میز خبر: یارانه دویست میلیاردی به خودروسازان

درحالی‌که جنجال‌های جدید تولیدکنندگان داخلی از آب معدنی دماوند تا آب‌لیموهای شیمیایی و آب‌میوه‌های تقلبی باعث شده تا مردم و رسانه‌ها واکنش شدیدی علیه این حرکت نشان دهند صنعت خودروی داخلی در وضعیتی نامعین به سر می‌رود و این روزها کمتر خبری که نشان از بهبود و توسعه دارد از این بخش مهم اقتصادی شنیده می‌شود. این واقعیت است و خیلی هم عجیب نیست. اقتصاد ایران روزهای بدی را سپری می‌کند و علیرغم چشم‌انداز مثبت پیش رو هنوز هم نمی‌توان با قاطعیت گفت اقتصاد ایران،سالم از بحران‌های پیش رو خواهد گذشت. صنعت خودروی ایران نیز که یکی از موتورهای رشد اقتصادی ایران در طول دوره‌های مختلف زمانی بوده امروزه با وضعیت بدی روبرو است و در عین تحریم از جانب مردم و خریداران، از سوی فنّاوری‌های نوین، شرکت‌های توانمند، شرکای خارجی، مدل‌های تازه و سیاست‌گذاری صحیح نیز تحریم شده است! کمپین هم قوز خودروسازان را بالاقوز کرده و در سایتها و رسانه‌های مجازی به مخالفی تمام‌عیار برای این صنعت تبدیل شده است و در غیاب عزم جدی برای اصلاح شرایط حاضر تنها سرمایه ملی و عمر ملت است که بر باد می‌رود.

در این هفته اعلام افزایش نرخ بیکاری از سوی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی نشان داد اقتصاد ایران در چه وضعیت شکننده‌ای قرار دارد. این خبر از آنجا مهم است که با رکود ایجاد شده در بخش صنعت خودرو، یکی از موتورهای رشد اقتصادی جامعه از کارافتاده است. اکونیوز در گزارش خود پیرامون وضعیت اقتصاد ایران از قول وزارت کار از افزایش یک درصدی نرخ بیکاری و درعین‌حال رشد مقرری‌بگیران بیکاری، کاهش صادرات و افت تولید بیشتر در کالاهای صنعتی و معدنی خبر داد.

به نظر می‌رسد صنعت خودرو نیز که علاوه بر چالش‌های پیش‌رو با گسل خودساخته کمپین تحریم خودروهای داخلی روبرو است یکی از عمده عوامل افزایش نرخ بیکاری در کشور است. به گزارش دنیای اقتصاد و بنا به گفته نمایشگاه‌داران پایتخت، رکود تقاضا در صنعت خودرو از ابتدای تابستان منجر به کاهش تولید خودروهای داخلی شده، و این رکود در ابعاد دیگر تعطیلی نمایشگاه‌های خودرو را به‌دنبال داشته است. رکود در بازار خودرو که موجب کسادی کسب‌وکار نمایشگاه‌های خودرو شده است، نمایشگاه‌داران خودرو را مجاب به تعطیلی یا تغییر شغل کرده است. این موضوع در حالی است که نشانه‌هایی مبنی‌بر تغییر نظر مشتریان نسبت به خریدوفروش در بازار خودرو دیده نمی‌شود. بنا به گفته کارشناسان بازار، درصورتی‌که رکود در بازار خودرو در ماه‌های آتی نیز ادامه‌دار باشد، نمایشگاه‌داران بیشتری تصمیم به تعطیلی یا تغییر شغل خواهند گرفت.

البته پایگاه خبری بلومبرگ و روزنامه گاردین با چاپ گزارش‌هایی درباره اقتصاد ایران و با توجه به سفر رئیس‌جمهور روحانی به نیویورک چشم‌انداز اقتصاد ایران را روشن عنوان کردند. اقتصادنیوز به نقل از بلومبرگ با اشاره به پیشی گرفتن درآمد مالیاتی دولت نسبت به درآمد نفتی این حرکت دولت را نشانه‌ای امیدبخش برای اقتصاد ایران قلمداد کرد. گاردین نیز در گزارشی چشم‌انداز اقتصاد ایران را مثبت ارزیابی کرد با ارائه آمارهایی از قول شانتا دیواراجان، اقتصاددان ارشد بانک جهانی نوشت:
“همان‌طور که تشدید تحریم‌ها در سال ۲۰۱۲ به کاهش چشمگیر صادرات نفت ایران و دو سال رشد اقتصادی منفی این کشور منجر شد، برداشته شدن تحریم‌ها صادرات ایران را افزایش خواهد داد و اقتصاد این کشور را احیا می‌کند. درنتیجه برداشته شدن تحریم‌ها، هزینه تجارت ایران کاهش پیدا می‌کند و علاوه بر حجم، ارزش تجارت نفتی و غیرنفتی این کشور افزایش خواهد یافت. در گزارش بانک جهانی برآورد شده بود که صادرات از ایران حدود ۱۷ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت که برابر با حدود ۳.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور است. انگلیس، چین، هند، ترکیه و عربستان سعودی احتمالاً ازجمله کشورهایی خواهند بود که در دوران پساتحریم شاهد بزرگترین افزایش در تجارت با ایران خواهند بود. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در این کشور هم احتمالاً به حدود سه میلیارد دلار در سال افزایش خواهد یافت که دو برابر نرخ کنونی خواهد بود اما همچنان پایین‌تر از رکورد سال ۲۰۰۳ باقی می‌ماند.”
گفته می‌شود بخش عمده سرمایه‌گذاری خارجی که قرار است به ایران وارد شود در دو بخش خودرو و انرژی خواهد بود و در این بین دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا تکاپوی بسیاری برای غلبه بر شرایط حاضر از خود نشان می‌دهند.

همچنین صبح امروز رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزیر صنعت، معدن و تجارت صبح امروز در جلسه‌ای به‌منظور بررسی مشکلات خودروسازان کشور به شرکت ایران‌خودرو رفتند. به گزارش مهر، محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت معدن و تجارت و محمدباقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور صبح امروز به‌منظور بازدید از خط تولید و برگزاری جلسه‌ای به‌منظور بررسی مشکلات صنعت خودرو به ایران‌خودرو رفتند. نوبخت در این جلسه ضمن اشاره به خواست مردم به‌عنوان مصرف‌کنندگان محصولات صنایع خودروسازی کشور و انتظار آن‌ها برای داشتن خودروهایی با کیفیت بالاتر و قیمت مناسب‌تر گفت: با توجه به اینکه توسعه کشور با توسعه صنعت خودرو همبستگی دارد به همین جهت دولت خواست عمومی را در خصوص این صنعت پیگیری می‌کند.

نوبخت و نعمت زاده در پایان این جلسه مصوب کردند برای تحرک‌بخشی و افزایش تولید مبلغ دویست میلیارد تومان یارانه تولید، و به هر یک از دو خودروساز بزرگ ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شود! طنز تلخ ماجرا اینجاست که مردم حاضر نیستند بابت این خودروهای معیوب، ناامن، پرمصرف، بی‌کیفیت و از رده‌خارج پولی پرداخت کنند و دولت اینک از جیب همین مردم، مبالغ کلانی را به صورت یارانه و در اصل باج به خودروسازان پرداخت کرده است. چه چیزی غیر از دهن‌کجی به این حرکت می‌توان نام داد؟ البته خودروسازان نیز همانند تمام دفعات قبل و زمانهای دریافت مجوز افزایش قیمت محصولات، قول داده‌اند که کیفیت محصولات خود را افزایش دهند!

سایپا نیز که این روزها به‌شدت در تکاپو است تا وضعیت فروش خود را بهبود بخشد دست به تحرکات جدیدی زده است. به‌تازگی سایت خبری اقتصادآنلاین از قول مدیرعامل شرکت بازرگانی سایپا از مذاکرات با شرکت سیتروئن برای ازسرگیری تولید یک خودروی فرانسوی در ایران خبرداده است. طاهری گفته به‌زودی طرح تعویض خودروهای دست‌دوم با نو و نیز فروش با گارانتی خودروهای دست‌دوم آغاز می‌شود. با توجه به اینکه برخی مشتریان به‌خصوص در شهرستان‌ها، برای فروش خودروهای دست‌دوم خود، مشکلات عمده‌ای دارند و نمی‌توانند خودروی خود را با قیمت مناسب به فروش رسانده و خودروی نو بخرند، طرح ویژه‌ای طراحی شده است که بر مبنای آن، سایپا اقدام به ارزیابی کارشناسی خودروهای فرسوده با سن بالای ده سال و به نرخ روز بازار کرده و با ارائه تسهیلات به متقاضی، خودروی وی را با خودروی نو گروه سایپا جایگزین خواهد کرد.

مورد دیگری که در هفته گذشته جنجال بسیاری به پا کرد بحث برقراری تعرفه ۱۰۰۰ درصدی بر واردات خودروهای خارجی بود. نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه در مجلس نیز ضمن گلایه از پوشش ناصحیح رسانه‌ها از طرح وی برای وضع تعرفه ۱۰۰۰ درصدی بر بازار خودروی کشور نوشت: اگر خودرو خارجی با برند جهانی در داخل تولید شود و تا ۷۰ درصد آن تولید داخل باشد، تعرفه آن صفر می‌شود. به‌عنوان مثال خودروسازان داخلی اگر برند خودروهای با کیفیت خارجی چون تویوتا، بنز و … را با ظرفیت ۷۰ درصد تولید داخل، در داخل تولید کنند، تعرفه آن‌ها صفر خواهد شد. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی از تهیه طرحی برای جلوگیری از واردات خودروهای چینی و هفت میلیاردی به داخل کشور خبر داد و گفت: اظهارات اینجانب در خصوص طرح مذکور به‌درستی منتشر نشده است. نادر قاضی پور نماینده ارومیه در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار عصر خبر با اشاره به درج خبری از قول وی در رسانه‌ها مبنی بر «طرح دو فوریتی مجلس برای افزایش ۱۰۰۰ درصدی تعرفه خودرو وارداتی» گفت: متأسفانه اظهارات اینجانب به درستی منتشر نشده و آنچه گفتم با آنچه منتشر شده، فرق دارد. وی با بیان اینکه نام این طرح، «طرح حمایت از تولید داخلی، کارگران و مصرف‌کنندگان داخلی است، گفت: این طرح دو فوریتی یک ماده و سه تبصره دارد که به امضای ۲۷ نماینده مجلس هم رسیده است.

خبرگزاری تسنیم نیز با چاپ گزارشی با عنوان”حیف‌ومیل در صنعت خودروسازی” نوشت: اگر انتظار از عملکرد سایپا و ایران‌خودرو آن اندازه باشد که فقط از پس سود بانکی دارایی‌های خود بر بیایند، باید سالانه رقمی حدود ۶۵۰۰ میلیارد تومان سود خالص داشته باشند. همچنین تطبیق این شرکت‌ها با همنوعان خارجی‌شان، نشان داد که یک خودروساز با ابعاد فروش خودروسازان ایرانی، به‌صورت استاندارد سالانه حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان سود کسب می‌کند. حال‌آنکه جمع زیان سال ۹۱ دو خودروساز بزرگ ایران رقمی معادل ۹۰۰ میلیارد تومان را نشان می‌دهد، و برای سال‌های بعد از آن نیز آمار قابل اتکایی در دست نیست.
این خبرگزاری با اشاره سیاسی بودن مدیریت در خودروسازی‌ها در ادامه می‌نویسد: سیاسی بودن مدیریت یکی از مهم‌ترین عوامل – بلکه مهم‌ترین عامل – مشکلات خودروسازی است. در این صنعت عزل و نصب‌ها در سطوح بالایی و میانی، به‌شدت با گرایش‌های سیاسی آمیخته است؛ همچنین کیفیت عملکردها و نیز نظارت، به‌شدت صبغه سیاسی دارد.
مطرح شدن مدیریت سیاسی و دخالت‌های غیر کارشناسی در روند کار خودروسازان درحال صورت می‌گیرد است برای مثال شرکت ایران‌خودرو، سهامداران خرد و کلان بسیاری دارد و قاعده بر این است که تصمیم سهامداران و صاحبان شرکت اصلی‌ترین عامل در شکل‌گیری اهداف این شرکت باشد.

اخبار خارجی این بخش با خبر اوج‌گیری جنجال‌ها بر سر چندوچون دیزل گیت و رسوایی فولکس‌واگن ادامه می‌یابد. درحالی‌که انتظار می‌رفت با استعفای وینترکورن از مدیریت فولکس و جانشینی مولر حواشی پیرامون این شرکت کاهش یابد، از آمریکا و اروپا خبر می‌رسد که شکایت‌ها و مجازات‌های جدیدی برای این شرکت آلمانی درنظر گرفته شده است. دادگاهی در آمریکا فولکس‌واگن را به تقلب متهم کرده است و پس از کشور سوئیس به‌تازگی دو کشور بلژیک و ایتالیا نیز، فروش مدل‌های جدید شرکت فولکس‌واگن را ممنوع اعلام کرده‌اند. البته این کار در ایتالیا فعلاً به‌صورت محدودی انجام گرفته است ولی در سوئیس حدود ۱۸۰ هزار دستگاه از محصولات فولکس را شامل می‌شود. رسوایی دست‌کاری در سیستم‌های نرم‌افزاری خودرو برای نشان دادن سطح آلودگی کمتر از سطح واقعی، برای این شرکت بزرگ خودروسازی اروپایی دردسرساز شده است. کریس پیترز، وزیر اقتصاد بلژیک می‌گوید: «قطعاً این مشکل در بلژیک هم وجود دارد. ما معتقدیم که حداکثر ۵۰۰ هزار خودرو با این شرایط در بلژیک فروخته شده‌اند. شمار دقیق آن‌ها مشخص نیست زیرا مشخص نشده چه تعداد از خودروها دارای این نرم‌افزارند.

دراین خصوص یک روزنامه آلمانی نیز با اشاره هشدارهایی به فولکس درباره تقلب در نشان دادن میزان واقعی آلایندگی خودروهایش گفته است: یکی از مهندسان شرکت خودروسازی فولکس‌واگن در سال ۲۰۱۱ میلادی درباره تقلب در نشان دادن میزان واقعی آلایندگی در بعضی از خودروها به این شرکت هشدار داده بود. گفته شده که این رسوایی به بعضی از موتورهای دیزل تولید فولکس‌واگن مربوط است. روزنامه بیلد ام زونتاگ، یکی دیگر از روزنامه‌های پرتیراژ آلمان هم در گزارشی جداگانه گفته است که براساس تحقیقات داخلی که در جریان است کمپانی بوش که تأمین‌کننده نرم‌افزار برای شرکت خودروسازی فولکس‌واگن است در اوایل سال ۲۰۰۷ میلادی به این شرکت نسبت به استفاده غیرقانونی از این نرم‌افزارها هشدار داده بود. این ممنوعیت برای آن دسته از خودروهایی از فولکس است که از استاندارد یورو ۶ برخوردار نیستند. همچنین این ممنوعیت شامل خودروهای خریداری‌شده یا پیش‌خرید شده نمی‌شود. استاندارد یورو ۶ از امسال بر بازارهای اروپایی اعمال شده است و سوئیس انتظار دارد حدود ۱۸۰ هزار دستگاه در این ممنوعیت قربانی شوند. گرچه فولکس‌واگن برای بهبود نگاه افکار عمومی نسبت به ماهیت این شرکت اقدام به عذرخواهی رسمی، تغییر کادر مدیریتی و راه‌اندازی سایت ویژه‌ای که به مردم امکان می‌دهد برای گزارش‌گری محصولات معیوب اقدام نمایند کرده اما هنوز هم موج گسترده‌ای از نارضایتی و اعتراض به حرکت غیراخلاقی فولکس‌واگن در کشورهای مختلف وجود دارد.

با پیش آمدن این رسوایی به نظر می‌رسد ماجرای ورود فولکس‌واگن به بازار ایران نیز در هاله‌ای از ابهام فرو رود و موجب شود تا خودروسازان داخلی راه همکاری با شرکت‌های آسیایی و به‌ویژه کره‌ای را باز نمایند.

تصویر منتشر شده در وب سایتهای خودرویی انگلستان از قصد شرکت آستون مارتین برای ارائه مدل لاگوندا حکایت می‌کند. این مدل که سال گذشته و به صورت یک مدل مفهومی در معرض دید عموم قرار گرفت این روزها به نظر شرایط آزمایشی را پشت سر می‌گذارد تا در صورت مثبت بودن نتایج، به جرگه محصولات آستون مارتین در کارخانه گایدون در وارویک شایر بپیوندد. گمانه زنی وب سایت‌ها از قیمت این مدل حاکی از آن است که لاگوندا قیمتی بیش از ۷۰۰ هزار یورو خواهد داشت و جایگزین مدل زیبای راپید نیز نخواهد شد.

و سرانجام اینکه یک دستگاه بنتلی که در وضعیت بسیار مناسبی نگهداری شده در وب سایت‌های خودرویی داخلی به قیمت ۲۶۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد. این خودرو که مدل ۱۹۵۴ و متعلق به ۶۱ سال پیش است از نمونه‌های بسیار سالم این خودرو کلاسیک در کشور است. با توجه به اطلاعات اندکی که از این خودرو در دسترس است نمی‌توان به نوع و مدل آن اشاره دقیقی داشت اما به نظر می‌رسد این خودرو از گونه مولینر تایپ آر کانتیننتال باشد که در فاصله سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۵ ساخته شد.

مولینر کانتیننتال ازجمله خودروهای مشهور دوره پساجنگ شرکت بنتلی است که در گونه‌های مختلفی ازجمله فرستون وب، آبوت، استاندارد استیل، جیمز یونگ و پارک وارد تولید و به فروش رسید. ازجمله مشخصات این خودرو که نمونه داخلی آن به رنگ مشکی است و تنها ۵۰ هزار کیلومتر کارکرد دارد، دارا بودن یک موتور تخت ۶ سیلندر و ۴.۵ لیتری با بلوک سیلندر آلومینیومی است که ۱۳۰ اسب بخار قدرت تولید می‌کند. این خودرو در آن دوران با دو نوع جعبه‌دنده ۴ سرعته اتوماتیک و دستی عرضه می‌شده است و طولی برابر ۵ مترو ۸ سانتی‌متر داشته است.