در گیربکس‌های دستی موتور به‌وسیله کلاچ خشک به جعبه‌دنده (گیربکس) متصل است. بدون وجود کلاچ امکان متوقف کردن خودرو مگر اینکه آن را خاموش کنیم، نداریم! در خودروهای با گیربکس اتوماتیک دیگر خبری از کلاچ خشک نیست که ارتباط سیستم انتقال قدرت را با موتور قطع کند در عوض از یک وسیله خارق‌العاده به نام مبدل گشتاور استفاده میکنند. در ظاهر اصلاً شبیه به کلاچ‌های معمولی نیستند ولی عملکرد فوق‌العاده جالبی در داخل دارند.
در این مقاله سعی میشود تا نحوه عملکرد سیستم انتقال قدرت اتوماتیک شرح داده شود و علت استفاده از مبدل گشتاور در آن ذکر شود. در مورد نحوه عملکرد و مزایا و معایب آن به تفصیل بحث میشود.
مقدمه:
درست مانند خودروهایی که دارای سیستم انتقال قدرت دستی دارند، خودروهای دنده اتومات نیازمند این هستند که موتور خودرو در حال چرخیدن باشد ولی چرخ‌های خودرو حرکتی نداشته باشند. در حقیقت چرخشی به عنوان ورودی وارد گیربکس نشود به عبارت دیگر ارتباط گیربکس با موتور قطع شود. این وظیفه بزرگ در سیستم‌های انتقال قدرت دستی بر عهده کلاچ خشک بود ولی در سیستم‌های انتقال قدرت اتوماتیک این وظیفه مهم را مبدل گشتاور بر عهده می‌گیرد.
هنگامی که پای خود را بر روی پدال گاز می‌گذارید سرعت دورانی موتور افزایش می‌یابد و مقدار سیال بیشتری به سمت مبدل گشتاور پمپ می‌کند و در نهایت تورک به چرخ‌ها انتقال می‌یابد.
مبدل‌های گشتاور عموماً از چهار قسمت اصلی تشکیل شده‌اند که در محفظه مبدل گشتاور قرار دارند:
- پمپ
- توربین
- استاتور
- سیال انتقال دهنده
محفظه مبدل گشتاور به فلایویل موتور پیچ شده است بنابراین در سرعتی معادل با سرعت دورانی موتور در حال گردش است. پره‌هایی که پمپ مبدل گشتاور را تشکیل می‌دهند به محفظه متصل شده‌اند، بنابراین با سرعت دورانی موتور می‌چرخد. در شکل زیر نحوه اتصال پمپ و محفظه و غیره را نشان داده است.
سیال از مرکز توربین خارج میشود، در مخالف جهتی که وارد شده است بیرون می‌رود. اگر در شکل‌ها خوب دقت می‌کنید متوجه می‌شوید که جهت پیکان سیال خروجی از توربین خلاف جهت پیکان چرخش پمپ است. اگر به پمپ اجازه داده شود که به پره‌های پمپ ضربه بزند، دور موتور را آهسته می‌کند و باعث اتلاف انرژی میشود. علت وجود استاتور در مبدل گشتاور همین عامل است.
استاتور:
استاتور در کنار مبدل گشتاور وجود دارد. وظیفه آن تغییر جهت سیال خروجی از توربین قبل از آنکه به سمت پمپ برود. این قطعه به طور اعجاز برانگیزی کارایی مبدل گشتاور را بالا میبرد. در استاتور تیغه‌هایی بسیار خشن طراحی شده است که تقریباً به طور کامل جهت جریان سیال را عوض می‌کند. کلاچ یک طرفه (داخل استاتور) استاتور را به شفت انتقال قدرت متصل می‌کند. به علت وجود چنین ساختاری استاتور نمی‌تواند با سیال بچرخد، تنها می‌تواند در جهت مخالف چرخش انجام دهد. به عبارت دیگر تنها جهت سیال را به محض برخورد با تیغه‌هایش تغییر میدهد.
بعضی اوقات یک اتفاق جالب هنگامی که خودرو حرکت می‌کند می‌افتد. هنگامی که خودرو در سرعت ۶۴ کیلومتر در ساعت در حال حرکت است، پمپ و توربین تقریباً با سرعت یکسانی در حال گردش هستند. (پمپ همواره کمی سریعتر می‌چرخد) در این زمان سیالی که به توربین باز می‌گردد، دارای جهت یکسانی است در هنگام ورود به پمپ است در نتیجه نیازی به استاتور نیست.
هر چند توربین جهت سیال را عوض می‌کند، ولی سیال همواره در جهتی حرکت می‌کند که توربین در حال گردش است چون توربین با سرعت بیشتر در جهتی چرخش می‌کند که سیال در جهتی مخالف وارد پمپ شده است. اگر شما در پشت یک وانت قرار داشته باشید که با سرعت ۶۰ کیلومتر بر ساعت در حال حرکت است و توپی را در جهت مخالف حرکت وانت با سرعت ۴۰ کیلومتر بر ساعت پرتاب کنید، سرعت توپ از دید ناظر بر دستگاه مختصات خارج از خودرو ۲۰ کیلومتر بر ساعت در جهت حرکت وانت است. این مثال شبیه به عملکردی است که توربین در حال انجام است. سیال در یک جهتی پرتاب میشود ولی نه به سرعتی که در ابتدا در جهتی دیگر داشت.
نقاط قوت و ضعف مبدل گشتاور:
مبدل گشتاور یکی مهم‌ترین وظایف اصلی خودرو را که قطع ارتباط موتور با سیستم انتقال قدرت است انجام میدهد. در واقع مبدل گشتاور به خودروی شما تورک لازم را در هنگام شتاب گیری میدهد. در مبدل گشتاورهای پیشرفته‌تر تورک انتقالی از مبدل گشتاور ۲ تا ۳ برابر بیشتر از تورک موتور است.
در سرعت‌های بالاتر که سیستم انتقال قدرت به موتور وصل شده است (قفل شده است) که تقریباً با سرعت دورانی یکسانی می‌چرخند. به طور ایده آل سرعت دورانی خروجی مبدل گشتاور و ورودی آن با هم برابر است به دلیل اینکه اختلاف در سرعت‌های دورانی باعث اتلاف انرژی میشود. این می‌تواند علتی برای این باشد که چرا خودروهای با سیستم انتقال قدرت اتوماتیک دارای مصرف سوخت بیشتری نسبت به خودروهای با سیستم انتقال قدرت دستی هستند. برای حل کردن این مشکل برخی از خودروها دارای مبدل گشتاور به همراه کلاچ قفل شونده هستند. هنگامی که دو نیمه از مبدل گشتاور دارای سرعت دورانی تقریباً یکسانی شدند، این کلاچ آنها را نسبت به هم قفل می‌کند. این عمل باعث جلوگیری از لغزش و بیشتر شدن کارایی این وسیله است. [دانلود ویدئو] [jwplayer mediaid=”۶۲۹۱۶″]
حسین
۳۰ بهمن ۱۳۹۲ادم میفهمه که تولید پراید اتومات هم خیلی پیچیده است!!
کلا تولید کردن کار سختی هست!!
بیخود نیست از ما این عربا میترسن!!
مخصوصا اگه یه روز دوست اونا دوست ما بشه و دشمن اونا!!
زیگما
۳۰ بهمن ۱۳۹۲عربا سوپر اسپورت میسازن! ما چی؟ شاخ ترین ماشینمون دنا ِ!
عربا از نظر نظامی 10 برابر قدرتمند تر از ما هستن! ما چی؟ کل این همه قدرتمون (!!) به خاطر داشتن 40 تا اف 14 هست!
عربا کل شاهرگ واردات مارو در دست دارن! امارات متحده عربی! تقریبا هر اون چیزی که ما وارد کشور میکنیم از این کشور میاد!(واسطه)
عربا …..
البته اینارو نگفتم که فکر کنید من بیگانه پرستم یا ضد ….
ما یه روزی اینجوری نبودیم……
یه روزی امیر امارات دست شاهمون رو می بوسید…..
محمد ، ماشین فقط ژاپنی ، بخصوص تویوتا و نیسان
۳۰ بهمن ۱۳۹۲درود بر تو ای زیگما
امید
۳۰ بهمن ۱۳۹۲بله چی بودیم چی شدیم هنوز مونده این داستان و به کجا خواهیم رفت؟
مهدی قنقره
۳۰ بهمن ۱۳۹۲عربها هرچه باشند به ایرانی جماعمت نمی رسند دلیل که فکر نکنید تعصب کورکانه هست :1 بدست اوردن ارکیو170-2 تنها کشور در حوضه غرب اسیا که توانسته ماهواره به فضا پرتاب کنه -3 اگر شما زور به یه نفر برسه که اموال گرانقیمت شو از اون شخص بگیری. این کارو نمی کنی واونو تحریم و کارهای دیکر میکنی -اگر ما وکشور ایران کشورمان ضعیف بود امریکایی ها برای داراترین کشور دنیا را از نظر سرمایه های معدنی (نفت گاز اورانیوم مس و…..) ول میکرد
تا از راه تحریم به زانو در بیاره
-4……………………….-درست کارخونه های خودرو سازی ما نسبت به دنیا لگن سازند نه خودرو
k1
۳۰ بهمن ۱۳۹۲بله یه روزی امیر اماراتی وجود نداشت
همین پهلوی مزدور بود که اون قسمت از خاکمون که الان یه قسمتش بحرینه و یه قسمتش اماراته رو از این مملکت جدا کرد و بخشید
حمید . فقط آلمان . فقط ب ام و
۳۰ بهمن ۱۳۹۲یه عده دیگه هم بودن دریای خزر رو بخشیدن خیلی هم ارزشش بیشتر از بحرینه . ببخشینا!
مرتضی
۱ اسفند ۱۳۹۲کا 1 عزیز حق با توئه متاسفانه نسل جدید هیچی از بلایی که سر ایران در این دویست سال اخیر اومده خبر ندارند بخش هایی از ایران زمان پدر این یارو از ایران جدا شد(شمال ایرانآذربایجان امروزی)و زمان خود بی شرفش بحرین رو در عوض هیچی (کمی پول و چند جزیره الان دردسر ساز!!! عملا دو تاش بدرد نمیخورند و قابل سکونت نیستند) این قضیه خزر هم ادعایی بیش نیست امتیازی بود که نمیشد از دیگران پسش گرفت شاهکار قبلی ها!!
آرمان
۳ اسفند ۱۳۹۲حالا ما با این همه مرز مشترک و دریای آزاد و .. چه گلی به سرمون زدیم که حسرت دریای خزر و امارات و شکی و گنجه و .. را بخوریم.
چون خودمون نمی تونیم یا نمی خواهیم از امکانات استفاده کنیم و تجارت شفاف و بدون انحصار داشته باشیم تجارت جهانی در خاکمون رونق نمی گیره و می گیم امارات مال ما بود.!
اگه امارات مال ما می موند که امارات نمی شد.
مرتضی
۱ اسفند ۱۳۹۲زیگما!!!!!!! زهی خیال باطل این شاهتون بود که باید میرفت دست بوسی این و اون دیگه این تاریخه!! گیربکس و لاستیک نیست که یه چیزی بپرونی بگیره یا نگیره بجای تاریخچه تاسیس فلان محصول فلان کارخونه باشی درباره وطنت بیاموز تاریخ رو بخون خاطرات همین شاه ملعون رو بخون شاید یه چیزی دستگیرت شه این مسائل حقیقته اگه صد میلیون منفی بخورم فقط باعث افتخارمه که سرم تو برف نیست!!! با همه ایراداتی که جدیدی ها دارن هیچ ادم با شرفی نمیتونه جنایات شاه رو فراموش کنه که چی؟؟ از اینا خوشش نمیاد!!! سعی کن تو زندگیت منصف باشی و جوان مرد
یارو . فقط المان . فقط فولوکس
۱ اسفند ۱۳۹۲اقا مرتضی من بحث سیاسی نمی کنم ولی شما سعی کن تو زندگی ت منصف باشی اگر مسلمون باشی توی دینت حرف زدن پشت مرده و توهین و به اون حرامه چون اینجا نیست که از خودش دفاع کنه
(پرچم بالاست)
مرتضی
۱ اسفند ۱۳۹۲دوست عزیز اقای یارو!!! من مرده این روشن فکریتم اما مصداق غیبت اینی نیست که شما از دلبرت برداشت کردی یعنی هیچ غیبت یا افتراهی بهش زده نشده که حرام!!!!!!!!!!!!! باشه!!
محسن
۵ فروردین ۱۳۹۴عربا کجا سوپر اسپرت میسازن دقیقا؟؟؟
ببین داداش درسته صنعت خودرو سازی ما عقب مونده ولی مطمئن باش همینش هم عربا نمیتونن جور کنن …
اونا فقط بلدن پول بدن ماشین بگیرن و زیاد فرقی بین ماشین و شتر قائل نیستن داداش.
از هرکی عقب باشیم از عربا خیلی جلوییم
س
۱۴ آبان ۱۳۹۴پس لیکان هایپر اسپرت لبنانی دقیقا چیه ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
میثم
۴ تیر ۱۳۹۴خیلی جالب همش رو برعکس گفتی
مجید عباسی انبوهی
۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۷راجع به قدرت نظامی که سخت در اشتباهی. و اینکه یه روزی امیر امارات دست شاهمون رو میبوسید، در واقع دست امریکایی ها رو میبوسید، که الآن هم اینکارو میکنن. وگرنه اون موقع هم اگه پای امریکا در میون نبود، شاه دستی نداشت که کسی بخواد ببوسه.
ورای این ماجرا… بله… صنعت به اصطلاح خودروسازی ما روند رو به عقب در پیش گرفته.
اسکندر
۳۰ بهمن ۱۳۹۲حسین جان پرایدی که تحت عنوان اتومات در ایران عرضه میشود فاقدمبدل گشتاور است و کلا گیربکس و کلاج معمولی دارد منتها با تعبیه وسیله ای مکانیکی که کار تعویض دنده را بجای راننده انجام میدهد به مشتری ها فروخته می شود بنابراین شما خودتان را بابت رنجهایی که خودروسازان؟ برخود هموار می سازند ناراحت کنید
شهاب
۲ اسفند ۱۳۹۲همین F14 هایی ک سالی یه بارم بلندشون نمیکنن و نگه داشتن برا روز مبادا صدقه سری همونی هس ک میگی جنایتکاره!
کارای خوبو بدو باهم ببین . .
امیر حسین
۲۵ آبان ۱۳۹۳دهه 70 به خاطر حمله اسراییل به 3 کشور عربی اعراب نفت رو تحریم کردند
قیمت نفت به شدت بالا رفت.
شاه برای مقابله با اعراب تولید نفت رو تا جاییکه امکان داشت بالا برد و از فروش نفت 36 دلاری سود فوق العاده ای کسب کرد.
امریکا بخش زیادی از این پول رو از شاه گرفت و تسلیحات نظامی به اون داد تا در جهت منافع امریکا و علیه اعراب خلیج فارس استفاده بشه (سیاست تفرقه بیانداز و حکومت کن)
اما انقلاب شد و فقط 10 درصد سلاح ها تحویل ایران شد. بقیه پول ها هم بلوکه شد!
یه دوست
۱۷ تیر ۱۳۹۷داداش،عرب های حوزه خلیج فارس،اف 18دارن،اون هم به تعداد زیاد،پاتریوت دارن،تانک ابرامز دارن و خیلی چیزای دیگه،ولی بازم مثل سگ از ایران می ترسند
کافر مقدس
۳۰ بهمن ۱۳۹۲حسین جان دادا ما در صنعت لنت ترمز هم خودکفا نیستیم!
شاید روزی برسه در صنعت ساخت و پرداخت قالپاق خودکفا بشیم . . .
محمد ، ماشین فقط ژاپنی ، بخصوص تویوتا و نیسان
۳۰ بهمن ۱۳۹۲پدال عالی و مفید بود مثل همیشه
مکس پین
۳۰ بهمن ۱۳۹۲حاج پدال به جایی اینکه بیای خودرو های جدید رو معرفی کنی که زیاد به درد نمی خوره بیا بیشتر از این مطالب بزار رو سایت.دمت گرم که رفتی تو فکر
مرتضی
۳۰ بهمن ۱۳۹۲میلاد متاسفانه پیام های منو پاک کردند و نوشته های تو رو هم همینطور یا شاید من پیداش نکردم پس یادم نیست گفتی کدوم پست برم جیمیلتو پیدا کنم!!
پژمان
۳۰ بهمن ۱۳۹۲پدال دستت درد نکنه عالی بود
علی عقیلی 2
۱ اسفند ۱۳۹۲واقعا متاسفم برای سیگما و امثالش
کاملا خودتونو نشون دادین
اینقد این عربها رو نبرید بالا
زمانی که زن ها در دربار کوروش حجاب و حیا داشتن . عربها لباس نداشتن بپوشن و لخت میگشتن (تو تاریخ هست)
پیامبر بزرگ اسلام اومد و اونا رو یکم ادم کرد
و بعد از پیامبر هم به اهل بیتش خیانت کردن و همشونو یکی یکی شهید کردن
هنوز که هنوزه ادم نشدن
عربها هرچی دارن از امریکای مزدور و غرب استعمار گر داره
خودشون هنوز دارن مارمولک های بیابانی رو میخورن !!!!
خیال میکنی اونا خودشون از نفت سر در میارن ؟
نه خیر عزیزم
همشو غربی ها براشون انجام میدن
اونا هنوز در حال تعلیم دادن تروریست ها و وهابی های کافر هستند که مردم بی گناه سوری رو میکشن !!!!
و اما ایران عزیز :
حتما تو تاریخ خوندین که شاه های بی شعور و احمق ما فقط پی خوش گذورونی بودن و ایران رو تیکه تیکه دادن رفت !!!
و دیگه نمیگم چوم خودتون میدونید
و در مورد محمد رضا شاه بی لیاقت و نادان . همین بس که حق کاپیتولاسیون رو داد به امریکایی ها که مو از تن من سیخ میکنه !!
اگر مصدق نبود که امریکا لعنتی تمام ثروت و نفت ما رو به تاراج میبرد !!!
ما فعلا به انرزی هسته ای دست پیدا کردم و بومی شده
ماهواره فرستادیم که داریم روز به روز پیشرفت میکنیم
ار کیو 170 رو نشوندیم زمین و بازش کردیم که امریکا دهنش باز موند .
سال دیگه یه پدافند به تولید میرسه که از اس 300 پیشرفته تره .
و ……
اینقد هم نگین قدرت نظامی عربها
امریکا چند سال پیش چندتا جت پیشرفته داد به عربستان که وقتی خلبان های عرب نشستن پشتش دوتاشون تو هوا خوردن به هم !!!!!!
ما الان جت های اذرخش و صاعقه و دو سه تای دیگه تولید کردیم
به امید خدا پیشرفت میکنیم
صنعت خودرو سازی مونم بخاطر سیاست های غلط حکومت عقب مونده که دعا میکنیم هر چه زود تر درست بشه .
ببخشید که زیاد حرف زدم
اینا رو بخاطر وطنم گفتم .
الهم عجل لولیک الفرج .
ممنون از همگی .
ففر
۲ اسفند ۱۳۹۲اینکه شما وطن پرستی خیلی خوبه ها اما دو سه تا نکته:
اولا عرب و عجم و اینا شد حرف؟ مهم اینه که آدم باشیم.
من کاری به پیشرفت و پسرفت کسی ندارم اما شما اگر واقعا به چیزهایی که نوشتی اعتقاد داری یه مقدار اطلاعاتت رو بیشتر کنی بد نیست.
اون ارکیو مبارک رو دوستان و هکر های روس به زمین نشوندن. ماهواره هامون کشکی بیش نیستند.فناوری هسته ایمون دست جینی ها و روس ها و هلندی ها و پاکستانی هاست. یه موتور ماشین نمی تونیم بسازیم. ماهواره میفرسیتیم هوا بعد از تعمیر درست هواپیماهای چهل سال پیش عاجزیم! عمو جون خدا شفاتون بده واقعا.
راستی اون خدابیمارز یا نیامرز اگه حق چی چی سیون! داد به آمریکا کل مملکت و ذخایرش و گذشته و آینده اش رو دو دستی به روسهای کثیف بی رحم نداد. برو خدا روزیتو جای دیگه حواله کنه. بزار همین پراید و 206 رو سوار شیم فکر کنیم که داریم زندگی می کنیم.
نمک به زخممون نپاش
علی عقیلی
۳ اسفند ۱۳۹۲خدا تو رو شفا بده داداش
ار کیو 170 رو روس ها نشوندن ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟!!!!!!!!!!
یعنی روس ها اماده باش بودن ( تو خاک ایران ) تا هواپیما بیاد داخل ایران و هکش کنن ؟؟؟؟؟!!!!!!!!
نه عزیزم
ما درسته تو صنعت خودرو پیشرفت نکردیم ولی تو صنایع الکتریکی خیلی جلوتر از بعضی از کشور ها هستیم .
بعد
شما از کجا میگی ماهواره ها کشکی بیش نیستن ؟
زیاد تعصبی حرف نزن
نو برو اطلاعاتت رو زیادکن
بعد
اگر شاه کشور رو میداد به روس ها صد شرف داشت تا اینکه بدش به امریکای مزدور و زورگو .
موفق باشی عزیزم
علی عقیلی
۱ اسفند ۱۳۹۲برای این مطلب هم واقعا عالی بود
ممنون از پدال
دادا
۲ اسفند ۱۳۹۲سلام.مطالب ارایه شده.حقیقتا چه ارتباطی به سیاست و عربای بدبخت داشت.البته عربای خوزستانی نمیگم به عربایی که بوی ادکلناشون حال آدمو بهم میزنه.
خلیل
۶ اسفند ۱۳۹۲با سلام و خسته نباشید خدمت جناب مهندس طهوری
مطالب کامل و گویا بود به خصوص ویدیوی که در آخر قرار داد بودید به راحتی تونست تمام مطالب رو جا بندازه و نقش موثری در درک مطالب داشت
لذا با تشکر و تقدیر از شما خواهشمندم دوستانی که این مطالب را مطالعه میکنند اگر دیدگاهی را در انتها ایراد میکنند در جهت بهتر شدن مطالب باشد نه در جهت تمسخر و تحریف این مطالب علمی گانبها
در آخر از جناب مهندس طهوری خواهشمندم سایت مرجع ویدئو را معرفی کنند جهت دانلود ویدیوهای اینچنینی که در آخر ویدئو هم تعدادی از آنها معرفی شد.
shahab
۲۰ آبان ۱۳۹۳متاسفانه بعضی ویدئو ها دان نمیشه.مثلا من بیشتر ویدئو ها رو با یه کلیک و اجرای خودکار برنامه idm به راحتی دان کردم اما لینک اینیکی ظاهرا خرابه
k1
۲۲ تیر ۱۳۹۴اقا چرا اسم منو دزدیدن
من شاید نزدیک به چهارسال و بیشتر پدال میخونم کم نظر میذارم اما دلیل نمیشه اسم منو کش برن
shahab
۱۶ شهریور ۱۳۹۴باید ایران رو برگردونیم به همون سطحی ک بوده
shahab
۱۷ شهریور ۱۳۹۴گیربکس فقط ZF
cs
۱۹ آبان ۱۳۹۵چرا به جای این که در تورک کنورتور ترتیب به این گونه یعنی : فلایویل . پمپ . استاتور . توربین . باشد , به این ترتیب : فلایویل . توربین . استاتور . پمپ. است ؟
داریوش
۱۰ آبان ۱۳۹۷سلام من در المان هستم و در حال درس خواندن. حالا به این مبحث یعنی مبدل گشتاور رسیدیم اما هیچی نفهمیدم .مطالب بالا را هم خواندم اما باز متوجه نشدم .ایا یه ویدیو به زبان فارسی وجود دارد که توضیح داده باشد .مرسی از شما.