بسیاری ترموستات خودروی خود را در تابستان برمی‌دارند اما این کار چه عواقبی دارد؟ آیا دلیلی علمی و منطقی پشت این تصمیم نهفته است؟
سیستم خنک‌کننده خودرو از اجزای مختلفی تشکیل شده که یکی از مهم‌ترین آنها، ترموستات به شمار می‌رود. پیش از آنکه بخواهیم ترموستات خودرو را حذف کنیم باید از ماهیت، دلیل وجود و عوارض برداشتن آن اطلاع درستی داشته باشیم تا تصمیم آینده‌مان موجب پشیمانی نشود. در ادامه به این جزء تاثیرگذار نگاهی خواهیم داشت و برداشتن آن را به‌صورت دقیق بررسی خواهیم کرد.
ترموستات خودرو چیست؟
موتور خودرو برای اینکه بهره‌وری مناسبی داشته باشد و به راندمان پیش‌بینی شده برسد، باید در محدوده دمایی معینی فعالیت کند. اگر دمای موتور به این حد نرسد، راندمان آن کاهش و مصرف سوخت افزایش خواهد یافت. پایین بودن دمای موتور باعث افزایش گرانروی یا به زبان ساده غلظت روغن موتور شده و حرکت قطعات متحرک را با سختی همراه میکند.
همچنین بخوانید: ترموستات خودرو چیست و چگونه کار میکند + آموزش تصویری تعویض آن
انواع ترموستات خودرو
به‌طور عمومی چهار نوع ترموستات در خودرو استفاده شده که شامل نمونه‌های الکترونیکی، الکترومکانیکی، فانوسی و مومی می‌شود. در ترموستات‌های الکترونیکی، فرامین از حسگرهای دما دریافت شده و جریان الکتریسیته را کنترل میکند. همان‌گونه که از نام این قطعه مشخص می‌شود، مبنای کارش بر پایه جریان الکتریسیته طراحی شده است.
نمونه‌های الکترومکانیکی ترکیبی از یک سیستم مکانیکی با یک سیستم الکترونیکی هستند؛ به این صورت که قطع و وصل جریان الکتریکی به دستور سیگنال‌های دریافتی از حسگرهای حرارتی صورت می‌گیرد و با استفاده از رابط‌های مکانیکی به میکروسوییچ ارسال می‌شود. حاصل کار این مجموعه هم منجر به باز یا بسته‌شدن دریچه ترموستات می‌شود.
ترموستات مومی حاوی یک کپسول مملو از موم یا پودر بلورین است. در این ترموستات، دریچه ترموستات با افزایش حرارت و به‌وسیله یک پیستون متصل باز می‌شود تا آب رادیاتور جریان پیدا کند. با کاهش دما هم این دریچه بسته می‌شود. از نمونه‌های قدیمی و از دور خارج شده فانوسی که بر پایه الکل کار می‌کردند هم دیگر استفاده نمی‌شود.
می‌بینید که عملکرد ترموستات هوشمندانه و دقیق است و دمای موتور را به‌خوبی تنظیم میکند؛ پس آیا واقعا نیازی به برداشتن آن در فصول گرم سال یا هوای گرم وجود دارد؟ مزایا و مضرات این کار چیست؟ آیا برداشتن ترموستات اصولی و حساب‌شده است؟!
آیا برداشتن ترموستات در تابستان درست است؟
اشتباهات بسیاری در میان رانندگان کشور ما رواج دارد که از این جمله می‌توان به برداشتن ترموستات خودرو در فصول گرم اشاره کرد. بسیاری می‌پندارند که به‌خاطر گرمی هوا در این فصول، نیازی به توقف گردش آب در خودرو نیست اما در حقیقت این کار صحیح نیست؛ چراکه سیستم گرمازدا در پیشرانه خودرو برای انجام فرایندهای درونی خود به دمایی مطلوب نیاز دارد. اگر دمای موتور بیشتر یا کمتر از سطح تعیین شده باشد دیگر ظرفیت کامل خود را به نمایش نخواهد گذاشت. به زبان ساده، برداشتن ترموستات در این فصول باعث می‌شود در شرایط خنکتر هوا مانند شب و سر صبح، موتور سرد باشد و کارایی اصلی خود را نداشته باشد.
به‌علاوه برداشتن ترموستات، می‌تواند به داغ‌کردن بیش‌از اندازه موتور خودرو نیز منجر شود. گردش آب در موتور توسط این بخش کنترل می‌شود پس در نبود واحد کنترلی، آب با جریانی بیشتر از حالت معمولی گردش پیدا میکند و در نتیجه، رادیاتور نمی‌تواند به‌خوبی عملیات انتقال حرارت را انجام دهد. پیامد این رویداد هم افزایش دمای موتور خواهد بود.
برخی ترموستات اصلی خودرو خود را به نمونه‌ای دیگر تعویض می‌کنند که دمای موتور را پایین‌تر نگه می‌دارد. انجام این کار شاید حرکتی محتاطانه به نظر برسد اما پیامدهای ناگزیر خود را خواهد داشت و در درازمدت، قطعات داخلی موتور را به فرسودگی سوق می‌دهد. ناگفته نماند که میزان مصرف سوخت هم افزایش پیدا خواهد کرد.
نتایج برداشتن ترموستات در تابستان
همان‌گونه که بیان شد، انجام این کار چندان اصولی نیست و می‌تواند به عملکرد روان و بهینه موتور خدشه وارد کند. با این همه، مضرات جانبی دیگر هم دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم. نبود ترموستات موجب می‌شود که با ورود خودرو به سربالایی، سیستم خنک‌کننده کارایی مناسبی نداشته باشد و موتور بیش‌ازاندازه گرم شود؛ درعین حال، در سرپایینی دمای موتور در زمان کوتاهی سرد می‌شود که می‌تواند به تاب برداشتن و ترک خوردگی سرسیلندرها منجر شود شود.
گرم‌شدن دیرتر از حد بخاری در شرایط آب‌وهوایی زمستانی و بسیارسرد هم از جمله مضرات برداشتن ترموستات به شمار می‌رود. مسلما برداشتن ترموستات خودرو در زمستان توسط عموم مردم هم رد می‌شود اما این دیدگاه باید در تابستان هم صدق کند. می‌دانیم که موتور برای کارکرد مناسب خود و انجام عملیات سوزاندن سوخت به شکلی بهینه باید کار خود را دمایی معین، حدود ۸۵ تا ۹۵ درجه سلسیوس، انجام دهد که پیشتر توسط مهندسان شرکت خودروسازی محاسبه شده است. برداشتن ترموستات در تابستان روند گرم‌شدن موتور را هم به تاخیر می‌اندازد و آن را بیش‌ازپیش شرایط ایده‌آل دور میکند.
در آخر…
در این مقاله به نحوه عملکرد ترموستات و جایگاه آن در سیستم خنک‌کننده موتور خودرو پرداختیم. دیدم که این بخش عملا یک واحد کنترلی برای تنظیم دمای موتور و ایجاد نزدیک‌ترین دما به دمای ایده‌آل کارکرد موتور است. حرکت موتور در چنین دمایی به استهلاک کمتر قطعات، کاهش مصرف سوخت و… منجر می‌شود. علاوه بر آن، از بین رفتن نظارت این بخش برروی گردش آب در سیستم موتور و تغییرات دمایی ناگهانی می‌تواند آسیب‌های گوناگونی را به خودرو شما وارد کند.
پس بهتر است از جایگزین کردن ترموستات خودرو با نمونه‌ای دیگر که دمای موتور را کاهش می‌دهد خودداری کنید و ترجیحا در فصول گرم، آن را بر ندارید. البته که این قطعه هم سرانجام نیازمند سرویس خواهد شد که در این شرایط توصیه می‌شود برای کنترل سلامت و تعویض احتمالی آن به متخصص مکانیک مراجعه کنید. اگر شما هم در اینباره تجربه یا دانشی دارید، آن را از طریق بخش نظرات با ما و سایر مخاطبان پدال در میان بگذارید.
مایک
۵ اسفند ۱۴۰۲ماشین من وانت پیکان تو راه بودم بار داشتم یهو امپر اب چسبید رو خط قرمز ماشین جوش اورد ترسیدم واشر بزنه
خاموش کردم هر یک دقیقه تک استارت میزدم که رینگ نچسبونه
هیچی هم از مکانیکی سردر نمیارم رفتم تو اینترنت یه اقایی تو فیلم نشون داد که ترموستات اگه خراب باشه اینطوری میشه دقت کردم دقیق مث اون ترموستاتو وا کردم
اقا ماشین اصلا جون دار شده ۱۵۰تا میره خداوکیل
دوست ندارم برم ترموستات ببندم روش😶
بنظروتون همینجوری کار کنم مشکلی پیش نمیاد چون قدرت ماشینم خیلی تغییر کرده خدایی ..قبلا انگار یکی از پشت ماشینو گرفته بود ک گاز نخوره اما الان شده موشک
نیما
۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳برادر هیچ مشکلی تو تابستون با برداشتن ترموستات پیش نمیاد خیالت راحت من با سابقه ۳۰ سال مکانیکی میگم ترموستات رو تابستونا باز کنید .
مرتضی
۸ خرداد ۱۴۰۳تابستون که تو جنوب سر صبح هوا ۴۰ درجه هست و تو ظهر ۵۰ درجهدماشین تا روشن میکنی خودش کمی آمپر داره . بنظر برداشتن ترموستات مشکلی ایجاد نکنه
علیرضا
۹ خرداد ۱۴۰۳دوستان من ۴۰۵ دارم.در تابستان برداشتن ترموستات هیچ تاسیری نداره .چون آب فرصت سرد شدن در رادیات را پیدا نمیکنه اینو من دو ساله دارم تست میکنم در زمستان بسیار عالی هست موتورت همیشه خنکه و آب داخل موتور فرصت گرم شدن نداره اما در تابستان فن هام همیشه روشن بود و آمپر میکشید و دست میزدم به رادیات خنک تر از موتور بود.دوساله ترموستات ندارم نتیجه تجربه خودم رو دارم بهتون میگم.بهترین کار ترموستات با یک یا دو سوراخ با مته ۵ سوراخ کوچیک هست که ترموستات گیر نکنه واشر بزنید .تقدیم به پژو سوار ها که یه پا مکانیک هستن خودشون
مسعود بارانی
۱ تیر ۱۴۰۳آقای سه سال میکانیک ماشینی که انژکتور
ویه شرکت با اون همه مهندس و کارگر
شما میگی ترموستات برداره
برادر پیکلن وانت اگه ترمستات تو تابستان برداری آب یک سره دور موتور میچرخه وبعد چند وقت خودش باعث جوش آوردن در نتیجه واشر زدنت میشه
بعدش ترموستات کارش چیه حتی تابستون دقت کنید
تو تابستان درسته هوا گرمه ولی…….
ترموستات میاد جلوی اب و ورود اب به موتدر وگشتن آب میگیره
درسته
وقتی گرمای موتر شما مثلا به ۷۵ درجه سانتیگراد رسید آب ول میکنه درنتیجه موتر شما خنک شده وآمپر به طور معمولی پایین میاد
وقتی ترموستات بسته ابی که پشت ترموستات معطل وارد شدن به موتر گرمه در حقیقت در رادیواتور در حال خنک شدن توسط پروانه میباشد وای اگه آبی که داخل رادیاتور همش درحال گردشه وقتی نمیمونه پروانه اب خنک کنه بعد از چند روز رادیواتور شزوع میکنه به جوش آوردن و ترک خوردن سر سیلندر شما
پس حتما راننده پیکان وانت عزیز ترموستات ببند
شاید ترموستات قبلی شما مشکل داشته پس اشتباه نکنید…..
ممنون…..
وحید
۲۷ تیر ۱۴۰۳کاملاً دقیق و منطقی گفتید. آبی که توی رادیاتور راکد مونده و منتظره ترموستات رهاش کنه، در واقع داره توسط پروانه خنک میشه، و وقتی ترموستات عملیات رها سازی رو شروع میکنه، آبِ خنک شده رها میشه و موتور خنک میشه، اگه ترموستاتی نباشه که آب رو متوقف کنه، آب فرصت خنک شدن توی رادیاتور توسط پروانه رو نداره و همون آبی که با موتور گرم شده میاد توی رادیاتور و دوباره )سریع( میره به سمت موتور. پس بودن ترموستات روی ماشین بهتر هست.
علی
۴ مرداد ۱۴۰۳عرض کنم خدمتت بنده ۴۰۵ دارم ترموستات برداشتم سیستم گردش رو با کامپیوتر تنظیم کردم که واتر پمپ خودرو به دمای بالا رسید واترپمپ شروع به گردش اب بکنه و فن دور بالا همزمان استارت بخوره و به محض اینکه دما دور موتور پایین اومد فن دور کند کار کنه و واتر پمپ خاموش بشه به این صورت هیچ وقت گردش اب دور موتور به سرعت انجام نمیشه و کم کم حرکت میکنه و ترک خوردگی در صورتی هست که شما از دمای ۷۵ درجه بری شمال توی منفی ۲۰ درجه تا ترک بخوره عزیز جان
کامران
۱۰ خرداد ۱۴۰۳سلام ،،ترموستاتو هرگز رو ماشین برندارین،،چون من تجربشو دارم،،اگه بردارین و تو ترافیکی یا تو کوچه ای با دور پایین برین،،آب فرصت خنک شدن تو رادیاتور رو نمیده ،،همینجوری تو رادیات و موتور میچرخه،،بدون اینکه آب وایسه،،،و موجب داغ شدن بیش از حد میشه در زمان کوتاه،،علاه بر آمپر کشیدن،،باعث فرسوده شدن رادیات و سیلندر ماشینم میشه،،،مثل سیلی ک راه بیفته اونجوری میشه ،،،دیگه خودتون میدونید
امیر
۲۷ خرداد ۱۴۰۳اصلا اینطور نیست.لطغا اطلاعات غلط نده.مشکلت جای دیگست
امیر
۲۷ خرداد ۱۴۰۳من 405 دارم و الان حدود چندین ساله که تابستون ترموستات رو برمیدارم و هیچ مشکلی واسه ماشین پیش نیومده،لطفا الکی اطلاعات ندین که مشکل ساز میشه..وقتی که ده تا ترموستات میخری و میزاری نهایت یکیشون درست باشه که اونم مهمون یک سالت باشه.من که راضی هستم و هیچ مشکلی پیش نیومده
ممد خیاط
۱ تیر ۱۴۰۳سلام و وقت بخیر
من تجربه خودم رو میگم و نظرات دوستان محترمه اما تو گردش بالا آب سریعتر خنک میشه مخصوصا که من تو پراید ۱۳۱ همراه با آب یک شیشه الکل صنعتی ریختم و آب و الکل باعث خنکی بالا ماشینم شده و بغیر از اون یک شلنگ آکواریم چسبوندم بالای رادیاتور و بعد از ثابت شدن با سوزن هر دو سانت یه سوراخ زدم و سر شلنگ رو هم کور کردم و یک مخزن کیسه ای یا پیکانی بایک پمپ شیشه شور نصب گردم وکلید برق در داخل اتاق و در دمای بالا و یا ترافیک یک یا دو بار پمپ رو استارت میکنم و خیلی سریع خنک و کولر هم چند درجه خنکتر شده ، پارسال در سفر قشم اصلا آمپر از وسط بالاتر نرفت اونم در ۱۰ مرداد ماه ، دیگه خوب و بدش در گرما نیستم
بهزاد
۱ تیر ۱۴۰۳در شهرهای جنوبی در تابستان دمای هوا وآب ماشین همینطوری ۵۰ درجه است ترموستات مناطق گرمسیری ۷۵ درجه است به محض روشن کردن ماشین حداقل دمای احتراق موتور فورا به نزدیک ۹۰ درجه هم میرسه ترموستات باز میشه فن و رادیاتور باید آب را باید فورا خنک کند که در هوای داغ بیرون امکانش بسختی فراهم میشه و دوباره آب داغ برمیگرده به موتور یا ترموستات عملا یکسره باز باید بمونه یا قاطی میکنه و آمپر میره بالا و جوش میاره
اگر کلا ترموستات را برداریم آمپر بالا نمیره.
در کنار این البته در گرمای تابستان شهرهای گرمسیر باید چند کابل اتصال بدنه از باتری باید گرفت و رادیاتور دبل ( ۲لول) هم خوبه نصب بشه
عزیزخان
۳ تیر ۱۴۰۳سلام
خوزستان زندگی می کنم راننده تاکسی از پیکان وپراید و حالا پژو هستم،
تابستان یک ترموستات دارم که یک سوراخ انداختم جهت اطمینان و زمستان برج ۹ ترموستات فابریک می بندم.
۲۵ سال کارم رو ۳ مدل ماشین جواب داده.
محمد
۲۸ تیر ۱۴۰۳سلام خدمت دوستان و همراهان گرامی ون کاروان دارم موتورش ۲۴۰۰نیسان میباشد تازه تعمیر رادیات فن متعلقات همه سالم ولی آمپر به نزدیکی نیمه برسه فن روشن میشه و دیگه از نیمه پایین نمیاد حتی بعضی اوقات از نیمه بالاتر میره ترموستات روش نیست چندین مکانیک هم بردم سر درنیاوردن لطفاً راهنمایی کنید هفته ای ۱لیتر آب کم میکنه
مهران
۱ شهریور ۱۴۰۳سلام داداش.منم ماشینم هفته یک لیتر کم میکرد بعد از کلی وقت رفتم زیر ماشین دیدم بصورت خیلی خیلی کم از لای شیلنگ پایین رادیات قطره قطره اب میره.اما طوری که روی زمین نمیریزه و در حد رطوبته. بست را سفت کردم مسکل رفع شد.حتما تمام جنتا خوب چک کن شاید نشتی ریز داره
علیرضا
۳ مرداد ۱۴۰۳خب اگه ترموستات بر نداریم، اشکال نداره از ترموستات با درجه خیلی پایین‌تر استفاده کنیم؟! مثلا ۵۰ درجه
میلاد
۲۸ مرداد ۱۴۰۳دوست عزیز اصلا ترموستات 50 درجه نداریم برا پژو405 فقط 75 درجه هست
مهندس حبیب اله بهرامی
۶ مرداد ۱۴۰۳با سلام خدمت حاضرین گرامی ضمن احترام به تجربیات و نظرات همگان،توجه فرمایید که دمای نمایشگر آب موتور (باصطلاح آمپر اب)، دمای آب اطراف سیلندرها (ژاکت سیلندر)و نزدیک ترین دما به دمای بدنه بوش سیلندر میباشد،(پرآب یا باصطلاح شمع درجه اب در نزدیک ترین فاصله ممکن به بوشها و گرمترین نقطه داخل بلوک سیلندر نصب میباشد)پس همانطور که آب در مدار خنک کاری هنگام بسته بودن ترموستات در درون رادیاتور فرصت بیشتری برای خنک شدن پیدا میکند ،تاخیر در تخلیه اب داخل ژاکت سیلندر و کانال های اطراف سیلندر و محفظه احتراق و سرسیلندر باعث جذب گرمای بیشتری توسط آب حبس شده در بلوک سیلندر می‌شود،پس استدلال فوق نمی تواند صد در صد درست باشد،وچه بسا سرعت گردش آب و تخلیه آب گرم شده در اطراف بوشهای سیلندر مهمترمیباشد و نه تعلل و تاخیر حرکت آن. اصولاً خنک کار کردن موتور به عوامل متعددی بستگی دارد،از همه مهمتر سرعت و حجم آب در گردش(همان دبی آب درون مدار) و سطح تماس با جدار بوشها و…که منجر به سرعت جذب گرما و سپس سرعت دفع آن در رادیاتور که عملاً به سرعت هوای عبوری از پره های آن و سطح تماس باد با پره ها را دارد عواملی مثل تمیزی مدار خنک کاری از رسوبات شامل:مجاری سیلندر ،سرسیلندر،لوله های رادیاتور ،و تمیزی فضای بین پره های رادیاتور (فین ها) و لهیده نبودن آنها و قابلیت عبور آسان هوا از بین آنها ،تمیز بودن نسبی بدن موتور و بیرون محفظه کارتل روغن از چربی مخلوط با گرد و غبار ،هدایت صحیح مکش یا دمش هوا بوسیله قاب بادگیر مناسب رادیاتور و یا استفاده از کولر در سربالایی ها و بسیاری عوامل دیگر که پرداختن به همه آنها در این مجال نمی گنجند،ولی از همه مهمتر افزایش حجم آب در گردش است که با بزرگتر کردن رادیاتور (در صورت وجود در بازار) و رسوب زدایی از مدار خنک کاری میباشد (اسید شویی داخل ژاکت سیلندر و مجاری سرسیلندر هنگام تعمیر موتور)که در صورت انجام، دیگر هیچگاه از آب بدون ضد یخ استفاده نکنید،زیرا ضد یخ مانع از شکل گیری کریستال های رسوب میگردد،در صورتی که موتور خودرو شما آب کم میکند و مقرون به صرفه نیست که مرتب ضد یخ بریزید بهتر است از آب مقطر که قابل جمع آوری از کولر های گازی و تصفیه آنها است ،استفاده کنید.در پایان باید توجه داشت که دمای محیط و دور موتور و رانندگی در داخل شهر و یا جاده ،استفاده از دنده مرده ،رانندگی با دور موتور بالا و….هرکدام تاثیرات خود را در دمای موتور دارد و از نظر کاهش دمای موتور حتماً برداشتن ترموستات تاثیر مثبت دارد ولی درعین حال از تاثیرات منفی آنها نمی توان چشم پوشی کرد.
موفق باشید
علی
۱۵ مرداد ۱۴۰۳همش الکیه هیچ ضرری نداره فقط واسه زمستون اونم تو جاده بری بخاری خوب گرم نمیکنه اینایی که میگن نداشتن ترموستات باعث بالا رفتن امپر میشه باید به عقلشون شک کرد ترموستات موقعی که نمیزاره اب گردش پیدا کنه تا به جوش بیاد رادیات چه جوری میخواد سریع خنکش کنه تازه بدون ترموستات اب راحت تر گردش میکنه نزدیک 15 ساله 405 دارم فقط دو سه بار ترموستات گذاشتم اونم زمستون بود به خاطر بخاری 250 هزار تا هم کار کرده فقط یه بار واشر عوض کردم کارشناسا میگن ماشین یاتاقان میزنه سر سیلندر تاب برمیداره ماشین خوب کار نمیکنه موتور نابود میشه تجربه نشون داده همش حرفه مفته
موسوی
۱۶ شهریور ۱۴۰۳داداش منم خیلی وقته پژو سوار میشم برداشتن ترموستات مخصوصا تو خوزستانی که ما زندگی میکنیم چون هوا خیلی گرمه تو مسیرهای طولانی مدت باعث امپر کشیدن ماشین میشه چون اب همیشه درحال گردشه و همش هم هوای گرم بش. میخوره امپر میکشه ماشین اینو من رو elxخودم امتحان کردم