در مقاله پیش رو به بررسی و مقایسه ویژگی‌های گیربکس اتوماتیک معمولی با گیربکس CVT خواهیم پرداخت تا شما عزیزان را در انتخاب گزینه مطلوب خود راهنمایی کنیم.
اگرچه اکثر خودروهای صفرکیلومتر عرضه شده در کشورمان همچنان از گیربکس‌های دستی استفاده می‌کنند اما تعداد خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک و CVT در سال‌های اخیر افزایش یافته است. پیش از این مقالات متنوعی درباره مزایای گیربکس‌های اتوماتیک منتشر کرده‌ایم اما با وجود اینکه گیربکس اتوماتیک معمولی (با نام گیربکس مبدل گشتاور نیز شناخته می‌شوند) و گیربکس CVT کار راننده را به ویژه در ترافیک‌های سنگین راحت‌تر می‌کنند ولی تفاوت‌هایی بین آن‌ها وجود دارد که در ادامه به ذکر چنین مواردی می‌پردازیم.
همچنین بخوانید:
- انواع مختلف گیربکس خودرو؛ از CVT و واریوماتیک تا سکونشئال و PDK
- خودروی مجهز به گیربکس اتوماتیک را چگونه برانیم، آموزش و هرآنچه باید بدانید
در قلب هر خودرویی پیشرانه قرار دارد که انرژی شیمیایی سوخت را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کند تا به این ترتیب میل‌لنگ بچرخد. پس از آن است که حرکت میل‌لنگ به گیربکس منتقل می‌شود و گیربکس با استفاده از چرخ‌دنده‌های مختلف، نهایتاً باعث به حرکت درآمدن چرخ‌ها و حرکت خودرو می‌شود. با اینکه به‌صورت کاملاً مختصر به چگونگی کارکرد قوای محرکه اشاره کردیم اما تمرکز اصلی ما در این مقاله روی گیربکس است که قدرت تولیدی را از پیشرانه به چرخ‌ها می‌رساند. به منظور تحقق این امر گیربکس معمولاً از دنده‌هایی برای تنظیم گشتاور و سرعت استفاده می‌کند. در خودروهای گیربکس دستی راننده کلاچ را درگیر کرده و دنده‌ها را تعویض می‌کند اما در گیربکس‌های اتوماتیک چندین کامپیوتر و فعال‌کننده این کار را انجام می‌دهند. هر دو نوع گیربکس اتوماتیک معمولی و گیربکس CVT برای راحتی بیشتر راننده طراحی شده‌اند اما طرز کارکرد متفاوتی داشته و تجربه سواری خودروهای مجهز به این دو نوع گیربکس نیز کمی متفاوت است.
گیربکس اتوماتیک معمولی چگونه کار می‌کند؟
همان‌طور که نام گیربکس اتوماتیک نشان می‌دهد، فرایند تعویض دنده‌ها به‌صورت خودکار انجام می‌شود و راننده دخالتی در این کار ندارد. خودروهای دارای گیربکس‌های اتوماتیک بجای کلاچ خارجی از کلاچ‌های داخلی استفاده می‌کنند و این کلاچ‌ها از طریق سیستم هیدرولیکی با کنترل کامپیوتری درگیر می‌شوند. زمانی که پدال گاز را فشار می‌دهید پیشرانه شروع به تولید قدرت کرده و این قدرت از طریق واحد مبدل گشتاور به گیربکس ارسال می‌شود. مبدل گشتاور از قطعاتی همچون توربین و استاتور تشکیل شده است. این قطعات به همراه روغن گیربکس انتقال بهینه قدرت به گیربکس را تضمین می‌کنند. جدای از واحد مبدل گشتاور، سیستم چرخ‌دنده سیاره‌ای نیز در گیربکس اتوماتیک وجود دارد که از چرخ‌دنده مرکزی یا خورشیدی، چرخ‌دنده‌های سیاره‌ای و رینگ بیرونی تشکیل شده است.
این قطعات در کنار یکدیگر نسبت‌های مختلف دنده را ایجاد می‌کنند. با تغییر شرایط راننده از جمله تغییر سرعت خودرو و فشردن یا رها کردن پدال‌های گاز و ترمز، ماژول کنترل گیربکس نسبت دنده مناسب را انتخاب و درگیر می‌کند. معمولاً سیستم هیدرولیکی از چندین کلاچ برای تعویض به موقع دنده‌ها و حفظ پرفورمنس خودرو سود میبرد.
گیربکس CVT چگونه کار می‌کند؟
گیربکس ضریب متغیر پیوسته CVT نیز به شما اجازه می‌دهد بدون دخالت در امر تعویض دنده به رانندگی بپردازید هرچند این کار به روش متفاوتی صورت می‌گیرد. همان‌طور که نام گیربکس نشان می‌دهد، نمونه CVT دارای نسبت‌های دنده بی‌نهایت به منظور ایجاد توازن بین قدرت و سرعت خودروست و با اینکه مفهوم نسبت‌های دنده درباره گیربکس CVT بکار می‌رود اما این نوع گیربکس همانند گیربکس‌های اتوماتیک معمولی به دنده‌های فیزیکی متکی نیست. در خودرویی با گیربکس CVT، قدرت تولیدی پیشرانه از طریق سیستم تسمه و پولی (بجای سیستم چرخ‌دنده سیاره‌ای) راهی گیربکس می‌شود. در این نوع گیربکس یک پولی اصلی به میل‌لنگ متصل است و پولی دوم نیز با شفت ارتباط دارد. تسمه نیز باعث ارتباط این قطعات با یکدیگر می‌شود.
با حرکت خودرو، ماژول کنترل گیربکس و سیستم هیدرولیکی قطر پولی‌ها و موقعیت تسمه اطراف آن‌ها را تنظیم می‌کند تا انتقال قدرت را کنترل نماید. هر ترکیب تسمه و پولی به عنوان نسبت دنده خاص خود عمل خواهد کرد و این چنین است که نسبت‌های دنده بی‌نهایت در گیربکس CVT حاصل می‌شود که نتیجه آن سواری نرم و راحت خودرو خواهد بود.
گیربکس اتوماتیک معمولی پرفورمنس بهتر و نگهداری راحت‌تری دارد
واحد مبدل گشتاور گیربکس اتوماتیک معمولی به چند برابر کردن گشتاور اولیه پیشرانه کمک می‌کند که نتیجه آن حرکت اولیه نرم‌تر خودرو خواهد بود. به منظور بهینه‌سازی عملکرد وسیله نقلیه در شرایط گوناگون، خودروسازان معمولاً حالت‌های رانندگی همچون کامفورت، اکو، نرمال، اسپرت و… را ارائه می‌کنند. یک گیربکس اتوماتیک تعویض دنده‌های ملموس‌تری داشته و حس سبک یا معکوس کردن دنده‌ها بهتر منتقل می‌شود که این کار به معنی رانندگی درگیر کننده تر و آشناتر برای راننده خواهد بود.
همچنین بخوانید: علائم خرابی گیربکس اتوماتیک
با اینکه گیربکس‌های اتوماتیک معمولی به خاطر راحتی استفاده و قابلیت اطمینان بالا شناخته شده‌اند اما مصرف سوخت بالاتری در مقایسه با گیربکس‌های دستی و CVT دارند. برای کاهش مصرف سوخت در خودروهایی با این نوع گیربکس‌ها شاهد افزایش دنده‌های گیربکس هستیم تا خودرو در سرعت‌های بالا مصرف سوخت کمتری داشته باشد. با اینکه گیربکس‌های یاد شده گران‌تر از انواع CVT هستند، اما هزینه تعمیر و نگهداری آن‌ها کمتر است. اگر گیربکس اتوماتیک معمولی خراب شود تعمیرگاه‌های زیادی برای رفع مشکلات آن‌ها وجود خواهد داشت. نقطه‌ضعف آن‌ها نیز تأخیر در تعویض است که در هنگام شتاب گیری‌های سنگین نمود پیدا می‌کند. علاوه بر این امکان دارد برخی گیربکس‌های اتوماتیک معمولی در یافتن دنده صحیح در شرایط خاص رانندگی سردرگم شوند.
گیربکس CVT سواری نرم‌تر و مصرف سوخت کمتری را به ارمغان می‌آورد
گیربکس‌های CVT مصرف سوخت بهتری را ایجاد می‌کنند و اولویت آن‌ها سواری نرم‌تر است. خود گیربکس CVT سبک‌تر از گیربکس معمولی است و به همین خاطر معمولاً در خودروهای هیبریدی بکار می‌رود. نبود دنده‌های فیزیکی باعث شده گیربکس CVT نسبت دنده‌های ایده آل را حفظ کند که نتیجه آن حذف هرگونه تأخیر در تعویض دنده و یا گیجی گیربکس خواهد بود. به همین خاطر است که خودروهای گیربکس CVT سواری نرم‌تر و راحت‌تری دارند. البته این نوع گیربکس‌ها مناسب رانندگی‌های اسپرت و هیجانی نیستند اما خودروسازان اخیراً پدال شیفترها را روی برخی محصولات خود نصب کرده‌اند که هدف از آن شبیه‌سازی نسبت‌های دنده گیربکس‌های سنتی است تا مدل‌های CVT حسی شبیه خودروهای مرسوم داشته باشند. نکته آخر اینکه گیربکس‌های CVT طول عمر کمتری در مقایسه با گیربکس‌های اتوماتیک معمولی دارند.
نصب گیربکس‌های CVT در خودروهای اقتصادی
به دلیل هزینه‌های تولید و مصرف سوخت کمتر، گیربکس‌های CVT بیش از پیش در خودروهای اقتصادی و ارزان‌قیمت همچون تویوتا کمری، هوندا سیویک و هیوندای النترا نصب می‌شوند. خودروهای دیگری همچون میتسوبیشی میراژ، نیسان ورسا و شورولت ترکس هم دارای چنین گیربکسی هستند. در واقع تا زمانی که به دنبال گیربکس اتوماتیک به خصوصی نباشید، به احتمال زیاد گیربکس CVT پاسخگوی نیازهای شما خواهد بود. گیربکس‌های اتوماتیک مبدل گشتاور به دلیل هزینه‌های تولید بالا در خودروهای ارزان‌قیمت دیده نمی‌شوند. البته برخی خودروها همچون هیوندای سوناتا، تویوتا راو ۴ و فورد موستانگ دارای گیربکس اتوماتیک معمولی هستند.
hosen
۱۱ آذر ۱۴۰۳هرجور حساب کنی at از cvt بهتره
محمدرضا اشتری - دبیر سایت پدال
۱۱ آذر ۱۴۰۳واقعیت اینه که 90 درصد مردم دنیا، آرام رانندگی می کنند و عملکرد سریع گیربکس براشون اهمیتی نداره
سیستم CVT دو مزیت مهم داره، کاهش مصرف سوخت و کاهش قیمت خودرو
همچنین اگر پیشرانه نسبت به وزن خودرو، قدرت و گشتاور مناسب تولید کنه و ضعیف نباشه، گیربکس CVT کم‌استهلاک‌تر از مدل‌های دنده اتوماتیک هست که البته این مورد به فاکتورهایی دیگه مثل فناوری ساخت و مواد مناسب هم مربوطه، مثلا چند سال پیش، آمار خرابی گیربکس های CVT نیسان از CVT تویوتا بیشتر بود،
درمجموع برای خودروهای اقتصادی که قیمت و مصرف سوخت، مهمتر از شتاب و سرعت هست، CVT یک گزینه کاملا منطقیه
فرشید
۱۱ آذر ۱۴۰۳مثل من که کاملن منطقی و آروم رانندگی میکنم. شتاب گیری و با سرعت بالا رانندگی کردن نه تنها هیچ هیجانی برام نداره که آرامش رانندگیم رو هم میگیره. به شدت مصرف سوخت برام اولویته
SMS
۱۱ آذر ۱۴۰۳آیا امکان ساخت یک گیربکس cvt با تحمل قدرت و گشتاور بالا (و البته ضرایب بهتر که در سرعت های مختلف حداکثر توان موتور وجود باشد برای مثال در حالت اسپورت دور موتور روی ۶۰۰۰ نگه داشته شود (جدای از معایب بالا بودن دور موتور ولی برای خودرو های اسپرت طبیعیه ) که برنامه ریزی گیربکس در این حالت کار به ظاهر ساده ایه ) وجود دارد ؟ چون در این حالت دیگر زمانی برای تعویض دنده اتلاف نمی شود و بهترین شتاب را خواهد داشت .
محمدرضا اشتری - دبیر سایت پدال
۱۱ آذر ۱۴۰۳تا جایی که من می‌دونم، هدف از ساخت گیربکس CVT کاهش هزینه تولید هست و برای گشتاور بالا، طراحان خودرو طبیعتا مدل دنده‌ای انتخاب می‌کنن
اگر بخوان CVT گران‌قیمت بسازن، دیگه استفاده از این مدل توجیه نداره و خودروساز خیلی راحت دنده‌ای اتوماتیک انتخاب میکنه
اوسا
۱۱ آذر ۱۴۰۳صنعت خودرو بعدها استغفار خواهد کرد از ساخت cvt و dct
Ahmad
۱۱ آذر ۱۴۰۳هرچند خیلیا از cvt خوششون نمیاد ولی من واقعا طرفدارشم چونکه اساسا هرچیزی برای راحت تر شدن زندگی ساخته شده خود ماشین حتی گیربکس اتوماتیک بخاطر فراهم کردن آسایش بیشتر بهتر از گیربکس دستیه حالا cvt هم دغدغه‌ی اینو نداری که الان تو سربالایی ماشین چرا از دنده‌ی اشتباهی استفاده میکنه یا مثلا صدای تعویض دنده‌ی متعدد نمیره رو مخت واسه همین بهتره
mickeyy
۱۱ آذر ۱۴۰۳ماشین خودم cvt هست اگه آروم بری و شتاب گیری سریع نداشته باشی اوکی هست ولی اگه واقعا عجله داشته باشی و دیرت شده باشه واقعا حرص ادمو در میاره
Muty
۱۱ آذر ۱۴۰۳یا حضرت نوح
حالا هزار نفر که تجربه شخصی استفاده از هیچکدوم را نداشته ان، می‌ریزند کامنت میزارن :
Cvt احساس نداره 😂
داداش احساس را من و تو نداریم که یه مشت آشغال را بهمون میدن خدا تومن و صدامون در نمیاد
پیرمرد قدیمی
۱۱ آذر ۱۴۰۳👌
ماشین ایرانی و احساس، دو کلمه متضاد…
خودرو شهری (ارزان قیمت) برای استفاده روزمره، جعبه دنده CVT برایش بهترین گزینست؛
استهلاک کم و مصرف سوخت پایین=ضرر مالی کمتر برای جیب صاحب خودرو.
پژمان
۱۱ آذر ۱۴۰۳شخصا چون تا حالا تجربه تعمیر هیچ کدوم نداشتن ، نظری هم ندارم 😅
A1
۱۱ آذر ۱۴۰۳یه سی وی تی خوب بهتر از ای تی خنگه ولی یه ای تی معمولی از سی وی تی خوب خیلی بهتره
مصطفی
۱۱ آذر ۱۴۰۳این احساس منه . حس و لذتی که در ماشین‌های دنده‌ای دستی به آدم میده در ماشین اتومات نمیده. یعنی یه جورایی همه چی تحت فرمان خودته
P50
۱۱ آذر ۱۴۰۳چندین ساعت تو ترافیک سنگین بمونی هم همین حرفو میزنی ؟
سینا.F
۱۱ آذر ۱۴۰۳این وسط تکلیف ماهایی که پراید و ۴۰۵ سواریم چیه؟🥴
محمد
۱۱ آذر ۱۴۰۳بنده ماشینم گیربکس اتومات هست که معمولی حساب میشه ALForاز سال 95سوارشم 250هزارتا کار کرد داره ..تا الان فقط روغن گیربکس را 50هزارتا عوض کردم هیچ مشکلی هم ندارم …ال نود اتومات گزینه خیلی خوبیه …برای کار واقعا عالیه …
موفق باشید .
کامران
۱۱ آذر ۱۴۰۳تو ماشین اقتصادی .اونم ایران ..مصرف سوخت الویت دوم هست اما هزینه تعمیرات و میزان کارکرد تا تعمیر الویت اول هست ..گیربکس atمثلا ۲۰۷ و ۲۰۶ قدیم واقعا خنگ بودن طوری که افراد مجبور بودن از حالت تعویض منوال استفاده کنن ..اما مثلا در اچسی کراس این خنگی وجود نداره و بسیار مناسب و به موقع تعویض دنده داره و چون گیربکس پلتفرم یاریس تویوتا هست اگه مراقبت ازش بکنی سالها میتونه مفید کار بده ..اما مثلا در x22چون cvtهست و کیفیت پایین قطعات معمولا تعمیرات خیلی زود به سراغ مالک میاد .کلا cvt خوبه اما بشرطی که خودرو ساز درست و حسابی درستش کنه مثل تویوتا یا نیسان والا cvtچینی ها بسیار عمر پایینی دارن و متاسفانه صاحبانشون رو بعد مدتی نقره داغ میکنه .cvt بسیار حسن و مزیت داره بالخص برای مصارف شهری اما این cvtهای داخل ایران بیشتر دردسر هستند .و اکه at بزنن حداقل عمر مفید بیشتری دارن .خودرو سازهای ایران حداقل گیربکسی رو بیارن ایران که طول عمر خوبی داشته باشن مثل همین گیربکس یاریس (ساخت چین با لیسانس ژاپن )که روی اچسی کراس گذاشتن .دوست من الان ۲۵۰ هزار کیلومتر باهاش رفته و هنوز تعمیر نداشته .البته مراعات کرده و روغن رو هر ۲۵ هزارتا تعویض کرده .اما دوستانی داشتم که x22 یا فیدلیتی داشتن و زیر ۱۰۰ هزار مجبور به تعمیر شدن .والا برای ماشین های گران قیمت و صاحبانشون خیلی فرق نمیکنه .این حرفا بیشتر برای خودرو اقتصادی هست که صاحبانشون از نظر مالی ضعیف تر هستن .
حسن
۱۱ آذر ۱۴۰۳هیچ مزیت خاصی نسبت به هم ندارن
وجدانا اگه میخواید ماشین بخرید و توان مالی دارید اتومات بخرید هر کوفتی باشه فرق نداره فقط اتومات
نود درصد بی اعصابیه راننده ها به خاطر اینه که نمیخوان ترمز کنن چرا چون باید کلاج بگیرن و دستشون بره برا دنده یعنی کلا تمام بدن درگیره و خستگی و درگیریه فکری ایجاد میکنه
با اتومات رانندگی اسان را تجربه کنید و شهر را ارامتر کنید
ای ام روانشناس
mickeyy
۱۱ آذر ۱۴۰۳دقیقا دوست عزیز نکته بسیار مهمی گفتی من خودم تا وقتی ماشین دنده ای داشتم رانندگیم بسیار عصبی و هیجانی بود از وقتی ماشین اتومات گرفتم رفته رفته نوع رانندگیم عوض شد شک ندارم اگه اکثر مردم ماشینشون اتومات بود به مراتب فرهنگ رانندگی هم بهتر میشد