میزان نیروی جی وارد شده به خلبانان جنگنده‌ها چقدر است؟

بسیاری از کودکان آرزوی هدایت جت‌های جنگنده را دارند اما این کار بسیار دشوار است. آیا می‌دانید میزان نیروی جی وارد شده به خلبانان جنگنده‌ها چقدر است؟


جت‌های جنگنده به خاطر سرعت فوق‌العاده بالای خود شناخته می‌شوند. در واقع سریع‌ترین جنگنده تاریخ توانسته به سرعت فراتر از ۳۲۱۸ کیلومتر در ساعت دست یابد و حتی سرعت X-15 حدود ۷۲۴۲ کیلومتر در ساعت یا ۵.۸۷ برابر سرعت صوت بوده است. برای رسیدن به چنین سرعت‌های دیوانه وار و سپس توقف، جنگنده‌ها نیروی گرانشی یا همان جی را تحمل می‌کنند. این نیرو همان نیروی افزایش یا کاهش سرعتی است که خلبان در زمان تغییر سرعت حس می‌کند. در واقع سرعت بالا نیست که باعث از هوش رفتن خلبان‌ها می‌شود بلکه نیروی جی این کار را انجام می‌دهد.

همچنین بخوانید:

• سریع ترین جنگنده های نظامی جهان کدام‌اند؟
• عجیب‌ ترین جنگنده ‌های تاریخ؛ از گریفون تا XYF-1 پوگو
• جذاب‌ترین فناوری های بکار رفته در جت‌های جنگنده؛ از پرواز عمودی تا قلاب و منجنیق!

اشیای شناور و بی‌وزن در حال تجربه نیروی جی صفر هستند و نیروی گرانشی زمین ۱ جی است. جنگنده‌ها می‌توانند در یک پرواز عادی تا ۹ جی نیز برسند هرچند در برخی شرایط اضطراری این نیرو به ۱۲ جی نیز رسیده است. برای مقایسه باید گفت بیشترین نیروی جی یک رولر کوستر در دنیا به رولر کوستر تگزاس با ۵.۵ جی اختصاص دارد. با این تفاسیر آیا خلبانان جنگنده‌ها قادر به تحمل ۱۲ جی نیروی گرانشی در حین پرواز هستند؟

زمانی که هواپیمای ساپویت تری پلین در سال ۱۹۱۸ مانوری ناگهانی انجام داد، خلبان آن در اولین حادثه ثبت شده به خاطر نیروی جی جان خود را از دست داد. در آن زمان کسی نمی‌دانست چه اتفاقی رخ داده است اما حالا می‌دانیم که حتی سرعت‌های بسیار بالا در کسری از ثانیه نیز برای سلامتی خلبانان جنگنده‌ها مضر است زیرا نیروهای جی رو به پایین (منفی) باعث انتقال خون از سر به بخش‌های پایین بدن می‌شوند درحالی‌که نیروهای جی رو به بالا (مثبت) خون را سریعاً از اندام‌های تحتانی به سر می‌رسانند. کمبود خون و اکسیژن در مغز می‌تواند مشکلات زیادی را برای انسان ایجاد کند.

یک فرد عادی می‌تواند تا حداکثر ۵ جی نیروی گرانشی را تحمل کند اما خلبان جنگنده در مدت کوتاهی توانایی تحمل ۹ جی نیروی مثبت و تنها ۳ جی نیروی منفی را دارد. البته اگر شرایط اضطراری وجود داشته که نیروی جی بیشتری موردنیاز باشد، خلبان‌ها می‌توانند به مدت کوتاهی آن را تحمل کنند. چنین شرایطی در تمرین‌های پیش از پرواز شبیه‌سازی می‌شود. بد نیست بدانید در سال ۱۹۵۴ سرهنگ جان استاپ، جراح نیروی هوایی آمریکا به موشکی با نیروی پیشران ۴۰ هزار پوندی بسته شد و تنها در عرض چند ثانیه به ارتفاع بیش از ۳ هزار پایی رسید. او بدون آسیب دیدن توانست ۴۶.۲ نیروی جی را تحمل کند.

ارتش آمریکا در تمرین خلبانان جنگنده‌ها از سانتریفیوژ برای شبیه‌سازی نیروهای جی جنگنده‌ها استفاده می‌کند و میزان نیروی گرانش این دستگاه‌ها به ۲۰ جی نیز می‌رسد. خلبانان در هوا معمولاً لباس‌های موسوم به جی را می‌پوشند که به بخش‌هایی از بدن فشار وارد می‌کند تا خون بیشتری را به مغز برسانند. همچنین برخی جنگنده‌ها دارای تجهیزات تنفس مخصوص هستند تا خلبان‌ها تنفس بهتری داشته باشند.