در مورد زوایای چرخ خودرو چه می‌دانید؟!

تنظیم زوایای چرخ‌ها از عوامل بسیار مهم در ایمنی خودرو و عمر تایر است. هم ترازی و بالانس صحیح چرخ‌ها، استواری و پایداری خودرو و بیشینه کردن تماس تایر با سطح جاده را تضمین می‌کند. زوایایی که موقعیت چرخ را بیان می‌کنند به سه زاویه کمبر (Camber)، کستر (Caster) و تئو (Toe) تقسیم می‌شود.

کمبر:

زاویه کمبر را شاید بیشتر از دو زاویه دیگر شنیده باشید. زاویه‌ای است که حاصل از امتداد خط عمود بر سطح جاده و امتداد تایر (با دید از جلو به خودرو) مشاهده می‌شود. در صورتی که تایرها کاملاً عمود بر روی سطح جاده باشند، زاویه کمبری وجود نخواهد داشت (کمبر صفر). زاویه کمبر مثبت زمانی اتفاق می‌افتد که قسمت فوقانی تایر به سمت خارج خودرو منحرف شده باشد و زاویه کمبر منفی زمانی حادث می‌شود که قسمت فوقانی تایر به سمت داخل خودرو متمایل باشد. (با دید از جلو به خودرو)

زاویه کمبر مثبت برای حالنی که نیاز به بارگذاری روی خودرو است مورد استفاده واقع می‌شود. در این صورت، زمانی که خودرو دارای بار کامل می‌باشد، زاویه کمبر صفر می‌گردد. زاویه کمبر منفی به علت داشتن جلوه زیباتر نسبت به زاویه کمبر مثبت و البته بیشتر به خاطر داشتن مشخصه‌های بهتر خوش‌فرمانی، بیشتر مورد استفاده خودروهای اسپرت قرار می‌گیرد. اکثر رانندگان ماهر به دلیل چسبندگی و چنگ زدن خودرو به کف جاده در هنگام پیچیدن‌های سنگین، زاویه کمبر منفی را ترجیح می‌دهند. هرچند در مواقعی که خودرو در مسیر مستقیم در حال شتاب گیری است زاویه کمبر منفی زاویه تماس خودرو با کف جاده را کاهش می‌دهد.

متأسفانه زاویه کمبر منفی منجر به پدیده‌ای به نام فشار (ضربه) کمبر می‌شود (Camber Thrust). هنگامی که هر دو تایر به صورت کمبر منفی نصب شده‌اند تا زمانی که ارتباط هر دو چرخ با سطح جاده برقرار است، به یکدیگر فشار می‌آورند که تا اینجای کار مشکلی دیده نمی‌شود. هنگامی که یکی از تایرها ارتباط خود را به هر دلیلی با جاده از دست می‌دهد تایر دومی دیگر نیروی مخالفی به تایر اولی وارد نمی‌کند و نتیجه آن از دست رفتن نیروی ترکشن (جلوبرنده) است.
زاویه کمبر صفر باعث ساییدگی بیشتر تایر در مدت زمان طولانی می‌شود. هر چند عملکرد مناسبی سر پیچ بر ما به ارمغان نمی‌آورد. در انتها باید خاطر نشان کنم که زاویه کمبر بهینه وابسته به نوع رانندگی شما و شرایطی که خودرو در آن قرار دارد، است.

کستر:

تصور زاویه کستر شاید کمی مشکل باشد ولی به زاویه‌ای خطاب می‌شود که امتداد محور فرمان با محور عمودی تایر می‌سازد. کستر مثبت زمانی اتفاق می‌افتد که امتداد محور فرمان در قسمت فوقانی تایر به سمت خودرو باشد و کستر منفی هم زمانی اتفاق می‌افتد که امتداد محور فرمان در قسمت فوقانی تایر به سمت خارج خودرو متمایل باشد.

زاویه کستر مثبت خودرو را در سرعت‌های بالا بسیار پایدارتر و همچنین تمایل تایر را به چسبندگی بیشتر می‌کند. این عامل سبب فرمان گیری بیشتر هم می‌شود.

اکثر خودروها دارای کراس-کستر هستند. کراس-کستر کمی با زاویه کمبر و کستر متفاوت است. عاملی که سبب دریفت خودرو به سمت راست در هنگام غلتیدن (رول) خودرو می‌شود، همین کراس-کستر است. این یک ویژگی ایمنی است که هنگامی که راننده کنترل فرمان خودروی خود را از دست می‌دهد به سمت راست جاده کشیده می‌شود تا از رویارویی با ترافیک پیش رو جلوگیری به عمل آید.

تئو:

شاید راحت‌ترین تصور در بین دو زاویه دیگر همین زاویه تئو باشد. تئو از امتداد تایرها با خط موازی با راستای امتداد اصلی تایر (با دید از بالا به خودرو) تشکیل می‌شود. انتخاب درست زاویه تئو می‌تواند در عمر تایر و ساییدگی عاج تایر تأثیر به سزایی داشته باشد. درهرصورت، زمانی که تایرها به سمت داخل یا خارج اشاره می‌کنند ساییدگی عاج تایر حتماً رخ می‌دهد هر چند برای عملکرد بهتر خودرو و پایداری بیشتر فدا شدن عاج تایر چندان مورد بحث قرار نمی‌گیرد.
زاویه تئو مثبت زمانی است که هر تایر طرفین یکدیگر را در اصطلاح نگاه کنند! زاویه تئو مثبت هر دو تایر را مجاب می‌کند تا نیروی مخالف همدیگر تولید نمایند که در واقع قابلیت دور زدن را کاهش می‌دهد. هر چند مثبت بودن این زاویه مشخصه‌های رانندگی مستقیم‌الخط را بهبود می‌بخشد.

به طور معمول تایرهای عقب دارای زاویه تئو مثبت هستند تا اینکه مقاومت در برابر رول خودرو را کم کند. زاویه تئو منفی معمولاً در تایرهای جلو مورد استفاده قرار می‌گیرد و دقیقاً بر عکس دلایل قبلی حاکم است.

زاویه تئو منفی قابلیت دور زدن با سرعت‌های بالای خودرو را افزایش می‌دهد. هنگام دور زدن چرخ‌های داخل پیچ زاویه بیشتری به خود می‌گیرند، در نتیجه شعاع گردش چرخ‌های داخلی بیشتر از چرخ‌های خارجی می‌شود و این عامل دقیقاً موجب پیچیدن بهتر خودرو می‌شود.

در نهایت زاویه تئو منفی قابلیت‌هایی که یک خودرو در هنگام رانندگی مستقیم نیاز دارد را کاهش می‌دهد. باعث می‌شود هر گونه تغییری در جهت حرکت می‌تواند باعث تمایل خودرو از جهتی به جهت دیگر شود.

نتیجه‌گیری:

تنظیماتی که در کارخانه بر روی خودروها اعمال می‌شود قطعاً دلایل خاص خود را دارند. ساعت‌ها مطالعه و تحقیق و توسعه بر روی اجزاء سیستم تعلیق باعث شده که نتایج آن به صورتی که در مطالب بالا اشاره شد حاصل شود. سعی در تغییر دادن هر کدام از زوایای فوق از حالت استاندارد خود ممکن است بسیار خطرآفرین باشد، به‌خصوص در هنگام رویارویی با جاده واقعی.

به عنوان یک تیونر می‌توانید هر کدام از زوایا را از حالت معمولی و استاندارد خارج کنید. در این گونه موارد با افراد متخصص مشورت کنید تا هر گونه تغییری که بر روی زوایا انجام می‌دهید متناسب با شرایط و کاری باشد که در انتظار آن هستید.