خودروهای داخلی و قیمت صادرات آنها

مدتهاست همه از کارشناس و عوام به این نکته اذعان دارند که خودروهای داخلی، با قیمتی بسیار نازلتر به کشورهای دور و نزدیک صادر می شوند و در عوض با بهایی سنگین به هموطنانمان فروخته می شوند. اینکه دلیل این موضوع، سیاستهای دولتی و اجبار خودروسازان است یا تلاش برای صادرات به هر قیمت و کسب امتیازهای ویژه بابت آن، سخنی دیگر است. روزنامه شرق در مقاله ای مفصل، قیمتهای خودروهای صادراتی را با قیمت آنها در ایران مورد مقایسه قرار داده است که نشان می دهد یک خودروی داخلی، به راحتی بیش از ۶۰ درصد ارزانتر به دست مصرف کنندگان خارجی می رسد!

صادرات پژو پارس ۱۳۲ درصد ارزان‌تر از قیمت مصرف‌کننده ایرانی به عراق یا ارسال پیکاپ ۱۰۴ درصد زیر قیمت ایران به بنین؛ این تنها بخشی از دستاورد صادرات خودرو کارخانجات خودروساز در سال جاری است. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که صنعت خودروسازی آن، ارز از کشور به خاطر واردکردن رادیاتور، پیچ و مهره یا دیسک کلاچ خودرو «پیکان» خارج می‌کند (منبع: آمار واردات خودرو بر اساس اطلاعات موجود و کارشناسی نشده طی ۹ ماهه سال ۱۳۹۲، گمرک ج ا. ا، ردیف‌های: ۲۶، ۴۲۰۱۱۶۹) سال‌هاست ادعای تولید خودرو ملی دارد، اما قیمت محصولات آن با بالاو پایین‌ شدن قیمت ارز به شدت تغییر می‌کند و وقتی صنعت خودرو تحریم می‌شود، ناگهان عرضه خودرو ملی نیز با مشکل مواجه می‌شود و اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد سر به فلک می‌کشد. کارخانجات غیردولتی «خودروساز» همگی مونتاژکار قطعات چینی هستند و برای واردکردن قطعات میلیاردهادلار ارز از کشور خارج می‌کنند و تولیداتشان را به قیمت خارق‌العاده‌ای به مصرف‌کننده ناچار از انتخاب بین گزینه‌های موجود به فروش می‌رسانند. حالا در همین کشور، که داشتن برخی خودروها مستلزم خواب پول نزد خودروسازان تا ۶-۹ ماه است و خودروسازان محصول آماده برای تحویل به مشتری به‌صورت نقدی ندارند «صادرات خودرو» هم داریم! در اینجا بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، به بررسی قیمت صادراتی محصولات خودروسازان داخلی پرداختیم. گفتنی آنکه در آمار مزبور، بعضاً ردیف‌هایی با شرح تعرفه دو تا چند خودرو درج شدند که قابل تفکیک نبودند. این موارد در جداول ذکر شدند.

اوکراینی‌ها رانا و تیبا دوست دارند!
در ماه‌های فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور به کشور اوکراین انواع تیبا و رانا صادر شده است. قیمت هر دستگاه تیبای صادراتی به اوکراین بیش از ۱۸ میلیون ثبت شده است، همچنین قیمت هر دستگاه خودرو رانا که به این کشور صادر شده است نیز بیش از تومان قیمت‌گذاری شده است. ارزش کل صادرات ۱۶۸ دستگاه خودرو به این کشور طی مدت یادشده بیش از سه‌میلیاردومیلیاردو ۳۴ میلیون ثبت شده است.
جمهوری آذربایجان: رتبه دوم
رتبه دوم مقصد صادرات خودرو ایرانی به جمهوری آذربایجان با ۲۴ درصد سهم از کل صادرات خودرو اختصاص دارد. یک‌هزاروهزارو ۱۴۷ دستگاه انواع خودرو سواری از ابتدای امسال تاکنون به ارزش بیش از ۲۱ میلیاردتومان به کشور آذربایجان صادر شده است. خودروهای صادراتی به این کشور را ال ۹۰، پراید، تیبا، سمند و پیکاپ تشکیل داده‌اند. در آذرماه ۴۴۳ دستگاه، در آبان ماه ۱۹۶ دستگاه، در مهرماه نیز ۱۹۶ دستگاه، در شهریورماه ۶۸ دستگاه، در مردادماه ۹۲ دستگاه، در خردادماه نیز ۹۲ دستگاه و در اردیبهشت امسال ۶۰ دستگاه از خودروهای یادشده به این کشور صادر شده است.
به ترتیب خودروهای ال ۹۰ و پراید بیشترین سهم را در جریان این معامله داشتند.

بنین مشتری قدیمی نصف قیمت!
ظاهراً خودروسازان علاقه خاصی به صادرات بیش از نصف قیمت خودرو پیکاپ به کشور بنین دارند. برای آنها که شاید نشناسند باید گفت بنین کشوری است با هشت‌میلیون‌نفر جمعیت در غرب آفریقا و ما از زمانی که صادرات خودرو را آغاز کردیم تاکنون همواره پیکاپ را به قیمت بسیار پایین‌تر از ایران به این کشور صادر کرده‌ایم. امسال نیز به سبک و سیاق سال‌های گذشته، پیکاپ‌ها را در تیرماه به ارزش هر دستگاه بیش از ۳۷ میلیون به این کشور فرستادیم، این در حالی است که قیمت این محصول در داخل نزدیک ۸۲ میلیون است. خودرو تیانا نیز که در ایران ۱۴۰ میلیون قیمت دارد، به این کشور به قیمت هر دستگاه ۸۶ میلیون صادر شده است. ارزش کل صادراتمان به ترکمنستان زیاد نیست و جمعا نزدیک به یک‌ میلیارد و ۲۰۰ میلیون بوده است.

عراق: بزرگ‌ترین بازار
عراق، بازار قدیمی صادرات خودرو ایرانی، در گذشته نه‌چندان دور، در کنار سوریه بزرگ‌ترین مقصد صادرات خودرو ایرانی بود که پس از سوریه یکه‌تازی می‌کند. هم‌اکنون مقصد بیش از ۵۳ درصد صادرات خودروی ما را عراق به خود اختصاص داده است. ال ۹۰، انواع پراید، پژو ۴۰۵، پژو پارس، سمند و تیبا از جمله خودروهایی هستند که به این کشور صادر کرده‌ایم. این صادرات در فروردین، مهر، آبان و آذر صورت گرفته است.

مصر: بازار جدید
مصر بازار جدیدی برای خودروهای ایرانی به شمار می‌رود اما در همین مدت نیز توانسته سهم خوبی داشته باشد. ۱۳ درصد صادرات امسال خودرو ما به مصر بوده است. پراید و تیبا دو خودرویی هستند که در شهریورماه و آذرماه به این کشور بی‌ثبات صادر شده‌اند.

در آلمان کسی سوار پراید نمی‌شود
البته ما صادرات خودرو به چین، کره‌جنوبی، روسیه، حتی آلمان نیز داشتیم. اما این صادرات یا به‌صورت موردی بود، یا برای مثال یک دستگاه از یک خودرو به چین صادر شده است که احتمالاً برای اهداف تحقیقاتی یا مشابه آن صورت گرفته وگرنه، احتمال اینکه در آلمان یا کره جنوبی کسی متقاضی خودرو پراید باشد کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد! در شرح تعرفه‌ها متأسفانه بعضاً مدل خودروهای صادراتی ذکر نشده یا چند خودرو در یک ردیف قرار گرفتند. بر همین اساس از آنجا که عموماً اجناس باکیفیت برای صادرات در نظر گرفته می‌شوند، در این مطلب آنجا که مدل دقیق ذکر نشده بود معیار قیمت داخلی محصولات، باکیفیت‌ترین آنها در نظر گرفته شده است و از دیگر سو درصد اختلاف قیمت نیز قیمت کارخانه بوده است. هنوز هیچ مقام مسئولی درباره توجیه اقتصادی این صادرات توضیحی نداده است! برای مثال، قطعات خودرو پیکاپ باید با دلاری که مدت‌هاست در کشور وضع خاصی دارد وارد شود، در ایران تولید شود، قیمت آن (اگر عرضه شود) در ایران بیش از ۸۰ میلیون باشد، بعد این خودرو که تولید شد، آن را به قیمت ۳۷ میلیون به بنین صادر کنیم!

نویسنده: موسی منعم – روزنامه شرق شماره ۱۹۳۷