جذاب‌ترین خودروهای پنج سیلندر تاریخ، از آئودی RS2 تا هامر H3

پیشرانه‌های پنج سیلندر هرچند هیچ‌گاه خیلی متداول نبوده‌اند اما مزیت‌های زیادی دارند. این پیشرانه‌ها نرم‌تر و قوی‌تر از موتورهای چهار سیلندر و کوچک‌تر و کم‌مصرف‌تر از موتورهای شش سیلندر هستند.

به همین دلیل، در طول تاریخ خودروسازان زیادی از فورد و جنرال موتورز گرفته تا فولکس‌واگن و ولوو، از موتورهای پنج سیلندر در خودروهای خود استفاده کرده‌اند. دقیقاً نیم قرن پیش یعنی در سال ۱۹۷۴، مرسدس بنز اولین شرکتی بود که یک پیشرانهٔ پنج سیلندر را در خودرویی تولیدی ارائه کرد. این یک موتور دیزلی بود که در سینهٔ S کلاس نسل W116 قرار گرفت. امروز اما پیشرانه‌های پنج سیلندر بسیار کمیاب شده‌اند و در حال حاضر، فقط آئودی موتور پنج سیلندر را زنده نگه داشته است. حال در ادامه قصد داریم با جذاب‌ترین و مهم‌ترین خودروهایی که از این پیشرانهٔ غیرمعمول و منحصربه‌فرد استفاده کردند آشنا شویم.

آئودی کواترو سال ۱۹۸۰

آئودی کواترو که یکی از نمادین‌ترین خودروهای رالی تاریخ محسوب می‌شود، یکی از مهم‌ترین خودروهایی است که از پیشرانهٔ پنج سیلندر استفاده می‌کرد. زیر کاپوت این ماشین یک پیشرانهٔ ۲.۱ لیتری قرار داشت که ۲۰۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. آئودی ابتدا قصد داشت تنها ۴۰۰ دستگاه از نسخهٔ تولیدی کواترو تولید کند تا بتواند جواز حضور در مسابقات را دریافت کند اما استقبال از این کوپهٔ چهارچرخ محرک و پیشرانهٔ خوش‌صدایش آن‌قدر زیاد بود که کواترو را تا سال ۱۹۹۱ روی خط تولید نگه داشت. در طول این سال‌ها، حجم موتور به ۲.۲ لیتر و تعداد سوپاپ‌های آن از ۱۰ به ۲۰ افزایش یافت که این ارتقاء، قدرت را به ۲۲۰ اسب بخار رساند.

آئودی RS2 سال ۱۹۹۴

RS2 یک مدل تولید محدود بود که سری RS آئودی را آغاز کرد. این خودرو که بر اساس آئودی ۸۰ آوانت با همکاری پورشه ساخته شد، به یک پیشرانهٔ ۲.۲ لیتری پنج سیلندر توربو مجهز بود که ۳۱۵ اسب بخار قدرت و ۴۱۰ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. این اعداد برای آن سال‌ها فوق‌العاده بودند و در کنار سامانهٔ چهارچرخ محرک کواترو، شتابی را فراهم می‌کردند که برای خودرویی در این کلاس و اندازه غیرممکن به نظر می‌رسید. ترمزها، چرخ‌ها و آینه‌های این استیشن اسپرت با پورشه ۹۱۱ نسل ۹۶۸ مشترک بودند. هرچند RS2 فقط برای یک سال تولید شد اما پایه‌گذار سری مدل‌های پرفورمنس آئودی بود.

ولوو ۸۵۰ T-5R سال ۱۹۹۴

در دههٔ ۹۰، ولوو مشهورترین سازندهٔ خودروهای پنج سیلندر بود. این شرکت در سال ۱۹۹۴ درحالی‌که با مدل ۸۵۰ در مسابقات قهرمانی تورینگ کار بریتانیا موفق عمل کرده بود، نسخه‌ای تولید محدود از این خودرو را با نام T-5R معرفی کرد. این نسخه از همان پیشرانهٔ ۲.۳ لیتری پنج سیلندر ۸۵۰ T5 معمولی استفاده می‌کرد اما قدرت این موتور در T-5R با ۱۵ اسب بخار افرایش به ۲۵۰ اسب بخار رسیده بود. این خودروی اسپرت سوئدی در ظاهر نیز از نمای تهاجمی‌تری بهره می‌برد. استقبال از ۸۵۰ T-5R آن‌قدر بالا بود که ولوو مدل دیگری بنام ۸۵۰ R را به‌عنوان جایگزین آن تا سال ۱۹۹۷ تولید کرد.

فیات کوپه سال ۱۹۹۶

فیات کوپه که بر اساس پلت‌فرم دیفرانسیل جلوی فیات تیپو ساخته شده بود، در سال ۱۹۹۳ با طراحی کریس بنگل معرفی شد. این خودرو ابتدا با پیشرانه‌های چهار سیلندر به بازار آمد اما در سال ۱۹۹۶، فیات یک پیشرانهٔ ۲ لیتری پنج سیلندر را در دو نسخهٔ تنفس طبیعی با ۱۴۵ اسب بخار و توربو با ۲۲۰ اسب بخار قدرت برای آن ارائه کرد. نسخهٔ توربوشارژ این موتور، فیات کوپه را به یکی از سریع‌ترین خودروهای دیفرانسیل جلوی زمان خود تبدیل کرده بود. فیات همچنین یک دیفرانسیل لغزش محدود را هم برای این خودرو در نظر گرفته بود تا با کم‌فرمانی مقابله کند. از فیات کوپه حدود ۷۳ هزار دستگاه ساخته شد و نسخهٔ پنج سیلندر توربو یکی از محبوب‌ترین مدل‌های آن بود.

فولکس‌واگن گلف VR5 سال ۱۹۹۸

فولکس‌واگن در ابتدای دههٔ ۹۰، نوع جدیدی از پیشرانه را توسعه داد که با نام VR شکل شناخته می‌شد. در این نوع پیشرانه، سیلندرها در دو ردیف چیده می‌شدند اما فاصلهٔ بسیار کمی باهم داشتند و از یک سرسیلندر استفاده می‌کردند. موتور VR شکل در مدل‌های پنج و شش سیلندر تولید شد که هردو برای نسل چهارم گلف ارائه شدند. نمونهٔ پنج سیلندر این موتور که ۲.۳ لیتر حجم داشت، ابتدا ۱۵۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد اما این رقم بعداً به ۱۷۰ اسب بخار افزایش یافت و شتاب صفرتاصد ۸.۲ ثانیه را برای گلف فراهم کرد. موتور VR5 در خودروهای دیگر فولکس‌واگن مثل بیتل و پاسات هم استفاده شد.

هامر H3 سال ۲۰۰۵

هرچند با دیدن ظاهر هامر H3 انتظار وجود پیشرانهٔ V8 را زیر کاپوت داریم اما این مدلی کوچک‌تر از H1 و H2 بود و به همین دلیل، جنرال موتورز یک پیشرانهٔ ۳.۵ لیتری پنج سیلندر با ۲۲۰ اسب بخار قدرت را برای آن در نظر گرفته بود. این موتور در سال ۲۰۰۷ به ۳.۷ لیتری با ۲۴۲ اسب بخار قدرت تبدیل شد اما هامر پنج سیلندر هنوز هم بسیار کند بود و به همین دلیل، جنرال موتورز در سال ۲۰۰۸ یک موتور ۵.۳ لیتری V8 با ۳۰۰ اسب بخار قدرت را هم برای آن ارائه کرد. پیشرانهٔ پنج سیلندر جنرال موتورز در پیکاپ‌های شورلت کلرادو و جی‌ام‌سی کانیون هم استفاده می‌شد و هرچند برند هامر در سال ۲۰۱۰ تعطیل شد اما این موتور تا دو سال بعد همچنان در پیکاپ‌های مذکور زنده ماند.

ولوو C30 T5 سال ۲۰۰۶

ولوو C30 برادر ناتنی فورد فوکوس محسوب می‌شد. این خودرو که روی پلت‌فرم مشترکی با فوکوس ساخته شده بود، از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۳ تولید شد. C30 در تمام نسخه‌ها ظاهر جذابی داشت اما چشمگیرترین آن‌ها، نسخهٔ T5 با نمایی اسپرت‌تر، دو سر اگزوز در عقب و مهم‌تر از همه، پیشرانهٔ پنج سیلندر بود. موتور ۲.۵ لیتری این خودرو همان نمونهٔ مورداستفاده در فوکوس ST بود که ابتدا ۲۲۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد اما در سال ۲۰۰۷ این رقم به ۲۳۰ اسب بخار افزایش یافت. C30 T5 برخلاف فوکوس، با گیربکس دستی هم عرضه می‌شد.

آلفارومئو بررا سال ۲۰۰۶

فیات در دههٔ ۹۰ علاوه بر موتورهای پنج سیلندر بنزینی، یک پیشرانهٔ ۲.۴ لیتری پنج سیلندر توربودیزل را هم تولید می‌کرد که در خودروهای مختلفی مورداستفاده قرار می‌گرفت. این موتور اولین بار در فیات ماریا و لانچیا کاپا با ۱۳۵ اسب بخار قدرت ارائه شد که این عدد بعداً به ۱۴۰ و ۱۵۰ اسب بخار افزایش یافت. بعداً نیز افزایش سوپاپ‌های هر سیلندر به چهار عدد، قدرت ابن موتور را به ۱۷۵ اسب بخار رساند. یکی از جذاب‌ترین خودروهای گروه فیات که از این پیشرانهٔ پنج سیلندر توربودیزل استفاده کرد، آلفارومئو بررا بود. موتور موردبحث در اینجا ۲۰۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد و بررا را ظرف ۶.۸ ثانیه از صفر به سرعت صد کیلومتر بر ساعت می‌رساند.

فورد فوکوس RS سال ۲۰۰۹

یکی از چیزهایی که فورد در زمان مالکیت بر ولوو از این شرکت سوئدی گرفت، پیشرانهٔ ۲.۵ لیتری پنج سیلندر بود. این پیشرانه در سینهٔ نسخه‌های اسپرت نسل دوم فوکوس قرار گرفت و فقط در بازار اروپا ارائه شد. این موتور اولین بار در سال ۲۰۰۶ با ۲۲۵ اسب بخار قدرت در فوکوس ST ظاهر شد و سه سال بعد، در فوکوس RS قدرت آن به ۳۰۵ اسب بخار رسید. چشمگیرترین نسخهٔ فوکوس با این موتور جذاب اما RS500 بود که در سال ۲۰۱۱ با ۳۵۰ اسب بخار قدرت معرفی شد. تمام این نیرو فقط به چرخ‌های جلو منتقل می‌شد اما فورد با استفاده از دیفرانسیل لغزش محدود، این جانور چموش را رام کرده بود. از RS500 تنها ۵۰۰ دستگاه ساخته شد.

آئودی RS3 سال ۲۰۲۱

پس از خاتمهٔ تولید RS2 در سال ۱۹۹۵، پیشرانهٔ پنج سیلندر هم از لیست موتورهای آئودی کنار رفت و تا سال ۲۰۰۹ و معرفی TT RS طول کشید تا این نوع پیشرانه را دوباره زیر کاپوت خودروهای آئودی ببینیم. هرچند تولید TT مدتی است که خاتمه پیدا کرده اما پیشرانهٔ پنج سیلندر آئودی را همچنان می‌توانیم در سینهٔ RS3 و RS Q3 ببینیم. این موتور ۲.۵ لیتری هرچند اساساً همان نمونه‌ای است که در سال ۲۰۰۹ در TT RS ارائه شد اما هم‌اکنون قدرت آن به ۴۰۰ اسب بخار قدرت رسیده است. این آخرین موتور پنج سیلندر جهان محسوب می‌شود و با توجه به الکتریکی‌سازی خودروها، بعید است بتواند مدت زیادی دوام بیاورد.