معرفی بزرگ‌ترین پیشرانه پیستونی دنیا؛ نیروگاهی با 108 هزار اسب بخار قدرت!

در این مقاله می‌خواهیم شما را با بزرگ‌ترین پیشرانه پیستونی دنیا که ۱۰۸ هزار اسب بخار قدرت دارد آشنا کنیم.


زمانی که به بزرگ‌ترین پیشرانه‌های پیستونی دنیا فکر می‌کنیم معمولاً سوپر اسپرت‌ها و ابر خودروهای اروپایی همچون بوگاتی ویرون سوپر اسپرت با پیشرانه ۱۶ سیلندر ۸ لیتری کواد توربو که ۱۲۰۰ اسب بخار قدرت دارد به ذهن می‌رسد اما آیا می‌دانستید که این پیشرانه‌های خودرویی در مقایسه با دیگر نیروگاه‌های پیستونی بکار رفته در برخی وسایل نقلیه بسیار کوچک و کم‌توان به نظر می‌رسند؟ بله بزرگ‌ترین پیشرانه‌ای که می‌توانید در یک خودروی اسپرت ببینید اصلاً قابل‌مقایسه با بزرگ‌ترین پیشرانه پیستونی دنیا نیست. این غول آهنی اولین بار در سال ۲۰۰۶ یعنی یک سال پس از ویرون بکار گرفته شود؛ اما شاید نیروگاه عظیم موردبحث ما به اندازه ویرون در بین طرفداران دنیای خودرو شناخته شده نباشد زیرا این پیشرانه زیر کاپوت هیچ خودرویی قرار ندارد بلکه در بطن یک کشتی تجاری بزرگ نصب شده است.

وارتسیلا ۱۴RT-flex96C بزرگ‌ترین پیشرانه پیستونی دنیا محسوب می‌شود. این نیروگاه دیزلی بزرگ بسیاری از رکوردهای جهانی را جابجا کرده و در ادامه می‌خواهیم به ویژگی‌های جالب آن بپردازیم. ۱۴RT-flex96C یک پیشرانه توربودیزل ۱۴ سیلندر است که طولش به حدود ۲۷.۳ متر می‌رسد که معادل طول ۶ شاسی‌بلند میان سایز خواهد بود. همچنان ارتفاع آن نیز به حدود ۱۳.۵ متر می‌رسد که بیشتر از ارتفاع یک آپارتمان چهار طبقه است. وزن خشک وارتسیلا ۱۴RT-flex96C به ۲۳۰۰ تن می‌رسد به این معنی که عدد یاد شده بدون در نظر گرفتن مایعات ضروری همچون روغن‌های روان کار و سوخت گازوئیل اعلام شده است. نکته جالب اینکه قطعات بکار رفته در پیشرانه نیز بسیار بزرگ و سنگین‌وزن هستند و به‌طور مثال وزن میل‌لنگ به ۳۰۰ تن می‌رسد درحالی‌که هر پیستون ۵ تن وزن دارد. اگر وزن هر شاسی‌بلند میان سایز را به‌طور متوسط ۲.۳ تن در نظر بگیریم، همین قطعه تکی از پیشرانه موردبحث وزنی در حدود ۱۰۰ برابر خودروهای خانوادگی را خواهد داشت.

همین ارقام احساس‌برانگیز باعث شده‌اند ۱۴RT-flex96C بزرگ‌ترین پیشرانه پیستونی دنیا لقب گیرد. البته تنها ابعاد و وزن نیستند که نیروگاه موردبحث را از هر چیزی متمایز می‌کنند چراکه قدرت تولیدی آن نیز ورای تصور خواهد بود. هر سیلندر وارتسیلا ۱۴RT-flex96C حجم ۱۸۲۰ لیتری دارد و بنابراین حجم کلی پیشرانه توربودیزل یاد شده به ۲۵,۴۸۰ لیتر برسد. با توجه به اینکه پیشرانه ۱۶ سیلندر بوگاتی ویرون حدود ۱۰,۷۳۳ لیتر فضا را اشغال می‌کند بنابراین شما می‌توانید بیش از دو پیشرانه ویرون را فقط در یکی از سیلندرهای وارتسیلا قرار دهید.

هر سیلندر این پیشرانه می‌تواند ۷۷۸۰ اسب بخار قدرت تولید کند و به همین خاطر قدرت کلی ۱۴ سیلندر آن به ۱۰۸,۹۲۰ اسب بخار می‌رسد. مهم‌تر اینکه برخلاف اکثر پیشرانه‌های بکار رفته در خودروها، این نیروگاه عظیم‌الجثه نیازی به دورگیری بالا به منظور ارائه چنین قدرتی ندارد. در واقع حداکثر خروجی وارتسیلا ۱۴RT-flex96C در دور ۱۰۲ به دست می‌آید و به همین خاطر راندمانی استثنایی دارد. جدای از دور موتور پایین، بزرگ‌ترین پیشرانه پیستونی دنیا می‌تواند به راندمان گرمایی قابل‌توجه ۵۰ درصد برسد. برای مقایسه باید گفت راندمان اکثر پیشرانه‌های خودرویی بین ۲۵ تا ۳۰ درصد است و بنابراین این غول دریایی می‌تواند ۱۰۰ درصد قدرت بیشتری از هر لیتر سوخت مصرفی خود به دست آورد. صحبت از مصرف سوخت شد و باید گفت ویرون در سیکل شهری ۲۹ لیتر سوخت در صد کیلومتر مصرف می‌کند اما اگر رانندگی به شدت پرفشاری داشته باشید این ابر خودرو در هر دقیقه ۵ لیتر بنزین را خواهد بلعید.

البته چنین مصرفی در برابر عطش سوخت ۱۴RT-flex96C ناچیز است چراکه مصرف سوخت غول موردبحث ما در هر ساعت تا ۶۴۰۰ لیتر سوخت و یا حدود ۱۰۷ لیتر در هر دقیقه است. این رقم که در بهترین حالت به دست می‌آید بیش از ۲۱ برابر مصرف سوخت ویرون در شدیدترین حالت رانندگی خواهد بود. با این تفاسیر، وارتسیلا ۱۴RT-flex96C چگونه راندمان بالایی دارد؟ علت راندمان بالای این پیشرانه به میزان وزنی مربوط می‌شود که حمل می‌کند.

اولین نمونه از پیشرانه وارتسیلا در کشتی اما مارسک نصب شد، کشتی‌ای که در سال ۲۰۰۶ عنوان بزرگ‌ترین کشتی کانتینری دنیا را به خود اختصاص داد. با اینکه رکورد بزرگ‌ترین کشتی کانتینربری دنیا از آن زمان تاکنون شکسته شد اما مارسک همچنان حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. این کشتی می‌تواند ۱۱ هزار کانتینر ۲۰ فوتی را حمل کند. از آنجایی که حداکثر وزن این کانتینرها به ۲۵ تن می‌رسد بنابراین اما مارسک می‌تواند بیش از ۳۰۳,۰۰۰ تن محموله را حمل کند. با در نظر گرفتن وزن بیش از ۱۷۰,۰۰۰ تنی خود کشتی، پیشرانه ۱۴RT-flex96C قادر خواهد بود بیش از ۴۷۳,۰۰۰ وزن را جابجا کند. با در نظر گرفتن وزن حدود ۲ تنی هر دستگاه بوگاتی ویرون، وارتسیلا ۱۴RT-flex96C می‌تواند بیش از ۱۹۷ هزار دستگاه ویرون را حمل نماید.

تنها ۲۵ دستگاه از بزرگ‌ترین پیشرانه پیستونی دنیا تا آوریل سال ۲۰۲۳ ساخته شده اما ۸۶ دستگاه دیگر از آن نیز سفارش داده شده است که مجموع آمار ساخت آن را به ۱۱۱ دستگاه می‌رساند. اکثر این پیشرانه‌ها در کشتی‌های کانتینربر بزرگ همچون اما مارسک نصب می‌شوند. بد نیست مقایسه‌ای هم بین این پیشرانه با پیشرانه‌های دیگر نیز داشته باشیم. با اینکه در دنیا نیروگاه‌های متنوعی با ابعاد و قدرت‌های قابل‌توجه تولید شده‌اند اما هیچ‌کدام آن‌ها نمی‌توانند از نظر وزن و حجم پیشرانه با وارتسیلا رقابت کنند. همچنین با اینکه پیشرانه F-1 بکار رفته در اسپیس ایکس و GE9X در نظر گرفته شده برای هواپیمای بوئینگ ۷۷۷X قدرت زیادی دارد و از نظر نسبت قدرت به وزن بهتر از وارتسیلا عمل می‌کنند اما راندمان جابجایی محموله وارتسیلا بهتر خواهد بود. به همین خاطر است که علیرغم پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه هوافضا، کشتی‌های تجاری همچنان حرف اول را در دریاها می‌زنند. نکته دیگر اینکه پیشرانه وارتسیلا ۱۴RT-flex96C بر اساس نسخه ۱۲ سیلندر مشابه این پیشرانه شکل گرفته و بنابراین نسخه‌های کوچک‌تری از آن با قدرت و حجم کمتر نیز وجود دارند که البته همچنان از برخی پیشرانه‌های دیگر مخصوص وسایل نقلیه بزرگ‌تر و حجیم‌تر خواهند بود.