انتقاد خودروسازان از بلاتکلیفی بازار خودرو

دنیای اقتصاد: سومین نمایشگاه بین‌المللی خودروی تهران بی‌رمق‌تر از همیشه، روز گذشته در شرایطی افتتاح شد که برخلاف اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی وزارت صمت مبنی‌بر حضور رضا رحمانی در مراسم بازگشایی، وزیر در این مراسم حضور نیافت. هرچند چینی‌ها و وارد‌کنندگان خودرو در دو دوره گذشته با حضور گسترده خود برگزاری نمایشگاه خودروی تهران را به نوعی اعتبار بخشیدند، اما در این دوره به واسطه کاهش فعالیت چینی‌ها در خودروسازی کشور، توقف واردات و همچنین خروج شرکای خودروسازی، به‌نظر می‌رسد که برگزاری سومین نمایشگاه خودرو چندان توجیهی نداشته باشد. بدین ترتیب از دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا که برخی از محصولات جدید خود را به واسطه خروج شرکای خارجی از خط خارج کرده‌اند، بگذریم در این نمایشگاه خبری از بخش خصوصی نیز نبود و تنها حضور قطعه‌سازان وابسته به دو شرکت خودروساز که خواستار معرفی توانمندی‌ها و راهبردهای داخلی‌سازی قطعات بودند، پررنگ به‌نظر می‌رسید.

بدین ترتیب اگرچه سومین نمایشگاه بین‌المللی خودروی تهران بی‌خاصیت‌تر از همیشه به‌نظر می‌رسید، اما مراسم افتتاحیه آن یک مزیت به‌دنبال داشت و آن حضور مدیران‌عامل دو شرکت خودروساز در جمع خبرنگاران و پاسخ به سوالات و ابهامات خودرویی بعد از بازگشت تحریم‌های بین‌المللی بود. البته حضور محسن صالحی‌نیا به‌عنوان مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در این نمایشگاه و پاسخ وی به سوالات خودرویی باعث تعجب خبرنگاران شد. صالحی‌نیا هرچند سابقه مدیرکلی صنایع ماشین‌‌سازی و نیروی محرکه وزارت صنایع و معادن و معاونت صنایع و امور اقتصادی این وزارتخانه را در کارنامه شغلی خود دارد اما با آغاز وزارت رضا رحمانی، وی ابتدا سرپرست و بعد به‌عنوان مدیرعامل شهرک‌های صنعتی ایران منصوب شد. وی در سومین نمایشگاه خودروی تهران از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان افتتاح‌کننده این نمایشگاه حضور یافت و در جمع خبرنگاران آخرین تصمیمات خودرویی وزارت صنعت را اطلاع‌رسانی کرد.

• برنامه جبرانی برای کاهش تولید

هرچند خبرنگاران و فعالان حوزه رسانه خود را برای حضور وزیر در افتتاحیه سومین نمایشگاه خودرو آماده کرده بودند اما وی ترجیح داد که مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی به جای وی در افتتاحیه نمایشگاه خودرویی شرکت کند. شاید اگر وی حضور می‌یافت باید به بسیاری از ابهاماتی که این روزها صنعت و بازار خودرو را بلاتکلیف نگه داشته، پاسخ صریح می‌داد، این در شرایطی است که عدم‌حضور وی، بر شبهات تداوم تولید و قیمت‌گذاری خودرو افزود. در هر حال در برنامه دیروز به‌نظر می‌رسید که صالحی‌نیا اگرچه دیگر سمت معاونت صنایع را ندارد، اما با اطلاعات قبلی خود تا حدودی توانست از پس سوالات خبرنگاران برآید، به‌خصوص در مورد افت تولید خودرو. برخلاف وعده رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت که عنوان کرده بود تیراژ خودرو از آذرماه صعودی خواهد شد اما تولید همچنان روند نزولی به خود گرفت. در این زمینه خودروسازان تاکید دارند که با قیمت‌گذاری خودروها، روند تولید تسریع خواهد شد حال آنکه وزیر بدون تجدیدنظر در قیمت‌ها، قول صعودی شدن تیراژها را داده بود. در این زمینه محسن صالحی‌نیا به خبرنگاران گفت با توجه به شرایطی که برای اقتصاد ایران رخ داد، تولید خودرو کاهش پیدا کرده و هم‌اکنون برخی مشکلات در حوزه تامین خودرو در بازار وجود دارد؛ بنابراین گلایه قطعه‌سازان از خودروسازان به‌دلیل عدم‌پرداخت مطالباتشان صحیح است. وی ادامه داد که برخی عوامل دست به دست هم داده و کاهش تولید خودرو را رقم زده‌اند؛ به‌طوری‌که برآوردها حکایت از آن دارد که اگر بتوانیم ۸۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید کنیم ۳۰ درصد کاهش نسبت به سال گذشته و ۴۰ درصد کاهش نسبت به برنامه تدوین شده خواهیم داشت، حال آنکه برای این کاهش برنامه جبرانی داریم. در ادامه صالحی نیا به این موضوع اشاره کرد که کاهش تولید به مفهوم کاهش سقف قرارداد با قطعه‌سازان است و ممکن است در این میان قطعه‌سازان متضرر شوند.

معاون وزیر صنعت همچنین از تکلیف خودروسازان به پرداخت جریمه تاخیر و سود مشارکت در قراردادهایی خبر داد که امکان تحویل به‌موقع خودروهای آنها از سوی خودروساز وجود ندارد. صالحی‌نیا اما در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی‌بر اینکه برخی خودروسازان به بهانه عدم‌تعیین قیمت از سوی ستاد تنظیم بازار از ایفای تعهدات خود به مشتریان سر باز می‌زنند، اظهار کرد که وزارت صنعت در این زمینه نظارت دارد اما در این رابطه دو دسته گله‌مندی وجود دارد؛ یک گروه مربوط به خودروهایی است که تولید آنها به‌دلیل مشکلات ناشی از محدودیت‌های بین‌المللی علیه ایران با توقف تولید مواجه هستند و گروه دوم گلایه‌های مربوط به خودروهایی است که مشکلی برای تولید از سوی خودروسازان داخلی وجود ندارد که البته مقرر شده تا پایان سال تعهدات خودروسازان ایفا شود اما در سه ماهه سوم امسال نیز بخشی از این تعهدات به مشتریان تحویل داده شد. صالحی‌نیا در مورد مشکلاتی که برای گروه اول پیش‌آمده یادآور شد که هم‌اکنون خودروساز امکان تحویل این خودروها را ندارد و خودروسازان مکلفند با توجه به نوع قرارداد یا خودروی جایگزین تحویل دهند و یا سود مشارکت را به حساب مشتریان واریز کرده و یا اگر شکل دیگری از توافق را با مشتریان انجام می‌دهند، عملیاتی سازند. ما هم در وزارت صنعت بر این موضوع نظارت می‌کنیم.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: مقدمات کار برای قیمت‌گذاری خودروهای خارج از حیطه تصمیم گیری شورای رقابت فراهم شده و به‌زودی در ستاد تنظیم بازار این موضوع نهایی و ابلاغ خواهد شد، به این معنا که خودروسازان با تعیین تکلیفی که ستاد تنظیم بازار بر روی قیمت خواهد داشت خودرو را تحویل مشتری خواهند داد.

وی افزود: مشتریان در این حوزه سه دسته‌اند. اول گروهی که خودرو را با قیمت قطعی خریداری کرده که مطابق با نرخ درج شده در قرارداد خودرو را تحویل می‌گیرند، دسته دوم شامل افرادی است که پیش‌خرید به حسب قیمت روز انجام داده‌اند که آنها نیز براساس قیمت روز که از سوی ستاد تنظیم بازار نهایی می‌شود خودروی خود را تحویل خواهند گرفت و دسته سوم ثبت‌نام‌کنندگانی هستند که به‌تازگی اقدام به ثبت نام خودرو خواهند کرد که تکلیف آنها هم مشخص است. صالحی‌نیا در ادامه تولید خودرو و عدم‌عرضه آن به بازار را شایعه خواند و تاکید کرد که به هر حال خودروسازان براساس قیمت‌های تکلیفی ستاد تنظیم بازار مکلف به ایفای تعهدات خود هستند ضمن اینکه ستاد تنظیم بازار نیز نرخ عادلانه‌ای برای خودروها اعلام خواهد کرد اما خودروساز نمی‌تواند به بهانه انتظار برای ابلاغ قیمت‌ها از سوی ستاد تنظیم بازار، از تحویل خودرو امتناع کند. در انتها خبری که بسیاری از خبرنگاران در انتظار شنیدن آن بودند بار دیگر با اظهار بی‌اطلاعی معاون وزیر به باقی ابهامات خودرویی وزارت صنعت افزود، به‌طوری‌که خبرنگاران از زمان اعلام قیمت‌ها پرسش کردند حال آنکه صالحی‌نیا از زمان ابلاغ قیمت‌های جدید خودرو ابراز بی‌اطلاعی کرد.

• یکه زارع: نگران نباشید

مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو نیز یکی دیگر از مدعوین سومین نمایشگاه بین‌المللی خودرو بود. وی در ابتدای اظهارات خود دلیل تاخیر در تحویل برخی خودروهای پیش‌فروش شده را مشکلات تامین قطعات ناشی از تحریم‌ها خواند و از خریداران خواست که نگران نباشند و به زودی خودروهای معوقه به آنها تحویل‌ داده خواهد شد.

یکه‌زارع درباره‌ وضعیت قیمت خودرو و این‌که چرا قیمت‌های جدید اعلام نمی‌شود مسوولیت آن را متوجه وزارت صنعت، معدن و تجارت خواند و تاکید کرد با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه و قطعات مورد نیاز برای تولید خودرو انتظار داریم تا قیمت خودرو هم اصلاح شود، اما این ابلاغ باید از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شود. وی اعلام کرد: با اصلاح قیمت‌ها همه مشکلات خودروسازان حل نمی‌شود؛ چراکه تحریم از سوی آمریکا به صورت هدف‌دار اتفاق افتاده است، بنابراین باید در کنار اصلاح قیمت‌ها برای حل مشکلات این صنعت تدابیر دیگری هم اندیشیده شود. مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو تصریح کرد: خودروسازان همواره دوست دارند محصولات‌شان با قیمت مناسب به دست مردم برسد و توان خرید مردم هم در نظر گرفته شود، اما با افزایش قیمت‌هایی که روی مواد اولیه و قطعات اعمال شده است، سعی خواهیم کرد تا محصولات پرتیراژ درصد کمتری افزایش قیمت پیدا کند تا فشار کمتری به مردم وارد شود. وی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی‌بر اینکه آیا سناریوی افزایش قیمت پلکانی خودرو را قبول دارد یا خیر؟ عنوان کرد که طرح افزایش پلکانی قیمت حتما باید انجام شود و اینگونه نیست که یک‌شبه بتوانیم قیمت‌ها را افزایش دهیم، چراکه به‌عنوان خودروساز متعهدیم تا محصولاتی که مردم پیش‌خرید کرده‌اند را با درصد کمی تغییر قیمت به آنها تحویل دهیم.

• مدیرعامل سایپا: بلاتکلیفیم

در حاشیه نمایشگاه محمدرضا سروش، مدیرعامل سایپا نیز از مسوولان وزارت صنعت خواست که هر چه زودتر قیمت‌های جدید خودرو را اعلام کنند. وی با تاکید بر اینکه قیمت خودروها هرچه زودتر باید اعلام شود تا مردم و خودروسازان از بلاتکلیفی دربیایند، گفت: از مردم برای اینکه مجبوریم از گزینه‌های دیگر برای جایگزینی خودرو استفاده کنیم و محصول دیگری به آنها تحویل دهیم عذرخواهی می‌کنیم.

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا در پاسخ به این سوال که برخی از خودروهایی که با تاخیر در تحویل مواجه شده‌اند کاملا بومی‌سازی شده و قبل از این ادعا شده بود که ۱۰۰ درصد در داخل تولید می‌شوند، بنابراین نباید این مشکل به‌وجود بیاید، تصریح کرد: بدون شک خودروهای گروه تیبا و پراید با درصد ساخت بالایی در کشور تولید می‌شود و آنچه گفته می‌شود که خودرو کاملا ایرانی است صحت دارد و مردم باید آن را باور کنند اما به‌عنوان خودروساز همه قطعات مورد نیازمان را از قطعه‌سازان تامین می‌کنیم که آنها نیز به مواد اولیه‌ و قطعاتی نیاز دارند که بخشی از آن از خارج از کشور تامین می‌شود. سروش ادامه داد: گروه خودروسازی سایپا بخش عمده‌ای از نیازهای خود را از قطعه‌سازان داخلی تهیه می‌کند، اما این قطعه‌سازان قطعا نیاز ارزی دارند و در این زمینه هم با مشکلاتی مواجه شده‌اند و تاخیر در تحویل خودروها عمدتا به این مساله برمی‌گردد.

وی در پاسخ این سوال که آیا دلیل این تاخیر ارتباطی به تغییر قیمت خودرو دارد، عنوان کرد عمدتا اینگونه نیست که تاخیر در تحویل خودروهای پیش‌فروش شده در انتظار قیمت‌های جدید باشد، اما امیدواریم مسوولان هرچه سریع‌تر قیمت‌های خودرو را اعلام و به اطلاع عموم جامعه برسانند تا مردم و خودروسازان از بلاتکلیفی در بیایند البته با توجه به اینکه بخش زیادی از خودروهای فروخته شده گروه سایپا با قیمت قطعی است، عقلانی نیست که در انتظار اعلام قیمت‌ها باشیم.

مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا با بیان اینکه خودروسازان با زیان محصولات خودشان را به بازار عرضه می‌کنند، اظهار کرد: اگر نگاهی به تابلوهای بورس بیندازید مشخص می‌شود که این زیان وجود دارد و بی‌خود نیست که اعلام می‌کنیم در حال زیان‌دهی هستیم.