مقایسه F-35 لایتنینگ II و تایفون FGR4؛ مشخصات فنی، توانایی‌ها و هر آنچه باید بدانید

جت‌های جنگنده F-35 لایتنینگ II و تایفون FGR4 جزو برجسته‌ترین محصولات نظامی دنیا هستند اما در مقابل یکدیگر چه حرف‌هایی برای گفتن دارند؟


در حال حاضر برخی جت‌های بسیار پیشرفته تولید شده‌اند و زمانی که به نسل بعدی جنگنده‌ها فکر می‌کنیم معمولاً محصولاتی همچون F-22 رپتور یا F-35 لایتنینگ II به ذهن می‌آیند. این جت‌ها توسط کشورهای مختلف از جمله نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا بکار گرفته می‌شوند اما نیروی هوایی این کشور قبلاً مالک یکی از پیشرفته‌ترین جت‌های زمان خود بوده است. این جنگنده که تایفون FGR4 نام دارد از سال ۱۹۹۴ در خط تولید قرار دارد و با اینکه سه دهه از زمان تولید آن می‌گذرد اما همچنان FGR4 ستون اصلی نیروی هوایی بریتانیا را تشکیل می‌دهد و نقش برجسته‌ای در مأموریت‌های گوناگون ایفا کرده است.

F-35 لایتنینگ II و تایفون FGR4 جنگنده‌های چند منظوره‌ای هستند که می‌توانند مأموریت‌های هوا به هوا و هوا به سطح را در صورت نیاز انجام دهند. البته شباهت‌های هر دو جنگنده به همین موضوع محدود نمی‌شود. دو جنگنده موردبحث طراحی ظاهری متفاوتی دارند به گونه‌ای که محصول تایفون از طراحی بال دلتا استفاده کرده درحالی‌که محصول لاکهید مارتین دارای طراحی بال بدنه ترکیبی است. همچنین نسل‌های دو جنگنده نیز کاملاً فرق می‌کند و F-35 مدرن‌تر است و به عنوان جنگنده نسل پنجم در نظر گرفته می‌شود درحالی‌که تایفون جزو جنگنده‌های نسل چهارم و مشابه F-16 فالکن است. انتظار می‌رود نیروی هوایی بریتانیا در دهه آینده تایفون را با جنگنده‌های دیگری جایگزین کند. در حال حاضر سه نسل از تایفون مشغول خدمت هستند و تا زمان جایگزینی استفاده از آن‌ها محدودتر خواهد شد؛ اما F-35 تا زمان تکمیل و معرفی جنگنده نسل ششم آمریکا جایگزینی نخواهد داشت. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به مشخصات فنی هر دو جنگنده و مقایسه برخی ویژگی‌های آن‌ها با یکدیگر پس همراه ما باشید.

F-35 لایتنینگ II در کنار F-22 رپتور جزو پیشرفته‌ترین جنگنده‌های حال حاضر دنیا هستند. این جنگنده نسل پنجم و چند منظوره می‌تواند به سرعت‌های مافوق صوت رسیده و نسخه‌های گوناگون آن در نیروی هوایی، دریایی و تفنگداران دریایی آمریکا خدمت می‌کنند. نیازی به گفتن نیست که سطح مقطع کوچک این جنگنده باعث می‌شود تا حد زیادی از دید رادارها پنهان بماند. نسخه F-35B متعلق به تفنگداران دریایی آمریکا می‌تواند فرود و پرواز عمودی داشته باشد. شایان ذکر است لاکهید مارتین فرایند ساخت F-35 را در سال ۲۰۰۳ آغاز کرد و سه سال بعد اولین نسخه آن پرواز کرد و تا سال ۲۰۱۱ هم نیروی هوایی و هم تفنگداران دریایی آمریکا اولین اسکادران از F-35 را دریافت کردند.

خلبان‌های F-35 از کلاه‌های مخصوصی استفاده می‌کنند. این کلاه‌ها به سیستم‌های پروازی جنگنده متصل می‌شوند و تمامی داده‌ها و اطلاعات موردنیاز را دریافت می‌کنند. سیستم توزیع الکترو اپتیکال F-35 هوشیاری خلبان را با استفاده از سیستم‌های هشدار هواپیما و موشک افزایش می‌دهد. در حقیقت همه‌چیز F-35 شبیه فیلم‌های علمی تخیلی است و مخصوصاً این موضوع در کاکپیت و خلبان بیشتر به چشم می‌آید. تک پیشرانه توربو فن پرت اند ویتنی F135-PW-100 نیروی رانش معادل بیش از ۱۹۱ هزار نیوتون را تولید می‌کند تا جنگنده موردبحث به حداکثر سرعت ماخ ۱.۶ دست یابد. F-35 می‌تواند تا ارتفاع حدود ۱۵ کیلومتری پرواز کند و شعاع پروازی ۲۱۷۳ کیلومتری داشته باشد. البته به لطف سوخت‌گیری هوایی، از نظر فنی محدودیتی در شعاع پروازی این جنگنده وجود ندارد. آمریکایی‌ها کشورهای متحد خود را در فرایند توسعه F-35 دخیل کرده و ۱۵ کشور دیگر قرار است تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۴۰۰ فروند از آن را دریافت کنند.

اما برسیم به تایفون FGR4 که همان‌طور که گفتیم ستون اصلی نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا را تشکیل داده و نکته سورپرایز کننده اینکه هزینه تولید بیشتری در مقایسه با F-35A استاندارد دارد. این جنگنده از دو پیشرانه استفاده کرده و از طراحی بال دلتا سود می‌برد. درحالی‌که لاکهید مارتین مسئول تولید F-35 است اما تایفون پروژه‌ای مشترک بین شرکت‌های BAE، ایرباس و لئوناردو بوده است. دو پیشرانه EJ200 تایفون FGR4 توسط رولزرویس ساخته شده‌اند و باعث می‌شوند FGR4 سریع‌تر از F-35 باشد. سرعت جنگنده یاد شده در سطح دریا به ماخ ۱.۲۵ می‌رسد اما در ارتفاع بالاتر سرعت آن ماخ ۲ خواهد بود. با فعال شدن پس‌سوز، پیشرانه‌های تایفون می‌توانند بیش از ۱۷۷ هزار نیوتون نیروی رانش تولید کنند.

تقریباً فقط ۱۵ درصد فریم هوایی تایفون از فلز ساخته شده و باقی بخش‌های آن دارای متریال کامپوزیتی هستند که باعث می‌شوند FGR4 در رادارها اثر کمی بر جای بگذارد. البته نباید تایفون را جنگنده پنهان‌کار مشابه F-35 دانست. این محصول نسل چهارمی دارای سلاح داخلی ۲۷ میلی‌متری است اما در صورت نیاز به سلاح‌های بزرگ‌تر می‌توان از موشک‌های هوا به هوای برد کوتاه پیشرفته، موشک‌های هوا به هوای برد متوسط، بمب‌های هدایت شونده و همچنین موشک‌های هوا به زمین استفاده کرد. کارشناسان می‌گویند جنگنده تایفون FGR4 چابکی بالایی دارد و خلبان‌ها نیز در طراحی آن نقش داشته‌اند که این امر منجر به تولید فریم هوایی غیر پایداری شده که باعث می‌شود تایفون در سرعت‌های کمتر از صوت چابکی بسیار خوبی داشته باشد.