با بالا گرفتن مناقشات قیمت و کیفیت میان بخش عرضه و تقاضا در صنعت خودرو داخلی اکنون برخی از کارشناسان تسریع روند خصوصی‌سازی را توصیه می‌کنند و معتقدند حل مشکل بازار خودرو در گرو واگذاری امور آن به بخش خصوصی و باز گذاشتن دست مدیران برآمده از این بخش برای ایجاد تحولات بنیادین در این بخش است.
برخی کارشناسان نیز فروش حداقل ۳۰ درصد سهام هریک از دو خودروساز بزرگ داخلی به خودروسازان خارجی چاره کار می‌دانند تا سرمایه، تکنولوژی و مدیریت خارجی اصلاحات لازم را در این صنعت رقم بزند. به‌ویژه آن‌که در کنار عوامل مشکل‌ساز دیگر مانند تحریم و بی‌ثباتی اقتصادی، یکی از دلایل مهم وضعیت امروز صنعت خودرو بالاگرفتن دخالت‌ها و تعیین تکلیف‌های دولتی در این صنعت و کاهش حمایت اصولی از آن در دولت گذشته است.
چالش تغییر مدیران بالادستی دولتی
سال گذشته جمعی از نمایندگان مجلس پیگیر موضوع خصوصی‌سازی صنعت خودرو بودند. بهروز نعمتی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در این خصوص می‌گوید: در بحث صنعت خودرو مهمترین موضوع واگذاری‌ها و خصوصی‌سازی این صنعت بر مبنای اصل ۴۴ قانون اساسی است که تاکنون محقق نشده و دولت یازدهم نیز با وجود تلاشی که برای حمایت از این صنعت داشته، راه دولت‌های قبل در مورد این صنعت را ادامه داده است.
دکتر محمدحسن شجاعی‌فرد، مدیر طرح کلان پلتفرم ملی نیز با انتقاد از تأثیر منفی تغییر مدیران بالادستی دولتی بر صنعت خودرو این مسأله را موجب بی‌ثباتی و مانع از شکوفایی این صنعت می‌داند و می‌گوید: باید روند خصوصی در این صنعت ادامه یابد.
چهار کاستی صنعت خودرو
پایین‌بودن کیفیت، نامتناسب بودن قیمت خودرو داخلی با قیمت‌های جهانی، انحصاری‌بودن بازار و حضور نداشتن در بازارهای خارجی (غیر از حضور محدود در برخی کشورهای همسایه)، چهار کاستی مهم صنعت خودروسازی کشور است که البته در صنایع دیگر کشور هم کمابیش مشهود است اما از آن‌جا که گروه‌های مختلف مردم با مساله خودرو بیشتر تماس دارند، کمبودها و نواقص آن را هم بیشتر می‌بینند.
اما آیا می‌توان گفت که در صورت خصوصی‌سازی، همه این کمبودها به‌یک‌باره رفع می‌شوند، کیفیت ارتقا می‌یابد، رقابت‌پذیری تقویت می‌شود، هزینه‌ها کاهش می‌یابد و در نهایت با حضور در بازارهای خارجی به منابع ارزی بیش‌تری دست خواهیم یافت؟
فارغ از مباحث امنیتی خصوصی‌سازی صنعت خودرو به‌واسطه آمار اشتغال بالای آن در حال حاضر و واهمه‌ای که از تعدیل نیروی گسترده در این صنعت پس از خصوصی‌سازی کامل آن وجود دارد، سؤال این‌جاست که آیا باتوجه به انجام مراحل اولیه خصوصی‌سازی در صنعت خودرو به همان اندازه به اهداف موردنظر دست یافته‌ایم؟
صنعت خودرو ایران؛ از آغاز تاکنون
استراتژی حاکم بر برنامه پنج ساله چهارم رژیم پهلوی، جانشینی واردات با تکیه بر توسعه صادرات بود. فرایند تولید «از پیچیده به ساده»، برخورداری از ارز زیاد و افزایش مستمر درآمدها از ویژگی‌های اصلی این استراتژی محسوب می‌شد. در واقع در طول ۱۱ سال، یعنی از سال ۴۶ تا ۵۷ این نوع استراتژی در بسیاری از صنایع کشور حاکم بود.
آثار رویکرد ساده‌سازی فرایندهای پیچیده در امر تولید، بازاریابی و بازارسازی، هنوز هم از لحاظ مدیریتی، آموزش نیروی کار و سرمایه در ایران دیده می‌شود. اما از سال ۶۸ به‌بعد، یعنی پس از پذیرش قطعنامه شورای امنیت، برنامه پنج‌ساله اول جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر جانشینی واردات و با نیم‌نگاهی به توسعه صادرات آغاز شد.
هرچند از سال ۷۲ به‌بعد آنچه توسعه صادرات در دستور کار قرار گرفت و فرایند تولید با نگاهی به جهان پیرامون از ساده به پیچیده تغییر جهت داد. بر این اساس کشور ما حدود ۱۵ تا ۲۰ سال تجربه در پروسه تولید «از پیچیده به ساده» و سپس نزدیک به ۱۷ سال تجربه تولید «از ساده به پیچیده«دارد. اگر فرایند توسعه صادرات را نه‌تنها برای خودرو بلکه برای صنعت قطعه‌سازی خودرو در نظر بگیریم این دو تجربه خیلی سریع به یکدیگر می‌رسند.
انتظارات بخش تقاضا
عرصه تقاضا از سال ۴۶ به‌بعد هزینه‌های بسیاری را برای بقا و ارتقای صنعت خودرو کشور پرداخته است اما کیفیت خودرو همچنان پایین است، قیمت آن به‌نسبت نرم جهانی و سرانه درآمد مردم بالاست، رقابت وجود ندارد و نمی‌تواند حضوری قابل‌قبول در بازارهای جهانی داشته باشد. اما واقعیت این است که کشور ما هنوز در حد دیگر کشورهای صاحب صنعت خودرو برای آموزش نیروی انسانی و مدیریت هزینه نکرده است.
قدر مسلم برای ارتقای کیفی و ورود به بازارهای جهانی و پیمودن راه دیگر کشورها مثلاً کره در صنعت خودرو باید مانند آن‌ها استراتژی توسعه صادرات را برگزید که هزینه‌های بسیاری دارد. در فرانسه هم خودروسازانی مثل پ‍ژوسیتروئن مالکیت دولتی دارند اما مدیریت آن‌ها به بخش خصوصی واگذار شده است.
هرچند که در آلمان که هم مالکیت و هم مدیریت صنعت خودرو در دست بخش خصوصی است، سرعت پیشرفت صنعت خودرو بیشتر است. بنابراین واگذاری مدیریت صنعت خودرو به بخش خصوصی مقدم بر مباحث مالکیتی آن است. رقابت در بازار جهانی خودرو یعنی ورود به بازاری که در آن به اندازه تولید ۱۰۰ میلیون دستگاه در سال ظرفیت نصب‌شده وجود دارد و ۹۰ درصد این ظرفیت فعال است.
آثار عمده خصوصی‌سازی
خصوصی‌سازی در صنعت می‌تواند دو اثر عمده و سریع برجای بگذارد؛ کاهش بوروکراسی و بالارفتن میزان گردش نقدینگی موجود در این صنعت که به بهره‌وری بیشتر سرمایه جاری خودروسازان کمک خواهد کرد. اما اصلاحات کانونی در صنعت خودرو به‌تنهایی جواب نمی‌دهد و اصلاحات پیرامونی مانند ساده‌سازی قوانین و مقررات در مباحثی همچون گشایش اعتبارات نیز به‌ویژه برای بالابردن بهره‌وری در این صنعت لازم است.
در کنار خصوصی‌سازی باید آموزش نیروی انسانی را در دو عرصه کار و مدیریت در برنامه قرار داد و با اطمینان بخشی به عرصه تقاضا برای حرکت در مسیر ارتقای کیفی و قیمت رقابتی حمایت‌های مردمی را نیز جلب کرد. در این صورت است می‌توان برای تولید انبوه با تضمین صادرات ۳۰ تا ۴۰ درصدی برنامه‌ریزی کرد.
نویسنده: محمدعلی دیانتی‌زاده
منبع:پول‌نیوز
محمد20
۲ مهر ۱۳۹۴چاره فقط خصوصی سازی!
ارش
۲ مهر ۱۳۹۴دکتر محمدحسن شجاعی‌فرد، مدیر طرح کلان پلتفرم ملی!!!کشت و مرده این پلتفرماتم دوهتورموهندیس شجاعی فرد
ashkan
۳ مهر ۱۳۹۴میبخشید اتوبوس رانی و حمل و نقل خصوصی شد پیشرفتی داشتیم؟
نه فقط از بلیط 25 ریالی اتوبوس الان رسیدیم به 300 تومنی
تا بازار انحصار باشه دسته یه عمده چه سهامی خاص باشه چه عام فرقی نمیکنه
جز این که فقط ما باید یا مونتاژ کار خودرو اروپای و آسیای(به جز چین ) بشیم که به پاس موقعیت ایران بهترین فرصته یا باید در این کارخونه ها گل گرفته شه و هزاران بیکار به بیکاران این مرز و بوم اضافه شه
محمدحسین شاوردی
۳ مهر ۱۳۹۴خصوصی سازی تنها راه چاره نیست… این رو واگذاری های دوره دولت دهم و نهم اثبات میکنه باید بستری برای رقابت ایجاد بشه/ فضایی کهمقرراتش اندکی بیشتر از خارجی ها به تولید ملی توجه و حمایت کنه اما در عین حال رقابت واقعی هم ایجاد کنه و موجب نزدیک شدن و بروز بازار رقابت بشه/ با توجه به فضای کنونی کشور این کار خیلی سخته/ باید مدلی پیدا کرد که در اون بازیگران داخلی و خارجی تشویق به بازی در چارچوبی که توسعه میخاد بشن/
Lord Cezar
۲ مهر ۱۳۹۴به امید اینکه خصوصی سازی هر چه سریع تر اتفاق بیافته و این صنعت که پتانسیل زیادی توش هست بتونه نامی برا خودش دست و پا کنه و این انحصار خانمان سوز از بین بره.
mohammad_boss429
۲ مهر ۱۳۹۴اینقدر که مسئولان عزیزمون به فکر خارج نشدن ارز از کشور (ممنوعیت واردات خودروهای لوکس) هستند ، کاش یکم تلاش میکردند با صادرات ارز رو از سایر کشور ها وارد کنند..
مخلص بر و بچ پدال.
سعید
۲ مهر ۱۳۹۴سلام
خصوصی سازی ، فروختن سهام خرد به مردم یا عرضه سهام شرکتهای متعلق به بیت المال ( دزدی از بیت المال ) تحت نام سهام عدالت ( سهام تبعیض ) نیست . خصوصی سازی صحیح فروختن بلوکهای بزرگ سهام به اشخاص و سازمانهای داخلی و خارجی است .
amir
۲ مهر ۱۳۹۴صنعت پول سازی برای بعضی ها برای چی واگذار کنند
احمد باقری
۲ مهر ۱۳۹۴مطمئن باشید که فقط خصوصی سازی، کمکی به این صنعت نمیکنه. این همه صنایع دیگه که خصوصی سازی شد، چه گلی به سر مردم زد. منظورم اینه که اگه خصوصی سازی بشه، ولی بخش خصوصی در دست گیرنده صنعت خودرو، باز هم فقط به سود خودش فکر کنه و باز بخواد ماشینهای از رده خارج مربوط به سایر شرکتها رو مونتاژ کنه، هیچ فایده ای نداره، تنها فرقش این میشه که خصوصی سازی شده. بدون دادن سهام کمتر به یک شرکت خودروسازی بزرگتر و معتبر، خصوصی سازی هم راه به جایی نمی بره. باید مجاب بشن که ماشینهای با کیفیت تحویل مردم بدن، وگرنه خصوصی سازی، بدون این امر، ظاهری بیش نیست. باید هر دو با هم انجام بشه.
یه توهم زده
۲ مهر ۱۳۹۴تا وقتی تفکرات مدیران کشور عوض نشود و به سمت مدیریت اصولی و صحیح نرویم مشکلات بخش صنعت کشور و به تبع آن صنعت خودرو حل نخواهد شد.
مردم
۲ مهر ۱۳۹۴تحریم ماشین صفر بهترین راه حل.نه ماشین ایرانی نه ماشین خارجی.
kevin7360
۲ مهر ۱۳۹۴نظر نگارنده متن کاملا قابل احترام و درسته اما یادمون نره اینجا ایرانه کشوری که عمده مسئولینش متاسفانه غرق در فساد مالیند و مانند زالو از کلیه صنعت این کشور در حال مکیدن .واقعا چطور میشه تصور کرد دولتی که دو تا تیم فوتبال رو اجازه نداد دست بخش خصوصی بره اونوقت چطوری راضی میشه دو خودروساز بزرگ با چرخش مالی 100 برابر بیشتر از اون دو تیم دست بخش خصوصی بده همین مسائل باعث شده که خیلیها قید زندگی در این کشور بزنند و از اصلاحات در این کشور ناامید بشن
وحید
۲ مهر ۱۳۹۴عمراً دولت بزاره خصوصی سازی بشه
این همه پول باد آورده رو ول کنه
اگه هم بشه اینقدر سنگ می ندازن
نمونش پدیده شاندیز
موسسه ثامن و…..
فقیر
۳ مهر ۱۳۹۴خصوصی سازی در ایران یعنی واگذاری به اقوام اشنا و…وبس..یا حق
معین
۳ مهر ۱۳۹۴یادتونه یه زمانی بانک ها همشون دولتی بودن با مردم چه طور برخورد می کردند؟ و مردم توی بانک از سر و کول هم بالا میرفتند.
و حالا ببینید در رقابت با بانک های خصوصی دارن چطور عمل می کنن. اینه اثر خصوصی سازی
احسان(احسان)
۴ مهر ۱۳۹۴متاسفانه هنوز تو بانک های دولتی مردم از سر و کول هم بالا میرن
تحریم خودرو ایرانی
۴ مهر ۱۳۹۴خصوصی سازی کجا بود بابا خصوصی سازیشون اینه که میفروشن به دار و دسته خودشون..اینا کی دست بر میدارن از مکیدن خون این مردم بدبخت بیچاره که هیچ موقع هیچ امکاناتی در اختیارشون نبوده و نخواهد بود…باید سهامشون فروخته بشه به شرکت های خارجی ک با نیروی کار ایرانی بیان خودرو تولید کنن همین
ali
۴ مهر ۱۳۹۴کدوم خصوصی سازی تا حالا که هر چی بوده خودمونی سازی بوده. مشکل اصلی این کشور اینه که یه عده عادت کردن به بیکاری و پول یا مفت خوردن از دسترنج دیگران اصلا هم تعدادشون کم نیست و مهم تر از همه اینه که اختیار همه چی دستشونه. شما تو هر اداره ای میری سلام کنی واسه جواب سلام باید فیش واریزی ارائه بدی. به هر روش و تحت هر نامی خودروسازی – دانشگاه -مخابرات – گمرگ و …. هر کدوم به یه روش.
وقتی هم خدای ناکرده مردم مطالبه حق کنن انگلها که منافع خودشون در خطر میبینن شروع میکنن به فحاشی و شعار دادن .
احسان(احسان)
۴ مهر ۱۳۹۴متسفانه سیاست مداران عزیز کاری کردن که خصوصی سازی و ارتباط با خارجی ها غول مرحله اخر شکست ناپذیر این مرز و بوم نه چندان دلچسب باشه
دانیال
۴ مهر ۱۳۹۴خصوصی سازی….پر ….. پیشرفت … پر …… جون مردم ….پر….حس مردم….پر….. جیب مردم…پر … استعداد جوانان…..پر….. چی بودیم چی شدیم
سروش
۵ مهر ۱۳۹۴مرسی آقا حسین
021ali
۹ مهر ۱۳۹۴فک کردید کی هستید صب تا شب نظر الکی میدید اگه واقعا جرات دارید برید جلوی مجلس این حرفا رو بزنید.
rx
۱۰ مهر ۱۳۹۴اول فرهنگ سازی و خود سازی بعد خودرو سازی
امیر
۲۲ مهر ۱۳۹۴در مورد صنعت خودرو در ایران خصوصی سازی یکی از کارهای اساسی رونق گرفتن این بخش از صنعت میشه.
احسان
۶ آبان ۱۳۹۴به نظر من نه تنها خودرو بلکه خیلی از صنایع دیگر خصوصی سازی بشه. البته خصوصی نه خصولتی… والا اینها هر جا رو خصوصی کردن چون این کاره نبودن حسابی گند زدن.
علاوه بر بهبود ساختارها فرهنگ ها را هم اصلاح کنید.