همه‌چیز در مورد ترمزهای کاسه‌ای؛ مزایا، معایب و دلیل رواج دوباره در خودروها

هرچند ترمزهای کاسه‌ای سال‌ها است که در اکثر خودروها منسوخ شده‌اند ولی به دلایلی، خودروسازان دوباره سراغ این ترمزها رفته‌اند.

قبل از اینکه برندهایی مثل پورشه، مرسدس و کادیلاک ترمزهای دیسکی را متداول کنند، وظیفهٔ متوقف کردن خودروها بر عهدهٔ ترمزهای کاسه‌ای بود. بااین‌حال، خودروهایی که در هر چهارچرخ از ترمزهای کاسه‌ای استفاده می‌کردند، قدرت توقف خوبی نداشتند. علاوه بر این، کسی علاقه‌ای نداشت که این ترمزها را از پشت رینگ‌ها به نمایش بگذارد و ترمزهای کاسه‌ای معمولاً از نظرها پنهان بودند. رفته‌رفته اما سروکلهٔ ترمزهای دیسکی پیدا شد که ابتدا در چرخ‌های جلو مورداستفاده قرار گرفتند و سپس در دههٔ ۹۰ میلادی خودروهایی با ترمزهای دیسکی در هر چهارچرخ متداول شدند.

البته ترمزهای دیسکی چهارچرخ ابتدا در خودروهای اسپرت ارائه شدند و خودروسازان بشدت روی تبلیغ این ویژگی در خودروهای خود مانور می‌دادند زیرا خریداران به دنبال خودروهایی ایمنی‌تر با قدرت توقف بهتر بودند. درنتیجه، استقبال خریداران از ترمزهای دیسکی چهارچرخ بیشتر و بیشتر شد و ترمزهای کاسه‌ای به‌جز در برخی کاربردهای خاص تقریباً منسوخ شدند. بدین ترتیب، ترمزهای کاسه‌ای صرفاً در محور عقب برخی خودروهای اقتصادی و پیکاپ‌ها مورداستفاده قرار می‌گرفتند و معمولاً پشت رینگ‌ها پنهان بودند تا ظاهر ناخوشایند آن‌ها را کسی نبیند درحالی‌که ترمزهای دیسکی با کالیپرهای بزرگ و رنگی تمام توجهات را به خود جلب کردند. بااین‌حال، طی سال‌های اخیر پیشرفت‌هایی در ترمزهای کاسه‌ای صورت گرفته و از این نوع ترمز در چند خودروی الکتریکی استفاده شده است.

مزایا و معایب ترمزهای کاسه‌ای

هرچند در محور عقب بسیاری از خودروهای ایرانی هنوز از ترمزهای کاسه‌ای استفاده می‌شود ولی این ترمزها در صنعت خودروسازی جهانی تقریباً منسوخ شده‌اند و صرفاً در برخی خودروهای خاص مثل پیکاپ‌ها استفاده می‌شوند. به‌طورکلی، ترمزهای کاسه‌ای در پیکاپ‌ها و شاسی‌بلندها بیشتر دوام آوردند زیرا این ترمزها ساده‌تر هستند، نگهداری آسان‌تری دارند و در رانندگی‌های آفرود محافظت بهتری از قطعات سیستم ترمز خودرو در برابر آب و گل‌ولای به عمل می‌آورند. همچنین ترمزهای کاسه‌ای عقب را هنوز می‌توان در خودروهای اقتصادی مثل نیسان ورسا دید زیرا فرایند ساخت و مونتاژ این ترمزها آسان‌تر است و از متریال ارزان‌تری ساخته می‌شوند و درنتیجه باعث کاهش هزینه‌های ساخت و همین‌طور هزینه‌های نگهداری می‌شوند.

از سوی دیگر، ترمزهای کاسه‌ای با مشکلات زیادی هم مواجه هستند که بزرگ‌ترین آن‌ها داغ شدن است. ترمزهای کاسه‌ای در طول ترمز گیری‌های مداوم و طولانی، داغ می‌شوند و این گرما را در خود حفظ می‌کنند که منجر به مشکلاتی مثل کاهش قدرت توقف ترمز و حتی آسیب دیدن کفشک‌ها شود. همچنین به دلیل طراحی محصور این ترمزها که جلوی جریان هوا را می‌گیرد، خنک شوندگی ترمزهای کاسه‌ای محدود است که می‌تواند داغ شدن بیش‌ازحد را به دنبال داشته باشد. این حرارت بالا حتی می‌تواند روغن ترمز را بخار کند. یکی دیگر از معایب ترمزهای کاسه‌ای هم قدرت توقف کمتر نسبت به نمونه‌های دیسکی است که مسافت توقف خودرو را طولانی‌تر می‌کند.

دلیل استفادهٔ دوباره از ترمزهای کاسه‌ای

همان‌طور که اشاره شد، در برخی خودروهای الکتریکی جدید مثل فولکس‌واگن ID.4 و فیات 500e از ترمزهای کاسه‌ای در عقب استفاده شده است. دلیل این موضوع، مزیت‌های ترمزهای کاسه‌ای مثل عمر طولانی‌تر، استحکام بیشتر و کاهش تولید دوده‌های لنت است. همچنین محفظه‌های مدرن ترمزهای کاسه‌ای از مکانیسم داخلی در برابر آب، ماسه و نمک محافظت می‌کند که باعث دوام بیشتر قطعات داخلی ترمز می‌شود. این موضوع در مکان‌هایی با آب‌وهوای خشن و یا منطق دورافتاده می‌تواند نیاز به سرویس و نگهداری ترمزها را بسیار کاهش دهد. این محافظت بیشتر ترمز کاسه‌ای در برابر خوردگی در خودروهای برقی که فقط گاهی مورداستفاده قرار می‌گیرند مزیت مهم‌تری خواهد بود. همچنین به لطف پیشرفت‌ها و جدیدترین تکنولوژی‌ها، در ترمزهای کاسه‌ای با استفاده از نیروی کمتر می‌توان قدرت ترمز بیشتری تولید کرد. علاوه بر این، ترمزهای کاسه‌ای جدید هرکدام به یک واحد کنترل و سنسور گشتاور مجهز هستند که امکان تنظیم دقیق هر ترمز را فراهم می‌کند و به مهندسان این امکان را می‌دهد که سیستم ترمز را دقیقاً مطابق با ویژگی‌های خاص هر خودرو تنظیم کنند.