اگر با مشکل خرابی رله دوبل خودروی خود مواجه شده‌اید این مقاله را تا انتها دنبال کنید تا با راه‌حل‌های کاربردی برای حل آن آشنا شوید.
رله‌ها در وسایل نقلیه نقش‌های مهمی بر عهده دارد که یکی از اصلی‌ترین آن‌ها کاهش میزان سیم‌کشی خودرو و فعال‌سازی خودکار مدار الکتریکی است. از جمله رله‌های مهم بکار رفته در خودروها رله دوبل است که وظیفه آن تأمین برق قطعات مهمی همچون پمپ‌بنزین، ECU، سنسور اکسیژن و… از طریق باتری است. با توجه به اینکه رله دوبل نقش مستقیمی در کارکرد چنین قطعاتی دارد بنابراین طبیعی است که خرابی آن مشکلات زیادی به وجود خواهد آورد. البته خرابی رله دوبل نشانه‌ها و علائمی دارد که در این مقاله به معرفی آن می‌پردازیم و همچنین با روش‌های مختلف تست و عیب‌یابی می‌توانید نسبت به تعمیر یا تعویض قطعه موردبحث اقدام کنید.
بیشتر بخوانید:
- رله استارت چیست؟ انواع رله استارت خودرو و نشانه‌های خرابی آن
- رله فن چیست و چه کاربردی در خودرو دارد؟
رله دوبل چیست و چه نقشی در خودرو دارد؟
احتمالاً به صدای خاصی که هنگام باز کردن سوئیچ خودرو قبل از استارت زدن گوش کرده‌اید. این صدا به فعال شدن پمپ‌بنزین خودرو اختصاص دارد که رله دوبل برق موردنیاز آن را از طریق باتری تأمین می‌کند. رله دوبل از دو رله متصل به یکدیگر ساخته شده و زمانی که سوئیچ را باز کنید جریان برق وارد رله می‌شود. در این زمان دو رله به یکدیگر می‌چسبند تا مسیر انتقال برق فراهم شود و قطعات یاد شده فعال گردند. در صورت خرابی رله دوبل قطعاتی همچون پمپ‌بنزین و ECU از کار خواهند افتاد.
علائم خرابی رله دوبل که باید جدی بگیرید
در ادامه به بررسی نشانه‌ها و علائم خرابی این قطعه مهم می‌پردازیم.
روشن نشدن خودرو
استارت نخوردن و روشن نشدن خودرو دلایل گوناگونی دارد و به همین خاطر شاید یافتن علت دقیق آن دشوار باشد اما یکی از دلایل این کار می‌تواند خرابی رله دوبل باشد چراکه برق لازم به برخی قطعات حیاتی موتور خودرو نمی‌رسد.
عدم شنیدن صدای پمپ‌بنزین
با اینکه زمان باز کردن سوئیچ خودرو و عدم به گوش رسیدن صدای پمپ‌بنزین می‌تواند حاکی از خرابی خود این قطعه باشد اما معمولاً خرابی رله دوبل نیز مانع رسیدن برق به پمپ‌بنزین شده و آن را از کار می‌اندازد. این نشانه جزو رایج‌ترین دلایل عیب رله دوبل است.
روشن نشدن چراغ چک
با اینکه روشن شدن این چراغ به معنی وجود مشکل در بخش‌های مختلف خودروست اما در صورت خرابی رله دوبل معمولاً هنگام باز کردن سوئیچ چراغ چک روشن نخواهد شد.
عدم شنیدن صدای تیک رله
احتمالاً پس از باز کردن سوئیچ خودرو یک صدای تیک مانند کوتاه و خفیفی را می‌شنوید که مربوط به فعال‌سازی رله دوبل است اما در صورتی که صدای یاد شده را نشنوید به احتمال زیاد قطعه موردبحث از کار افتاده است.
بیشتر بدانید: خرابی رله فن: علائم، دلایل و راه‌حل‌های ساده برای نجات خودرو
دلایل خرابی رله دوبل چیست؟
حال که با نشانه‌های خرابی چنین قطعه‌ای آشنا شدید نوبت به بررسی دلایل از کار افتادن رله دوبل می‌رسد.
سوختگی یا آب خوردگی
رله دوبل معمولاً در محفظه موتور خودرو قرار دارد و نفوذ آب به درون آن می‌تواند باعث خرابی قطعه شود. همچنین نوسانات سیستم برق خودرو نیز نقش مهمی در کاهش عمر و عیب رله دوبل دارد و ورود بیش از حد جریان برق به آن جزو مهم‌ترین دلایل خرابی رله به شمار می‌رود.
خرابی قطعات مرتبط
هزاران قطعه در کنار یکدیگر کار می‌کنند تا خودرو وظیفه خود را از دست دهد. بروز اتصال در باتری، خرابی دینام، وجود اشکال در پمپ‌بنزین و حتی خراب شدن شمع و کویل خودرو نیز می‌تواند روی کارکرد رله دوبل تأثیر گذاشته و آن را از کار بیندازند. به این موارد باید وجود مشکل در سیم‌کشی و اتصالات مربوط به رله دوبل را نیز افزود.
فرسودگی طبیعی
همانند هر قطعه دیگری رله دوبل نیز عمر مشخصی دارد و پس از چندین سال کیفیت اولیه و کارکرد خود را از دست می‌دهد. با مشاهده اولین نشانه‌های خرابی این قطعه می‌بایست نسبت به رفع مشکل اقدام کنید.
مکان رله دوبل در خودروهای مختلف کجاست؟
خودروسازان رله دوبل را در محل ثابتی نصب نمی‌کنند و بنابراین ضروری است قبل از تعمیر یا تعویض رله نسبت به آگاهی از محل آن در خودروی خود اطمینان حاصل کنید. در جدول زیر می‌توانید محل نصب رله دوبل برخی از خودروهای پرفروش بازار را مشاهده نمایید.
| نام خودرو | محل نصب رله دوبل |
| پراید | کنار باتری و مخزن آب رادیاتور |
| پژو ۴۰۵ | بالای رادیاتور |
| سمند EF7 | کنار ECU |
| پژو ۲۰۶ | محفظه BM34 |
چگونه خرابی رله دوبل را تست کنیم؟
روش‌های مختلفی برای تست و عیب‌یابی این قطعه وجود دارد که به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
تست چشمی
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای بررسی صحت عملکرد رله دوبل خودرو بررسی ظاهری آن است. به همین منظور با دقت به بدنه رله دوبل نگاه کنید. آیا اثری از ترک‌خوردگی، آسیب فیزیکی و سوختگی در آن وجود دارد؟ آیا آب و گردوغبار به درون سوکت ها و پایه‌ها نفوذ کرده است؟ در صورتی که پاسخ به این سؤالات مثبت باشد به احتمال زیاد رله دوبل خراب شده و می‌بایست آن را تعویض نمایید.
تست با مولتی متر
برای این روش می‌بایست از دستگاه مولتی متر یا اهم‌متر استفاده کنید. در صورتی که از مولتی متر استفاده می‌کنید سلکتور آن را روی اهم‌متر قرار داده و سپس سیم‌های مشکی و قرمز را به پایه‌های رله دوبل متصل نمایید. میزان مقاومتی که روی دستگاه نشان داده می‌شود باید با مقدار استاندارد رله دوبل خودروی شما در یک محدوده باشد و اگر مقدار مقاومت مولتی متر اختلاف زیادی با مقدار عادی رله دوبل داشته باشد به معنی خرابی این قطعه خواهد بود.
تست با دیاگ
برای تست این قطعه با دستگاه دیاگ کافی است سوکت دستگاه را به خود وصل کرده و سوئیچ را باز کنید. در مرحله بعد وارد منوی عملگرها در دستگاه دیاگ شده و تست پمپ‌بنزین را انجام دهید. در این زمان پلاتین رله می‌بایست صدای خاص خود را ایجاد کند. در صورتی که صدایی به گوش نرسید می‌بایست از رسیدن جریان برق به رله دوبل اطمینان حاصل کرد. اگر جریان برق به رله می‌رسد و پلاتین آن صدایی تولید نمی‌کند پس این قطعه خراب شده است.
راه‌حل‌های رفع خرابی رله دوبل
به این نکته دقت داشته باشید که رله دوبل به دلیل ساختار خود قابل تعمیر نیست و حتی در صورت امکان تعمیر نیز فرایند آن به دلیل عدم توجیه اقتصادی توسط مکانیک‌ها و باتری‌سازها پذیرفته نمی‌شود. به همین خاطر در صورت خرابی رله دوبل باید آن را تعویض کرد.
تعویض رله دوبل
اتحادیه صنف تعمیرکاران خودرو تهران نرخ مشخصی از بابت دستمزد و اجرت تعویض رله دوبل برای خودروها اعلام نکرده و بنابراین هزینه تعویض این قطعه به‌صورت توافقی انجام می‌شود؛ اما با بررسی وب‌سایت‌ها و فروشگاه‌های فروش لوازم‌یدکی خودروها می‌توان گفت رله دوبل پراید قیمت حدود ۱۵۰ هزار تومان قیمت دارد درحالی‌که رله دوبل پژو ۴۰۵ و سمند و همچنین پژو ۲۰۶ با قیمت حدودی ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود.
یکسره کردن رله در مواقع اضطراری
در شرایط اضطراری و هنگامی که تعویض رله دوبل میسر نباشد می‌توان آن را یکسره کرد تا خودرو را به یک تعمیرگاه و باتری‌ساز منتقل نمود. در خودروهایی که از قطعات گروه ساژم و بوش استفاده کرده‌اند به منظور یکسره کردن رله دوبل می‌بایست دو سمت یک سیم افشان سایز ۲ یا ۳ را لخت نموده و از داخل سوکت خانه شماره ۲ به شماره ۱ وصل نمایید. در مرحله بعد همین کار برای سوکت خانه شماره ۸ و ۴ صورت گرفته و مجدداً از خانه شماره ۱۱ به ۵ و در آخر از شماره ۱۵ به ۱۳ متصل می‌کنید. با این کار شما جریان برق را از سوکت های خانه ۲، ۸، ۱۱ و ۱۵ به سوکت های خانه ۱، ۴، ۵ و ۱۳ رسانده‌اید. دقت داشته باشید که در حین انجام این کار برق خودرو به بدنه اتصال پیدا نکند.
اما در برخی خودروها از قطعات کامپیوتری شرکت زیمنس استفاده شده که طرز تأمین جریان برق آن کمی متفاوت است. در این خودروها مجدداً دو سر یک سیم را لخت نموده و از خانه ۱۱ به ۱، از خانه ۱۴ به ۴ و نهایتاً از خانه ۱۵ به ۱۳ برق را می‌رسانید. البته در خودروهایی همچون پژو ۲۰۶ و ۲۰۷ که فاقد رله دوبل هستند این کار از طریق رساندن جریان برق به فیوز ۴ و ۱۵ و سوکت شماره ۸ و سوکت مشکی شماره ۱۶ (پژو ۲۰۶ تیپ ۲ و تیپ ۳ قبل از سال ۹۱) صورت می‌گیرد. در پژو ۲۰۶ تیپ ۵ و ۶ قبل از سال ۹۱ نیز فقط جریان برق به فیوز ۴ و ۱۵ رسانده می‌شود. با این کار خودرو روشن شده و می‌توانید به تعمیرگاه مراجعه نموده و رله دوبل معیوب را تعویض نمایید.
تعمیر سیستم برقی
در برخی موارد عیب رله دوبل از خرابی قطعات مرتبط با آن است. در این حالت می‌بایست سیستم برق خودرو و اتصالات و سیم‌کشی‌های آن را بررسی نموده و در صورت قطعی اتصال سیم‌کشی‌ها نسبت به رفع آن اقدام کنید. همچنین گاهی اوقات خرابی این قطعه و روشن نشدن خودرو از مشکل در پمپ‌بنزین است که باید با روش‌های تست و عیب‌یابی مورد اشاره آن را بررسی و رفع نمایید.
خرابی رله دوبل در خودروهای پرطرفدار
پراید
خرابی رله دوبل در خودرویی همچون پراید باعث روشن نشدن آن شده و در عملکرد پمپ‌بنزین اختلال ایجاد می‌کند. همچنین خرابی این قطعه با بوی سوختگی در بخش فیوز و رله‌ها همراه است و حتی گاهی اوقات شاهد ذوب شدن اتصالات و پایه‌ها و سوکت آن خواهید بود.
پژو ۴۰۵ و سمند
در پژو ۴۰۵ و سمند نیز خرابی رله دوبل باعث استارت نخوردن خودرو می‌شود. علاوه بر آن امکان خاموش شدن ناگهانی خودرو وجود خواهد داشت. با خرابی رله دوبل پژو ۴۰۵ و سمند صدای پمپ‌بنزین نیز هنگام باز کردن سوئیچ به گوش نخواهد رسید.
پژو ۲۰۶
پژو ۲۰۶ سیستم برقی نسبتاً پیچیده‌ای دارد و خرابی قطعات مربوط به رله در آن می‌تواند باعث از کار افتادن خودرو، انتشار بوی سوختگی در جعبه‌فیوز و… شود.
چطور از خرابی رله دوبل پیشگیری کنیم؟
با اینکه امکان از کار افتادن ناگهانی رله دوبل وجود دارد و شاید خرابی آن بدون نشانه‌های قبلی باشد اما با اتخاذ اقداماتی می‌توان از خرابی آن جلوگیری کرد. یکی از این روش‌ها بررسی وضعیت فیزیکی رله دوبل و تعویض آن پس از کارکرد حدود ۵۰ تا ۷۰ هزار کیلومتر خودروست. همچنین توصیه می‌شود موتور خودرو شسته نشود تا جلوی نفوذ آب و رطوبت به داخل سوکت و پایه‌های آن گرفته شود. نکته بعدی در افزایش طول عمر رله دوبل خودرو اجتناب از دست‌کاری سیستم برق خودرو و اتصالات آن است. نهایتاً نیز باید از قطعات باکیفیت و اصلی برای خودرو استفاده کرد تا هم رله دوبل خودرو عمر بیشتری داشته باشد و هم مشکلات اضافی برای خودرو پیش نیاید.
هزینه تعمیر و تعویض رله دوبل در ۱۴۰۴
با اینکه اتحادیه صنف تعمیرکاران خودرو تهران نرخ مشخصی برای دستمزد و اجرت تعویض این قطعه اعلام نکرده اما هزینه تعویض آن بسته به نوع خودرو، پیچیدگی سیستم برقی آن، منطقه تعمیر و… متفاوت است و حداقل می‌بایست هزینه ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومانی را برای آن در نظر گرفت. البته چنین هزینه‌هایی معمولاً به‌صورت توافقی تعیین می‌شود و بهتر است برای تعویض رله دوبل خودروی خود با چندین مکانیک و باتری‌ساز مذاکره و گفت‌وگو کنید.
سؤالات متداول درباره خرابی رله دوبل
- چرا ماشین با رله خراب روشن نمی‌شود؟
رله دوبل برق موردنیاز قطعاتی همچون ECU و پمپ‌بنزین را تأمین می‌کند و در صورت خرابی این قطعه، جریان برق به قطعات یاد شده نخواهد رسید و خودرو روشن نخواهد شد.
- تست رله دوبل بدون دیاگ چگونه است؟
یکی از راه‌های تست خرابی رله دوبل بررسی وضعیت ظاهری آن و توجه به هرگونه ترک، آسیب فیزیکی و آثار سوختگی آن است. همچنین می‌توانید با باز کردن سوئیچ خودرو به صدای تیک رله دوبل و صدای پمپ‌بنزین گوش کنید. در صورتی که این صداها به گوش نرسند احتمالاً رله دوبل خراب است.
- یکسره کردن رله دوبل ضرر دارد؟
بی‌شک دست‌کاری سیستم برق خودرو مشکلات خاص خود را به وجود می‌آورد اما در شرایط اضطراری که خودرو از کار افتاده است، یکسره کردن رله دوبل یک راه‌حل موقتی برای رساندن خودرو به تعمیرگاه محسوب می‌شود و حتماً پس از آن می‌بایست نسبت به تعویض قطعه معیوب اقدام کنید.
نتیجه‌گیری
رله دوبل به عنوان یکی از قطعات کوچک اما مهم در خودرو جلوه می‌کند. این قطعه برق موردنیاز بخش‌های مهم خودرو از جمله ECU، پمپ‌بنزین، سنسور اکسیژن و… را فراهم می‌سازد و خرابی آن می‌تواند باعث از کار افتادن خودرو و روشن نشدن آن شود. خرابی رله دوبل نشانه‌های مختلفی دارد که با دقت در آن می‌توان سریع‌تر به ریشه مشکل پی برد. در این مقاله به بررسی کامل خرابی قطعه موردبحث پرداختیم و به شما عزیزان نیز توصیه می‌کنیم همواره سیستم برق خودرو و قطعات مختلف آن را بررسی نمایید و در صورت وجود مشکل آن را رفع نمایید. همچنین از عزیزانی که تجربه و تخصص لازم در این زمینه را دارند دعوت می‌کنیم نقطه نظرات و تجربیات خود را با ما و دیگر کاربران پدال به اشتراک بگذارند.
