چرا خودروسازان ژاپنی در دهه 90 قدرت را روی 280 اسب بخار محدود کردند؟

خودروسازان ژاپنی از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۴ طی توافقی غیررسمی، قدرت خودروهای خود را روی ۲۸۰ اسب بخار محدود کردند اما دلیل این کار چه بود؟

خودروهای افسانه‌ای ژاپنی دهه ۹۰ و اوایل دههٔ ۲۰۰۰ همگی یک ویژگی مشترک دارند: قدرت ۲۸۰ اسب بخار. فرقی نمی‌کند پیشرانه یک ۲ لیتری چهار سیلندر تخت توربو در سوبارو WRX STI باشد یا شش سیلندر خطی توربو در نیسان اسکای‌لاین GT-R و تویوتا سوپرا و حتی ۱.۳ لیتری وانکل توربو در مزدا RX-7، همهٔ آن‌ها قدرت یکسانی داشتند. این موضوع اما تصادفی نبود زیرا خودروسازان ژاپنی در سال ۱۹۸۸ توافق کردند که حداکثر قدرت محصولات تولید انبوه آن‌ها ۲۸۰ اسب بخار باشد. این چیزی است که تحت عنوان توافق جنتلمن JDM شناخته می‌شود. (به‌طورکلی، توافق جنتلمن به توافقی گفته می‌شود که بر اساس اعتماد طرفین شکل می‌گیرد نه قرارداد الزام‌آور قانونی)؛ اما چرا ژاپنی‌ها قدرت خودروهای خود را به ۲۸۰ اسب بخار محدود کردند و این توافق چه زمانی پایان یافت؟

توافق جنتلمن JDM چرا شکل گرفت؟

در دههٔ ۸۰، خودروهای ژاپنی پیشرفتی باورنکردنی داشتند. این شرکت‌ها خودروهای پیشرفته‌ای می‌ساختند که جذاب‌تر، قوی‌تر و مهم‌تر از همه، سریع‌تر از رقبای خود بودند اما دراین‌بین، تصادفات و مرگ‌ومیر هم در جاده‌های ژاپن رو به افزایش گذاشت. به همین دلیل، خودروسازان ژاپنی از ترس واکنش قهری دولت، طی توافقی غیررسمی، قدرت خودروهای خود خصوصاً نمونه‌هایی که در بازار ژاپن عرضه می‌شد را روی ۲۸۰ اسب بخار و حداکثر سرعت را روی ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت محدود کردند. گفته می‌شد این محدودیت از وقوع جنگ قدرت بین خودروسازان ژاپنی جلوگیری می‌کند و باعث کاهش تصادفات خواهد شد.

استثناها

ازآنجایی‌که این توافق صرفاً بر پایهٔ اعتماد بین خودروسازان شکل گرفته بود نه قراردادی الزام‌آور روی کاغذ، ضمانت اجرای سفت و سختی نداشت. همچنین همان‌طور که اشاره شد، این توافق فقط برای خودروهای بازار ژاپن و مدل‌های تولید انبوه اعمال می‌شد که یعنی نسخه‌های ویژه می‌توانستند قدرت بیشتری داشته باشند. ازاین‌رو، سوبارو WRX STI S201 که در سال ۲۰۰۰ عرضه شد، ۳۰۰ اسب بخار قدرت داشت. نمونهٔ دیگر نسخهٔ تولید محدود نیسمو 400R از اسکای‌لاین GT-R نسل R33 با ۴۰۰ اسب بخار قدرت بود که قرار بود در صد دستگاه تولید شود اما نهایتاً تنها ۴۴ دستگاه از آن ساخته شد. اسکای‌لاین GT-R نیسمو Z-Tune نسل R34 هم یکی دیگر از خودروهایی بود که با ۵۰۰ اسب بخار قدرت، از توافق جنتلمن سرپیچی کرد.

۲۸۰ اسب بخار دروغ بود

هرچند قدرت همهٔ خودروهای پرفورمنس بالای ژاپنی ۲۸۰ اسب بخار اعلام می‌شد اما قدرت واقعی اکثر این خودروها بسیار بیشتر بود. امکان نداشت اسکای‌لاین GT-R نسل R34 اوایل دههٔ ۲۰۰۰ همان قدرت نسل R32 سال ۱۹۸۹ را داشته باشد و پرفورمنسی که میتسوبیشی لنسر اوولوشن و سوبارو WRX STI ارائه می‌کردند با ۲۸۰ اسب بخار غیرممکن بود. همچنین بسیاری از خودروهای ژاپنی بدون تغییر فنی، در بازارهای دیگر قدرت بیشتری داشتند. به‌عنوان‌مثال، میتسوبیشی 3000GT در آمریکا تا ۳۲۰ اسب بخار قدرت را ارائه می‌کرد و هوندا NSX در اروپا قدرت بیشتری نسبت به ژاپن داشت. نیسان 300ZX هم در بازارهای جهانی با ۳۰۰ اسب بخار قدرت عرضه می‌شد اما در ژاپن ۲۰ اسب بخار قدرت کمتری داشت؛ بنابراین، واضح بود که خودروهای ژاپنی قدرت بیشتری داشتند و فقط در ژاپن به دلیل توافق جنتلمن این قدرت کمتر اعلام می‌شد. این وضعیت تا سال ۲۰۰۴ ادامه داشت.

کدام خودروساز توافق ۲۸۰ اسب بخار را شکست؟

در آغاز قرن بیست و یکم، به‌وضوح مشخص بود که خودروسازان ژاپنی فقط روی کاغذ به توافق ۲۸۰ اسب بخاری پایبند هستند اما بااین‌وجود، همچنان به پایبندی خود ادامه می‌دادند زیرا این به‌نوعی نمایش همبستگی بود و هیچ خودروسازی نمی‌خواست توافق را برهم بزند. علاوه بر این، توافق جنتلمن از لحاظ تبلیغاتی هم خیلی خوب بود زیرا خیلی از افراد ناآگاه، ادعای ۲۸۰ اسب بخار را باور می‌کردند و وقتی می‌دیدند خودروهای ژاپنی رقبای اروپایی و آمریکایی با ۱۰۰ اسب بخار قدرت بیشتر را نابود می‌کنند، فکر می‌کردند ژاپنی‌ها خدایان صنعت خودروسازی هستند. بااین‌حال، نهایتاً یک خودروساز این توافق را زیر پا گذاشت. در اکتبر سال ۲۰۰۴، هوندا نسل جدید سدان لجند را با پیشرانهٔ ۳.۵ لیتری V6 و ۳۰۰ اسب بخار قدرت در ژاپن معرفی کرد. پس‌ازاین، قدرت اعلامی اکثر خودروهای ژاپنی به بیش از ۳۰۰ اسب بخار افزایش پیدا کرد.

دیگر توافق‌های جنتلمن خودرویی

خودروسازان ژاپنی تنها شرکت‌هایی نیستند که در جهان خودرو توافق جنتلمن منعقد کردند و خودروسازان آلمانی هم چنین توافقی دارند. این شرکت‌ها حداکثر سرعت خودروهای خود را روی ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت محدود کرده‌اند و فقط سوپراسپرت‌ها و مدل‌های پرفورمنس ویژه از این محدودیت مستثنی هستند. البته مرسدس، ب‌ام‌و و آئودی پکیج‌هایی را برای مدل‌های AMG، M و RS خود ارائه می‌کنند که محدودیت حداکثر سرعت را افزایش می‌دهد. نمونهٔ دیگر توافق جنتلمن، توافقی بود که بین موتورسیکلت‌سازان ژاپنی و اروپایی شکل گرفت. زمانی که سوزوکی در سال ۱۹۹۹ هایابوسا را با سرعت ۳۱۰ کیلومتر بر ساعت معرفی کرد، ترس از اعمال محدودیت از سوی دولت‌های اروپایی به خاطر دلایل ایمنی، سازندگان موتورسیکلت اروپایی و ژاپنی را بر آن داشت که روی محدودیت سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت توافق کنند. این توافق در سال ۲۰۰۰ اجرایی شد و ظاهراً تا به امروز هنوز معتبر است.