رنوهفته نامه

رنو هم رفیق نیمه‌راه شد؟!

با اعلام مدیر اجرایی رنو، این خودروساز فرانسوی به دلیل خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها، احتمالاً ایران را ترک خواهد کرد. با این حساب، نه‌تنها قرارداد جدید رنو در پسابرجام به بایگانی رفته و اجرا نخواهد شد، بلکه تولید محصولات قدیمی این شرکت در ایران (خانواده تندر ۹۰ و ساندرو) نیز متوقف می‌شود.

sandero
به گزارش پدال و به نقل از دنیای اقتصاد، این در شرایطی است که پیش‌تر کارلوس گوسن، مدیرعامل رنو اعلام کرده بود با وجود نقض برجام، این شرکت در ایران می‌ماند، حتی اگر مجبور شود فعالیت‌های خود را (در ایران) کاهش دهد. آن‌طور که خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده، تیری بولور مدیر اجرایی رنو فرانسه در جریان یک کنفرانس ویدئویی اعلام کرده این شرکت احتمالاً به منظور تبعیت از تحریم‌های آمریکا، فعالیت خود در ایران را متوقف خواهد کرد. در بخش دیگری از خبر بلومبرگ، به نقل از مدیر امور مالی رنو نیز گفته شده که فروش محصولات این شرکت به ایران، در نیمه دوم امسال (۲۰۱۸) تقریباً به صفر خواهد رسید. آن‌طور که کلوتیلد دلبوس عنوان کرده، در نیمه نخست امسال، میزان فروش محصولات رنو در ایران به‌دلیل سیاست بانک مرکزی این کشور ۱۰ درصد کاهش یافته و در نتیجه به ۸ درصد از سهم کل بازار ایران رسیده است. وی همچنین این را هم گفته که رنو هنوز قرارداد جدید خود را با ایران اجرایی نکرده است.

چرا رنو می‌رود؟

حضور جدی رنو در ایران به اوایل دهه ۸۰ برمی‌گردد که این شرکت قرارداد پلتفرم مشترک X۹۰ را با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو)، ایران‌خودرو و سایپا به امضا رساند. این قرارداد به‌دلیل حواشی زیادی که دامان آن را گرفت، با حدود چهار سال تأخیر به مرحله اجرا درآمد و خانواده تندر ۹۰ و ساندرو حاصل همین قرارداد هستند.

tondar-facelift
همه‌چیز به نسبت خوب پیش می‌رفت تا اینکه در سال ۹۱ تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران شدت گرفت و رنو اگرچه خودروسازی و بازار کشورمان را ترک نکرد، بااین‌حال سطح فعالیت‌های خود را به شدت کاهش داد و این روند تا قبل از توافق هسته‌ای و برجام ادامه داشت. در سال‌های تحریم (به‌خصوص ۹۱ و ۹۲) رنو با مشکلات زیادی در ایران روبه‌رو بود، از جمله اینکه امکان نقل‌وانتقال پول بابت تأمین قطعات (برای خودروسازان ایرانی) را نداشت. شرایط به شکلی بود که رنو با روندی کند اما پیوسته، قطعات موردنیاز برای تولید تندر ۹۰ را در ایران تأمین می‌کرد، بااین‌حال به‌دلیل محدود شدن نقل‌وانتقال پول، امکان تسویه‌حساب با این خودروساز وجود نداشت.

با وجود آنکه این روند، کلی دردسر برای رنو به همراه داشت، این شرکت از ایران نرفت، زیرا در خودروسازی کشور سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌هایی را ایجاد کرده بود. به عبارت بهتر، قرارداد پلتفرم مشترک X۹۰ و اجرایی شدن آن، نوعی چسبندگی را برای رنو به وجود آورده بود و اجازه نمی‌داد این شرکت به‌طور کامل از خودروساز و بازار ایران دل بکند. در آن دوره با وجود شدت تحریم‌ها و عدم امکان انتقال پول به رنو، خودروساز فرانسوی تقریباً هیچ‌گاه ارسال قطعه به ایران را قطع نکرد و تولید تندر ۹۰ با آهنگی کند، ادامه یافت.

گذشت تا اینکه ایران و کشورهای موسوم به ۱+۵، پس از ماه‌ها مذاکره، بالاخره بر سر مسئله هسته‌ای، به توافق رسیده و سندی معتبر و بین‌المللی به نام برجام را امضا کردند. پس از توافق هسته‌ای، رنو که ماندن در ایران تحریم زده را امتیازی ویژه برای خود می‌دانست، تصمیم گرفت مدل حضور در خودروسازی کشور را تغییر داده و به نوعی مزد ماندنش را از ایرانی‌ها بگیرد. از همین رو پس از اجرایی شدن برجام و کنار رفتن ابرهای تحریم و باز شدن فضای اقتصادی در ایران، رنو پیشنهاد حضور مستقل در خودروسازی کشور را به مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت داد و اتفاقاً با استقبال آن‌ها روبه‌رو شد. اگرچه خودروسازان داخلی منتظر بودند تا رنو دور جدید فعالیت در ایران را با آن‌ها کلید بزند، اما خودروساز فرانسوی تصمیم گرفت این بار بدون ایران‌خودرو و سایپا وارد گود شده و به جای شراکت، به رقابت با آن‌ها بپردازد.

از آنجا که مسئولان وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز موافق تغییر رویکرد رنو در بازار ایران بودند، توافق اولیه میان طرفین به سرعت شکل گرفت و در حاشیه نمایشگاه خودرو پاریس در سال ۲۰۱۶، تفاهم‌نامه همکاری مشترک میان ایدرو و رنو به امضا رسید. طبق این تفاهم‌نامه، رنو صاحب سهامی ۶۰‌درصدی شد و عملاً مدیریت پروژه جدید در خودروسازی و بازار ایران را بر عهده گرفت. ۴۰ درصد سهم باقیمانده نیز نصیب ایدرو شد، هرچند بعدها ۲۰ درصد از آن در اختیار یک شرکت بخش خصوصی قرار گرفت. با وجود آنکه گمان می‌رفت رنو و ایدرو به‌زودی تفاهم‌نامه خود را به قرارداد تبدیل کنند، رخ دادن این اتفاق حدود ۱۰ ماه طول کشید و در این مدت، دو طرف مذاکرات و چانه‌زنی‌های زیادی بر سر جزئیات همکاری انجام دادند.

در نهایت، رنو تابستان سال گذشته قرارداد همکاری مشترک خود را با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران امضا کرد و قرار شد اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی، طرفین وارد فاز اجرایی و تولید شوند. بر این اساس، رنو و ایدرو متعهد به انجام یکسری تعهدات در قبال یکدیگر شدند، از جمله اینکه طرف ایرانی باید یک سایت تولیدی را به‌عنوان آورده خود در قرارداد موردنظر، در اختیار خودروساز فرانسوی می‌گذاشت. اینجا بود که خودروسازان داخلی فرصت تلافی رفتار رنو را یافته و اجازه ندادند برخی مفاد قرارداد به‌خصوص انتقال یک سایت داخلی به خودروساز فرانسوی، اجرایی شود. ظاهراً آن‌طور که در قرارداد آمده، بنا بوده سایت بن‌رو (یکی از سایت‌های شهرستانی سایپا) در اختیار رنو قرار گیرد تا این شرکت تولید محصولات جدید خود را در ایران با سرعت بیشتری آغاز کند. اینکه چرا «بن‌رو» برای این کار انتخاب شده، به بده‌بستان‌های میان ایدرو و رنو مربوط می‌شود، به‌نحوی‌که ایدرو قصد داشت بن‌رو را بابت طلب خود از سایپا و به‌عنوان آورده در قرارداد رنو، در اختیار خودروساز فرانسوی بگذارد.

هرچند سایپا اوایل تمایلی به از دست دادن بن‌رو نداشت، با این حال در اواسط سال گذشته تقریباً راضی به این کار شد و بن‌رو در آستانه واگذاری به رنو قرار گرفت. این در حالی بود که سایپا ناگهان با تغییرات مدیریتی در عالی‌ترین سطح مواجه و در نتیجه، انتقال بن‌رو به رنو بازهم به محاق رفت. مدیریت جدید، ابتدا روی خوش به ماجرای بن‌رو نشان داد و حتی در مقطعی، منصور معظمی مدیرعامل سازمان گسترش در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» تأکید کرد کار انتقال بن‌رو به رنو نهایی و قطعی شده است. با این حال، گذشت زمان نشان داد این انتقال انجام نشده و سایپا مایل به از دست دادن بن‌رو نیست. از همین رو، رنو نتوانست طبق قرارداد، تولید محصولات جدیدش را در ایران، از اوایل سال ۲۰۱۸ کلید بزند و این همان اتفاقی بود که نباید می‌افتاد و افتاد.

ایدرو و رنو قصد داشتند با توجه به تهدیدهای دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر خروج از برجام، قرارداد فی‌مابین را به سرعت اجرایی کنند، با این حال مجموعه عوامل داخلی به‌خصوص عدم واگذاری بن‌رو،‌ اجازه این کار را نداد. در نهایت نیز آمریکایی‌ها از برجام خارج و خودروسازی را در اولویت تحریم قرار دادند تا در پی آن، خودروسازان خارجی از جمله رنو، در موقعیت ترک ایران قرار گیرند.

ابتدا این پژو سیتروئن بود که در بیانیه‌ای، اعلام کرد از ایران خارج خواهد شد و حالا همه منتظر واکنش رنو به ماجرای خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها بودند. سرانجام کارلوس گوسن مدیرعامل گروه خودروسازی رنو-نیسان-میتسوبیشی رسماً اعلام کرد خودروساز فرانسوی با وجود نقض برجام از سوی آمریکا و بازگشت تحریم‌ها، ایران را ترک نخواهد کرد. وی در مجمع عمومی و در جمع سهامداران اعلام کرد رنو از ایران نمی‌رود حتی اگر مجبور شود سطح فعالیت‌های خود را در این کشور پایین بیاورد. گوسن در عین حال این را هم گفت که رنو برای در امان ماندن از ریسک مجازات آمریکایی‌ها (بابت ماندن در ایران و نقض تحریم‌ها)، اقداماتی را انجام خواهد داد.

گفته‌های گوسن اگرچه امیدواری‌هایی را برای ماندن رنو در ایران با حداقل فعالیت، ایجاد کرد، با این حال این ابهام بزرگ به وجود آمد که رنو با وجود حضور شرکایش (نیسان و میتسوبیشی) در بازار آمریکا، چطور می‌خواهد در ایران باقی بماند، آن‌هم وقتی‌که پژو بدون وابستگی مستقیم به بازار آمریکا، قصد رفتن دارد. در پاسخ به این پرسش گمان می‌رفت رنو می‌خواهد ضمن تعلیق قرارداد جدید خود با ایدرو، تولید خانواده تندر ۹۰ را کژدار و مریز ادامه داده و منتظر بماند تا بازار ایران بار دیگر و از ناحیه توافقی جدید، باز شده و این شرکت آنجا مزد ماندنش را بگیرد. این موضوع حتی در اظهارنظر مدیرعامل این شرکت نیز به وضوح مشخص بود، چه آنکه گوسن اعلام کرد روزی که بازار ایران دوباره باز شود، ماندن این خودروساز در دوران تحریم، خود را به‌عنوان یک مزیت (برای رنو) نشان خواهد داد.

رنو ساز رفتن کوک کرد
Renault Twingo 2012
با این حال اما دیروز معاون اجرایی این شرکت آب پاکی را روی دست ایرانی‌ها ریخت و از احتمال ترک ایران گفت. وی تأکید کرد که رنو احتمالاً به تبعیت از تحریم‌های آمریکا، خودروسازی ایران را ترک خواهد کرد. اینکه رنو چرا می‌خواهد به این راحتی قید بازار ایران را بزند، دو دلیل دارد که اولی به حضور شرکایش در بازار آمریکا برمی‌گردد و دومی به نداشتن چسبندگی لازم در ایران به‌دلیل اجرایی نشدن قرارداد جدید این شرکت در کشور.

در باب دلیل اول، به نظر می‌رسد رنو از بابت نیسان و میتسوبیشی احساس خطر کرده و به این نتیجه رسیده که ریسک ماندن در ایران بسیار بالا بوده و ممکن است آسیب‌هایی جدید به بازار نیسان و میتسوبیشی رسانده و خود رنو را نیز به دردسرهای سختی بیندازد. در حال حاضر رنو در قالب یک ائتلاف با نیسان و میتسوبیشی فعالیت می‌کند و اگرچه خودش در بازار آمریکا نیست، اما دو شریکش در آن حضور دارند، به‌خصوص نیسان که سرمایه‌گذاری زیادی در این بازار انجام داده است. بدون شک، اعمال فشار بر نیسان و میتسوبیشی، دست رنو را برای باقی ماندن در موضع قبلی (عدم ترک ایران) می‌بندد و مدیران این شرکت چاره‌ای ندارند جز اینکه قید خودروسازی و بازار ایران را به هوای از دست نرفتن بازار بزرگ آمریکا، بزنند.

در باب دلیل دوم نیز پر واضح است که رنو به‌دلیل اجرایی نشدن قراردادش با ایدرو و عدم ایجاد زیرساخت‌های لازم از این ناحیه و نیاوردن سرمایه به ایران، چسبندگی لازم را نداشته و بنابراین ترجیح داده ریسک نافرمانی از آمریکایی‌ها را به جان نخرد. اینجاست که ارزش اجرایی شدن هرچه سریع‌تر قرارداد رنو، خود را نشان می‌دهد، چه آنکه اگر حواشی و سنگ‌اندازی‌های داخلی مانع اجرای این قرارداد نمی‌شد و رنو سرمایه آورده و کار را شروع می‌کرد، حالا بهانه‌ای برای ماندن داشت، اما حالا با کمترین دغدغه قصد ترک ایران را دارد. آن‌طور که معاون اجرایی رنو اعلام کرده، این شرکت فرصت‌های از دست رفته در ایران را در آفریقا جبران خواهد کرد. با این حساب، ظرفیت و سرمایه‌گذاری بزرگی که می‌توانست و قرار بود از سوی رنو در ایران ایجاد شود، به همین راحتی در اختیار کشورهای دیگر قرار خواهد گرفت تا حسرتش بر دل خودروسازی کشور باقی بماند.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

شاهین احمدزاده

نویسنده و مترجم مجله "پدال"

مطالب مشابه

‫۲۳ دیدگاه‌ها

  1. KING918

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (2493 ديدگاه)

    به درک …
    ماشین های اشغال چینی و 4 چرخ های داخلی باز از تندر 90 یه سر و گردن بالاترن من نمیدونم چی داره این تندر 90 این مردم میخرن نه قیافه داره نه امکانات داره میگن کیفیت داره که اونم والا نداره رو دری هاشو می بینی حالت بد میشه اینقدر این ماشین بدون امکاناته برای اینکه داشبردش خالی نباشه شیشه بالابر ها رو داشبرد گذاشتن سواریش بد نیست اما به شدت کسل کننده س تنها نکته خوب تندر ترمز هاشه …
    همون بهتر این تندر 90 بره و خدا کنه که بر نگرده …….
    بری دیگه بر نگردی ایشالا

    1. ایمان

      ۷ مرداد ۱۳۹۷
      سوابق: (4062 ديدگاه)

      من هیچوقت از ماشین ایرانی خوشم نیومده و قصد حمایت هم نداشتم ولی اوضاع جوری هست که باید با این شرایط کنار بیاییم و سوار این گاری های ماشین نما بشیم
      بدون طرفداری از L90 میگم که تو رنج قیمتی خودش از همه بهتره ولی امکانات خوبی نداره بازهم تاکید میکنم ماشین ایرانی ارزش تعصب و دوست داشتن نداره

      1. King 918

        ۷ مرداد ۱۳۹۷
        سوابق: (2493 ديدگاه)

        برادر ایمان تو رنج قیمت 70 میلیون تومن تندر 90 بهترین انتخابه آره؟؟؟!!!
        میشه یه دلیلی هم بیاری

        1. ایمان

          ۷ مرداد ۱۳۹۷
          سوابق: (4062 ديدگاه)

          قیمت حال حاضر L90 در بازار آزاد هیچ توجیهی نداره و اصلاً ۷۰ میلیون نمی ارزه حق با شماست خیلی انتخاب های بهتری هم وجود داره بنده قیمت پایه و نمایندگی که ۴۲ هست رو عرض کردم ولی متاسفانه قیمت ها ساعتی تغییر میکنن و تا چند روز دیگه شاهد پراید ۵۰ میلیونی خواهیم بود مطمئناً ??

    2. Madjidiano Rolambo

      ۷ مرداد ۱۳۹۷
      سوابق: (11565 ديدگاه)

      واسه من که نه مهمه نه اهمیتی داره نه فرقی میکنه
      در هر صورت محصولات رنو خیلی وقته از قدرت خریدم فراتر رفتن
      حتی تندر 70 میلیونی

    3. unas

      ۸ مرداد ۱۳۹۷
      سوابق: (1858 ديدگاه)

      شوما همون باکستر شوکلاتی رنگ تون را سوار شید

  2. ali

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (12 ديدگاه)

    چه بهتر که رفتن همین ال نود ماشین ۲۰ سال پیشو با کلی منت قطفاتشو میدادن حالا ما از شر ال نود و ساندرو راحت میشیم نه تجهیزات درست و حسابی داره نه ظاهر نسبتا خوبی داره بعد همین ساندرو که هیچ تجهیزاتی نداره تو بازار با قیمت ۸۴ میلیون فروش میره

  3. مهدی

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (552 ديدگاه)

    خداراشکر دیگه خودم باید کار کنیم و مطمئن هستم موفق میشیم
    این اروپاییها خیلی خیلی بدتر از آمریکاییها هستند هم از آخور میخورند هم از توبره

  4. ستار

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (18 ديدگاه)

    دلار ده تومن هم رد کرد
    آینده مون مثله ونزوئلا س با تورم میلیون درصدی
    ما چه گناهی کردیم که باس بسوزیم
    امیدوارم تحریم ها مملکت فلج کنه
    مرگ یکبار شیون یکبار

  5. سام

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (753 ديدگاه)

    رنو هیچ وقت رفیق شخص ما نبود بلکه رفیق جیب ما بود!…

    1. وحید

      ۸ مرداد ۱۳۹۷
      سوابق: (36 ديدگاه)

      نه پس انتظار داشتی رفاقتی بیاد ماشین تولید کنه
      هرجا سود باشه کمپانی ها سرمایه گذاری میکنن
      یه خراب شده ای هم مث کشور ما انقدر ریسک سرمایه گذاری و حتی فروش توش زیاده که عطاش رو به لقاش میبخشن
      امیدوارم اینبار دیگه یه تحول اساسی اتفاق بیفته مرگ یکبار شیون یکبار

  6. Landscape

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (174 ديدگاه)

    خوب شد رفت بابا
    چرا باید تو این مملکت خراب شده میومد سرمایه گذاری می کرد آخه
    ما لیاقتمون همینه به خدا رفت راحت شد دیگه فقط میمونه این چینی های آشغال که امیدوارم اینا هم برن …..
    الاغ و شتر هست ناراحت نباشید

  7. Genius

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (1347 ديدگاه)

    دیگه بود و نبود لوگان و ساندروی بیست سال پیش با قیمت های آنچنانی دغدغه من یکی نیست.من شانیت و جایگاه و حقوق اصلی خودم رو بعنوان یک جوان تحصیل کرده و کوشا و رو به رشد مطالبه دارم

  8. F22RAPTOR

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (2622 ديدگاه)

    حیف اون سرمایه خدا وکیلی
    خدا لعنتشون کنه که نذاشتن رنو تو ایران کارشو بکنه
    رنو قرار بود تو ایران از داستر و سیمبل شروع کنه و بعد به کولیوس برسه اونم مدل سال
    ایران خودرو و سایپا از خداشون شد که تحریما آغاز شد
    دوباره تو یه مرحله بیست سال دیگه همین آشغالا هستن که هستن

  9. مهدی

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (4 ديدگاه)

    بابا چرا تو مقالتون رنو رو اینقدر مظلوم جلوه میدین این اروپایی ها که به فکر ما نیستن فقط به فکر جیب خودشون هستند

  10. محمد علی

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (14 ديدگاه)

    واقعا راست گفتی خودرو ساز داخلی میخاد بدون رقیب ودر انحصار وبا هر کیفیتی خودرو سی چهل سال پیش به مردم تحمیل کنه وگرنه باید سریع زمینه فعالیت رنو در ایران را فراهم میکردن همیشه این بیفکری و بیتعهدی مدیرامون کار دست ماداده

  11. امیر.عارف

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (876 ديدگاه)

    (رنو هم رفیق نیمه‌راه شد؟!) حالا مگه رفیق بوده که تازه نیمه راه هم باشه . یه کاسب خورده شیشه دار بود که اومده پول در بیاره نه اینکه مثل رفیق کمک کنه

    1. ahmad

      ۷ مرداد ۱۳۹۷
      سوابق: (566 ديدگاه)

      واقعیت اینکه هیچ خودروسازی در دنیا رفیق ما نیست ، نه المان ، نه فرانسه ، نه کره ، نه ژاپن ، نه حتی اگر یه روزی مثلا امریکاییها بخوان تو زمینه خودرو در ایران سرمایه گذاری کنن بر فرض محال ، دوستیو رفاقت یعنی کشک ، قضیه فقط وفقط سر منافع کشورهاست و بس . روابط تمام کشورها مثال همون ضرب المثلیه که میگه : تا پول داری رفیقتم قربون بند کیفتم .

  12. مهدی

    ۷ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (119 ديدگاه)

    تا وقتی یه مشت آدم بی وجدان و بیکفایت خودروسازی مملکتو قبضه کردن باید قید سوار شدن یه ماشین ایمن و باکیفیت رو بزنیم

  13. roham

    ۸ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (1 ديدگاه)

    هیچی دیگه ملت همینجوری این ماشین ها رو که صفرش هم موجود بود تو بازار ازاد با قیمت های نجومی اگهی میکردن الان که دیگه کم کم میوفته سر زبون ها که ماشین نایابه و دوباره خدادتومن اگهی میکنن
    نصف این گرونی ها تقصیر مردم و حرس و طمع های تمام نشدنی اون هاست !

  14. Reza

    ۸ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (1 ديدگاه)

    بهتررفت انشااله ایران خودروتعطیل بشه ،بعدمسئولان دلنسوزسیاستشون راعوض کنندوراهی برای دوستی وتعامل با جهان پیداکنند بخاطرمصالح کشورومردم .ولی کو دلسوزی….

  15. بهراد

    ۹ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (537 ديدگاه)

    بعضیا میگن رنو آشغال تولید میکرد،آره ولی هر چی بود از ساینا و رانا و پارس و سمند و پراید که بهتر بود،حداقلش تو تصادف کشته کمتر میداد، قطعاتش فرانسوی بود نه چینی،
    این مشکل از بازار و سیاست خارجی ماست که با مقدس پنداری و عقاید جاهلی همه جا مشکل ایجاد می کنه،
    اگر بازار ما درست بود شما پراید صفر نداشتی بخری عوضش دست دومش حدود سه چهار میلیون بود،تندر نود ۵ میلیون بود ساندرو هم ۶، لند کروز هشتاد میلیون بود و بنز و بیمر هم نهایتا صد و پنجاه،
    الان پول اس کلاس مایباخو میدی یه آزرا سوار میشی، تا وقتی این پشه های انگل خون مردمو میمکن، وضع ما همیشه

  16. مهدی

    ۱۰ مرداد ۱۳۹۷
    سوابق: (1 ديدگاه)

    خواهشا بس کنید . آدم که سر یه چیز آشغال که بحث نمیکنه که

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا