تنظیم زوایای چرخها از عوامل بسیار مهم در ایمنی خودرو و عمر تایر است. هم ترازی و بالانس صحیح چرخها، استواری و پایداری خودرو و بیشینه کردن تماس تایر با سطح جاده را تضمین میکند. زوایایی که موقعیت چرخ را بیان میکنند به سه زاویه کمبر (Camber)، کستر (Caster) و تئو (Toe) تقسیم میشود.
کمبر:
زاویه کمبر را شاید بیشتر از دو زاویه دیگر شنیده باشید. زاویهای است که حاصل از امتداد خط عمود بر سطح جاده و امتداد تایر (با دید از جلو به خودرو) مشاهده میشود. در صورتی که تایرها کاملاً عمود بر روی سطح جاده باشند، زاویه کمبری وجود نخواهد داشت (کمبر صفر). زاویه کمبر مثبت زمانی اتفاق میافتد که قسمت فوقانی تایر به سمت خارج خودرو منحرف شده باشد و زاویه کمبر منفی زمانی حادث میشود که قسمت فوقانی تایر به سمت داخل خودرو متمایل باشد. (با دید از جلو به خودرو)
زاویه کمبر مثبت برای حالنی که نیاز به بارگذاری روی خودرو است مورد استفاده واقع میشود. در این صورت، زمانی که خودرو دارای بار کامل میباشد، زاویه کمبر صفر میگردد. زاویه کمبر منفی به علت داشتن جلوه زیباتر نسبت به زاویه کمبر مثبت و البته بیشتر به خاطر داشتن مشخصههای بهتر خوشفرمانی، بیشتر مورد استفاده خودروهای اسپرت قرار میگیرد. اکثر رانندگان ماهر به دلیل چسبندگی و چنگ زدن خودرو به کف جاده در هنگام پیچیدنهای سنگین، زاویه کمبر منفی را ترجیح میدهند. هرچند در مواقعی که خودرو در مسیر مستقیم در حال شتاب گیری است زاویه کمبر منفی زاویه تماس خودرو با کف جاده را کاهش میدهد.
متأسفانه زاویه کمبر منفی منجر به پدیدهای به نام فشار (ضربه) کمبر میشود (Camber Thrust). هنگامی که هر دو تایر به صورت کمبر منفی نصب شدهاند تا زمانی که ارتباط هر دو چرخ با سطح جاده برقرار است، به یکدیگر فشار میآورند که تا اینجای کار مشکلی دیده نمیشود. هنگامی که یکی از تایرها ارتباط خود را به هر دلیلی با جاده از دست میدهد تایر دومی دیگر نیروی مخالفی به تایر اولی وارد نمیکند و نتیجه آن از دست رفتن نیروی ترکشن (جلوبرنده) است.
زاویه کمبر صفر باعث ساییدگی بیشتر تایر در مدت زمان طولانی میشود. هر چند عملکرد مناسبی سر پیچ بر ما به ارمغان نمیآورد. در انتها باید خاطر نشان کنم که زاویه کمبر بهینه وابسته به نوع رانندگی شما و شرایطی که خودرو در آن قرار دارد، است.
کستر:
تصور زاویه کستر شاید کمی مشکل باشد ولی به زاویهای خطاب میشود که امتداد محور فرمان با محور عمودی تایر میسازد. کستر مثبت زمانی اتفاق میافتد که امتداد محور فرمان در قسمت فوقانی تایر به سمت خودرو باشد و کستر منفی هم زمانی اتفاق میافتد که امتداد محور فرمان در قسمت فوقانی تایر به سمت خارج خودرو متمایل باشد.
زاویه کستر مثبت خودرو را در سرعتهای بالا بسیار پایدارتر و همچنین تمایل تایر را به چسبندگی بیشتر میکند. این عامل سبب فرمان گیری بیشتر هم میشود.
اکثر خودروها دارای کراس-کستر هستند. کراس-کستر کمی با زاویه کمبر و کستر متفاوت است. عاملی که سبب دریفت خودرو به سمت راست در هنگام غلتیدن (رول) خودرو میشود، همین کراس-کستر است. این یک ویژگی ایمنی است که هنگامی که راننده کنترل فرمان خودروی خود را از دست میدهد به سمت راست جاده کشیده میشود تا از رویارویی با ترافیک پیش رو جلوگیری به عمل آید.
تئو:
شاید راحتترین تصور در بین دو زاویه دیگر همین زاویه تئو باشد. تئو از امتداد تایرها با خط موازی با راستای امتداد اصلی تایر (با دید از بالا به خودرو) تشکیل میشود. انتخاب درست زاویه تئو میتواند در عمر تایر و ساییدگی عاج تایر تأثیر به سزایی داشته باشد. درهرصورت، زمانی که تایرها به سمت داخل یا خارج اشاره میکنند ساییدگی عاج تایر حتماً رخ میدهد هر چند برای عملکرد بهتر خودرو و پایداری بیشتر فدا شدن عاج تایر چندان مورد بحث قرار نمیگیرد.
زاویه تئو مثبت زمانی است که هر تایر طرفین یکدیگر را در اصطلاح نگاه کنند! زاویه تئو مثبت هر دو تایر را مجاب میکند تا نیروی مخالف همدیگر تولید نمایند که در واقع قابلیت دور زدن را کاهش میدهد. هر چند مثبت بودن این زاویه مشخصههای رانندگی مستقیمالخط را بهبود میبخشد.
به طور معمول تایرهای عقب دارای زاویه تئو مثبت هستند تا اینکه مقاومت در برابر رول خودرو را کم کند. زاویه تئو منفی معمولاً در تایرهای جلو مورد استفاده قرار میگیرد و دقیقاً بر عکس دلایل قبلی حاکم است.
زاویه تئو منفی قابلیت دور زدن با سرعتهای بالای خودرو را افزایش میدهد. هنگام دور زدن چرخهای داخل پیچ زاویه بیشتری به خود میگیرند، در نتیجه شعاع گردش چرخهای داخلی بیشتر از چرخهای خارجی میشود و این عامل دقیقاً موجب پیچیدن بهتر خودرو میشود.
در نهایت زاویه تئو منفی قابلیتهایی که یک خودرو در هنگام رانندگی مستقیم نیاز دارد را کاهش میدهد. باعث میشود هر گونه تغییری در جهت حرکت میتواند باعث تمایل خودرو از جهتی به جهت دیگر شود.
نتیجهگیری:
تنظیماتی که در کارخانه بر روی خودروها اعمال میشود قطعاً دلایل خاص خود را دارند. ساعتها مطالعه و تحقیق و توسعه بر روی اجزاء سیستم تعلیق باعث شده که نتایج آن به صورتی که در مطالب بالا اشاره شد حاصل شود. سعی در تغییر دادن هر کدام از زوایای فوق از حالت استاندارد خود ممکن است بسیار خطرآفرین باشد، بهخصوص در هنگام رویارویی با جاده واقعی.
به عنوان یک تیونر میتوانید هر کدام از زوایا را از حالت معمولی و استاندارد خارج کنید. در این گونه موارد با افراد متخصص مشورت کنید تا هر گونه تغییری که بر روی زوایا انجام میدهید متناسب با شرایط و کاری باشد که در انتظار آن هستید.
kayvan
۱۶ آبان ۱۳۹۳مرسی پدال جالب بود
رضا.2272
۱۶ آبان ۱۳۹۳مطلب بسیار مفیدی بود
ممنون
نیما ناصری
۱۶ آبان ۱۳۹۳هنگامی که یکی از تایرها ارتباط خود را به هر دلیلی با جاده از دست میدهد تایر دومی دیگر نیروی مخالفی به تایر اولی وارد نمیکند و نتیجه آن از دست رفتن نیروی ترکشن (جلوبرنده) است.
من این یه تیکه رو نفهمیدم چرا اینجوری میشه
مهدی
۱۸ آبان ۱۳۹۳وقتی یکی از تایر ها از زمین جدا بشه تایر باقی مونده حالتی شبیه حالته موتور gp سر پیچ ها پیدا میکنه که راننده موتورو خم میکنه
و ماشین تو.اون حالت تمایل به رفتن تو.مسیر مستقیمو.از دست میده
علي
۱۲ دی ۱۳۹۵فکر کنم منظور اینه که وقتی یک چرخ از زمین جدا بشه دچار هرزگردی میشه و چرخی که روی زمین هست دیگه از طرف دیفرانسیل نیروی پیش برنده نداره
هادی
۱۶ آبان ۱۳۹۳بسیار آموزنده بود… مرسی:)
REZA . JUST TOYOTA
۱۶ آبان ۱۳۹۳ممنون مطلب خوب و کاملی بود
کستر خیلی برای من جالب بود
من
۱۶ آبان ۱۳۹۳ولی من شنیده بودم چرخای جلو زاویه تئو مثبت دارن نه منفی! چون اگه اونجوری باشه طبق قوانین فیزیک اجزایی که چرخارو به هم وصل میکنن در کشش میافتن
ma7200
۱۶ آبان ۱۳۹۳پراید وقتی پر گاز میره تایرهاش کمبر منفی میشه وقتی ترمز میکنه کمبر مثبت میشه!
kamran
۱۶ آبان ۱۳۹۳تشکر پدال واقعا عالی بود و اموزنده و کاربردی واسه اونایی که راننده اند
احسان 1 همون احسان 1 سابق ایمیلم عوض شده
۱۶ آبان ۱۳۹۳پژو چرخا عقبش الان تئو یه منفیه درسته
حال کردین فهمیدم
ali
۱۶ آبان ۱۳۹۳ممنون مطلب کاملی بود.ولی جا داشت زاویه کینگ پین رو هم برای علاقه مندان توضیح میدادین
پوری پوریا!
۱۶ آبان ۱۳۹۳ممنون واقعا مطلب خوب واموزنده ای بوود !
در جواب به سوال تیتر مطلب باید بگم که چیزه خاصی نمیدونیم :D ولی الان یاد گرفتیم!
من این حالت ها رو تو ماشین ها میدیدم ولی اسم شون رو نمیدونستم!
توی پژو پارس های های موتور 2000 که اوایل تو ایران بودن حالت کمبر منفی تو چرخ هاشون داشتن. من فکر میکنم که یکی از استفاده های حالت کمبر منفی تو ماشین ها جلو گیری از چپ کردن سر پیچ هاست(البته نظر منه!)
علی آهنگر
۱۶ آبان ۱۳۹۳این نتیجه گیری آخر خیلی به دلم نشست
مثل کارخانه سایپا که اگه دقت کرده باشین توی شتاب گیری کمبر چرخای جلوی پراید به حدی مثبت میشه که انگار ماشین از زمین جدا شده
واقعا اونم نتیجه ی ساعت ها مطالعه و تحقیقیه؟؟
یا اگه دقت کنید سر پیچ انگار چرخاش کامل میرن زیر ماشین و فقط لبه ی چرخ جلو میاد روی زمین
parseh net30
۱۷ آبان ۱۳۹۳میگم بچه ها چرخای عقب لیفان ایکس60 رو توجه کنید. دیگه خیلی ضایست زاویه چرخاش
e36
۱۷ آبان ۱۳۹۳عالی عالی عالی
خیلی به این زوایا فکر میکردم ولی چیزی ازش نمیدونستم
مرسی پدال
حسین . ش
۱۷ آبان ۱۳۹۳خیلی مطلب کاربردی و خوبی بود مرسی
Ahmad..F12
۲۸ آبان ۱۳۹۳جناب طهوری واقعاً لذت بردم عالی بود ممنون از زحمتی که کشیدید
saeed
۶ آذر ۱۳۹۳با سلام
دوستان من ریو دارم ماشین لاستیکای جلوش خود به خود کمبر دار شدن البته به صورتی که لاستیک طرف راننده کمبر به سمت داخل گلگیر پیدا کرده و طرف شاگرد به سمت بیرون یعنی قسمت بالایی لاستیک به سمت بیرون هستش
توی جلو بندی کدوم قطعه باعث بوجود اومدن این مشکل میشه ؟؟ چون هرچی که هستش باعث بوجود اومدن در هر دو طرف شده اصولا باید مشترک باشه
با تشکر
سیاوش
۱۶ تیر ۱۳۹۶سلام من خودم ریو دارم،از وقتی که تصادف کردم و شاسی های جلو ضربه خوردن اینجوری شد مال منم و مشکل سرشاسی بود.اگه ماشینت قبلا از جلو ضربه داشته(سرشاسی هاش خورده مثل ریو قبلی من)اون مشکل حل نمیشه من یک ماه درگیرش بودم مثل اول نمیشد.ولی اگه ضربه نداشته احتمالا یا از کمک های جلو هست یا پلوس ها رو چک کن
رامین
۲۹ اسفند ۱۳۹۳سلام دوستان
لطفا منو راهنمایی کنید.
دیروز یک پراید بصورت عمودی به گلگیر سمت راست جل ماشین ضربه زود و این ضربه به تایر هم وارد شد. از اونجا به بعد فمون تنظیم خودش رو از دست داده و به سمت چپ کشیده میشه!!! بعلاوه اینکه لاستیک ها هنگام عبور از خط عابر پیاده لیز میخوره. به نظرتون چکار کنم؟ آیا حرکت با ماشین در این حالت خطرناکه و ممکنه به ماشین آسیب برسونه؟
Aq ali
۴ فروردین ۱۳۹۴دوستان این زوایا در ماشین قابل تغییر است یا خیر
محسن
۸ اردیبهشت ۱۳۹۴سلام
میشه در رابطه با زوایای اکسل نوع کامیونی هم توضیح بدید.آخه اصولا زوایای کمبر و کستر اکسل کامیونی تنظیم نمیشه.
jilux
۱۷ تیر ۱۳۹۴جالب بود…
ولی آیا کمبر منفی زدن،برای استفاده خانوادگی داخل و خارج شهر مناسبه؟
عرفان
۲۹ دی ۱۳۹۴سلام خیلی خوب بود
یه سوال داشتم زاویه کستر باعث میشه که به یه کمک فنر از دیگری فشار بیشتری وارد شه؟
مثلا یه کمک فنر بالا بره یکی پایین؟
مهران
۱۴ اسفند ۱۳۹۴سلام خسته نباشی
من یه مشکل دارم سر ماشینم بنز E240
سر پیچ که میپیچم چراغ ESP روشن میشه ماشین خلاص میشه با یه روشن خاموش حرکت میکنه ولی باز سر پیچ همینطوری میشه میخوام بدونم چند درصد ربط داره به زاویه چرخ ها مهمه این دیدگاه امکانش هس نامیزون باشه اینطوری میکنه
ایران
۲۱ تیر ۱۳۹۵با سلام و عرض ادب خدمت تمام دوستان . مطالب خوب و مفیدی بود اما یک نکته مهم این است که بیشتر تعمیرکاران با این واژه ها بیگانه اند.
احمد
۱۱ مهر ۱۳۹۵با تشکر از دوستان برای تعمیر کسی را معرفی نکردید چون من خودم این مشکل را داشتم یک تعمیرگاهی در استان لرستان. شهر خرم اباد که روی گوگل مپس هم آدرس زده پیدا کردم که با یک دستگاه پرس درجا که خودش اختراع کرده میتونه بدون تعویض قطعات مشکل را حل کنه من خودم یه دنا داشتم که تمام نمایندگیهای تهران و… بردمش اما همه میگفتند باید اتاق و…. تعویض بشه که خوشبختانه اون تونست با دویست هزار تومان بدون تعویض حتی یک پیچ درستش کنه
ASA
۳ آذر ۱۳۹۵عاشق زاویه منفی هستم به شخصه
خیلی دوست دارم سر لاستیکا داخل باشه
سروش
۴ آذر ۱۳۹۵با سلام ماشین من اتومات هست و سوناتا 2008 وقتی پر گاز میرم فرمان ماشین از دستم میره و انگار لاستیک لیز میخوره با اینکه باد ماشینم اوکی هست بنظرتون ببرم تنظیم دهنه فرمان ؟
حسام
۸ آذر ۱۳۹۵کمبر چقدر هزینه داره و روی چه خودرویی قابل انجام هست؟
پورحکاک
۲ اردیبهشت ۱۳۹۶سلام
اگر یک مطلب مفید و بی غرض خونده باشم همینه…
ممنون
نوید
۶ اردیبهشت ۱۳۹۶در بحث های فنی که اصطلاحات خارجی مورد استفاده هستند خوب است از تلفظ درست لغات استفاده کنیم پس میگوییم “تو” نه “تئو” .