پورشه، قلب تپنده گروه فولکس‌واگن

محمد جواد سرانجام: شاید از نظر تاریخی شرکت پورشه آخرین تولیدکننده خودروهای سواری است که به گروه فولکس‌واگن ملحق شده، اما سابقه مشارکت و همکاری این دو شرکت خودروساز شهیر آلمانی به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد، زمانی که فردیناند پورشه اولین خودروی مردمی آلمان و نیز اولین خودروی خود را تحت عنوان فولکس‌واگن طراحی کرد و بعدها اولین خودروی پورشه را بر اساس همین محصول فولکس‌واگن توسعه داد.

البته همکاری این دو شرکت به همین‌جا ختم نشد و در تمام طول عمر این دو شرکت که به‌طور تقریبی کار خود را هم‌زمان شروع کردند ادامه داشت. از تولید محصولات مشترک و به اشترک گذاشتن قطعات در میان یکدیگر گرفته تا همکاری‌های مدیریتی و تصاحب سهام، به شکلی که شاید بتوان از مدیریت فردیناند پیچ، نوه دختری پایه‌گذار هر دو شرکت پورشه و فولکس‌واگن، در طی سال‌های ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۲ به‌عنوان مهم‌ترین نقطه پیوند این دو شرکت آلمانی و نیز سال‌های شکوفایی و رشد گروه فولکس‌واگن نام برد.

درهرصورت نحوه ارتباط این دو خودروساز، بهره‌مندی گروه فولکس‌واگن از سرریز فن‌آوری شرکت پورشه، درآمدزایی شرکت پورشه به‌عنوان سودآورترین عضو گروه فولکس‌واگن، تصاحب خودروسازی پورشه به‌وسیله گروه فولکس‌واگن، اختیار بیش از ۵۰% از حق رأی گروه فولکس‌واگن در دست شرکت سرمایه‌گذاری پورشه اس‌ای و نیز قرار گرفتن اعضای خانواده پورشه در رأس مدیریت گروه فولکس‌واگن این باور را القا می‌کند که پورشه قلب تپنده گروه فولکس‌واگن است.

تولد و حیات شرکت پورشه
شرکت پورشه در سال ۱۹۳۱ در شهر اشتوتگارت و به دست فردیناند پورشه تأسیس شد. حوزه فعالیت این شرکت در ابتدا، طراحی و توسعه موتور خودرو و نیز ارائه خدمات مهندسی و مشاوره‌ای درزمینهٔ خودرو بود. این شرکت طراحی و مشاوره در ابتدای فعالیتش با شرکت‌های بزرگ خودروسازی وقت مانند دایملر بنز، اتویونیون و اپل همکاری داشت.

البته سابقه همکاری فردیناند پورشه با شرکت‌های خودروسازی معروف به قبل از تأسیس شرکت پورشه برمی‌گردد. فردیناند پورشه که به‌واسطه تلاش‌های خود در صنعت خودروسازی به دریافت دو مدرک دکتری در سال‌های ۱۹۱۷ از دانشگاه وین و ۱۹۲۴ از دانشگاه اشتوتگارت نائل آمده بود، در سال ۱۹۳۴ به دعوت آدولف هیتلر، صدراعظم آلمان، در پروژه طراحی و ساخت فولکس‌واگن یا خودروی مردم مشارکت کرد و توانست خودروی فولکس‌واگن بیتل را با یک نوع موتور هوا خنک طراحی کرده و بسازد.

در سال ۱۹۳۹، اولین خودرو شرکت به نام پورشه ۶۴ ساخته شد که در آن، بیشتر از قطعات فولکس‌واگن بیتل استفاده شده بود. پس از آغاز جنگ جهانی دوم، عمده فعالیت شرکت و نیز فردیناند پورشه به طراحی و ساخت ادوات جنگی اختصاص یافت که تانک‌های تایگر یک و دو دستاورد این دوره شرکت پورشه است. پس از جنگ، فردیناند پورشه بزرگ و پسرش، فردیناند آنتون ارنست پورشه یا به اختصار فری پورشه، به فرانسه دعوت شده و در آنجا به اسارت فرانسوی‌ها درآمدند. فرانسوی‌ها برای آزادی هر یک از این دو چهره برتر شرکت خودروسازی پورشه، ۵۰۰ هزار فرانک تقاضا کردند، اما پرداخت چنین مبلغی از توان خانواده پورشه خارج بود. آن‌ها توانستند فقط پورشه پسر را از اسارت آزاد کنند و فردیناند پورشه تا دو سال بعد به اتهام همکاری با آلمان نازی در اسارت باقی ماند.

فری پورشه پس از آزادی از فرانسه به آلمان بازگشت تا شرکت خودروسازی پورشه را دوباره راه‌اندازی کند اما این اقدام مورد مخالفت شدید نیروهای متفق قرار گرفت. پس از آن فری پورشه به اتریش رفت و ابتدا یک کارخانه پمپ و لوازم لوله‌کشی را راه‌اندازی کرد و سپس به اتفاق خواهر و همسر وی، آنتوان پیچ که در خلال جنگ جهانی دوم ریاست شرکت فولکس‌واگن را به عهده داشت، شرکت پورشه هولدینگ را در اتریش تأسیس کرد. فعالیت این شرکت درزمینهٔ واردات و فروش خودروهای آلمانی به اتریش بود که تا به امروز نیز باقی بوده و به‌عنوان بزرگ‌ترین توزیع‌کننده خودرو در اروپا شناخته می‌شود.

بعد از آن، در سال ۱۹۴۷، فری پورشه اولین خودروی خود، پورشه ۳۵۶ را بر مبنای فولکس‌واگن بیتل ساخت. طراحی مدل اولیه این خودرو را، چند سال پیش از آن، فردیناند پورشه انجام داده بود، ولی فری کار تولید این مدل را به پایان رساند. مدل ۳۵۶ که مانند فولکس‌واگن بیتل یک خودروی موتور عقب بود، از یک پیشرانه چهار سیلندر هوا خنک، با قدرت ۳۵ اسب بخار نیرو می‌گرفت. در سال ۱۹۴۹، فری به اشتوتگارت بازگشت و کارخانه پورشه را در این شهر پایه‌گذاری کرد. وی نشان شهر اشتوتگارت را نیز برای خودروسازی خود برگزید. بالاخره فردیناند پورشه در سال ۱۹۵۱ درگذشت و شرکت پورشه به دو وارث وی، فری پورشه و لوییس پیچ رسید.

پورشه که قصد داشت با تکیه بر تجربه‌های حاصل از مسابقات اتومبیل‌رانی به امنیت خودروهای خود بیافزاید، با تولید پورشه ۱/۳۵۶ در سال ۱۹۵۲ وارد عرصه خودروهای اسپرت شد. پس از آن تا به امروز، شرکت خودروسازی پورشه انواع خودروهای اسپرت و سوپر اسپرت را به جهان عرضه کرده است.

مالکیت و مدیریت خانوادگی در شرکت پورشه
با مرگ فردیناند پورشه در سال ۱۹۵۱ و تقسیم مالکیت شرکت پورشه میان دو خانواده پورشه و پیچ، مشکلات مالی و حقوقی میان این دو خانواده بالا گرفت و مالکیت شرکت و پست‌های کلیدی آن چندین بار موضوع جدال خانواده‌ها شد؛ تا اینکه با تبدیل شرکت پورشه از یک شرکت با مسئولیت محدود به یک شرکت سهامی به دست فری پورشه در سال ۱۹۷۲، این نزاع‌های خانوادگی فروکش کرد. تغییرات مدیریتی شرکت پورشه در دهه ۱۹۷۰ و پیش از آن باعث کاهش میزان تولید شرکت پورشه و ایجاد مشکلات مالی شد تا اینکه در طول دهه بعد میلادی، حجم تولیدات این شرکت آلمانی و سرشناس به کمترین میزان خود رسید.

در نهایت در سال ۱۹۸۴، شرکت پورشه توانست با توجه به تغییراتی که فری پورشه در ساختار شرکت ایجاد کرده بود، بخشی از سهام خود را در بازار بورس فرانکفورت عرضه کرده و سرمایه‌ای به دست آورد. همین سرمایه و نیز تغییرات مدیریتی در شرکت پورشه موجب شکوفایی دوباره این خودروسازی آلمانی در ابتدای دهه ۱۹۹۰ میلادی شد.
با ورود وندلین ویدکینگ به‌عنوان مدیرعامل به شرکت پورشه در سال ۱۹۹۳، این شرکت به یک دوره بی‌پایان از موفقیت و سودآوری وارد شد. ویدکینگ توانست بعد از دو سال، شرکت خودروسازی پورشه را از یک دهه زیان دهی خارج کرده و با تولید ۲۱۱۲۴ دستگاه خودرو در سال این شرکت آلمانی را دوباره سودآور کند. دوره مدیریت ویدکینگ بسیار طولانی بود و در نهایت وی پس از ۱۷ سال موفقیت و تولید نزدیک به ۱۰۰۰۰۰ خودرو در سال پایانی، سکان مدیریت شرکت پورشه را در سال ۲۰۰۹ به مایکل ماخت واگذار کرد. در این زمان شرکت پورشه به‌عنوان سودآورترین شرکت خودروسازی جهان شناخته می‌شد.

در سال ۲۰۱۰ میلادی و یک سال بعد از ورود ماخت به پورشه، سمت مدیرعاملی این شرکت به ماتیاس مولر رسید. مولر نیز تا سال ۲۰۱۵ در سمت خود باقی ماند و با برکناری مارتین وینترکورن از مدیرعاملی گروه فولکس‌واگن بعد از رسوایی بزرگ دیزل گیت این گروه خودروسازی، با حفظ سمت به مدیرعاملی گروه فولکس‌واگن منصوب شد. در کمتر از یک ماه بعد از آن، الیور به لوم جایگاه مدیرعاملی شرکت خودروسازی پورشه را به دست آورد و تاکنون نیز در سمت خود باقی مانده است.

ادغام دو خودروساز بزرگ آلمانی
شرکت خودروسازی پورشه در سال ۲۰۰۷، دومین تغییرات بزرگ ساختاری خود را تجربه کرد. در این سال شرکت پورشه به پورشه اس‌ای به‌عنوان یک هولدینگ سرمایه‌گذاری متعلق به خانواده پورشه تغییر نام داد و گروه خودروسازی پورشه به‌عنوان تولیدکننده خودرو از دل آن به وجود آمد. دو سال بعد از آن، شرکت پورشه اس‌ای که ۳۱.۵% از سهام گروه فولکس‌واگن را در اختیار داشت با این گروه به توافقی رسید تا بر اساس آن تا سال ۲۰۱۱ فعالیت‌های خودروسازی دو شرکت با هم ترکیب شده و یک گروه خودروسازی یکپارچه را تشکیل دهند. علاوه بر این، مدیریت گروه فولکس‌واگن پذیرفت که ۵۰.۷% از حق رأی این گروه در اختیار شرکت پورشه اس‌ای قرار گرفته و در عوض آن، مدیریت گروه فولکس‌واگن جایگاه مدیریت پورشه اس‌ای را در دست گیرد؛ همچنین مالکیت گروه خودروسازی پورشه به طور کامل در اختیار فولکس‌واگن قرار گرفته و گروه فولکس‌واگن برند و کارخانه‌های پورشه را در زیرمجموعه خود قرار دهد. این در حالی است که از سال ۲۰۰۷، ولفگانگ پورشه، پسر کوچک‌تر فری پورشه و نوه فردیناند پورشه در سمت رئیس هیئت مدیره شرکت خودروسازی پورشه و هولدینگ پورشه ایفای نقش می‌کند.

پورشه، پیشگام در تولید و سودآوری
شرکت خودروسازی پورشه در سال ۲۰۱۵ بیش از ۲۲۵۰۰۰ خودرو از انواع محصولات خود را به سراسر جهان صادر کرده است. این تعداد فروش خودرو برای این شرکت آلمانی یک رکورد به شمار می‌آید و اولین تجربه فروش بالای ۲۰۰ هزار دستگاه شرکت خودروسازی پورشه است. پورشه در سال گذشته میلادی در بیشتر بازارهای خود روند رو به رشدی داشته است. به شکلی که کشور چین با فروش نزدیک به ۵۸۰۰۰ دستگاه خودرو و رشد ۲۴% نسبت به سال میلادی قبل از آن، به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار خودروهای پورشه شناخته می‌شود. بعد از چین، کشور آمریکا با ۵۱۷۵۶ خودرو و اولین فروش بالای ۵۰ هزار دستگاه در سال، نسبت به سال ۲۰۱۴، رشد ۱۰% را تجربه کرده است.

سومین بازار بزرگ خودروی‌های پورشه به بازار داخلی این شرکت خودروسازی تعلق دارد و پس از چین و آمریکا، کشور آلمان با فروش نزدیک به ۲۹۰۰۰ خودرو، بزرگ‌ترین مقصد خودروهای ساخت پورشه است. البته درحالی‌که پورشه ماکان، محصول تازه پا به میدان گذاشته شرکت خودروسازی پورشه در بیشتر بازارها، گوی سبقت را از دیگر محصولات ربوده است، اما پورشه ۹۱۱ پرطرفدارترین محصول پورشه در بازارهای آلمان به‌حساب می‌آید که خود گویای بازار سنتی این خودروسازی در داخل کشور است. بازار پورشه در بریتانیا و فرانسه نیز رشد ۳۳% را تجربه کرده و حتی این رشد برای کشورهای استرالیا و نیوزیلند به مقدار ۴۶% می‌رسد.

این بازار فروش به نسبت موفق و نیز تولید مناسب شرکت خودروسازی پورشه در حالی است که این شرکت خودروسازی فقط در تولید خودروهای اسپرت، برتر و لوکس فعالیت کرده و تنوع محصولات آن تنها به ۶ مدل اصلی محدود می‌شود. محصولات پورشه از حداقل قیمت پایه ۴۷۰۰۰ دلار برای مدل ماکان در بازارهای آمریکا شروع شده و ۲۶۳۰۰۰ دلار در بعضی از مدل‌ها تنوع قیمت دارند.

نکته قابل توجه سهم اصلی خودروهای SUV پورشه از کل تولید و فروش این شرکت است، به شکلی که دو مدل ماکان و کاین بیش از دوسوم سهم تولید را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که کمتر از ۱۵ سال از عرضه پورشه کاین، به‌عنوان اولین محصول SUV تحت برند پورشه می‌گذرد و پورشه ماکان نیز دومین سال معرفی خود به بازارهای جهانی را تجربه کرده است.

درآمد شرکت خودروسازی پورشه از فروش مجموع خودروهای خود در سال ۲۰۱۵ چیزی در حدود ۲۱.۵ میلیارد یورو بوده که نسبت به سال میلادی قبل از آن نزدیک به ۲۵% افزایش داشته است. از این مقدار ۲.۳۳۵ میلیارد یورو سود خالص شرکت پورشه است که این مقدار بیش از ۱۰% از کل درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۵ می‌باشد.

همکاری اثر بخش پورشه و فولکس‌واگن
ادغام و همکاری دو شرکت آلمانی پورشه و فولکس‌واگن با یکدیگر برای هر گروه خودروسازی بسیار مؤثر و سودآور بوده است، به شکلی که شرکت پورشه پرتیراژترین و پرفروش‌ترین محصول خود، پورشه ماکان را بر اساس پلت‌فرم MLB شرکت آئودی طراحی و تولید کرده است و از طرف دیگر، شرکت پورشه به‌عنوان سودآورترین خودروساز این گروه آلمانی شناخته می‌شود، به صورتی که برنامه‌ریزی برای کسب سود بیش از ۸% در طرح استراتژی ۲۰۱۸ گروه فولکس‌واگن، به پشت‌گرمی توانمندی شرکت پورشه صورت می‌گیرد.
بنابراین ادغام دو شرکت پورشه و فولکس‌واگن در چند سال گذشته، یکی از اتفاقات بسیار مهم صنعت خودروسازی آلمان و جهان است، چیزی که این دو شرکت را قوی‌تر کرده و در برابر تهدیدهای خارجی مقاوم‌تر می‌کند، جایگاه این دو خودروساز را در سطح جهانی ارتقا بخشیده و آن‌ها را در عرصه جهانی بی‌رقیب می‌کند.
چیزی که نمود اثرات خارجی آن آغاز شده و در سال‌های آینده به طور قطع بیشتر در مورد آن خواهیم شنید.