صنایع نظامیصنایع هوایی

داستان خرید و به‌کارگیری جنگنده F-14 تامکت توسط ایران

این مقاله به نقل از منابع غربی به داستان شنیدنی خرید و به‌کارگیری جنگنده F-14 تامکت توسط ایران می‌پردازد.


پیش از آنکه آمریکا جنگنده F-14 تامکت را بازنشسته کند، این پرنده نظامی به عنوان یکی از اصلی‌ترین شکارچیان آسمان‌ها شناخته می‌شد. پیشرانه‌های توربوفن پس‌سوز، خواه ساخت جنرال الکتریک باشند یا پرت اند ویتنی، باعث می‌شدند F-14 سرعتی بیش از دو برابر سرعت صوت داشته باشد. افسر رهگیر رادار RIO این جنگنده توانایی ردیابی چندین هواپیمای نظامی دشمن از فاصله حدود ۳۲۰ کیلومتری را با استفاده از رادار AWG-9 داشت و به همین خاطر از F-14 تامکت به عنوان یکی از شاخص‌ترین هواپیماهای نظامی دنیا نام برده می‌شود.

همچنین بخوانید: چرا نیروی دریایی آمریکا جنگنده F-14 تامکت را بازنشسته کرد؟

یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته جنگنده موردبحث را می‌توان ۱۰ نقطه سخت دانست که امکان حمل ۱۴۵۰۰ پوند سلاح را مهیا می‌ساخت. افرادی که فیلم سینمایی تاپ گان را دیده‌اند شانس آشنایی با بخشی از توانایی‌های F-14 را داشته‌اند. طبیعی است که کشورهای زیادی به دنبال خرید این جنگنده بوده‌اند و زمانی که کشورمان ایران فرصت خرید آن را پیدا کرد سریعاً دست‌به‌کار شد. تقریباً همه دنیا می‌دانند که رابطه غربی‌ها با کشورمان خوب نیست و تنش‌های بین آن‌ها و ایران از دهه ۸۰ میلادی شروع شد اما این امر باعث نشد دولت ریگان قطعات یدکی F-14 را به ایران نفروشد. البته زمانی که کنگره آمریکا متوجه چنین تلاش‌های مخفیانه در دولت آمریکا شد قانونی را تصویب کرد که مانع فروش قطعات F-14 به کشورهای دیگر می‌شد. اگرچه این قانون باعث شد دسترسی ایران به قطعات یدکی موردنیاز دشوارتر شود اما همچنان کشورمان مالک تعداد قابل‌توجهی از جنگنده‌های F-14 تامکت بود.

نسل‌های جدید آمریکایی تصور می‌کنند رابطه این کشور و ایران همواره پر از تنش بوده است اما قبل از انقلاب اسلامی، آمریکا به عنوان متحد ایران در منطقه شناخته می‌شد. زمانی که محمدرضا پهلوی از جانب عراق احساس خطر کرد درخواست خرید جنگنده موردبحث را به رئیس‌جمهور آمریکا ارسال نمود. نیکسون رئیس‌جمهور وقت آمریکا به او حق انتخاب بین جنگنده‌های F-14 و F-15 را داد. F-15 با اینکه به عنوان اسطوره آسمان‌ها شناخته می‌شود اما شاه ایران جهت متفاوتی را انتخاب کرد و پس از تماشای پرواز هر دو جنگنده در پایگاه هوایی اندروز آمریکا، ۸۰ فروند تامکت را خریداری نمود.

ایران همچنین ۷۱۴ فروند موشک برد بلند فونیکس را خریداری کرد، موشکی که مرگبارترین موشک هوا به هوای دوران خود شناخته می‌شد. علاوه بر آن برنامه تمرین و آموزش خلبان‌های ایرانی به منظور هدایت تامکت ها نیز در این قرارداد وجود داشت. موشک فونیکس با همراهی سیستم راداری F-14 تامکت باعث می‌شد این جنگنده بتواند اهداف خود را از فاصله ۱۶۰ کیلومتری نابود سازد. البته شرایط به همین منوال باقی نماند و پس از آنکه شاه دستور تیراندازی به تظاهرکنندگان و شهادت صدها تن را داد اوضاع کشور به شدت ملتهب شد و سرانجام همان‌طور که می‌دانید با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، رابطه کشورمان و آمریکا دچار تغییرات اساسی گردید و دیگر خبری از قراردادهای نظامی قبلی نبود. با حمله عراق به ایران و آغاز جنگ تحمیلی، کشورمان به جنگنده‌های موردبحث جهت دفاع از مرزها نیاز مبرمی داشت. در این زمان بود که خلبان‌های ماهر کشورمان با تامکت ها برتری بی چون و چرایی را به نمایش گذاشتند و بیش از ۱۵۰ جنگنده عراقی را در طول جنگ سرنگون کردند. به نظر می‌رسد خلبان‌های کشورمان تبحر خاصی در به‌کارگیری F-14 داشته‌اند چراکه خلبان‌های آمریکایی فقط ۵ فروند جنگنده دشمن را با استفاده از تامکت ها سرنگون کرده‌اند.

با گذشت زمان وضعیت رابطه بین ایران و آمریکا وخیم‌تر شد و به همین خاطر عملیاتی نگه داشتن F-14 برای کشورمان دشوارتر جلوه کرد. با اینکه خرید و یا تولید قطعاتی همچون دیسک‌های ترمز مشکل خاصی نداشت اما تأمین قطعاتی همچون بخش‌های داخلی پیشرانه دشواری‌های خاص خود را داشت. تمامی تامکت های کشورمان به پیشرانه‌های پرت اند ویتنی TF30 مجهز هستند و این پیشرانه باید به‌صورت منظم و مداوم تعمیر و نگهداری شوند. منابع غربی ادعا می‌کنند این پیشرانه قابلیت اطمینان بسیار بالایی ندارد هرچند کشورمان توانسته با استفاده از روابط و واسطه‌های خاص خود قطعات ضروری برای عملیاتی نگه داشتن F-14 را تأمین کند.

پس از بازنشسته شدن F-14 توسط آمریکا در سال ۲۰۰۶، ایران تنها کشوری است که این هواپیما را بکار گرفته است. دولت آمریکا در سال ۲۰۰۷ فهمید که چهار فروند تامکت به اشخاص و یا شرکت‌های شخصی فروخته شده‌اند و به همین خاطر وزارت دفاع این کشور مجبور شد ۶۳۳ فروند تامکت بازنشسته شده را به‌طور کامل از بین ببرد. با اینکه آمار دقیقی از تعداد F-14 تامکت های عملیاتی کشورمان وجود ندارد اما برخی منابع غربی مدعی هستند تنها آن‌ها کمتر از ۵۰ فروند است.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۲۹۳ رای

شاهین احمدزاده

نویسنده و مترجم مجله "پدال"

مطالب مشابه

‫۶۶ دیدگاه‌ها

  1. ناشناس

    ۶ فروردین ۱۴۰۴
    سوابق: (33 ديدگاه)

    به جان همون جانباختگان فجایع شهرناکازاکی وشهر هیروشیمای ژاپن قسم!شهری پرازبچه وزن وپیرمردان ژاپنی که موردحمله اتمی یانکیهاو«تروریست های کت وشلواری»بافاصله یک هفته ازهم،تمام زنان وبچه های سامورایی نسل کشی شدندیاکندن پوست پستان زنان سرخپوست آمریکابعدازتجاوزگروهی به زنان سرخپوس که پوست سینه زنان رادباغی کرده جهت ساختن کیسه تنباکوی«یانکی ها»مورداستفاده قرارمی گرفت درزمان غرب وحشی!

    موافقم 39
    مخالفم 47
    1. محمدهادی

      ۶ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (2571 ديدگاه)

      تو افغانستان هم با چکمه و پای مصنوعی افغانی هایی که میکشتن نوشیدنی غذاشونو به تشان شادی از پیروزی میخوردن
      فیلم هاش زیاده

      موافقم 12
      مخالفم 31
    2. باباپنجلی

      ۱۹ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (48 ديدگاه)

      جنایت‌هایی که در مورد سرخپوستان آمریکایی انجام شد را محکوم می کنم ولی در مورد مردم ژاپن باید جنایات ارتش ژاپنی در جنگ جهانی دوم در کشورهای شرق دور مثل کره چین فیلیپین اندونزی و دیگر کشورهای اشغال شده توسط ارتش ژاپن رو هم نباید نادیده گرفت.این کشورها اشغال شده و به زنان و دختران آنها تجاوز شد و زنان و دختران این کشورها مخصوصا کره برای خوشگذرونی سربازان ژاپنی به جبهه‌ها فرستاده می شدند.وقتی ظلم کردی ظالمی قوی‌تر پیدا میشه که انتقام مظلوم رو ازت بگیره.آمریکا همون ظالم قوی‌تر بود و جنایت انفجار هسته ای در هیروشیما و ناکازاکی و اشغال ژاپن و تحقیر تاریخی ژاپن همون کارما و یا انتقام طبیعت از ظالم می باشد.اگر روسها و آمریکائیها و انگلیسیهابه زنان آلمانی بعد از اشغال آلمان تجاوز کردند پاسخ طبیعی جنایات ارتش هیتلر در کشورهای اشغال شده بود

      موافقم 12
      مخالفم 0
  2. OMID-LAMBO

    ۶ فروردین ۱۴۰۴
    سوابق: (426 ديدگاه)

    اون خدا بیامرز اونقدر عزت و بزرگی داشت و هنوزم بین نسل زد و جوونای امروزی محبوب هستش که با نوشتن این متن نمیتونین لکه دارش کنین !!
    “” شاه دستور تیراندازی به تظاهرکنندگان و شهادت صدها تن را داد “”

    موافقم 93
    مخالفم 37
    1. منصور

      ۶ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (108 ديدگاه)

      همین چند روز پیش ناخدا صمدی تکاور باز نشسته نیروی دریایی ارتش در گفتگو با سایت خبری انتخاب گفت:” از دربار شاهنشاهی دستور آمد که برای کنترل اغتشاشات از فشنگ جنگی استفاده نشود”. خودتون می تونید در اینترنت هم بررسی کنید

      موافقم 53
      مخالفم 13
    2. Navid A J

      ۶ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (3896 ديدگاه)

      نسلی که نه کتاب میخونه، نه تاریخ میدونه،‌ نه حوصله ی دیدن مستندهای زبان اصلی رو داره،‌ کل اطلاعاتشو از اینستاگرام و ایران اینترنشنال و من و تو بدست میاره.

      موافقم 31
      مخالفم 18
      1. عماد

        ۱۷ فروردین ۱۴۰۴
        سوابق: (1 ديدگاه)

        به هر حال شاه هر چی بود یا نبود ،هر کشوری به ارتش قوی و مدرن نیاز دارد ،در آن زمان جنگنده مدرنی مثل اف 14 افتخار هر کشوری بود نمی توان گفت که شاه اشتباه میکرد جنگ افزار می‌خرید ،حالا میراث شاه به ما رسیده در دوران جنگ همین جنگندها بودند که پوزه صدام را به خاک مالیدند بازهم بگیم که شاه اشتباه میکرد ،و حالا با افتخار به توان داخلی توانسته این باز دارندگی در برابر دشمنان خون خوار حفظ کنیم درود به فرزندان این میهن مقدس

        موافقم 25
        مخالفم 3
    3. EP

      ۱۹ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (5 ديدگاه)

      شما ارزشیها جز توهین کاری بلد نیستید؟ داداش متن خبر را اول خوب بخون، اون گور به گور شده بود که این تجهیزات را خرید و با قدرت هم خرید و بجای استفاده از مستشار مثل عربها، آمریکاییها را مجبور کرد جوانان همین مملکت را آموزش بدند تا به وقتش محتاج اونها نباشیم. یک گور به گور شده ای بعدش اومد که تمام سرمایه های این مملکت را به باد داد و تا مغز سرمون نوکر یک مشت کمونیست روسی و چینی شدیم . حالا بشین فحاشی کن . بدبخت. الان سالهاست منتظرید روسیه سوخو تاریخ گذشته بهتون بده. بشین منتظر باش.

      موافقم 6
      مخالفم 1
    4. EP

      ۱۹ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (1 ديدگاه)

      شما که ادعای مطالعه و فرهنگ دارید جز توهین کاری بلد نیستید؟ داداش متن خبر را اول خوب بخون، اون گور به گور شده بود که این تجهیزات را خرید و با قدرت هم خرید و بجای استفاده از مستشار مثل عربها، آمریکاییها را مجبور کرد جوانان همین مملکت را آموزش بدند تا به وقتش محتاج اونها نباشیم. یک گور به گور شده ای بعدش اومد که تمام سرمایه های این مملکت را به باد داد و تا مغز سرمون نوکر یک مشت کمونیست روسی و چینی شدیم . حالا بشین فحاشی کن . الان سالهاست منتظرید روسیه سوخو تاریخ گذشته بهتون بده. بشین منتظر باش. شما به همون عرب دوستی ادامه بدید . یکم بیشتر مطالعه کن.

      موافقم 4
      مخالفم 1
    5. علی

      ۲۰ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (2 ديدگاه)

      اگه همین تجهیزات نظامی خریداری شده اون خدا بیامرز نبود همه چیزت زیر چکمه‌های بعثی ها له میشد بخصوص هواپیمای مذکور تازه اگه اون بی عقلهایی که بعد ازرفتن شاه شدن اختیاردار قراردادهای نظامی رو یکطرفه فسخ کردن حتی تجهیزاتی که در راه بود رو تحویل نگرفتن و بزرگترین ضربه را به کشور زدن که به قیمت جان هزاران جوان ایرانی تمام شد الانم همه چیز کشور را فدای حماقت هاتون کردین وعدم وابستگی به آمریکا وغرب شده بهانه ای برای وابستگی وفروختن کشور به چین وروسیه وبدتر از اون خراب کردن دین نزد مردم خلاصه بگم آنچه عیان است چه حاجت به بیان است

      موافقم 1
      مخالفم 1
    6. شایان

      ۲۱ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (32 ديدگاه)

      اراجیف نوشتن… نور به قبرش بباره

      موافقم 3
      مخالفم 1
  3. میثم

    ۶ فروردین ۱۴۰۴
    سوابق: (1 ديدگاه)

    خودتون و پاره هم کنید نمیتونین مثه دهه ۶۰ و ۷۰ راحت به مردم دروغ بگید!!! به برکت اینترنت مردم آگاه شدن و این چرت و پرتارو باور نمیکنن!! زمانی که ایران اف ۱۴ خرید اف ۱۵ هنوز داشت تست میداد و هزارتا مشکل داشت! بعدشم با توپ کاتلینگ جنگنده مگه میشه به تظاهر کنندگان شلیک کرد؟؟؟ در ضمن تویی که این اراجیف و نوشتی برو بگرد دنبال پدر واقعیت….

    موافقم 47
    مخالفم 17
    1. ناشناس

      ۷ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (33 ديدگاه)

      به برکت اینترنت وهندوانه گذاشتن زیربغل ایرانی جماعت،که أمل نباش!«به روزباش!»امادهه۶۰و۷۰حتی درطول سه۳سال یک۱موردطلاق اتفاق نمی افتادآنهم به خاطرخیانت همسران فساداخلاقی دردادگاههااصلاثبت نمیشد!
      حالابه برکت بدآموزی های اینستاگرام بروصف ده۱۰ها متری طلاق وکانون خانواده های ازهمه پاشیده سگبازو گربه بازروباچشم خودت ببین اگربفهمی!چون دردهه۶۰ خانواده هابه ارزشهامعتقدبودنداماحالااینستاگرام،جنین های سقط شده داخل سطل آشغال،سگ وگربه دربغل وآغوش وجراحی های میلیونی عمل دماغ بی خودوبی جهت!مردمی فراموشکارکه حریصندکه هرچه بهشون بدهی این رامی گویند:که ما«نداروفقیر»هستیم!امادردهه۶۰و۷۰یک محله شهررامیگشتی به زورمیتوانستی یک خانواده روپیداکنی که صاحب لااقل یک دستگاه موتورسیکلت یاخودرویاماشین باشه،اماالان چی؟

      موافقم 27
      مخالفم 11
  4. یاسین غلامی

    ۶ فروردین ۱۴۰۴
    سوابق: (1 ديدگاه)

    دستور تیر اندازی شاه به انقلابیون چه ربطی به مقاله داشت؟!
    از خیلی قبل تر از آن شاه دستور داده بود.

    موافقم 22
    مخالفم 12
  5. بردیا آریامهر

    ۷ فروردین ۱۴۰۴
    سوابق: (5 ديدگاه)

    برای اینکه ملت و مردمت در رفاه و آسایش باشن باید یه چیزایی رو از دست بدی خودت از دست بدی نه کشورت.
    حماقت نوع بشر حد و مرز نداره.

    موافقم 8
    مخالفم 2
  6. مهرداد کشکولی ایلات

    ۱۰ فروردین ۱۴۰۴
    سوابق: (27 ديدگاه)

    با سلام و احترام؛
    اینکه اف 14 برای مقابله با میگ 25 بود را چند جا خواندم ولی در مورد اینکه آیا اف 14 برای ایران مناسب بود را درچند جا چنین خواندم:
    1- اف 14 برای حفاظت از ناوهای هواپیمابر ساخته شده که در دریا هستند و رادار و موشک فونیکس آن هم برای دریا مسطح است و برای مناطق کوهستانی همچون ایران عملا دید پائینش مناسب و مثل دریا نیست .
    2- اف 14 برای جنگ از راه دور مناسب است ولی برای جنگ نزدیک هرچند قدرت مانور خوبی دارد اما بخاطر وزن سنگینش بالاخره در داگ فایت کم می آورد.
    جالب است که عکس آخرمقاله اف 14 با موشک روسی ار27ار نمایش داده شده که علاوه بر این موشک دو موشک ایرانی سجیل و فکور90 و حتی راکت هدایت نشونده یاسر هم بر روی اف 14 نصب شده و گویا پروژه نصب رادار ارائه فازی و موتور AL-31 لولکا روسی هم در حال اجرا است.

    موافقم 6
    مخالفم 4
    1. حسن

      ۱۶ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (1 ديدگاه)

      فقط برو خاطرات خلبانان f14 را بخون که چطوری عراقی ها از این جنگنده وحشت داشتن.بعدشم افتخار این جنگنده زدن هواپیما از فاصله بسیار دور بوده، داگ فایت که بدردش نمیخورده. در مورد رادارشم باید بگم 4 تا f14 کل آسمان ایران را با رادارشون پوشش میدادن و حکم آواکس را داشته.

      موافقم 10
      مخالفم 1
    2. محمد

      ۱۷ فروردین ۱۴۰۴
      سوابق: (111 ديدگاه)

      استاد این ایرادهایی که گرفتی رو جوابشم توی متن هست.جالبه اون زمان شاه برای ایران معادل اف ۲۲ امروز رو میخرید که پیشرفته تربن بود اما الان میان ایراد میگیرن که چرا شاه خائن پیشرفته تربن جنگ افزار رو برای دفاع از مملکت خریده؟برای داگ فایت به درد نمیخوره چون ایران کوهستانی بوده!!!!ااگه به درد نمیخورده پس اون ۱۵۰ تا هواپیمایی که اف ۱۴ ها زدن کار عمه من بوده؟؟؟؟اگه خدابیامرز اف ۱۴ رو نمیخرید ایران کلا توان مقابله با عراق رو نداشت و راحت فتح میشد.صدقه سر اف ۱۴ و خدابیامرز و جنگ افزارهای مدرنی که خرید ایران جلوی عراقی که تا خرخره از طرف روسیه حمایت میشد مقاومت کرد

      موافقم 16
      مخالفم 2
  7. جعفر

    ۲۰ فروردین ۱۴۰۴
    سوابق: (1 ديدگاه)

    یه مقدار عقل و منطق به کار بگیریم بد نیست درسته موقعیت الان ما خیلی بهتر از زمان شاه هست و باعث افتخار کمی هم انصاف شاه پول نفت و می‌دزدید و خرج خرید صلاح می‌کرد آخه کسی نیست بگه هواپیما و مهماتی که خرید برد خونه باباش خدابیامرز اگر نمی‌خرید چه جوری ما هشت سال جلو نصف دنیا جنگ کردیم که اگر تانک‌های خریداری شده از انگلیس تحویل کشور می‌شد صدام غلط می‌کرد به ایران حمله کنه…در ضمن یه سری از ما چه فکری می‌کنیم که طالب کشور شاهنشاهی هستیم باور کنید اگر دیگران بدانند بعضی از ایرانیان دنبال شاه برای کشورشان هستند به عقل ما شک میکنند با اینکه قبول دارم اگر پهلوی اول نبود شاید ایرانی وجود نداشت یه نگاهی به وضعیت ایرانیها تو جنگ جهانی اول بندازید و یه نگاهی به جنگ جهانی دوم عکسش تو کتاب هشتم و نهم هست با یه نگاه متوجه تفاوت میشوید

    موافقم 4
    مخالفم 3

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا