رپورتاژ: شب یلدا و رسیدن به طولانی ترین شب سال، بهانه ای میشود برای اینکه دوباره دور هم جمع شویم و به استقبال زمستان برویم. این شب در فرهنگ ایرانیان باستان و همچنین در برخی از کشورهای همسایه جایگاه ویژه ای داشته و اقوام و شهرهای مختلف رسم و رسومات خاصی در شب چله دارند. برای آشنایی بیشتر با اهمیت شب چله در فرهنگ ایران، سامانه رزرو هتل با اقامت ۲۴ در ادامه آیین شب یلدا در شهرهای مختلف کشورمان را مرور می کند.
شب یلدا در جنوب ایران
زمستان فصل بارش برف و باران و سرشار شدن زمین از برکت های الهی می باشد. به همین خاطر است که در اغلب شهرهای جنوب ایران مانند استان خوزستان، مردم در انتظار قارون می باشند تا برای آنها ثروت و فراوانی نعمت بیاورد. قارون در واقع پسرعموی حضرت موسی می باشد که به خساست و ثروتمندی شهرت بسیاری دارد. مردم خوزستان بر این باور هستند که در شب چله، قارون با لباس هیزم شکن برای همه ثروت می آورد.
مردم شهرهای مختلف جنوب ایران از جمله بوشهر در شب یلدا تا پاسی از شب، شب نشینی داشته و با تنقلات و میوه از هم پذیرایی می کنند. هندوانه و غذاهای دریایی دو بخش جدایی ناپذیر شب یلدا در جنوب کشورمان می باشد.
شب یلدا در سیستان و بلوچستان
مردم سیستان و بلوچستان مانند سایر شهرها در شب چله دورهمی هایی برگزار می کنند و اغلب در خانه بزرگترهای فامیل این شب را جشن میگیرند. تفاوت شب یلدا در سیستان و بلوچستان با سایر شهرها در نحوه خوردن هندوانه می باشد. علاوه براین، در این شب خربزه نیز نقش مهمی داشته و از اصلی ترین میوه های شب چله به شمار می رود. مردم شهرهای مختلف سیستان و بلوچستان گوشت و تخمه هندوانه را با گندم میجوشانند و بعد از خشک کردن آن در مقابل آفتاب، از آن نوعی پودر تهیه می کنند که به شیرینک شهرت دارد. هندوانه شب یلدا در این منطقه با پودر شیرینک سرو میشود و بسیار خوشمزه است.
بردن خنچه شب یلدا برای تازه عروس، شب نشینی و خواندن شاهنامه و قصه گویی از دیگر بخش های مهم مراسم شب چله در شهرهای مختلف استان سیستان و بلوچستان محسوب میشود.
شب یلدا در یزد
یزد از تاریخی ترین شهرهای ایران بوده و نسبت به آداب و رسوم سنتی بسیار پایبند می باشند. مردم خونگرم شهرهای مختلف استان یزد در این شب کنار هم جمع میشوند و با خوردن هندوانه، بدنشان را از مبتلا شدن به سرماخوردگی ایمن می کنند. این یک باور قدیمی اغلب شهرهای ایران می باشد که با خوردن هندوانه بدن در برابر سرمای زمستان مقاوم میشود و تنی سالم خواهید داشت. علاوه بر دورهمی و بردن خنچه شب یلدا برای تازه عروسان و هدیه دادن به عروس و داماد، آش شولی از مهم ترین غذاها در این شب است.
شب یلدا در شمال ایران
مردم شمال ایران به جشن و دورهمی و شاد بودن به بهانه های مختلف شهرت دارند و روحیه شاد آنها حس و حال خوبی را در مسافران این منطقه ایجاد می کند. شب یلدا از جمله مراسم سنتی بسیار مهم در این منطقه به شمار می رود که از دورهمی در خانه پدربزرگ و مادربزرگ، شعر و آواز خوانی و خوردن میوه و تنقلات تشکیل شده است. در این شب بسیاری از شهرهای شمالی ایران رسم دارند که ماهی سفید تزئین شده را برای تازه عروسان هدیه دهند. این هدیه از طرف خانواده داماد به عروس می باشد.
از دیگر آداب شب یلدا در شهرهای شمال کشورمان خوردن ازگیل می باشد. ازگیل که نوعی میوه جنگلی و مخصوص این خطه می باشد، در خمره پر از آب نمک قرار میگیرد و در نهایت به عنوان تنقلات در شب یلدا سرو میشود.
مردم مازندران از دو روز قبل از یلدا که به چله شو معروف است بساط پذیرایی را آماده می کنند و شیرینی های سنتی پشت زیگ و پیس گندل می پزند و قورمه پلو یکی از اصلی ترین غذاهای شب چله در این استان می باشد. جالب است بدانید که فال گردو از جمله آداب اصلی در این شب به شمار می رود و در بسیاری از شهرهای دیگر کشورمان نیز رواج دارد. برای انجام این مراسم سینی پر از گردو را روی کرسی میگذارند و هر شخص چند گردو با چشم بسته برداشته و بعد از نیت شب زیر بالشت میگذارد. صبح گردوها را می شکنند و اگر سفید و سالم باشد به فال نیک میگیرند.
شب چله در آذربایجان شرقی
مردم شهرهای مختلف آذربایجان شرقی شب یلدا را بسیار مهم دانسته و فرصتی برای دورهمی و جشن و شب نشینی می دانند. از اصلی ترین غذاهایی که در این شب آماده میشود می توان به آش شیر، مرغ و برنج می باشد و هندوانه گل سرسبد میوه های این شب در شهرهای مختلف آذربایجان شرقی محسوب میشود. علاوه بر خوردن هندوانه و آجیل و مغز و شیرینی های سنتی، خونچه عروس بسیار مهم است. برای برگزاری این مراسم، سینی و طبق های پر از میوه و شیرینی و هدیه از طرف خانواده داماد برای عروس فرستاده میشود. خانواده عروس نیز با دادن هدیه های مختلف برای خانواده مهمان ها از آنها پذیرایی می کند. مادر عروس روز بعد میوه و شیرینی های خنچه را در اتاق مخصوص پذیرایی قرار میدهد و از زنان همسایه و فامیل دهوت می کند تا با آنها پذیرایی شوند.
یلدا در شیراز
شیراز، شهر شعر و ادب فارسی در این شب رنگ و بو دیگری پیدا میکند. تفال و حافظ خوانی در دورهمی های شبانه از مهم ترین بخش های شب یلدا می باشد. رنگینک و انجیر در کنار هندوانه و خرما بساط پذیرایی را فراهم می کنند و غذای اصلی این شب کلم پلو شیرازی خواهد بود.
یلدا در اصفهان
مردم اصفهان شب یلدا را بسیار مهم می دانند و به همین خاطر دو شب را برای جشن و دورهمی در نظر میگیرند. چله بزرگ و چله کوچک یا همان چله زری و عمو چله دو شب مهم در آداب و رسوم مردم این منطقه بوده و در هر دو شب شب نشینی و تفال و شعرخوانی برگزار میشود.
هر یک از گوشه و کنار ایران در این شب بزرگ و طولانی به گونه های مختلف رسیدن زمستان را جشن میگیرند تا بگویند که یک دقیقه طولانی تر بودن یک شب می تواند بهانه ای برای کنار هم بودن باشد. سامانه رزرو هتل اقامت ۲۴، اولین سامانه رزرو هتل آنلاین در گوشه و کنار ایران، یلدایی زیبا را برایتان آرزو می کند.
