بررسی خانواده تویوتا پریوس (قسمت اول)

تویوتا پریوس نخستین بار سال ۱۹۹۷ به‌عنوان خودروی تمام هایبرید برقی وارد بازار شد. سال گذشته (۲۰۱۵ میلادی) نسل چهارم آن متولد و به‌تازگی مدل ۲۰۱۷ نیز به بازار آمد. نسخه پلاگ-این هایبرید از نسل سوم روی خط تولید رفت و در سبد فروش قرار گرفت. این ژاپنی بی‌آزار از همان ابتدا در زمره خودروهای پاک جای داشت، به‌طوری‌که از نظر آژانس محافظت از محیط‌زیست ایالات متحده و هیئت منابع هوایی کالیفرنیا (CARB) جزء پاک‌ترین خودروهای فروخته‌شده در آمریکا بر اساس میزان انتشار آلایندگی است.

جدای از فناوری‌های امنیتی، رفاهی و رانندگی که در سطح سایر محصولات تویوتاست، همگان پریوس را با دوستدار محیط‌زیست بودنش می‌شناسند. مدل ۲۰۱۷ از قوای محرکه هایبرید سینِرژی تویوتا (Hybrid Synergy Drive) بهره می‌برد که شامل دو واحد مجزاست: بلوک آلومینیومی بنزینی ۱.۸ لیتری ۴ سیلندر ۱۶ سوپاپ با توان ۹۵ اسب بخار (۷۱ کیلووات) در ۵۲۰۰ دور بر دقیقه و گشتاور ۱۴۲ نیوتون‌متر، مجهز به سامانه زمان‌بندی متغیر و هوشمند سوپاپ‌ها (VVT-i)؛ موتور برقی از نوع مَگنِت AC همزمان با حداکثر قدرت و گشتاور به ترتیب ۷۱ اسب بخار (۵۳ کیلووات) و ۱۶۳ نیوتون‌متر و ولتاژ بیشینه ۶۰۰ ولت. البته توان خالص خروجی به دلیل بعضی پیچیدگی‌های فناوری هایبرید کمتر از حاصل جمع و برابر با ۱۲۱ اسب بخار (۹۰ کیلووات) است.

پریوس هایبرید ۲۰۱۷ مجموعاً ۶ تریم مختلف دارد: تو (Two)، تو اِکو (Two Eco)، تری (Three)، تری تورینگ (Three Touring)، فور (Four)، فور تورینگ (Four Touring). طبق تخمین EPA تمامی مدل‌ها (بجز تو اِکو) در مسیر شهر، جاده و ترکیبی به ترتیب ۴.۳، ۴.۷ و ۴.۵ لیتر بنزین می‌سوزانند. اما تریم بسیار اقتصادی‌تر اِکو پا را فراتر گذاشته و تنها به ۴، ۴.۴ و ۴.۲ لیتر بنزین احتیاج دارد. سامانه ترمز به فناوری بازیابی انرژی ترمز مجهز بوده که در کوچک‌ترین فرصت قوای اضافی را در باتری‌ها ذخیره می‌کند. در بحث استاندارد آلایندگی نیز، موفق به دریافت گواهی‌های بسیار سخت‌گیرانه SULEV و AT-PZEV شده که به ترتیب مربوط به قوانین فدرال و ایالت کالیفرنیا آمریکا هستند.

دو نوع مجموعه باتری متفاوت مورد استفاده قرار می‌گیرد: همان ۱.۳۱ کیلوواتی (۶.۵ آمپرساعتی) نیکل متال-هیدرید نسل قبلی در “تو”؛ نمونه جدید ۰.۷۵ کیلوواتی (۳.۶ آمپرساعتی) لیتیوم-یون در سایر نسخه‌ها که ۳۵ پوند (۱۵.۸ کیلوگرم) سبک‌تر و منسجم‌تر بوده و در شتاب‌گیری و ترمز‌گیری پربازده‌تر عمل می‌کند. نکته‌ای که شاید به ذهنتان برسد، کاهش ظرفیت و خروجی باتری‌های لیتیوم-یون در نسل جدید است. در پاسخ باید بگویم از آنجایی که به دلیل نیاز به طول عمر بیش از ده سال، هیچ‌گاه باتری خودروهای هایبرید به‌صورت کامل خالی و شارژ نمی‌شود؛ مجموعه جدید علی‌رغم ظرفیت کمتر، ظرفیت مؤثری برابر با ۷۰ درصد دارد که می‌شود به عبارتی ۰.۵۲۵ کیلووات ساعت؛ دقیقاً مساوی ظرفیت مؤثر باتری‌های لیتیوم-یون نسل قبلی. اگر وزن ۴۰ درصد کمتر را نیز به این مورد اضافه کنید، قطعاً درخواهید یافت که انتقادی در این زمینه وارد نیست.

طبق گفته‌های رسمیِ تویوتا از زمان عرضه این خودرو تا کنون، به‌واسطه پیشرانه درون‌سوز پاک و سامانه هایبرید پربازده، از انتشار ۱۱,۷۹۴,۳۳۵ تن دی‌اکسید کربن در جو زمین جلوگیری به عمل آمده است. هدف کنونی نیز کاهش بیشتر نرخ ورود این ماده مخرب به محیط‌زیست می‌باشد. تولد پریوس در بیش از ۱۵ سال گذشته، تحولی عظیم را در خدمات حمل‌ونقل عمومی ایجاد کرد، به‌طوری که تا حال بالغ بر ۱.۸ میلیون دستگاه از آن در بازار ایالات متحده به فروش رفته و نقش بسیار پررنگی در کاهش آلودگی شهرهای مختلف دارد. تنها در آمریکا بیش از ۷ میلیارد لیتر بنزین صرفه‌جویی شده که تقریباً برای ۴ میلیون بار دور زدن کره زمین کافی خواهد بود! بد نیست بدانید هزینه چنین حجمی از سوخت نزدیک به ۵ میلیارد دلار، معادل راه‌اندازی حدود ۲۵۰۰ توربین بادی است.

ادامه دارد …