نکاتی درباره گیگافکتوری تسلا در نوادا

زیگماجان تو اون لینکی که گذاشتم میشه صحبت های مشاور اقتصادی رییس جمهور رو دید… عین عبارت رو میارم تا دوستان بخونن و هز کنن!!

” مسعود نیلی: من تجربه خودم را در این مورد می‌گویم. تدوین برنامه تنها مناسبتی است که کارشناس و سیاستمدار با همدیگر دور یک میز می‌نشینند و صحبت می‌کنند. بقیه مناسبت‌ها این‌طور نیست یعنی یا گزارشی تهیه می‌شود یا نظری داده می‌شود و دیالوگ محکمی بین کارشناس و سیاستمدار برقرار نمی‌شود. در برنامه پنج‌ساله، کارشناس بر اساس تحلیل واقعیت‌های موجود در کشور به نتایجی می‌رسد. برخی از این نتایج آنقدر آشکار است که هر وقت می‌نشینیم و دور هم صحبت می‌کنیم به سرعت به آنها می‌رسیم مثل کسری بودجه، مالکیت دولت، دخالت دولت و غیره. اما همه این مسائل روی چهار محور اصلی قابل تجمیع است: اول اینکه بخش خصوصی در اقتصاد چه نقشی دارد؟ دوم اینکه دولت چه نقشی در اقتصاد دارد؟ سوم اینکه مناسبات و تعامل ما با دنیا چگونه است؟ و در نهایت اینکه حمایت‌های اجتماعی دولت باید چگونه باشد؟ ما به عنوان کارشناس برای این سوال‌ها جواب داریم. در برنامه‌های پنج‌ساله، جواب این سوالات را به احکام تبدیل می‌کنیم و می‌نویسیم. سیاستمدار هم آنها را با تعارف می‌پذیرد اما بعد زمان اجرا که می‌رسد تفسیر از بخش خصوصی تغییر می‌کند، وظیفه دولت اجرا نمی‌شود و حمایت اجتماعی به شکل دیگری اجرا می‌شود. به نظر من تا تکلیف این چهار موضوع مشخص نشود، تدوین برنامه بی‌نتیجه است. من به یقین می‌توانم بگویم هیچ کشوری در دنیا این اندازه اسناد سیاستگذاری که ما داریم، ندارد و در هیچ کشوری هم این اندازه سردرگمی نیست که ما داریم. شما راجع به هر کدام از این موضوعات به 200 نفر از افراد موثر کشور پرسشنامه بدهید. حتی دو نفر مانند هم پاسخ نخواهند داد. پس حتماً یک جای کار اشکال دارد. در اغلب کشورهای دنیا دیگر برنامه به معنای برنامه توسعه پنج‌ساله تدوین نمی‌شود اما قاعده بازی در این کشورها معلوم است. اگر از افراد کمیته‌ای که در هند تشکیل شده بپرسید مساله تعامل شما با دنیا چگونه است همه می‌دانند. چون تکلیف دیپلماسی آنها روشن است. وقتی می‌گویید بخش خصوصی، نمی‌روند بخش جدیدی بیاورند که شما در هیچ سندی آن را ننوشته بودید و ابتکار جدید به خرج بدهند. مساله عدالت اجتماعی را در کشور ما در نظر بگیرید. یارانه می‌دهیم به خاطر عدالت اجتماعی، قطع می‌کنیم به خاطر عدالت اجتماعی، قیمت انرژی را پایین می‌آوریم به خاطر عدالت اجتماعی، بالا می‌بریم به خاطر عدالت اجتماعی، مشخص است که هیچ چارچوبی نیست. برنامه نوشتن بدون داشتن چارچوب، مساله‌ای را حل نمی‌کند. ما به عنوان کارشناس مدام در قالب برنامه چارچوب‌هایی تهیه می‌کنیم اما تصمیم‌گیرنده با ما تعارف دارد. کتاب برنامه را می‌گیرد اما هر چه می‌خواهد اجرا می‌کند. نتیجه‌اش این می‌شود که ما کار عبثی انجام داده‌ایم. منشاء برنامه باید از سمت تصمیم‌گیرنده باشد. تصمیم‌گیرنده باید به کارشناس بگوید من می‌خواهم رشد اقتصادی بالا، تورم پایین و بخش خصوصی رقابتی داشته باشم، شما برنامه‌اش را تهیه کنید. اما در ایران به شکلی دیگر اتفاق افتاده است. ما به عنوان کارشناس به تصمیم‌گیرنده می‌گوییم باید رشد اقتصادی بالا، تورم پایین و بخش خصوصی رقابتی داشته باشید. یعنی ما خودمان را به جای تصمیم‌گیرنده گذاشته‌ایم در حالی که تصمیم‌گیرنده این را از ما نخواسته است. ما ابتدا باید ببینیم واقعاً از برنامه چه می‌خواهیم، بعد الزامات و اقتضائات آن را هم قبول داریم آنگاه دنبال برنامه‌ریزی برویم. ما برنامه لازم داریم اما به شرطی که تصمیم‌گیرنده بخواهد و آن را اجرا کند. ببینید زمانی بین 12 تا 14 ماه، جمعی حدوداً 2500 تا 3000 نفر آدم‌های موثر کشور درگیر تدوین برنامه می‌شوند. روند تهیه برنامه بسیار هزینه‌بر است. اما بعد که تهیه می‌شود برنامه را کنار می‌گذاریم. در حال حاضر واقعیات کشور می‌گوید که مسائل ما بسیار جدی است. باید اجماعی در سطح کشور ایجاد شود تا تکلیف این چهار مساله روشن شود تا نگذاریم رشد اقتصادی پله‌پله پایین بیفتد وگرنه واقعاً ممکن است با مسائل بسیار اساسی مواجه شویم؛ آن هم نه در آینده دور، بلکه در فواصل زمانی نزدیک.

موسی غنی‌نژاد: یعنی منظور شما این است که فعلاً بهتر است برنامه ششم تعلیق شود؟

مسعود نیلی: دیدگاه من این است که تا پارادایم اداره کشور را تعریف نکنیم، مقصد مشخص نخواهد شد. من نمی‌گویم تا 20 سال آینده را آینده‌نگری کنیم. همین پنج سال آینده را در نظر بگیرید که اگر این فضا درست نشود ما با چالش‌های بسیار جدی مواجه می‌شویم. اگر ما شبانه‌روزی هم کار کنیم زمان زیادی لازم داریم تا این اصلاحات واقعاً به بار بنشیند و به نتیجه برسد. ما اکنون با یک پارادوکس جدی مواجهیم که بیرون آمدن از آن در گرو این است که همه ارکان اداره کشور به این اهمیت و فوریت موضوع پی ببرند و به شکلی روی آن اتفاق‌نظر پیدا کنند. بعد به طور طبیعی کمیته‌هایی که دکتر بهکیش گفتند تشکیل می‌شود. ما نمی‌توانیم به تصمیم‌گیرنده تقلب برسانیم. مساله را او باید حل کند و ما به او کمک کنیم، ما نمی‌توانیم مساله را حل کنیم. تصمیم‌گیرنده مسوول حل مساله است.