زیان میلیارد دلاری خودروسازان به اقتصاد ایران با تولید محصولات پرمصرف

براساس داده‌های موجود در گزاراش مرکز پژوهش‌های مجلس، معادل یک ماه درآمد نفتی ایران، هر سال به دلیل اضافه نیاز خودروهای داخلی به بنزین، هدر می‌رود.

در اروپا میانگین مصرف سوخت خودروهای تمام بنزینی و هیبریدی، به عدد ۷ لیتر در صد کیلومتر می‌رسد. این مورد برای ژاپن و کره با مدل‌های کوچک و کم‌مصرف معمولا ۵/۵ تا ۶/۵ است. حتی کشور هند با انبوه خودروهای قدیمی و مشکلات مربوط به آلودگی هوا، میانگین مصرف بنزین کمتر از ۸ لیتر در صد کیلومتر دارد. در ایران چنین آماری به شکل واضح و اختصاصی وجود ندارد اما کارشناسان باتوجه به تردد روزانه و بین شهری خودروها در جاده‌های ایران طی یک سال، میانگین مصرف بنزین را حدود ۹ تا ۱۰ لیتر در صد کیلومتر تخمین می‌زنند.

حال اگر خودروهای صفر کیلومتر بازار جهانی را با محصولات سایپا و ایران خودرو مقایسه کنیم، فاجعه‌ی اقتصای و زیست محیطی، واضح‌تر دیده می‌شود. افزایش تولید مدل‌های کم‌مصرف و هیبرید، باعث شده است در بسیاری کشورهای توسعه‌یافته، میانگین مصرف بنزین خودروهای صفر کیلومتر، حدود ۵ لیتر در صد کیلومتر باشد؛ اما سایپا و ایران خودرو همچنان محصولات پرمصرف قدیمی را تحویل مشتری می‌دهند. میانگین مصرف سوخت در تولیدات خودروسازان ایرانی، طی ۱۰ تا ۲۰ سال اخیر تغییر چندانی نکرده است و فناوری هیبرید، در صنایع کشور ما وجود ندارد.

از اطلاعات منتشر شده در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌توان چنین نتیجه گرفت که خودروهای ساخت داخل از سایپا و ایران خودرو گرفته تا انواع مدل‌های چینی در حال مونتاژ، تفاوت مصرف سوخت ۴۰ تا ۵۰ درصد با میانگین کشورهای توسعه یافته دارند. این شرایط باعث می‌شود، سالانه ۳ میلیارد دلار برای اضافه نیاز به بنزین در مقایسه با استاندارد کشورهای غربی، هزینه شود. به بیان دیگر، اگر محصولات مدرن کشورهای پیشرفته با تعداد بسیار بالا در ایران وجود داشت و جای‌گزین ۴۰۵ و پارس و ساینا و تیبا و پرایدهای قدیمی و دیگران می‌شد، از محل صادرات بنزین، سالانه ۱۵ میلیارد دلار اضافه درآمد به کشور ما می‌رسید. ایران از فروش نفت در سال ۲۰۲۲، معادل ۵۴ میلیارد دلار درآمد داشت. همچنین پیش‌بینی‌ می‌شود امسال تقریبا  ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار از محل فروش فراورده‌های نفتی مثل بنزین و محصولات پتروشیمی، کسب کند.