سفر در زمان، تجربهٔ رانندگی با مرسدس بنز C111 مدل 1970

هنگامی‌که مرسدس بنز در نمایشگاه فرانکفورت سال ۱۹۶۹ پرده‌ها را از مدل C111 کنار زد، انتظار می‌رفت که این ماشین گوه‌ای شکل نارنجی‌رنگ گالوینگ، تاریخ سوپراسپرت‌ها را بازنویسی کند؛ اما علیرغم اینکه افراد زیادی تمایل خود را برای خرید این سوپراسپرت آلمانی اعلام کردند، متأسفانه C111 هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید. البته در عوض مرسدس بنز از این خودرو برای آزمایش‌های خود استفاده کرد و در دههٔ ۷۰ میلادی تعداد ۱۶ دستگاه از آن‌را به‌عنوان خودرویی آزمایشی و رکوردشکن به تولید رساند. ولی بااین‌وجود در رابطه با هدف ساخت این ماشین توسط مرسدس بنز بین کارشناسان صنعت خودروسازی اختلاف‌نظر وجود دارد به‌گونه‌ای که بسیاری معتقدند C111 صرفاً خودرویی آزمایشی بود درحالی‌که برخی دیگر می‌گویند مدیریت وقت، این ماشین را برای تولید در نظر گرفته بود اما بعداً امکان تولید چنین خودروی رادیکالی موردتردید قرار گرفت چراکه C111 با رویکرد محافظه‌کارانهٔ مرسدس بنز فاصله داشت.

بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین ویژگی رادیکال و غیرمعمول C111 پیشرانهٔ آن بود زیرا مرسدس بنز هم مانند بسیاری از خودروسازان در آن دوران پیشرانه‌های وانکل، روتاری یا همان دوار را مورد آزمایش قرار می‌داد و در همین راستا، اولین نمونه از C111 که در نمایشگاه فرانکفورت ۱۹۶۹ رونمایی شد نیز به یک پیشرانهٔ وانکل سه روتوره با ۲۸۰ اسب بخار قدرت مجهز شده بود. سپس چند ماه بعد پروتوتایپ دومی بنام C111 II در نمایشگاه ژنو ۱۹۷۰ رونمایی شد که به یک موتور وانکل ۲.۴ لیتری چهار روتوره مجهز شده بود. این موتور ۳۵۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. این موتور، عملکرد فوق‌العاده‌ای را برای C111 II پدید آورده بود به‌گونه‌ای که ماشین می‌توانست ظرف تنها ۴.۹ ثانیه از صفر به سرعت صد کیلومتر در ساعت رسیده و نهایتاً به حداکثر سرعت ۳۰۰ کیلومتر در ساعت دست پیدا کند.

برای درک این اعداد می‌توان سوپراسپرت موتور وسط لامبورگینی میورا P400S متعلق به همان دوران را در نظر گرفت که برای رسیدن به سرعت صد کیلومتر در ساعت به یک ثانیه زمان بیشتری نیاز داشت و حداکثر سرعت آن‌هم ۲۰ کیلومتر در ساعت کمتر بود. حتی مدل AMG GT که حدود نیم‌قرن بعد از C111 ساخته شده نیز در شتاب صفرتاصد تنها کمتر از یک ثانیه سریع‌تر از پدربزرگ سالخورده‌اش است؛ بنابراین C111 برای دوران خود سوپراسپرت واقعاً فوق‌العاده‌ای بوده است؛ اما مشکلات ذاتی موتورهای وانکل همچون مصرف سوخت بالا موجب شد که مرسدس بنز نهایتاً این موتورها را کنار بگذارد. همچنین با توجه به بحران نفتی سال ۱۹۷۳ تصمیم مرسدس بنز عقلانی و هوشمندانه بوده است. امروزه اما C111 به خاطر اهمیت تاریخی و کمیاب بودنش، ارزش بسیار زیادی پیدا کرده و قیمتی در حدود ۶ میلیون پوند برای آن تخمین زده می‌شود.

اما بااین‌وجود و در کمال تعجب، مرسدس بنز اجازه داده یک دستگاه C111 از موزهٔ خود در اشتوتگارت خارج شده و برای آزمایش در اختیار خبرنگاران قرار گیرد. ازاین‌رو ما توانستیم فرصت ناب رانندگی با این شاهکار آلمانی را کسب کنیم و لحظاتی تکرار نشدنی را با آن سپری کنیم. نمونهٔ مورد آزمایش از نوع C111 II است اما صدایی که از عقب آن به گوش می‌رسد (محل نصب پیشرانه) صدای یک موتور وانکل نیست بلکه صدای موتوری V8 شنیده می‌شود. داستان ازاین‌قرار است که هرچند پیشرانهٔ وانکل اصلی این خودرو هنوز وجود دارد ولی بسیار ارزشمند و قیمتی است و بخش کلاسیک مرسدس بنز تعداد بسیار محدودی از قطعات آن‌را در اختیار دارد. به همین دلیل پیشرانهٔ وانکل خودرویی که برای آزمایش در اختیار خبرنگاران قرار داده شده با یک موتور ۳.۵ لیتری V8 متعلق به مدل 350SL دههٔ ۷۰ تعویض شده است.

این موتور نه‌تنها مناسب استفاده در C111 است بلکه از لحاظ زمانی و تاریخی هم با آن تطابق دارد. البته این موتور V8 تنها ۲۰۰ اسب بخار قدرت و ۲۸۶ نیوتن متر گشتاور دارد که این یعنی قدرت آن ۱۵۰ اسب بخار کمتر از موتور وانکل اصلی خودرو است. همچنین درحالی‌که ردلاین موتور وانکل برابر ۱۰ هزار rpm بود، ردلاین این موتور هشت سیلندر تنها ۶۵۰۰ rpm است؛ اما تمامی ناراحتی‌ها و تأسف‌های ناشی از این پیوند قلب هنگام توجه به این واقعیت که این موتور V8 است که امکان آزمایش رانندگی با C111 را فراهم کرده، رنگ می‌بازد. C111 II برای آزمایش در پیست آماده است و من در صندلی راننده نشسته‌ام درحالی‌که پیشرانه در پشت سر من در حال کار کردن است.

هرچند این خودرو نمونه‌ای آزمایشی بوده است اما به طرز شگفت‌آوری کابین آن تکمیل شده و همانند یک خودرو تولیدی است. کیلومتر شمار نیز عددی بیش از ۱۸ هزار کیلومتر را نشان می‌دهد که این یعنی این خودرو واقعاً مورداستفاده قرار گرفته است. در سمت راست غربیلک فرمان آمپرهای سوخت، دمای آب و فشار روغن قرار گرفته‌اند درحالی‌که در زیر آن‌ها نیز کنترلرهای سیستم گرمایشی و تهویه به همراه سیستم صوتی تعبیه شده‌اند. سیستم صوتی و تهویه که هردو کار می‌کنند برای چنین خودرویی کاملاً قابل‌توجه هستند. هرچند دید بیرون محدود است اما همانند سوپراسپرت‌ها و به‌ویژه مدل‌های موتور وسط بوده و طبیعی است. البته به‌منظور بهبود دید، در پروتوتایپ دوم یعنی همین مدل C111 II پوشش موتور تغییر کرد. آینه‌های جانبی هم با استانداردهای امروزی کوچک و ناکارآمد هستند اما باید توجه داشت که درهای خودرو از نوع گالوینگ هستند.

هرچند پیشرانهٔ C111 در قسمت عقب قرار دارد اما رادیاتور آن در جلو نصب شده و برای برجسته کردن این ویژگی، روی ورودی‌های هوای جلو خطوط مشکی‌رنگی کار شده که با رنگ پوشش موتور نیز هماهنگ است. چراغ‌های جلوی خودرو از نوع مخفی هستند و چراغ‌های عقب نیز به‌صورت یکپارچه درون قاب مشکی‌رنگی قرار گرفته‌اند؛ اما طراحی بیرونی C111 حتی امروزه هم تازه و مدرن به نظر می‌رسد و تنها چراغ‌های مخفی و رینگ‌های ۱۵ اینچی آلیاژی کوچک، سن آن‌را نشان می‌دهند. درهای گالوینگ نیز که میراث سوپراسپرت‌های مرسدس بنز هستند به‌راحتی بالا رفته و پایین کشیدن آن‌ها هم راحت صورت می‌گیرد.

پیشرانهٔ قرضی C111 عملکرد روانی دارد درحالی‌که وزن کلاچ خوب بوده و فاصلهٔ پدال تا کف ماشین نیز ایده‌آل است اما تعویض دنده با گیربکس پنج سرعته نیاز به کمی تمرین دارد تا از صحت انتخاب دنده‌ها اطمینان حاصل گردد. هرچند عملکرد سیستم تهویه نیز برای خنک کردن کابین چندان کارآمد نیست اما به ‌اندازهٔ کافی توان دارد که با آفتاب ظهر مقابله کند. سیستم تعلیق در جلو از نوع دو جناقی و در عقب چند اتصالی است که در آن دوران نوآورانه بوده و بعداً در مدل‌های تولیدی مورداستفاده قرار گرفتند. بااین‌حال حرکات گهواره‌ای بدنه بسیار زیاد است ولی نگران‌کننده نیست و خودرو پایداری خود را حفظ می‌کند. ترمزها نیز بسیار خوب عمل کرده و خودرو را سریعاً متوقف می‌کنند. البته این موضوع تعجبی ندارد زیرا یکی از آزمایش‌هایی که با C111 II در دههٔ ۷۰ انجام گرفت توسعهٔ سیستم ترمز ABS بود.

اما آزمایش‌ها بر روی مدل C111 صرفاً محدود به سیستم ترمز نبود چراکه در سراسر دههٔ ۷۰ از مدلی بنام C111 II D نیز برای توسعه و آزمایش سیستم توربوشارژر و اینترکولر در موتورهای توربودیزل استفاده شد. این مدل به یک پیشرانهٔ پنج سیلندر دیزلی بنام OM617 مجهز شده بود که ۱۹۰ اسب بخار قدرت داشت؛ اما برای مهندسان مرسدس بنز مرز و محدودیتی وجود نداشت چراکه در سال ۱۹۷۹ آخرین نسخه از C111 با کد IV ساخته شد که به یک موتور ۴.۸ لیتری V8 بنزینی توئین توربو با ۵۰۰ اسب بخار قدرت مجهز شده بود. این مدل که بدنهٔ فوق‌العاده آئرودینامیکی داشت، با دستیابی به سرعت ۴۰۴ کیلومتر در ساعت در پیست ناردو در جنوب ایتالیا، رکورد سرعت در پیست را بنام خود به ثبت رساند.

وقتی می‌بینیم که همهٔ این آزمایش‌ها در دههٔ ۷۰ میلادی صورت گرفته است، متوجه می‌شویم که C111 خودروی خارق‌العاده‌ای بوده است اما درحالی‌که افراد بسیاری خواهان خرید آن بودند مرسدس بنز از تولید آن خودداری کرد؛ البته هرچند سازندهٔ آلمانی بجای تولید این سوپراسپرت، آن‌را برای انجام پیشرفته‌ترین آزمایش‌های آن دوران مورداستفاده قرار داد، C111 بازهم به یکی از درخشان‌ترین نقطه‌ها در تاریخ مرسدس بنز تبدیل شد که همچنان تا به امروز باقیمانده است.

منبع: Autoclassics