آمار عجیب تولید خودرو در ایران؛ یک سال پس از فرمان رئیس جمهور

تحویل خودرو به مصرف‌کننده در سال ۱۴۰۱، بیشتر از گذشته است و حالا وزارت صمت، افزایش تولید در محصولات سایپا و ایران خودرو را ادعا می‌کند.

جدیدترین آمارهای منتشر شده از وارت صمت، تولید خودرو از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا ۱۹ دی‌ماه را، ۹۵۲ هزار دستگاه اعلام کرده است. با این شرایط، میانگین تولید روزانه خودرو در ایران، ۳۲۰۰ دستگاه است. به بیان دیگر تا ابتدای بهمن ۱۴۰۱، نزدیک به یک میلیون خودرو تولید شده که تقریبا برابر کل آمار در سال ۱۴۰۰ خواهد بود.

نکته‌ی مهم، وجود ۲۰۰ هزار خودروی ناقص در آمار سال قبل است که حدود ۸۰۰ هزار خودروی کامل تولیدی در سال ۱۴۰۰ را نشان می‌دهد. حال سوال جدیدی به ذهن می‌رسد که آیا ادعای تولید یک میلیون خودرو در ۱۰ ماه سال ۱۴۰۱، شامل مدل‌های ناقص و غیرقابل تحویل به مشتری از سال قبل نیز می‌شود؟ ظاهرا ۲۰۰ هزار خودروی ناقص مربوط به سال ۱۴۰۰، امسال تکمیل شده و داخل آمار وزارت صمت آورده شده‌اند.

تعداد خودروهای تحویل شده در ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال قبول، ۳۰ درصد بیشتر شده که البته می‌تواند به دلیل تکمیل ۲۰۰ هزار خودروی ناقص باقی مانده از ۱۴۰۰ باشد.

لطف‌الله سیاهکلی نماینده مجلس شورای اسلامی، در برنامه‌ی زنده‌ی تلوزیونی ۲۰ دی ماه ۱۴۰۱ گفت:

حداکثر تولید خودروی کشور به ۶۰۰ تا ۶۵۰ هزار دستگاه می‌رسد و به ۷۰۰ هزار دستگاه هم نمی‌رسد و هر کس رقمی بیش از این رقم اعلام کند، حتماً دروغ گفته است.

آمار تولید ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در کدال

پایگاه اطلاعات جامع شرکت‌های بورسی که با نام کدال شناخته می‌شود، منبعی قابل اعتماد از عملکرد خودروسازان است. بنابر آمار موجود در این سامانه،  سه خودروساز بزرگ کشور طی ۹ ماه پس از بهار (تیر تا اسفند ۱۴۰۱)، در مجموع ۸۳۹ هزار و ۲۶۴ دستگاه محصول به تولید خواهند رساند.  ایران‌خودرو  پیش‌بینی کرده ۴۲۰ هزار و ۸۶۱ دستگاه تولید خواهد کرد که به علاوه  ۱۲۴هزار دستگاه تولید فروردین تا خرداد، کل تولید این شرکت طی سال جاری به حدودا ۵۴۵هزار دستگاه می‌رسد.

طبق آنچه سایپا به کدال اعلام کرده، این شرکت در ۹ ماه پس از بهار امسال ۳۱۳هزار و ۵۰۰ دستگاه محصول تولید خواهد کرد که با توجه به تولید بیش از ۷۵ هزار‌ دستگاه سیاپا در بهار و به شرط تحقق برنامه ۹ ماهه، مجموع تولید دومین خودروساز بزرگ ایران در سال ۱۴۰۱ به ۳۸۸هزار دستگاه خواهد رسید.

پارس‌خودرو پیش‌بینی کرده‌ در ۹ ماه باقیمانده از سال حدود ۱۰۵ هزار دستگاه تولید خواهد داشت. با احتساب تولید بیش از ۲۷هزاردستگاهی در بهار و به شرط تحقق برنامه‌ریزی ۹ماهه، خودروساز سوم ایران در سال جاری تیراژ ۱۳۲هزار‌دستگاهی را ثبت می‌کند.

از آمار فوق می‌توان نتیجه گرفت، مجموع تولید خودروسازان ایرانی، شامل ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو برای سال ۱۴۰۱، به عدد یک میلیون و ۶۵ هزار دستگاه خواهد رسید که البته رشد خیره‌کننده نسبت به سال ۱۴۰۰ را نشان نمی‌دهد.

فرمان رئیس جمهور برای صنعت خودرو با ۵۰ درصد افزایش تولید

اسفند ماه سال ۱۴۰۰، فرمان ۸ ماده‌ای ابراهیم رئیسی برای صنعت خودرو صادر شد و حال با رسیدن به یازدهمین ماه سال ۱۴۰۱،  عدم دست‌یابی به اهداف کاملا مشهود هستند. نگاه مجدد به درخواست‌های رئیس جمهور از وزارت صمت و دیگر نهادهای مسئول، خالی از لطف نیست:

الف) تولید خودرو در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ حداقل ۵۰ % افزایش یابد.

ب) سازوکارهای لازم به منظور تولید و عرضه حداقل یک «خودروی اقتصادی» با ساختار به روز، فراهم شود.

پ) در سال ۱۴۰۱ حداقل تولید ۳ خودروی قدیمی متوقف و ۳ خودرو جدید با کیفیت مطلوب، تولید و عرضه شوند.

۲_ تولید خودروهای جدید و پیشرفته، خودروهای برقی، متصل و خودران گسترش یابد و سرمایه گذاری و بسترسازی برای ورود دانش و فناوری موجود در صنایع دفاعی و فضایی و ظرفیت شرکت های دانش بنیان برای ایجاد تحول در صنعت خودروسازی «در مقیاس اقتصادی»، فراهم گردد.

۳_ نسبت به تامین قطعات مورد نیاز و ترخیص و عرضه فوری خودروهای دپوشده در انبارهای شرکتهای خودروساز به بازار، تا نصاب استاندارد، حداکثر ظرف ۲ ماه آینده، اقدام شود.

۴_ به منظور افزایش رقابت پذیری و رفع شائبه انحصار، متناسب سازی قیمت خودرو و جبران کمبود تولید به میزان مورد نیاز بازار، موانع قانونی و اجرایی واردات خودرو در سال ۱۴۰۱، حداکثر ظرف ۳ ماه آینده رفع گردد و با افزایش صادرات خودرو و قطعات، نسبت صادرات به واردات در صنعت خودرو افزایش یابد.

۵_در خصوص نحوه عرضه خودرو به مردم به منظور ایجاد شفافیت و افزایش رضایت مندی مردم؛

الف) ضمن حذف تدریجی روند قرعه کشی با افزایش عرضه، فرآیند فعلی عرضه خودرو (از طریق قرعه کشی) فوراً اصلاح و شفاف سازی لازم در آن انجام شود.

ب) از ابتدای سال ۱۴۰۱ پس از تکمیل وجه، خودروهای پیش فروش شده باید بدون تاخیر بلاوجه، قابل تحویل به مشتری شود.

پ) هرگونه واگذاری خودرو به شرکتها و دستگاههای دولتی و غیر دولتی به صورت رانتی و غیرشفاف و متفاوت با رویه معمول فروش خودرو به مردم ممنوع است.

۶_ به منظور نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی اعم از باری و مسافری، هرساله حداقل ۲۰ هزار خودرو (کشنده، کامیون، کامیونت، اتوبوس و مینی بوس) فرسوده، از رده خارج شده و جایگزین کردن آنها با خودروهای با کیفیت برای صاحبان مشاغل مربوطه، تسهیل شود.

۷_  به منظور افزایش کیفیت و ایمنی خودروهای تولید داخل؛

الف) هرگونه استفاده از قطعات با کیفیت پایین در مونتاژ خودرو از ابتدای سال ۱۴۰۱ مطلقا ممنوع است و دستگاه های مسول موظفند با عرضه قطعات یدکی تقلبی و قاچاق به ویژه قطعات پر مصرف و موثر بر ایمنی خودرو نیز مقابله کنند.

ب) خودروهای عرضه شده به بازار از ابتدای سال ۱۴۰۱، می بایست حداقل با ۳ سال یا پیمایش ۶۰ هزار کیلومتر، ضمانت شوند.

۸_ واگذاری مدیریت دولتی شرکت های خودروسازی ایران خودرو و سایپا حداکثر ظرف ۶ ماه آینده به بخش غیر دولتی تعیین تکلیف شود.