سمند دیزل و چشم انداز پیش رو

تعریف خودروی دیزل در ایران یعنی یک خودروی کند و بدون شتاب همراه با آلودگی زیاد و دود سیاه رنگ و پر صدا. البته که غیر از این هم نیست. چون خصوصیات یک خودروی دیزل یا گازوئیل سوز در ایران، این‌طور معنی شده است.
اما ما در آینده شاهد خودروهای دیزل با قدرت بالا و مصرف کم و از همه مهتر آلودگی کم (البته بستگی به کیفیت گازوئیل تولیدی شرکت نفت دارد) در خیابان‌های تهران و ایران خواهیم بود که یکی از آنها سمند با موتور دیزل است که موضوع مورد بحث امروز ماست.
من این سمند را در همایش موتورهای بین المللی که در هتل المپیک بر گذار شده بود دیدم و با مسئولان ایران‌خودرو که این مدل را تست کرده بودند صحبت کردم و از مشخصات فنی و نتیجه‌ی تست مطلع شدم که در ادامه برایتان میگویم. البته شایان ذکر است که مدل سمند توربو هم موجود بود که در آینده هم از مشخصات فنی و نتیجه‌ تست سمند توربو برایتان می‌نویسم.

صدای موتور نسبت به موتور بنزین سوز و موتور بنزین سوز توربو از صدای کمتری برخوردار بود که واقعاً تحسین بر انگیز بود. حتی زمانی که موتور گاز می‌خورد و توربو شارژر هندسه متغیر پیشرفته‌ آن (به گفته کارشناس) وارد کار می‌شود. البته ممکن است که بعد از هزاران کیلومتر صدای موتور بیشتر شود که طبیعی است و اگر بیش از حد معمول بشود به نحوه‌ مونتاژ و کیفیت به کار رفته در مواد و آلیاژهای قطعات فنی مربوط می‌شود. موتور این سمند به لطف بهری مندی از گازوئیل یورو ۴ که سفارشی توسط شرکت نفت تولید شده بود، دارای کمترین آلودگی بود. این سمند فقط از لحاظ فنی با دیگر سمندها فرق می‌کرد و هیچ تغییری در ظاهر و داخل آن مشهود نبود. به گفته‌ کارشناسان این تنها نمونه‌ی موتور دیزل ملی کامل بود که قیمتی نزدیک به ۱۴۰ میلیون تومان داشت!!!! با قیمتی که سمند پایه در آن روز داشت، می‌شد گفت که قیمت این سمند ۱۵۵ میلیون تومان بود. علتش هم این بود که تمام قطعات موتور و مراحل تولیدی در آلمان انجام گرفته بود و مالک معنوی این موتور (ایران خودرو) هیچ دخالتی در تولید و مونتاژ این موتور نداشت. البته طی یک برنامه ریزی ۲ ساله قرار است که ۵۰ درصد این موتور توسط آلمان و ۵۰ درصد باقی مانده توسط ایران خودرو تولید شود که در قیمت نهایی این موتور و ماشین تأثیر قابل توجهی خواهد داشت. به گفته‌ کارشناسان ایران‌خودرو: این موتور ۱۵۰۰ سی سی حجم، ۱۲۰ اسب بخار قدرت (البته با توربوشارژر هندسه متغیر) و ۲۵۶ نیوتن متر گشتاور دارد که حدود ۳۰ اسب بخار کمتر و ۴۱ نیوتن متر بیشتر نسبت به موتور بنزینی توربو است. این ماشین به لطف گشتاور بالا به راحتی با ۵ سرنشین سرعت ۱۸۰ کیلومتر را تجربه می‌کند. طبق جدولی که در نمایشگاه منتشر شد، حداکثر سرعت هر دنده در حالت تمام بار را اینچنین است:

• دنده ۲ = 70 کیلومتر در ساعت.
• دنده ۳ = 120 کیلومتر در ساعت.
• دنده ۴ = 175 کیلومتر در ساعت.
• دنده ۵ = 210 کیلومتر در ساعت.

البته چون گیربکس این سمند هیچ تفاوتی یا سمندهای دیگر نمی‌کرد، شتاب ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر آن را ۱۰.۴ اعلام کرده بودند ولی با گیربکس بهینه و تغییر یافته برای این مدل شتاب ۹.۶ امکان پذیر است. چون محدوده‌ قرمز دور موتور تا ۴۷۰۰ دور بود شتاب بهتری امکان پذیر نیست. با توجه به بروشور و گفته‌های کارشناسان مصرف سوخت موتور دیزل ۵.۴ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است که رقم قابل توجهی برای یک همچنین خودرویی با این وزن و البته در ایران نسبت به خودروهای دیگر است. در صورت عرضه‌ گازوئیل یورو ۴ بدون شک این یکی از بهترین انتخاب‌ها با وجود قیمت کمتر گازوئیل و آلودگی کمتر گازوئیل نسبت به بنزین بین خودروهای تولیدی ایران‌خودرو و سایپا نسبت به موتورهای بنزینی است. در ضمن این موتور به خاطر نداشتن شمع و کوئل نسبت به موتور بنزینی، هزینه‌های نگهداری پایین‌تر و عمر بیشتری دارد. البته در صورت استفاده‌ درست و مناسب.

هم اکنون خودروهای دیزل نزدیک به ۷۵% خودروهای اروپا را در بر می‌گیرد. مصرف سوخت این موتورها ۲۵% از موتورهای بنزینی کمتر است و اگر پالایشگاه داخلی، گوگرد موجود در گازوئیل را در حد استاندارد جهانی نگه دارد و تولید کند، شاهد آلودگی کمتر از این نوع موتورها خواهیم بود. اما هزینه‌ بالا و تکنولوژی بالا و قیمت بیشتر موتور دیزل یکی از ایرادهای آن است، ولی این تفاوت قیمت با توجه به هزینه سوخت بالای موتورهای بنزینی در دراز مدت جبران خواهد شد. این موتور چهارمین فرزند خانواده‌ موتور ملی است که در آینده تمام موتورهای ایرانی را برایتان معرفی می‌کنم. طراحی موتورهای ملی با نام‌های EF7 و EF7 توربو ، EF4 و EFD با همکاری یک شرکت آلمانی مهندسی موتور صورت گرفته است.

موتور دیزل EFD نسبت به موتور بنزینی EF7 ملی، ۲۰۰ سی سی حجم کمتری دارد و ۱۲۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کند که به لطف توربوشارژر هندسه متغیر با حجم کمتر ۶ اسب بخار بیشتر، ۱۰۱ نیوتن متر گشتاور بیشتر و ۲۵% مصرف سوخت کمتری مصرف می‌کند. از دیگر ویژگیهای این موتور، سیستم پاشش مستقیم که دارای فناوری چند راهه فشار بالای سوخت است، شمع گرمکن، توربوشارژر هندسه متغیر و خنک کن میانی هوا می باشد. این موتور قابلیت بازخورانی دود همراه با خنک کن دود بوده و این تجهیزات و تکنولوژی باعث بالا رفتن و سخت شدن تولید این موتور در کشور شده است. به گفته‌ کارشناسان با توجه به استفاده‌ی بالای ۵۰ درصدی از گازوئیل در اروپا، این روش در ایران کار بسیار خوب و درستی است چون به طور متوسط استفاده از موتورهای دیزلی ۳۰ درصد صرفه جویی به همراه داشته و خودروهای دیزلی بین ۲۰ تا ۶۵ درصد سوخت کمتری مصرف می‌کنند. هرچند که امروزه مصرف ۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر برای خودروهای دیزلی معمول و مصرف ۶ لیتر برای خودروهای بنزینی ایده آل به حساب می‌اید و چیز جدیدی نیست. حال با دیدی متفاوت به تفاوت‌های این موتور نسبت به بنزینی انتظار می‌رود که استقبال مشتریان زیاد باشد. به هر حال قطعات موتورهای دیزل باید قدرتمندتر تولید شود و از کیفیت بالاتر و ایراد کمتری در موتور برخوردار باشد. این عوامل یکی از پاشنه‌ های آشیل خودروسازان و تولید و بومی سازی موتور دیزل در کشور خواهد بود. هرچند که با کمک شرکت‌های خارجی تا حدودی به دانش موتور و طراحی خودرو دست پیدا کردیم ولی مسیری بسیار طولانی برای خودروساز شدن و مطرح شدن در دنیا داریم.

جدول مشخصات موتورهای خانواده EF:

• نوع موتور: ۴ سیلندر خطی توربو دیزل (EFD)
• حجم موتور ( سی سی): ۱۵۰۰
• قدرت (اسب بخار): ۱۲۰ اسب بخار
• گشتاور (نیوتن متر): ۲۵۶ نیوتن متر
• تعداد سوپاپ: وی وی تی /۱۶
• نوع تنفس: توربوشارژر
• استاندارد آلایندگی: یورو ۴
• شتاب ۰ تا ۱۰۰: ثانیه ۱۰.۴
• حداکثر سرعت: ۲۱۰ کیلومتر
• گیربکس: ۵ سرعته ی دستی
• ترمزها: دیسکی به همراه ای اب اس و ایی بی دی
• فاصله میان دو محور: ۲۶۷۱
• طول * عرض * ارتفاع: ۱۴۶۰*۱۷۲۰*۴۵۲۷
• گنجایش مخزن سوخت: ۶۶ لیتر
• حجم فضای بار (لیتر): ۵۰۰ لیتر
• مصرف سوخت ترکیبی: ۵.۴ لیتر

نوع موتور: ۴ سیلندر خطی توربو بنزینی (***)

• حجم موتور (سی سی): ۱۶۴۸
• قدرت (اسب بخار): ۱۵۰ اسب بخار در ۵۵۰۰ دور در دقیقه.
• گشتاور (نیوتن متر): ۲۱۵ در دورهای ۲۲۰۰ تا ۴۸۰۰
• تعداد سوپاپ: ۱۶/ وی وی تی ای
• نوع تنفس: توربوشارژر
• استاندارد آلایندگی: یورو ۴
• شتاب ۰ تا ۱۰۰: ۹ ثانیه
• حداکثر سرعت: ۲۱۰ کیلومتر
• مصرف سوخت تر کیبی: ۸.۸ لیتر

نوع موتور: ۴ سیلندر خطی (EF7)

• حجم موتور (سی سی): ۱۶۴۸
• قدرت (اسب بخار): ۱۱۴ در دور موتور ۶۰۰۰
• گشتاور (نیوتن متر): ۱۵۵ در دور موتور ۴۵۰۰
• تعداد سوپاپ: ۱۶/ وی وی تی ای
• نوع تنفس: طبیعی
• استاندارد آلایندگی: یورو ۴
• شتاب ۰ تا ۱۰۰: ۱۳.۵
• حداکثر سرعت: ۱۹۰ کیلومتر
• مصرف سوخت ترکیبی: ۶.۸ لیتر