یادی از جیپ الکتراک، اولین شاسی‌بلند برقی با باطری اسیدی و برد 50 کیلومتر!

در دههٔ ۷۰ میلادی، جیپ اقدام به ساخت نسخه‌ای الکتریکی از مدل DJ خود برای شرکت پست آمریکا کرد که در ۳۵۷ دستگاه ساخته شد.

مهم‌ترین تغییر صنعت خودروسازی طی چند سال اخیر، حرکت خودروسازان به سمت الکتریکی‌سازی بوده است. در همین راستا، جیپ هم مدتی است کراس‌اوور الکتریکی کوچک اونجر را به بازار فرستاده و قصد دارد این مسیر را با مدل‌های الکتریکی دیگری مثل واگنییر S ادامه دهد؛ اما آیا باور می‌کنید جیپ که دیرتر از بسیاری خودروسازان وارد عرصهٔ الکتریکی‌سازی شده، چند دهه پیش یکی پیشگامان این عرضه بوده است؟ درواقع این شرکت در اواسط دههٔ ۷۰ تولید انبوه یک خودروی الکتریکی را آغاز کرد. ما در مورد خودرویی بنام الکتراک صحبت می‌کنیم که در ادامه به تاریخچهٔ آن خواهیم پرداخت.

نگاهی به جیپ سری DJ

سری DJ، مدلی دوچرخ محرک و ارزان‌قیمت بود که روی پلت‌فرم جیپ CJ ساخته شد. ازآنجایی‌که این خودرو با استفاده از قطعات موجود جیپ ساخته شده بود، قیمت ارزانی داشت. درواقع، جیپ DJ با قیمت پایهٔ ۱۲۸۴ دلار در سال ۱۹۵۵ معادل ۱۵ هزار دلار امروز، ارزان‌ترین خودروی تولیدی آمریکای محسوب می‌شد. طراحی بدنهٔ اولین مدل از سری DJ از جیپ CJ-3A سال‌های ۱۹۴۹ تا ۱۹۵۳ گرفته شده بود و از همان پیشرانهٔ L-134 استفاده می‌کرد که در اکثر جیپ‌های نظامی دیده می‌شد. این خودرو در نسخه‌های مختلفی تولی و عرضه شد ولی نسخهٔ مخصوص اداره پست با درهای کشویی و فرمان در سمنت راست، مطمئناً مشهورترین مدل در خانوادهٔ DJ بود و جیپ پستی لقب گرفت. سپس در سال ۱۹۷۴، درحالی‌که حدود بیست سال از معرفی سری DJ می‌گذشت، نسخهٔ الکتریکی آن با نام DJ-5E الکتراک معرفی شد.

جیپ DJ-5E الکتراک

دههٔ ۷۰ آغاز دوران سیاه خودروهای آمریکایی بود. در اوایل این دهه، از یک بحران نفتی شکل گرفت که منجر به افزایش قیمت بنزین شد و از سوی دیگر، قوانین جدید برای آلایندگی خودروها وضع شد. این عوامل، به دوران طلایی خودروهای عضلانی پایان داد و به‌عنوان‌مثال، در پایان دهه، کارخانهٔ فورد در اوهایو که زمانی پیشرانه‌های افسانه‌ای V8 کبرا جت را تولید می‌کرد، به‌منظور تولید پیشرانه‌های چهار سیلندر برای فورد اسکورت تغییر پیدا کرد. در همین دوران، جیپ در مالکیت آمریکن موتورز بود یعنی شرکتی که به آزمایش قوای محرکهٔ الکتریکی علاقه داشت.

جیپ DJ بستری آزمایشی عالی برای یک خودروی الکتریکی بود زیرا در آن سال‌ها تکنولوژی لازم برای ساخت یک خودروی الکتریکی با قابلیت تردد با سرعت‌های بالا و پیمایش طولانی وجود نداشت و از این نوع قوای محرکه صرفاً می‌شد برای ترددهای کوتاه در خیابان‌های شهر استفاده کرد یعنی دقیقاً همان کاری که جیپ DJ انجام می‌داد. مشخصت الکتراک طبق استانداردهای امروزی خنده‌دار به نظر می‌رسد ولی برای آن زمان و هدفی که در نظر داشت کافی بود. این خودرو از یک موتور الکتریکی با تنها ۲۰ اسب بخار قدرت استفاده می‌کرد و ۱۶۴۰ کیلوگرم وزن داشت که حدود ۶۴۰ کیلوگرم از DJ معمولی سنگین‌تر بود.

برای تأمین انرژی موتور خودرو باطری‌های سربی اسیدی ۱۷.۸ کیلووات ساعتی در نظر گرفته شده بود که ۱۱ ساعت طول می‌کشد تا شارژ شوند. شعاع حرکتی الکتراک کمتر از ۵۰ کیلومتر بود و ۲۰ ثانیه طول می‌کشید تا به سرعت ۵۰ کیلومتر بر ساعت برسد. حداکثر سرعت این خودرو نیز تنها ۶۵ کیلومتر بر ساعت بود. با وجود چنین مشخصات ضعیفی، الکتراک نسبتاً موفق عمل کرد زیرا شرکت پست ایالات‌متحده ۳۵۲ دستگاه از آن را برای استفاده در لس‌آنجلس، واشنگتن و ایندیانا یعنی سه شهری که کیفیت هوا در آن پایین بود خریداری کرد. علاوه بر این، کانادا هم پنج دستگاه از این جیپ برقی سفارش داد.

تاریخچهٔ اولین خودروهای الکتریکی ناوگانی

هرچند الکتراک اولین خودروی الکتریکی بود که به‌طور خاص برای سرویس پست آمریکا در نظر گرفته شده بود ولی این اولین خودروی الکتریکی ناوگانی محسوب نمی‌شود زیرا در اواخر قرن نوزدهم از تاکسی‌های برقی در آمریکا استفاده می‌شد. به‌عنوان‌مثال، در سال ۱۸۹۷ شرکت واگن برقی ساموئل با تاکسی‌های الکتریکی در نیویورک فعالیت می‌کرد. اولین وانت الکتریکی برای تحویل کالا نیز در سال ۱۹۰۷ توسط شرکت واکر الکتریک تراکس ساخته شد که موتور ۳.۵ اسب بخاری، کالاها را در سراسر شیکاگو با سرعت ۱۵ کیلومتر بر ساعت جابجا می‌کرد. بااین‌حال، در دههٔ ۱۹۱۰ نهایتاً با گسترش پیشرانه‌های درون‌سوز، خودروهای الکتریکی از بین رفتند.