دلیل خطای دید جالب در موقع چرخیدن رینگ و چرخ

گاهی اوقات به نظر می‌رسد چرخی که به جلو حرکت می‌کند ثابت مانده یا حتی به عقب می‌چرخد. دلیل این خطای دید چیست؟!

حتماً برای شما هم پیش آمده که چه در دنیای واقعی و یا در تلویزیون خودرویی را ببینید که رو به جلو حرکت می‌کند اما به نظر می‌رسد که رینگ‌های آن ثابت مانده و یا حتی به‌طرف عقب می‌چرخند.

رینگی را در زمان شتاب گیری نگاه کنید و چرخش آن نرمال به نظر خواهد رسید و در جهت چرخش آن در جهت حرکت خواهد بود. هرچند، زمانی که به سرعت معینی می‌رسد، پره‌های چرخ این‌گونه به نظر می‌آیند که به عقب چرخیده و یا حتی ثابت هستند. خب چه اتفاقی می‌افتد؟!

این خطای دید به عنوان “اثر چرخ واگن” شناخته می‌شود و به عملکرد چشم انسان و فرایند پردازش تصاویر در مغز ربط دارد. چشم انسان قادر است تا ۲۰۰ فریم در ثانیه را تشخیص دهد اما زمانی که بخش تشخیص حرکت می‌شود اوضاع متفاوت خواهد بود. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که سیستم دیداری انسان می‌تواند تغییرات در حال حرکت مثل چرخش چرخ را تنها تا ۱۳ فریم در ثانیه تشخیص دهد.

اگرچه چشمان شما می‌تواند سرعت‌های فریم بیشتری را تشخیص دهد اما عموماً مغز تنها می‌تواند در هر ثانیه تعداد ۱۰ تا ۱۵ تصویر را محاسبه و به آن واکنش نشان دهد. البته این اعداد به واسطه تمرین‌های خاص مغزی و بسته به اینکه کدام بخش از چشم باعث برگرداندن اطلاعات می‌شوند می‌توانند افزایش یابند.

در بحث چرخ خودرو، بهترین راه این است که روی چگونگی حرکت پره‌ها نسبت به سرعت پردازش سیستم دیداری خودتان تمرکز کنید. خب با یک مثال موضوع را شرح می‌دهیم. فرض کنید رینگی دارای ۴ پره بوده و هرکدام در زاویه‌ی ۹۰ درجه نسبت به یکدیگر قرار گرفته‌اند و یک پره در موقعیت ساعت ۱۲ به‌صورت عمودی قرار دارد. اگر چرخ کمی به‌سوی جلو و موقعیت ساعت ۲ حرکت کند، مغز شما فریم بعدی را پردازش خواهد کرد به گونه‌ای که چرخ طبق معمول در جهت رو به جلو حرکت خواهد نمود.

هرچند، اگر چرخ با سرعتی بچرخد که پره‌ها به فاصله‌ی ۹۰ درجه‌ی دور چرخش خود برسند (موقعیت ساعت ۳، ۶، ۹ و یا ۱۲)، مغز شما گول خورده و فکر خواهد کرد که چرخ ساکن باقی مانده و این‌گونه به نظر می‌رسد که پره‌ها در موقعیت‌های اصلی خود ایستاده‌اند (درحالی‌که این‌گونه نبوده و آن‌ها می‌چرخند).

اثر معکوس زمانی ظاهر می‌شود که چرخ به سرعتی می‌رسد که پره‌ی واقع در موقعیت ساعت ۱۲ در موقعیتی همانند ساعت ۱۱ می‌چرخد. مغز شما پس از این کار نقطه‌ها را به هم پیوند داده و این‌گونه نتیجه‌گیری خواهد کرد که چرخ به سمت عقب می‌چرخد.

بنابراین بجای اینکه مغز شما چرخش در جهت عقربه‌های ساعت را به طرف ساعت ۱۱ تفسیر کند، به دلیل نبودن سرعت پردازش آن را در جهت چرخش به عقب تفسیر خواهد کرد.

همین اثر را می‌توان در پره‌های بالگرد نیز دید.

این موضوع در زمان فیلم‌برداری از خودروهای در حال حرکت نیز دیده می‌شود. اگر دوربین در حال فیلم‌برداری با سرعت ۵۰ فریم در هر ثانیه باشد و چرخ به گونه‌ای بچرخد که در هر یک‌پنجاهم ثانیه یک دور را کامل کند، این چرخ ساکن به نظر خواهد آمد؛ بنابراین اگر سرعت چرخش چرخ کمتر از زمان ذکرشده باشد مغز شما به اشتباه افتاده و باعث ایجاد خطای دید شده و چرخ را در حال چرخش به عقب خواهید دید.

چشم شما فوق‌العاده است اما همیشه نمی‌توانید به آن چیزی که می‌بینید اعتماد کنید!