درست به صنعت باتری‌سازی می‌توان دید، این است که این محصولات با گذر زمان بهینه‌تر می‌شود، ظرفیت بیشتری پیدا می‌کنند و به قابلیت‌هایی می‌رسند که تاکنون فقط در چنگال موتورهای درون‌سوز بوده است. با رشد هرچه بیشتر این فناوری، دوره‌ای می‌‌رسد که کامیون‌ها هم از ان استفاده کنند تا تجارت و صنعت سهم بیشتری در کاهش سرعت گرمایش جهانی داشته باشد. با این وجود برخی خودروسازان مشهور مانند دایملر (گروه خودروسازی مالک مرسدس‌بنز) و ولوو معتقدند که باتری‌ها هیچ‌گاه برای کاربری در وسایل‌نقلیه سنگین، بالغ نخواهد شد؛ بنابراین به فناوری هیدروژن روی آورده‌اند.

نظر شما چیست؟ با توجه به روند پیشرفت این دو فناوری، کدام یک آینده صنعت خودرو را در دست خواهد گرفت؟ جایگاه موتورهای درون‌سوز هیدروژنی در این میان چیست؟ برای مطالعه بیشتر در این حوزه مطالب مرتبط زیر را مطالعه کنید.:

• راهنمای ساده شناخت خودروهای هیدروژنی
• خودروی باتری-الکتریک یا BEV چیست؟ راهنمای جامع آشنایی با خودروهای برقی و انواع آن
• تاریخچه خودروهای هیدروژنی؛ مزایا، معایب و هر آنچه باید بدانید