شاسی ماشین چیست و انواع شاسی کدام است؟

در این مقاله به یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر ماشین یعنی شاسی آن می‌پردازیم و سپس با انواع شاسی وسایل نقلیه آشنا می‌شویم.

شاسی ماشین چیست و انواع شاسی کدام است؟

همان‌طور که می‌دانید شاسی بخش بسیار مهمی از خودروست. اگر شاسی وجود نداشت وسیله نقلیه نمی‌توانست وزن بالای قطعات خود را تحمل کند. شاسی از قطعات مختلفی تشکیل شده که از جمله آن‌ها می‌توان به فنربندی و گیربکس اشاره کرد. شاسی ماشین فریمی است که به عنوان پشتیبان پیشرانه و بدنه خودرو عمل می‌کند. شاسی معمولاً از آهن یا فولاد و برخی مواد دیگر ساخته می‌شود. سایر بخش‌های خودرو همچون پیشرانه، ترمز و… روی شاسی سوار می‌شوند و بنابراین طراحی و تولید یک شاسی خوب با توانایی استحکام بالا و عدم تغییر شکل در قسمت‌های مهم اهمیت زیادی خواهد داشت.

در همین زمینه بخوانید:

• آشنایی با انواع فرم بدنه خودروها

در ادامه به برخی از مهم‌ترین انواع شاسی ماشین اشاره شده است.

• فریم نردبانی

این نوع شاسی همان‌طور که از نامش برمی‌آید شبیه یک نردبان است و علیرغم شکل منحصربه‌فرد خود گزینه‌ای عالی برای استفاده به عنوان نگه‌دارنده پیشرانه و دیگر قطعات اصلی وسیله نقلیه محسوب می‌شود. شاسی نردبانی معمولاً از فولاد و برخی آلیاژهای دیگر ساخته می‌شود و برخی بخش‌های آن تقویت می‌شوند تا استحکام و دوام بالایی داشته باشند. معمولاً از شاسی فریم نردبانی در شاسی بلندها و به ویژه نمونه‌های آفرود استفاده می‌شود.

• شاسی مونوکوک

شاسی مونوکوک نوعی از شاسی است که با بدنه ادغام می‌شود. در حقیقت بخش بیرونی بدنه خودرو با شاسی به حالت یکپارچه درمی‌آید تا برای حفاظت از فضای کابین در برابر نیروهای وارده آمادگی داشته باشد. این نوع شاسی معمولاً از فولاد کامپوزیت تقویت شده ساخته می‌شود تا از استحکام زیادی برای تحمل وزن خودرو برخوردار باشد.

• شاسی ستون فقراتی

این نوع شاسی شبیه یک اسکلت ساده به نظر می‌رسد و موقعیت آن در ساختار خودرو به گونه‌ای است که از امتداد مرکز خودرو عبور می‌کند تا بخش‌های جلو و عقب وسیله نقلیه را به یکدیگر متصل کند. شاسی ستون فقراتی معمولاً با نام شاسی تکی نیز شناخته می‌شود و البته نقاط ضعفی نیز دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به هزینه تولید بالا اشاره کرد.

• فریم فضایی لوله‌ای

فریم فضایی لوله‌ای یکی دیگر از انواع شاسی ماشین است که مستقیماً می‌تواند شکل کلی خودرو را بر اساس ساختار آن شکل دهد. استحکام و دوام این شاسی به کیفیت نقاط جوشکاری روی شاسی بستگی خواهد داشت. شاسی فریم فضایی لوله‌ای به لطف دوام بالای خود جزو بهترین گزینه‌ها جهت استفاده در وسایل نقلیه است. معمولاً خودروهای مسابقه‌ای از چنین طراحی‌ای استفاده می‌کنند.

• فریم فضایی آلومینیومی

شاسی یاد شده مشابه مونوکوک است اما از آلومینیوم استفاده می‌کند درحالی‌که شاسی مونوکوک معمولاً از صفحات فولادی استفاده می‌کند. شاسی فریم فضایی آلومینیومی در مقایسه با نمونه مونوکوک وزن کمتری دارد.

عملکردها و وظایف شاسی ماشین چیست؟

شاسی وظیفه تحمل وزن پیشرانه، گیربکس، سرنشینان و برخی قطعات دیگر را بر عهده دارد. یکی دیگر از عملکردهای شاسی ماشین را می‌توان حفظ ساختار و شکل خودرو دانست بنابراین این بخش خودرو باید استحکام بالایی داشته باشد و با گذشت زمان شکل خود را از دست ندهد. به همین خاطر است که متریال بکار رفته در شاسی باید کیفیت بالایی داشته باشند تا بتوانند وزن قطعات را تحمل کنند.

قطعات شاسی ماشین

در ادامه به برخی از مهم‌ترین قطعات شاسی وسایل نقلیه می‌پردازیم:

• کلاچ

اولین قطعه‌ای که با شاسی ماشین همراه است کلاچ نام دارد که باعث قطع و وصل پیشرانه و گیربکس می‌شود. کلاچ باعث نرم‌تر شدن فرایند تعویض دنده می‌شود و از دو قطعه به نام‌های فلایول و صفحه فشار که با دور پیشرانه می‌چرخند تشکیل می‌شود. زمانی که صفحه به فلایول فشرده می‌شود پیشرانه به گیربکس متصل خواهد شد اما در سیستم کلاچ اتوماتیک اساس کار با نیروی فشار روغن مایع خواهد بود. این نیرو را افزایش سرعت پیشرانه بیشتر خواهد شد و نیازی به استفاده از کلاچ دستی نخواهد بود.

• گیربکس

گیربکس یکی دیگر از بخش‌های روی شاسی است که خروجی پیشرانه را تغییر می‌دهد. گیربکس در مواقعی که خودرو نیازمند گشتاور یا سرعت زیاد است بسیار به کار می‌آید. گیربکس خودرو با تنظیم نسبت بین دنده‌ها چنین کاری را انجام می‌دهد. گشتاور گیربکس به دور پیشرانه بستگی دارد. گیربکس نیز همانند کلاچ در انواع دستی و اتوماتیک تولید شده است.

• اکسل

اکسل جزو بخش‌های مهم خودروست که چرخش چرخ‌های چپ و راست را تنظیم می‌کند. درصورتی‌که چنین کاری انجام نشود یکی از چرخ‌ها در زمان گردش یا عبور از پیچ می‌تواند بلغزد و استهلاک بیشتری داشته باشد. دو نوع اکسل در خودروها با نام‌های اکسل صلب و مستقل بکار می‌رود. در اکسل مستقل هر چرخ به‌صورت مجزا حرکت می‌کند درحالی‌که اکسل صلب در نقطه مقابل آن قرار دارد.

• فنربندی

فنرها بخشی از سیستم تعلیق هستند و باعث خنثی‌سازی لرزش‌های جاده و عدم انتقال آن‌ها به کابین می‌شوند. این فنرها معمولاً از فولاد منعطف با طراحی پیشرفته ساخته می‌شود. یکی از انواع فنرها با نام فنر تخت شناخته می‌شود که فولاد منعطف صفحه مانند است و به خاطر استحکام و توانایی بیشتر در خودروهای باری و سنگین‌وزن بکار می‌رود.

• جذب کننده شوک

جذب کننده‌ها با فنرها تفاوت دارند و می‌توانند شوک‌های ناشی از کارکرد فنرها را جذب کنند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که خودرو از یک دست‌انداز رد می‌شود و فنر تحت تأثیر نیروی وارده قرار می‌گیرد. البته به خاطر ماهیت منعطف فنرها و وزن بالای خودرو، شوک‌ها می‌توانند ابعاد بزرگی داشته باشند.

• سیستم فرمان

فرمان نیز بخشی از شاسی ماشین به شمار می‌رود و جزو اجزای مهم وسایل نقلیه است. این سیستم در انواع مختلفی از جمله هیدرولیکی و برقی تولید شده است. فرمان‌های هیدرولیک از نیروی مایع هیدرولیک ناشی از پمپ فرمان استفاده می‌کنند درحالی‌که فرمان‌های برقی دارای موتوری هستند که مستقیماً با جعبه‌فرمان ارتباط دارد.

• سیستم ترمز

ترمز خودرو وظیفه کاهش سرعت و توقف آن را بر عهده دارد. ترمز ماشین با استفاده از اصطکاک باعث تبدیل انرژی حرکتی به انرژی گرمایی خواهد شد. در این سیستم لنت ترمز و روتور نقشی اساسی دارند که با فشرده شدن به یکدیگر کاهش سرعت را انجام خواهند داد. در خودروها دو نوع سیستم ترمز مرسوم یعنی ترمزهای کاسه‌ای و دیسکی بکار رفته است.

• رینگ و لاستیک

یکی دیگر از اجزای شاسی را می‌توان رینگ و لاستیک‌ها دانست که ارتباط مستقیم با سطح جاده دارند. لاستیک‌ها باعث جذب لرزش‌های کوچک جاده می‌شوند و به دلیل چسبندگی با مسیر پایداری خودرو را تضمین می‌کنند.

نشانه‌های ضربه خوردن شاسی ماشین

از جمله نشانه‌های ضربه خوردن شاسی خودرو می‌توان به وجود نقاط جوش روی شاسی، تغییر شکل و رنگ‌پریدگی، به هم خورد لبه‌های شاسی و مشاهده آثار شاسی کشی اشاره کرد.

قیمت شاسی پراید

قیمت این قطعه بسته به سازنده و جنس قطعه متفاوت است اما به‌طور متوسط برای سر شاسی جلو راست پراید باید حدود ۱.۵ میلیون تومان هزینه کرد.