نیسان و جبهه تحریم ایران

مسابقه تحریم ایران توسط خودروسازان بزرگ دنیا و با تحریک گروه ضد ایرانی اتحاد علیه ایران هسته ای بگونه ای پیش می رود که دیگر شرکتی برای حضور در بازار ایران باقی نمانده است. بعد از خروج تویوتا، کیا، هیوندای و پژو، اینک نوبت نیسان است تا بساط خودروهای خود نظیر تیانا، رونیز، ماکسیما، قشقایی، پیک آپ و مورانو را از سفره ایرانی برچیند. ماجرا از آنجا آغاز شد که نیسانی ها برنده مناقصه بزرگ و یک میلیارد دلاری تامین تاکسی های شهر نیویورک آمریکا شدند. اما از این شرکت خواسته شد که بین شراکت با ایران و آمریکا یکی را انتخاب کند. در کمپین ضد ایرانی برگزار شده تصاویر محمود احمدی نژاد در یک کامیون نیسان و در یک تاکسی بصورت فتوشاپی نشان داده می شود. نیسان البته اعلام کرده که روابطش با ایران به یک تولید کننده محلی محدود می شود و با قوانین آمریکا تناقضی ندارد. اما با این وجود شکایت از نیسان ادامه خواهد داشت.

آیا صنعت خودروی ایران می تواند از این هجمه به سلامت عبور کند؟ شاید پارس خودرو که کاملا به نیسان و گروه رنو-نیسان وابسته شده آسیب زیادی از این تحریم ها ببیند و تا یافتن شریکی جدید و قابل اطمینان مدتی رکود را تحمل کند. در عین حال بیشترین حجم تولید و فروش ایران خودرو  هم به محصولات گروه پژوسیتروئن وابسته است. از طرف دیگر قسمت اعظم بازار خودروهای وارداتی را هم هیوندای و کیا به خود اختصاص داده اند و با این شرایط باید گفت صنعت و البته بازار خودرو کشور هم اکنون در آزمونی سخت قرار گرفته و باید دید که آیا سربلند بیرون می آیند؟

قهر پژو بعد از ۲۰ سال شراکت
اگرچه از دید بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو کشور، اعلام برائت پژو از خودروسازی ایران و پشت کردن به بازار بزرگ آن از سوی پژو بعید و حتی محال بود، اما این شرکت که لقمه ای چرب و نرم تر را یافته بود، تمام پیش بینی ها را خراب کرد و ساده تر از آنچه که میشد، به شریک معتبر و گردن کلفت آمریکایی خود چسبید. خرید تنها هفت درصد از سهام پژو از سوی جنرال موتورز آمریکا کافی بود تا یار بیست و چند ساله خودروسازی ایران عطای ایران خودرو را به لقایش ببخشد و مقدمات حضورش در بازار آمریکا را فراهم کند. پژو که بارها در مقابل تحریم خودروسازی ایران موضع گرفته و ایستاده بود، این بار نتوانست خود را در مقابل مزیت های شراکت با جنرال موتورز نگه دارد و دست آخر با وجود سال ها شراکت با ایران خودرو و حضوری پررنگ در بازار ایران، قید همه اینها را زد و لبخند رضایت را بر چهره شریک آمریکایی اش نشاند. هرچند کارشناسان و فعالان صنعت خودرو معتقدند رفتن پژو نمی تواند به تعطیلی ایران خودرو بیانجامد و این شرکت همچنان در جاده مخصوص فرمانروایی خواهد کرد، اما همان ها در عین حال از سخت و پیچیده شدن شرایط برای ایران خودرو صحبت به میان میآورند و از افزایش هزینه های تولید میگویند. اینکه گفته میشود ایران خودرو بدون پژو هم سرپا میماند و از بین نمی رود، حرف غلطی نیست، زیرا به هر حال صنعت قطعه سازی کشور توانسته طی سال های اخیر خود را ارتقا دهد و از وابستگی خودروسازان به شرکت های خارجی بکاهد، اما بر کسی پوشیده نیست که ایران خودرو هنوز هم بابت تامین برخی قطعات وابسته است و حال باید به فکر تامین آنها از منبعی غیر از پژو باشد. چین و هند؛ اینها گزینه های ایران خودرو هستند برای تامین قطعات موردنیازش که اتفاقا هم تیراژ بالایی دارند و هم تحت برند پژو قطعه تولید میکنند، منتها این همه داستان نیست، زیرا خرید قطعه از چینی ها و هندی ها افزایش هزینه تولید را به همراه خواهد داشت. قطعا چینی ها و هندی ها به فکر منافع خودشان هستند و در این شرایط که خودروسازی کشور تنها شده، تا حد امکان از آب گل آلود ماهی خواهند گرفت. این بدان معنا است که ایران خودرو باید قطعات موردنیازش را با هزینه هایی بیشتر تامین کند و در نتیجه آن، قیمت تمام شده محصولات این شرکت با سهمی حدودا ۵۰ درصدی در بازار، بالا میرود و مشتریان مزه تلخش را خواهند چشید. همچنین آن طور که کارشناسان میگویند، تیراژ تولید خودرو در یکی دو سال آینده با افتی مقطعی مواجه خواهد شد. البته این ماجرا میتواند مقطعی باشد؛ به نحوی که اگر خودروسازان بتوانند در طول این یکی دو سال قطعات موردنیاز خود را داخلی سازی کنند، دوباره اوضاع تا حدی به حالت عادی باز میگردد.

مقامات رسمی اتحادیه کارگری کارخانه پژو فرانسه  اعلام کردند که فعالیت‌ها در کارخانه وسول به دلیل تعلیق صادرات قطعه به ایران دستکم تا ماه سپتامبر سال جاری متوقف خواهد ماند. فرانک دان، یک مقام رسمی در اتحادیه نیز در این باره گفت: پژو برنامه‌ریزی کرده تا تولید آزمایشی و صادرات در این کارخانه تا ماه سپتامبر سال جاری از سر گرفته شود. مدیریت شرکت پژو سیتروئن هفته گذشته ۲۲۰ نفر از کارگران کارخانه وسول را از کار اخراج کرد. بزرگ‌ترین خودروساز فرانسه در حال حاضر با بحران کاهش فروش و افزایش هزینه‌ها مواجه بوده و در تلاش است با تعدیل نیرو به میزان زیادی از هزینه‌هایش بکاهد.

پارس خودرو پس از رنو و نیسان
از پژو که بگذریم، زمزمه ها حکایت از جدایی قریب الوقوع نیسان موتورز ژاپن از خودروسازی و بازار ایران دارند و اگر این اتفاق رخ بدهد، پارس خودرو به عنوان سومین خودروساز کشور با چالشی جدی روبه رو خواهد شد. هرچند بخش کوچکی از بازار خودرو ایران به نیسان وابسته است، اما از آنجا که چهار محصول لوکس پارس خودرو (ماکسیما، قشقایی، تینا و پیکاپ) تحت برند نیسان موتورز در این شرکت مونتاژ میشوند، رفتن نیسان با مشکلاتی همراه خواهد بود. از آنجاکه این چهار محصول داخلی سازی بسیار اندکی دارند، بسیار بعید است پارس خودرو بتواند پس از نیسان به مونتاژ آنها ادامه دهد؛ زیرا تامین قطعات از راه کشورهایی دیگر (با توجه به حجم بالای وابستگی) صرفه اقتصادی ندارد. این البته تنها مشکل سومین خودروساز کشور نیست؛ زیرا به تازگی شرکت رنو فرانسه نیز که نصف بیشتر محصولات لوکس پارس خودرو تحت برند آن تولید میشود، برای قطع ارتباط با ایران تحت فشار قرار گرفته است.

رنو شرکتی دولتی است و چون فرانسه سیاستی ضد ایرانی دارد، این شرکت را برای قطع ارتباط با خودروسازی ایران در منگنه گذاشته تا پس از پژو، دومین خودروسازی فرانسوی نیز از ایران خارج شود.
رفتن رنو به معنای حذف تندر L90 و مگان از خط تولید صنعت خودروسازی ایران و همچنین محروم شدن این صنعت از تکنولوژی های روز خواهد بود و سرمایه گذاری مالی و فنی انجام شده در چند سال اخیر توسط رنو نیز به باد میرود.رنو البته علاوه بر پارس خودرو، در ایران خودرو نیز تندر L90 را به تولید میرساند و رفتن این شرکت میتواند ایران خودرو را نیز تحت تاثیر قرار دهد. این البته در حالی است که ظاهرا رنویی ها با تحریم ایران مخالفت کرده و نمی خواهند قید بازار آن و سرمایه گذاری خود را بزنند. بنا به گزارش ایسنا، شرکت خودروسازی رنو فرانسه درخواست گروه ضد ایرانی اتحاد علیه ایران هسته ای را مبنی بر خروج از ایران رد کرده است. شرکت رنو در پاسخ به نامه این گروه آمریکایی اعلام کرده که تحریم های بین المللی علیه ایران شامل صنعت خودرو نمیشوند و رنو همچنان به فعالیت هایش در ایران ادامه خواهد داد. باید منتظر ماند دید آیا رنویی ها روی حرف خود میایستند و همچنان در ایران میمانند، یا اینکه مانند هموطن شان توزرد از آب در میآیند و پارس خودرو و ایران خودرو را تنها میگذارند.

هیوندای و بازار وارداتی ها
اما به سراغ  هیوندای موتورز کره برویم، شرکتی که ظاهرا خروجش از بازار ایران قطعی شده و دیگر نه خودرو به این بازار می دهد و نه در صنعت خودرو ایران فعالیت می کند. رفتن هیوندای البته نمی تواند آسیبی به صنعت خودرو کشور بزند؛ زیرا تنها یکی از شرکت های بخش خصوصی و آن هم با تیراژی اندک، با  هیوندای ارتباط داشت و هم اکنون نیز با چینی ها همکار شده است. این در حالی است که بازار خودروهای وارداتی کشور قطعا متاثر از خروج  هیوندای خواهد شد؛ زیرا طبق آمار، بیشترین حجم خودروهای خارجی وارد شده به ایران را محصولات  هیوندای به خود اختصاص داده اند. البته باید دید  هیوندای دقیقا به چه شکل ایران را تحریم کرده است؛ به نحوی که اگر این شرکت فروش مستقیم خودرو به ایران را ممنوع کرده باشد، باز هم میتوان از طریق واسطه ها و البته با صرف هزینه های بیشتر،  هیوندای وارد کرد، حال آنکه اگر واسطه ها نیز از فروش خودرو به ایران منع شده باشند، دیگر باید به طور جدی با  هیوندای در بازار خودرو کشور خداحافظی کرد. در این صورت، بازار وارداتی ها که به خودی خود آشفته و پر از گرانی است، آشفته تر و گران تر خواهد شد.

منبع: دنیای اقتصاد- abclocal.go.com –