ایستگاه خبررنو

چرا رفتار رنو در ایران تغییر کرد؟

تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا در شرایطی شرکت‌های خودروساز خارجی را از کشور راند که در این بین، رنویی‌ها رفتاری متفاوت از گذشته را بروز داده و گویا قرار است تولید در ایران را به‌طور کامل متوقف کنند.

2016 Renault Duster
به گزارش دنیای اقتصاد، اینکه رنو مانند دیگر برندهای خودروساز خارجی تحت تأثیر تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار گرفته، کاملاً عادی است، منتها نکته اینجاست که خودروساز فرانسوی در مقایسه با دور قبلی تحریم‌ها، رفتاری منفعلانه و دور از انتظار در پیش گرفته است. طی سال‌های ۹۱ و ۹۲ که خودروسازی ایران با تحریم‌های بین‌المللی مواجه و شرکای خود را یک‌به‌یک از دست داد، رنویی‌ها با وجود کاهش سطح فعالیتشان در کشور، به‌طور کامل خروج نکرده و ارسال قطعات برای تولید محصولات مربوط به خانواده ال ۹۰ را ادامه دادند. حتی باوجودآنکه مشکلات موجود بر سر راه نقل‌وانتقال مالی، اجازه نمی‌داد رنو پول خود را از خودروسازان ایرانی دریافت کند، این شرکت کماکان ماند و ارتباط خود را با صنعت خودروی کشور حفظ کرد.


در واقع اگرچه در دور قبلی تحریم‌ها، طناب پیوند رنو و خودروسازی ایران به مو رسید، اما پاره نشد و تولید محصولات مربوط به خانواده ال‌۹۰ ادامه یافت. این در حالی است که با بازگشت تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا علیه خودروسازی ایران از نیمه مرداد امسال، رنو رفتاری متفاوت از گذشته را در پیش گرفت و چهره جدیدی از خود نشان داد. آن‌طور که از شواهد و قرائن برمی‌آید و روند تولید محصولات رنو در چند ماه گذشته نشان می‌دهد، خودروساز فرانسوی این بار عزمی جدی برای رفتن دارد و به احتمال فراوان تا پیش از پایان سال جاری، تولید محصولات این شرکت در ایران‌خودرو و پارس‌خودرو متوقف خواهد شد.

پس‌ازآنکه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در اردیبهشت امسال خروج این کشور را از توافق هسته‌ای و برجام اعلام کرد، مشخص شد آمریکایی‌ها خودروسازی ایران را در اولویت بازگشت تحریم‌ها قرار داده‌اند، حتی زودتر از تحریم نفتی. بر این اساس، اداره خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد تحریم‌های سخت‌گیرانه علیه خودروسازی ایران از نیمه مرداد برمی‌گردد. در نظر گرفتن این تحریم‌ها بدان معنا بود که هرگونه مراوده با خودروسازان و قطعه سازان ایرانی، ممنوع بوده و جرائم سنگینی را به دنبال خواهد داشت.

به فاصله کوتاهی پس از خروج آمریکا از برجام و وعده بازگشت تحریم‌ها، بیشتر خودروسازان خارجی، مستقیم و غیرمستقیم پیغام دادند که امکان ماندن در ایران را نداشته و مجبور به رفتن هستند. این در حالی بود که رنو موضعی نسبتاً متفاوت گرفت و اعلام کرد با وجود تحریم‌های آمریکا، در ایران خواهد ماند. این خبر مهم را کارلوس گوسن مدیرعامل رنو-نیسان-میتسوبیشی در جمع سهامداران این ائتلاف خودروسازی اعلام و حتی تأکید کرد که ماندن رنو در دوران تحریم، می‌تواند در آینده به مزیتی بزرگ برای این خودروساز در بازار ایران تبدیل شود. اظهارات گوسن موجی از امیدواری را بابت ماندن خودروساز معتبر اروپایی در ایران و ادامه تولید محصولات خانواده ال‌۹۰ ایجاد کرد، اما به فاصله کوتاهی، رنویی‌ها تغییر موضع داده و خبر از رفتن دادند.

بنا به گفته مسئولان رنو، با توجه به بازگشت تحریم‌های آمریکا و بروز مشکلاتی از جمله محدودیت نقل‌وانتقال پول، این شرکت دیگر نمی‌تواند به فعالیت در خودروسازی ایران ادامه دهد. آن‌ها با بیان اینکه رنو می‌خواهد بازار از دست رفته ایران را در آفریقا جبران کند، از توقف ارسال قطعات خودرو به کشور تا پایان سال میلادی جاری خبر دادند. این پیغام رنو به وضوح مشخص کرد خودروساز فرانسوی دیگر میل و انگیزه و توانی برای ماندن در ایران ندارد. در ادامه، انتشار آمار تولید خودروسازان داخلی نیز نشان داد تیراژ محصولات رنو در ایران به شدت نزول کرده و با ادامه روند فعلی، تولید خانواده ال ۹۰ در آینده‌ای نه‌چندان دور متوقف خواهد شد. طبق آمار منتشره، در مجموع تیراژ خانواده تندر ۹۰ (شامل تندر معمولی، پارس‌تندر، تندر اتومات و ساندرو) طی پنج ماه نخست امسال به ۳۲ هزار و ۶۰۰ دستگاه رسیده است. این آمار نشان می‌دهد تیراژ این خانواده نسبت به ۵ ماه ابتدایی سال گذشته، حدود ۴۴ درصد کاهش یافته، آن‌هم درحالی‌که روند تولید محصولات رنو تا پیش از خروج آمریکا از برجام، مثبت بود. هرچند مشکلات داخلی نیز در نزولی شدن تولید رنو بی‌تأثیر نبوده، بااین‌حال وعده بازگشت تحریم‌ها و اجرایی شدن این وعده که به مختل شدن ارسال قطعات از خارج منجر شده، نقش اصلی را در این ماجرا دارد.

sandero
در اطلاعیه‌ای نیز که چندی پیش پارس‌خودرو (یکی از تولیدکنندگان محصولات رنو در ایران) منتشر کرد، به صراحت گفته شده بود تولید خودروهای رنو (به دلیل مختل شدن تأمین قطعات از ناحیه خودروساز فرانسوی) افت کرده است. آمار می‌گوید، ۲۵ هزار و ۹۰۲ دستگاه انواع تندر-۹۰ و ساندرو در این شرکت به تولید رسیده که نسبت به پنج ماه نخست سال گذشته، حدود ۳۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد. اوضاع البته در ایران‌خودرو نیز بهتر نیست و این خودروساز هم افتی بزرگ را در تولید محصولات رنو به خود می‌بیند و با چالش تحویل رنوهای ثبت‌نامی دست‌وپنجه نرم می‌کند. طبق آمار مربوط به پنج ماه نخست امسال، ایران‌خودرویی‌ها با توجه به تیراژ ۶‌هزار و ۶۹۸ دستگاهی‌شان در تولید تندر ۹۰، با کاهش حدود ۶۴ درصدی مواجه شده‌اند.

هرچه هست، شواهد و قرائن نشان می‌دهد رنوی ۲۰۱۸، رنوی ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ نیست و این خودروساز فرانسوی قصد ندارد این بار مانند گذشته در کنار خودروسازی ایران بماند و تولید محصولاتش را حتی در تیراژی اندک ادامه دهد.

  • ناتوانی رنو برای مقابله با تحریم

اما چرا رفتار رنو تغییر کرد؟ چه شد این خودروساز معتبر اروپایی که تحریم‌های قبلی را تاب آورد و «جاده مخصوص» را ترک نکرد، این بار طاقت نیاورد و عطای بازار ایران را به لقایش بخشید؟


در پاسخ به این پرسش، دلایل مختلفی از سوی کارشناسان و فعالان صنعت خودرو مطرح می‌شود که در این بین، «شدت و سختی تحریم‌های جدید» و «بی‌انگیزگی رنو» اصلی‌ترین علل تغییر رفتار و ترک ایران از سوی این خودروساز عنوان می‌شوند.

تردیدی وجود ندارد که تحریم‌های آمریکا نقش محوری را در خروج رنو از ایران بازی می‌کند و مانند دیگر خودروسازان خارجی، این برند نیز توان مقابله با ترکش‌های تحریم را در خود نمی‌بیند و اگر هم ببیند، انگیزه‌ای برای تحمل سختی‌ها ندارد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، آمریکایی‌ها در دور جدید تحریم خودروسازی ایران، به دنبال بستن تمامی منافذ هستند تا هیچ خودروساز و قطعه‌ساز خارجی نتواند با ایرانی‌ها همکاری و مراوده داشته باشد. مشکل بزرگی که تحریم‌های آمریکا ایجاد کرده، محدود کردن عملیات نقل‌وانتقال پول است، به نحوی که شرکت‌های خارجی عملاً نمی‌توانند مراودات مالی عادی با طرف‌های ایرانی داشته باشند. به‌عنوان مثال، همین رنو درحال‌حاضر امکان دریافت پول خود بابت ارسال قطعات به ایران را ندارد و بنابراین طبیعی است که برای ادامه همکاری سست شود.

در این مورد، حسن کریمی‌سنجری کارشناس خودرو ضمن تأیید تغییر رفتار رنو در دور جدید تحریم‌ها علیه خودروسازی ایران، به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: شواهد نشان می‌دهد رنو قصد ماندن در ایران را ندارد و تولید محصولاتش نیز تا چندی دیگر متوقف خواهد شد و دلیل این تغییر رفتار را می‌توان در سختی تحریم‌ها و بی‌انگیزگی این شرکت (برای ماندن در ایران) جست‌وجو کرد.

وی گفت: تحریم‌های جدید علیه خودروسازی ایران، بسیار جدی‌تر از گذشته است، چون منافذ ارتباط با خارجی‌ها بسته شده و حتی برخی شرکت‌های چینی هم بابت ادامه همکاری دچار تردید شده‌اند. کریمی با بیان اینکه با وجود عدم خروج اروپایی‌ها از برجام، وابستگی سیستم مالی جهان به آمریکایی‌ها مشکل‌ساز شده، افزود: ساختار بانکی دنیا پیچیدگی زیادی دارد و معمولاً انتهای هر اقدام مالی در نهایت به آمریکایی‌ها ختم می‌شود و همین موضوع، شرکت‌ها را از ادامه همکاری با ایران منصرف یا با تردید جدی مواجه کرده است. این کارشناس ادامه داد: حتی گفته می‌شود چینی‌ها و هندی‌ها که در اجرای تحریم‌های قبلی چندان پررنگ عمل نکردند نیز با تهدید و تطمیع آمریکا مواجه شده‌اند و این موضوع نشان می‌دهد شرکت‌های خارجی از جمله رنو کار بسیار دشواری برای ادامه همکاری با ایران دارند.

کریمی بر این باور است که تحریم‌های آمریکا، اقتصاد کلان کشورها را نشانه رفته نه اختصاصاً شرکت‌های آن‌ها را. به گفته وی، آمریکا به کشورها می‌گوید اگر مثلاً از ایران نفت بخرید، فلان شرکتتان را تحریم خواهم کرد، بنابراین طبیعی است که دست و پای کشورها و شرکت‌های مختلف دنیا برای ادامه همکاری با ایران سست شود.

کریمی در پاسخ به این پرسش که شرکای رنو چه نقشی در خروج این شرکت از ایران دارند، گفت: به‌هرحال اینکه نیسان و میتسوبیشی به‌عنوان شرکای رنو در بازار آمریکا حضور دارند و احتمالاً به‌واسطه تحریم، تحت‌فشار قرار گرفته‌اند نیز می‌تواند یکی از دلایل رفتن رنو باشد. رنو فعلاً در بازار آمریکا حضور ندارد، اما نیسان و میتسوبیشی که شرکای آن هستند، در این بازار فعالیت می‌کنند و برخی معتقدند، آمریکایی‌ها رنو را از ناحیه این دو برند ژاپنی، بابت ترک ایران تحت‌فشار قرار داده‌اند.

  • انگیزه رنو را گرفتند


اما دیگر دلیل تغییر رفتار رنو در قبال ایران، بی‌انگیزگی این شرکت به دلیل اتفاقات رخ داده در دوران پسابرجام است. رنویی‌ها که در تحریم قبلی ایران را ترک نکرده بودند، با حصول توافق هسته‌ای و اجرایی شدن برجام، پروژه‌ای جدید را در کشور کلید زده و بر آن شدند تا به‌صورت مستقل در خودروسازی ایران فعالیت کنند.

از همین‌رو، قراردادی مشترک میان این خودروساز با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و همچنین یک شرکت بخش خصوصی، منعقد و رنو به‌عنوان سهامدار اصلی معرفی شد. امضای این قرارداد به معنای حضور مستقل رنو در خودروسازی و بازار ایران تلقی می‌شد و به تعبیر برخی کارشناسان، این امتیاز ویژه، پاداش ماندن رنویی‌ها در ایران طی دوران تحریم بود.

این در حالی بود که مجموعه حواشی و سنگ‌اندازی‌های داخلی اجازه اجرایی شدن قرارداد رنو را نداد و در نهایت با تحریم دوباره خودروسازی ایران، قرارداد موردنظر عملاً به بایگانی رفت.

حال گفته می‌شود دلیل اصلی بی‌انگیزگی رنو برای ماندن در ایران و مقابله با تحریم‌ها، اجرایی نشدن همین قرارداد است، چه آنکه رنو میل چندانی به مشارکت مستقیم با خودروسازان ایرانی نداشته و فعالیتی مستقل را می‌خواهد؛ بنابراین چون عملی شدن پروژه «رنوی مستقل» به‌واسطه سنگ‌اندازی‌های داخلی تقریباً غیرممکن می‌نماید، رنو میل و انگیزه‌ای برای ماندن در ایران ندارد.

در این مورد، کریمی‌سنجری معتقد است که مشکلات و حواشی داخلی، انگیزه ادامه فعالیت در ایران را از رنو گرفته است.

وی گفت: قراردادی که این شرکت با سازمان گسترش و بخش خصوصی منعقد کرد، در نوع خود مناسب بود زیرا مالکیت را رنو در اختیار داشت و این موضوع می‌توانست به شکل‌گیری خودروسازی مستقل در ایران (به‌عنوان رقیبی جدی برای ایران‌خودرو و سایپا) کمک کند.

کریمی افزود: بنابراین وقتی این قرارداد اجرایی نشد، رنو نیز انگیزه‌اش را برای ادامه فعالیت در ایران آن‌هم با وجود تحریم‌های سخت‌گیرانه، از دست داد. این کارشناس همچنین به ممنوعیت واردات خودرو به کشور نیز اشاره و تأکید کرد: رنویی‌ها به واسطه صادرات خودرو کامل، بازار مناسبی را برای خود در ایران فراهم کرده بودند که ممنوعیت واردات، این امتیاز را نیز از آن‌ها گرفت و انگیزه ماندنشان را بیشتر کاهش داد.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای

شاهین احمدزاده

نویسنده و مترجم مجله "پدال"

مطالب مشابه

‫۱۴ دیدگاه‌ها

  1. ahmad

    ۱۰ مهر ۱۳۹۷
    سوابق: (566 ديدگاه)

    من نمیدونم چرا وقتی فرانسویا از ایران میرن همه به اونا فحش و ناسزا میگن و میشن جزو خودروها درجه چهار و پنج ولی وقتی شرکتهای دیگه خودروساز از ایران میرن ، دوستان کلی هم تعریف و تمجید میکنند ، میشن خودروساز معتبر که نمیخوان خدشه ای به اعتبارشون وارد بشه ، حتی یه عده ای هم از اینکه ترامپ دوباره تحریمها برگردونده خوشحال هم هستند ، خوب اگه ترامپ و کشورهای دیگه کار خوبی میکنند ، فرانسویا هم خوب کاری میکنند ، اگه فرانسویا کار بدی میکنند و مستحق فحش خوردن هستند ، پس دیگر خودروسازها و شرکتها هم مستحق فحش خوردن هستند ، حتی خود همین پدال هم بارها شده که اخبار مربوط به خروج شرکتهای فرانسوی رو با اب وتاب زیاد و مقرضانه انعکاس داده ، در صورتی که درباره خروج سایر شرکتها یا اصلا چیزی نگفته یا اگر هم گفته به صورت خیلی سطحی ازش عبور کرده وبیشتر جنبه انتقاد ات رو به شرکتهای داخلی ربط داده ولی در مورد فرانسویا همیشه برعکس بوده و همه انگشت اتهامها همیشه به سمت اونا بوده ، نه شرکتهای داخلی .

    1. امیر

      ۱۰ مهر ۱۳۹۷
      سوابق: (1 ديدگاه)

      سلیقه. نداشتن رفتار مسالمت امیز. بلد نبودن تعامل و زندگی باهم
      یه امریکایی باز بودش به همین رنو فحش میداد که ول کرده رفته و هر روزم به به و چه چه خودروهای امریکایی رو میکرد که فلان سال تو ایران مونتاژ میشده. ولی نمیخواد ببینه کادیلاک و غیره همون چهل سال پیش رفتن و دیگه برنگشتن

      این میشه که یاد نمیگیریم با همدیگه با تعامل زندگی کنیم.
      اگه من برم یه ماشین قرمز بخرم که دوستش دارم همه بهم یه طوری نگاه میکنن انگار پدرشونو کشتم. بعدم هرکی میاد از خودش سخنرانی در میکنه که انتخاب من اشتباه بوده
      بعدم همینا میان تو جامعه مجازی مینالن چرا کشور اینطوریه

      هنوز فرق یه خودروی مادی رو با تاثیر رفتار که بعد معنی و روحی داره رو خدا شاهده نه بلدیم نه یاد گرفتیم نه برامون مهمه

      یه مثال دیگه میزنم ایرانیا چرا میرن تایلند؟ خب اگه بده چرا میره؟ اگه خوبه پس چرا اینقدر مینالن عراقیا میان تازه اگه این شایعات بر علیه عراقیا درست باشه که من میگم ۹۹ درصدش درست نیست. اگه درست بود حداقل یه فیلم پخش میشد. جدیدا یاد گرفتن از فیلم حضور عراقیا تو هتل و حرم فیلم بگیرن و بگن بیا اینا عراقین اینجا مشهده اینام دارن بله.

      این مردم رو ولشون کن من خودم سالهاست دیگه نه با این مردم جر و بحث میکنم نه برام مهمه زندگیشون تباه میشه
      خود من ساکن یه کشور اروپایی ام راستش نه دغدغه مردمو دارم نه برام مهمه یکی میخواد از گرسنگی بمیره. وقتی گرسنه هستی بهش میگی فلانی داره پولتو میخوره و گرسنه موندی قبول نداره. ولی بهش بگی نماز نمیخونی گرسنه موندی قبول میکنه

      برامم مهم نیستش چه بلایی سرشون میاد. تا جایی که مردم خودشون بخوان منم براشون نگارنم ولی وقتی میبینم خودشون مقصر این اوضاعن به من چه
      گرسنه موندی برو حقتو بگیر
      بیماری برو حقتو بگیر
      بدبخت شدی برو علت بدبختی تو پیدا کن نه اینکه بیایی گریه و ناله و زاری که بدبخت شدم
      این مردم حقشون همین اوضاعه شمام به همین نتیجه میرسی

      1. momo

        ۱۰ مهر ۱۳۹۷
        سوابق: (109 ديدگاه)

        حرفتو قبول دارم، مردم یه جوری سر شدن یعنی هیچی دیگه روشون اثر نداره، فردا بگن پراید 100 میلیون فقط میگن ای بابا، ولی سایت پیش فروش بکنه 90 میلیون باز هجوم میبرن که بخرن، مردم جهان سوم لیاقتشون کشور جهان سومه

      2. بهراد

        ۱۱ مهر ۱۳۹۷
        سوابق: (537 ديدگاه)

        موافقم باهات. منم تصمیم آیندم همینه.
        با این سیستم امکان رشد و تعالی افرادی مثل من یا شما وجود نداره یا سیستم باید عوض بشه یا ما باید بریم. 8 میلیون ایرانی با مدرک متوسط PHD خارج زندگی می کنن و IQ مردم ساکن ایران 84 هست(مال میمون 60 و صد به بالا خیلی خوبه) مال سوییس 106 هست

        کسانی که مغز داشتن میرن و صدی نود بر نمی کردن و از خزانه ی ژنی کشور خارج میشن و آخرش یه دسته آدم با هوش ضعیف یا متوسط به سختی زندگی میکنن.

        وقتی ارزش جنگیدن برای هدف همگانی وجود داره که همه تلاش کنن، کار فردی هر چقدرم مفید باشه بازده خوبی نداره.

  2. حسین

    ۱۰ مهر ۱۳۹۷
    سوابق: (3001 ديدگاه)

    بنظر من چینی ها بیشتر واسه مردم مفید بودند تا فرانسوی ها!
    حداقل چینی ها باعث شدن آپشن خودرو ها بیشتر شود ، تعداد ایربگ ها بیشتر شود ، ظاهر بیرونی و درونی عوض بشه !
    امیدوارم ایران بتونه چنتا پلتفرم خوب از تویوتا وچنتا موتور خوب از میتسوبیشی بخره و خودرو های متنوع تولید کنه!

    1. مهدی

      ۱۰ مهر ۱۳۹۷
      سوابق: (1327 ديدگاه)

      تویوتا و میتسو اولین شرکتایی بودن که رفتن چینی ها هم دیدن از ایران داغون تر نیست جنس بنجل میفروشن کاسبی میکنن وقتی یکی خرر میشه بقیه هم سوارش میشن

    2. مسعود

      ۱۲ مهر ۱۳۹۷
      سوابق: (52 ديدگاه)

      دلیل دیس دادن به این آقا حسین چیه حالا نمیدونم ?

  3. Genius

    ۱۰ مهر ۱۳۹۷
    سوابق: (1347 ديدگاه)

    شما رو به خدا سوگند بیاید دست از انقلابی گیری بردارید؛بشید یه کشور نرمال و قانون محور و دوست با دنیا اونوقت من قول میدم نه فقط فرانسه بلکه تک تک کشورهای دنیا تمایل پیدا خواهند کرد با ما رابطه داشته باشند امــــا الآن انصافا توقع بیجائی داریم که شرکتهای بین المللی بیان برای بازار کوچولوی ما خودشون رو با دنیا دربندازن!

  4. Trx (taimaz)

    ۱۰ مهر ۱۳۹۷
    سوابق: (320 ديدگاه)

    روزی که خبر قرار داد سازمان گسترش (ایدو) با شرکت رنو زو شنیدم خیلی خوشحال شدم تو ذهنم تصور میکردم سال ۹۷ با ۷۰ میلیون میشه یه رنو کلیو خرید با ۱۰۰ میلیون یه کلیو آر اس خرید و برای رقابتم که شده ایرانخودرو و پژو ۲۰۸ جدید رو وارد بازار میکنه و …
    برای منی که اون موقعه ۲۳ سال سن داشتم خیلی هیجان انگیز بود مثل اکثر بچه ها خبر هایی که از بازار خودرویی میشنیدیم حضود ۲۰۰۸ با سقف پانورمیک و کلی آپشن جور و واجور حضور ویترا جدید فیات های شیک ولی ارزون قیمت یه جورایی قشنگ به زندگی از بعد وسایل نقلیه داشتم امیدوار میشدم ولی یادمه اون موقعه خیلی به شراکت ۶۰٪ رنو اعتراض کردند ، سوله ای که قرار بود به رنو برای ساخت خط تولیدش تحویل داده بشه متعلق به سایپا ی کاشان بود که از جمله بدهی های سایپا شامیل میشد ولی سایپا برای تخلیه و تحویلش به اید و خیلی وقت تلف کرد تا این قرار داد هم به خاطرات و حسرت های ما اضافه بشه.

    1. Trx (taimaz)

      ۱۰ مهر ۱۳۹۷
      سوابق: (320 ديدگاه)

      قبلا ۳ دقیقه وقت ویرایش کامنت تو سایت داده میشد ولی الان اینجور نیست چرا؟

  5. حمیدرضا

    ۱۰ مهر ۱۳۹۷
    سوابق: (2415 ديدگاه)

    اصلی ترین دلیل خروج رنو مشکلات داخلی هست تحریم درسته موثرهست ولی ما بزرگترین مشکلمون همین دشمنان داخلیه که نمیخان ما رشد کنیم و تعامل داشته باشیم
    الان دو روزه هزارتومان ارز ارزون شده صدا و سیما داره خودشو پاره می کنه ولی وقتی گرون میشد سکوت کامل کرده بود

    1. بهراد

      ۱۱ مهر ۱۳۹۷
      سوابق: (537 ديدگاه)

      باید از کسی انتظار وجدان داشت که شرف داشته باشه

  6. سامان اذری

    ۱۱ مهر ۱۳۹۷
    سوابق: (3216 ديدگاه)

    من فقط اینو میدونم که *** رفتیم تموم

  7. unas

    ۱۱ مهر ۱۳۹۷
    سوابق: (1858 ديدگاه)

    من موندم چطوری کامنت های بعضیآ نشون داده میشه ! از ما که همش حذف میشه
    ولله بدون حرف رکیک و سیاسی داخلش !!!!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفاً از نوشتن به‌صورت پینگلیش، اجتناب نمایید. نظرات حاوی توهین، عبارات غیراخلاقی، سیاسی، مطالب غیر مرتبط، اسپم، ترول و تبلیغاتی پذیرفته نمی‌شوند. برای تغییر آواتار خود می‌توانید از سایت گراواتار استفاده نمایید.

دکمه بازگشت به بالا